Morgunblaðið - 07.11.1976, Side 10

42
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. NÓVEMBER 1976
Þó nokkrar umræður hafa farið
fram vegna tölvugjafar IBM til
Háskóla Islands snemma á
þessu ári. Blaðamaður Mb). fór
nýlega á fund Halldórs Guð-
jónssonar, kennslustjóra Há-
skólans, og Jóns Þ. Þórhallsson-
ar, forstöðumanns Reiknistofn-
unarinnar, til að inna þá eftir
hlutverki tölvunnar og þeirra
eigin afstöðu til gjafarinnar. I
upphafi var spurt um tildrögin
að gjöf IBM:
HG: Fyrsta tölva háskólans
og jafnframt sú fyrsta á land-
inu kom hingað árið 1964. Hún
var keypt af skólanum fyrir
gjafafé frá Framkvæmdabank-
anum. A sfðasta ári varð Ijóst,
að sú tölva, sem var af gerðinni
IBM/1620, myndi ekki anna
verkefnum öllu lengur og voru
þá kannaðir möguleikar á út-
vegun stærri vélar. Fyrir hendi
voru 4 möguleikar, þ.e.a.s. — að
kaupa nýja tölvu, en slfkt
mundi kosta um kr. 35 milljón-
ir, — að kaupa notaða á u.þ.b.
20 milljónir — leigja tölvu á
milli 15 til 20 milljónir á ári —
kaupa tölvuþjónustu utan að,
en það myndi kosta um 30 millj-
ónir á ári. Það lá fljótlega ljóst
fyrir, að Háskólinn hefur ekki
yfir nægilegu fjármagni að
ráða til að standa undir þeim
kostnaði, sem um ræddi.
ÞAÐ ATHYGLIS-
VERÐASTA
JÞÞ: Það athyglisverðasta í
þessu máli, og það sem hefur
viljað gleymast í þeirri um-
ræðu, sem spannst vegna þess,
er um hversu lága upphæð er í
raun og veru að ræða, eða 30
milljónir. Þetta er verð á einu
einasta einbýlishúsi í dag, sem
einstaklingar geta leyft sér, en
um leið hefur sjálfur Háskóli
Islands ekki efni á að eyða þess-
ari upphæð í mikilvægt
kennslutæki og rannsóknar-
tæki, sem þjónar ekki aðeins
háskólanum og stofnunum
hans, heldur einnig flestum
rannsóknarstofnunum líka.
Reyndar er þetta ein allra verð-
mætasta gjöf sem háskólanum
hefur nokkru sinni verið gefin.
— Hvað átti' til braðgs að
taka, þegar ljóst var, að peing-
arnir voru ekki fyrir hendi?
HG: Vonir um nýja tölvu
voru eiginlega gefnar upp á
bátinn.
ar breytingar, þegar skipt er
um tölvu, hvort sem skiptin eru
á milli IBM-vélar og annarrar
tegundar eða ekki.
— Hvað þá um þjóðernisstolt.
Samstarfshópur um auðhringi
sagði m.a. f yfirlýsingu sinni, að
ekki væri sæmandi fyrir æðstu
menntastofnun landsins að
þiggja slíka gjöf af bandarfsk-
um auðhring.
HG: I gjöf IBM felst eftirfar-
andi: afnot af IBM 360/30 í 3
ár, viðhaldskostnaður einnig f 3
ár og peningagjöf að verðmæti
kr. 6 milljónir. Háskólinn gerði
engan framtíðarsamning við
IBM, á skólanum liggja engar
kvaðir um frekari viðskipti að
þessum þremur árum liðnum.
— Mun skólinn alls ekki telja
sig bera siðferðislega skyldu til
kaupa á nýrri IBM-tölvu þegar
þar að kemur?
HG: Nei.
—Og er það verjandi að
þiggja gjöfina, sbr. yfirlýsingu
Starfshópsins.
HG: Hér rekast á þjóðernis-
legar og þjóðhagslegar spurn-
ingar segja menn. Frá þjóð-
hagslegum sjónarmiðum höfum
við ekki efni á nýrri tölvu, sem
þó var brýn nauðsyn á. En við
höfum ekki efni á þeirri þjóð-
ernisstefnu, sem fram kemur í
yfirlýsingum andstæðinga gjaf-
arinnar. Annars er ekki ljóst,
hvað þjóðernisstefna kemur
þessu máli við. Hins vegar er
ljóst, að þjóðrækni forstjóra
IBM á Islandi réð miklu um
gjöfina og það er ótrúlegt að
meðal gagnrýnenda gjafarinn-
ar finnist margir, sem taka hon-
um fram í þeim efnum.
Ms.
Höfum við ef ni á
þjóðernisstolti?
eingöngu af raunvfsindamönn-
um. Þetta hefur nú mikið
breytzt og má segja að flestar
deildanna notfæri sér vélina.
Þannig læra nú stúdentar f við-
skiptadeild að skipuleggja kerfi
og gera forrit í sambandi við
þau. Einnig er hún notuð af
þjóðfélagafræðingum, af mál-
vísindamönnum og af lækna-
deild. I allt má gera ráð fyrir að
tölvan fái um 20.000 nemenda
verkefni á ári. Auk þeirra eru
svo enn fremur verkefni, sem
við tökum að okkur fyrir utan-
aðkomandi aðila, stofnanir úti í
bæ eins og t.d. Orkustofnun,
Rannsóknarstofnun landbúnað-
arins o.fl. Sem dæmi um nýt-
inguna, má nefna, að nú fyrir
nokkrum dögum fóru 254 verk-
efni um tölvuna á einum degi.
Möguleikarnir á notkun eru
óþrjótandi og hún getur komið
að gagni á ótrúlegustu sviðum.
Ég kynntist því t.d. erlendis, að
tölva var notuð til stafsetning-
arkennslu svo eitthvað sé
nefnt.
Auk verkefna háskólans
sjálfs, má bæta við að aðrar
menntastofnanir ættu einnig að
geta fært sér tölvuna í nyt.
— Það hefur ekki komið til
tals, að aðrar æðri menntastofn-
anir og framhaldsskólarnír
gerðu sameiginlegt átak til
tölvukaupa?
HG: Nei, slíkt hefur enn ekki
komið til tals og væri það þó
ekki óskynsamlegt.
— Svo aftur sé snúið að
„gjafamálinu" — voru menn
sammála um að þiggja tölvuna
af IBM?
HG: Já, háskólaráð tók þá
ákvörðun samhljóða. Það liggur
að sjálfsögðu í augum uppi að
einn megin hvati IBM að þess-
ari gjöf, er sá að markaðurinn
fyrir tölvuþjónustu þeirra fari
vaxandi, hér er um að ræða
auglýsingu og söluaðferð, því
verður ekki neitað. Það er eng-
in tilviljun, að IBM ræður yfir
60% af markaðnum vlðast
hvar. Þetta stafar ekki sízt af
þvf, að þeir eru góðir sölumenn,
een það má heldur ekki gleym-
ast, að þeirra tölvur eru mjög
góðar.
ER TÖLVAN „(JRELT
OG HAUGTÆK“
HG: Ég skýrði frá eftirfar-
andi staðreyndum I grein I
Morgunblaðinu I apríl s.l.:
Þessi tölva annar um 90%
þeirra verkefna, sem nú eru
unnin við háskólann. Það eru
helzt viðamikil verkefni, sem
verða útundan. Til að geta unn-
ið úr svo stórum verkefnum,
þyrfti skólinn að hafa yfir afar
stórri tölvu að ráða, á stærð við
þá, sem nú er hjá SkýrR. En
slíka vél gæti skólinn þó aðeins
nýtt I mesta lagi 10%
RtGBINDING
EÐA EKKI?
— Hvað um þá staðhæfingu,
að IBM hafi bundið öll helztu
fyrirtæki við sitt eigið mál,
PL/1, þannig að ef fyrirtækin
vildu „rffa sig laus“ og kaupa
nýja tölvutegund, þyrftu þau að
semja öll sfn forrit upp á nýtt?
JÞÞ: 1 fyrsta lagi er bezt að
skýra, hvaða forritunarmál eru
notuð við kennslu. Algengust
þeirra eru Fortran og Cobol.
Þetta eru stöðluð mál, sem nota
má jöfnum höndum f flestum
tölvum. Fortran er einkum not-
að við raunvísindalega útreikn-
inga, Cobol er aftur á móti við-
skiptamál. IBM lét gera PL/1 í
þeim tilgangi að sameina þessi
tvö mál í eitt. Það er alls ekki
rétt, að þetta sé eina málið, sem
hægt er að nota í IBM-tölvur.
Sú tölva, sem við höfum hér,
getur tekið bæði Fortran og
Cobol. Þá má ekki gleymast, að
það þarf alltaf að gera ákveðn-'
Áður en lengra var haldið í
samtalinu, var blm. sýnd tölvan
og skýrt frá verkefnum hennar.
VERKEFNIN
JÞÞ: Á Reiknistofnuninni
vinna 7 starfsmenn. Við höfum
lagt áherzlu á að kenna stúdent-
um að umgangast vélina og
nota hana sem hjálpargagn og
reynt að brjóta niður þann
vegg, sem oft vill koma fyrir f
samskiptum manns við vél.
Stúdentar og aðrir notendur
geta gengið hér út og inn, svo
að segja án eftirlits og án nokk-
urrar óþarfa virðingar. En að
sjálfsögðu er alltaf starfsmaður
á staðnum.
í fyrstu var tölvan notuð nær
Halldór Guðjónsson, Jón Þ. Þórhallsson og tölvan.
Rætt við Halldór Guðjónsson,
kennslustjóra H.Í., og Jón Þ.
Þórhallsson, forstöðumann
Reiknistofnunar H.í. um tölvu
BAÐMOTTUSETT
ALLTAF EITTHVAÐ NÝTT