Morgunblaðið - 30.11.1976, Page 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 1976
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 1976
15
íuripjinMWiili
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfuiltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsia
Auglýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, simi 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480
Áskriftargjald 1100.00 kr. £ mánuði innanlands.
í lausasolu 60.00 kr. eintakið.
Horfur í efnahags-
málum — kjarabætur
láglaunafólks
IMorgunblaðinu í fyrradag,
var birt erindi eftir Jón Sig-
urðsson, forstöðumann Þjóðhags-
stofnunar, um ársfund Alþjóða-
bankans og Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins, sem haldinn var fyrir
skömmu. 1 erindi þessu vék Jón
Sigurðsson að þeim áhyggjum,
sem nú gætir í vaxandi mæli í
hinum svonefndu þróuðu ríkjum
eða iðnrfkjum veraldar um hag-
vöxt þessara ríkja. Forstöðu-
maður Þjóðhagsstofnunar skýrir
frá því, að á þessum ársfundi hafi
komið fram sú skoðun, að hag-
vexti hefði hrakað ískyggilega
eftir mitt ár 1976 og töldu sumir
ræðumenn það boða vandræði á
næsta ári. Það sjónarmið kom
hins vegar líka fram, að þessi
hæga þróun væri betri en snögg
sveifla upp á við, sem síðan
mundi fjara snögglega út.
Ljóst er, að áhyggjur af fram-
vindu efnahagsmála í hinum auð-
ugu iðnríkjum á næstu misserum
eru mjög miklar, en segja má að
efnahagsþróunin í þessum ríkjum
og þá fyrst og fremst í Banda-
ríkjunum, Þýzkalandi og Japan
ráði mestu um framvindu efna-
hagsmála í flestum löndum
heims, þ. á m. hér á íslandi. Fyrir
nokkru birti Efnahags- og fram-
farastofnunin i París álitsgerð um
horfur i efnahagsmálum Þýzka-
lands og Frakklands og taldi, að
hagvöxtur í þessum tveimur
ríkjum yrði mun hægari á næsta
ári en sérfræðingar ríkisstjórna
þessara tveggja landa hafa viljað
vera láta. Þessari álitsgerð hefur
verið mótmælt harðlega i Bonn og
Paris en engu að síður sýnir þessi
ágreiningur hve þungar áhyggjur
ráðamenn hafa af framvindu
mála.
Þá er og bersýnilegt, að beðið er
f ofvæni eftir þeirri stefnu, sem
Carter, hinn nýi forseti Banda-
ríkjanna, markar í efnahagsmál-
um. Gerar hann tilraun til þess að
auka hagvöxt í Bandaríkjunum og
taka með því áhættu af vaxandi
verðbólgu þar í landi eða heldur
hann áfram samdráttarstefnu
Ford-stjórnarinnar til þess að
hægja enn á verðbólgunni? Það
getur haft mikil áhrif á efnahags-
þróunina hvora leiðina Carter
velur. Víða um heim er nú spáð
vaxandi verðbólgu á ný og t.d.
heyrast raddir um það í Bretlandi
þar sem við mikinn efnahags-
vanda er að stríða, að verðbójgan
muni aukast á næsta ári. Þetta er
athyglisvert vegna þess, að flest-
um nágrannalöndum okkar í V-
Evrópu hefur tekizt að hægja
mjög á verðbólguvextinum hin
síðustu misseri.
Nú kann einhver að spyrja,
hvað þetta komi okkur
Islendingum við, en sannleikur-
inn er sá, að þróun efnahagsmála
í öðrum löndum og þá fyrst og
fremst þeim, sem hér hafa verið
gerð að umtalsefni, getur haft úr-
slitaáhrif á framvindu efnahags-
mála hér á landi. Samdráttur í
efnahagsmálum í helztu við-
skiptalöndum okkar hefur jafnan
haft neikvæð áhrif á okkar efna-
hag og svo verður nú, ef
spádómar þeirra, sem svart-
sýnastir eru, rætast á næstu
mánuðum.
Við Islendingar erum illa í
stakkinn búnir til þess að taka
nýjum áföllum f efnahagsmálum.
Nú eftir tveggja ára setu ríkis-
stjórnarinnar eru að byrja að
sjást batamerki í efnahagsmálum
okkar. Verðbólgan hefur
minnkað um helming, gjaldeyris-
staðan fer batnandi og viðskipta-
jöfnuðurinn einnig. En vanda-
málin eru lfka mörg. Þótt verð-
bólgan hafi minnkað um helming
er hún enn um 30% sem er alltof
mikið. Dýrtíðin er orðin svo mikil,
að mjög hefur kreppt að kjörum
launþega, ekki sízt þeirra, sem við
lægst laun búa, en þar má nefna
ófaglærða verkamenn, iðnverka-
fólk, ýmsa hópa verzlunarfólks,
ýmsa hópa opinberra starfs-
manna og lífeyrisþega. Vegna
þess hvað dýrtiðin er mikil er nú
mikið talað um, að á næsta vori
verði knúnar fram launabreyting-
ar, sem verði langt umfram
greiðslugetu atvinnuveganna. Ef
við þessi vandamál bætast áföll
utan frá í mynd olíuhækkunar og
samdráttar í efnahagslífi helztu
viðskiptalanda okkar er ljóst, að
horfurnar á næsta ári eru afar
þungar. I umræðum hér um stefn-
una í kjaramálum á næsta ári er
óhjákvæmilegt að taka mið af
ástandi og horfum í efnahagsmál-
um nálægra rfkja. Og þau viðhorf
eru enn ein röksemd fyrir því að
marka beri þá stefnu í kjara-
málum á næsta ári, sem Morgun-
blaðið hefur hvatt til að undan-
förnu, en hún er tvíþætt: í fyrsta
lagi, að fyrst og fremst verði um
að ræða kjarabætur til láglauna-
hópa en þeir, sem hærra e'ru laun-
aðir, bíði utn sinn, og í öðru lagi,
að kjarabae\tur til láglaunafólks
verði að vefulegu leyta tryggðar
með öðrum hsfetti en beinum
kauphækkurtum. I því sambandi
hefur Morgunblaðið bent á
skattalækkanir, tollalækkanír og
niðurfærslu á verði brýnustu lífs-
nauðsynja.
Ef samkomulag næst um launa-
stefnu, sem byggir á þessum tví-
þætta grunni, er von til þess, að
efnahagsbatinn geti haldið áfram
á næsta ári, verðbólgan fari
minnkandi og vaxandi þróttur
færist í efnahags- og atvinnulíf
okkar. Ef allt verður látið vaða á
súðum, ekkert tillit tekið til
þróunar erlendis og samið um
stórkostlegar launahækkanir á
næsta ári köllum við yfir okkur
vandamál af þeirri stærðargráðu,
að við sjáum ekki fyrir endann á
afleiðingum þess.
Nýja Hrafnistan í Hafnarfirði fokheld
HIN nýja Hrafnista, sem Sjómanna
dagsráð er að reisa í Hafnarfirði,
varð fokheld á laugardag. Af því
tilefni bauð Sjómannadagsráð í
Reykjavík og Hafnarfirði gestum að
skoða húsið, sem rúma mun 87 vist-
menn í ibúðum, þegar það er
fullbyggt, en þar mun að auki verða
dagvistun fyrir aldraða á fyrstu hæð.
Mun þar verða dagvistun fyrir 60
manns á hverjum degi og mun þessi
aðstaða leysa brýna þörf, er hún
kemst í gagnið.
Hin nýja Hrafnista stendur rétt
vestan við norðurbæinn í Hafnarfirði á
mörkum Hafnarfjarðar og Garðabæjar.
Húsið er fimm hæðir og er það þegar
upphitað og hafin er skilrúmsgerð Á
laugardag undirritaði Sjómannadags-
ráð framhaldssamning við aðalverktaka
hússins, Hamar h.f., um gerð alls
tréverks i húsinu. í upphaflegum
byggingasamningi við Hamar var ráð
fyrir því gert að húsið yrði fokhelt 1.
október í ár, en ýmsar tafir urðu þess
valdandi að það komst ekki á það stig
að verða fokhelt fyrr en 27 nóvember
og má þar m.a. nefna verkfall í fyrra og
mikinn veðraham í fyrravetur, sem
tafði framkvæmdir
Við athöfnina i húsinu siðastliðinn
laugardag ávarpaði Pétur Sigurðsson,
formaður Sjómannadagsráðs, gesti.
Hann sagði að stjórn Sjómannadags-
ráðs í Reykjavík teldi ástæðu til þess að
fagna, þegar fyrsti hluti þeirra bygg-
inga, sem á þessum stað er ætlað að
reisa, væri fokheldur orðinn. Hann
sagðp að engin stórslys hefðu orðið við
framkvæmdirnar og bað þess, að svo
myndi áfram verða bæði er varðaði
starfsfólk og væntanlega vistmenn.
Pétur sagði að um tveggja ára skeið
hefði svokölluð samstarfsnefnd, sem
kjörin var á aðalfundi Sjómannadags-
ráðs, starfað með stjórn þess, sem
væri hin eiginlega bygginganefnd, að
byggingu hússins. í nefndinni eiga
sæti Anton Nikulásson, vélstjóri, sem
jafnframt er eftirlitsmaður með fram-
kvæmd byggingarinnar og trúnaðar-
maður stjórnarinnar þar að lútandi
Óskar Vigfússon, formaður Sjómanna-
félags Hafnarfjarðar og Sjómannasam-
bands íslands, og R:fn Sigurðsson,
forstjóri Hrafnistu í Reykjavík. Kvaðst
Pétur þakka öllum þessum mönnum
óeigingjarnt starf í þágu þessa mál-
efnis. Þá þakkaði hann einnig með-
stjórnendum sínum í stjórn Sjómanna-
Pétur Sigurðsson flytur ávarp sitt. Að baki honum standa stjórnarmenn f Sjómannadagsráði, verktakar
og eftirlitsmaður byggingarinnar. Frá vinstri: Tómas Guðjónsson, Guðmundur H. Oddsson, Anton
Nikulásson, Hallgrímur Guðmundsson, Pétur Jökull Hákonarson, Hilmar Jónsson og Garðar Þorsteins*
son. — Ljósm.: ÓI. K. M.
Hluti gestanna. Fremst á myndinni er Gfsli Sigurbjörnsson, forstjóri
Elliheimilisins Grundar, en hann var einmitt sá, sem tók fyrstu
skóflustunguna að hinu fokhelda húsi.
dagsráðs, þeim Guðmundi H. Odds-
syni gjaldkera, Garðari Þorsteinssyni
ritara, Hilmari Jónssyni varaformanni
og Tómasi Guðjónssyni fyrir samstöðu
þeirra, sameiginlegar ákvarðanir og
æðruleysi þrátt fyrir að áföll og brot-
sjóir dyndu á stjórninni. Þá minntist
Pétur og Kristins Sigurðssonar, sem
um langt árabil starfaði í stjórninni, en
féll frá langt fyrir aldur fram.
í ræðu sinni minntist Pétur Sigurðs-
son nokkuð á hin neikvæðu viðbrögð
við frarhkvæmdum Sjómannadagsráðs
á Reykjavíkursvæðinu, m.a. á Alþingi,
þar sem formaður eins landsmála-
flokks hefði flutt frumvarp og i greinar-
gerð þess hefði verið misskilningur,
sem hann kvað óafsakanlegan og kvað
hann viðkomandi flutningsmenn hafa
átt að kynna sér staðreyndir málsins
áður en þeir lögðu frumvarpið fram.
Pétur sagði að staðreyndin í málinu
væri sú, að 40% af hagnaði Happ-
drættis DAS færi til þess að fjármagna
dvalarheimili aldraðra úti á landi og því
væri happdrættið ekki einungis notað
til þess að reisa dvalarheimili í Reykja-
vík og nágrenni. Auk þess kvað hann
hæpið að segja, að DAS hefði einka-
leyfi á happdrættisrekstri i þessum
tilgangi, þar sem fjöldi líknarfélaga
hefði með höndum happdrætti til
styrktar starfsemi sinni. Auk þess hefur
Sjómannadagsráð fjöldann allan af
öðrum tekjustofnum, sem óskiptir fara
í þetta málefni Má þar t d. nefna
rekstur tveggja kvikmyndahúsa,
Laugarásbíós og Bæjarbíós, en einnig
mætti benda á, að 71% af tekjum
happdrættis DAS kemur frá Reykjanes-
og Reykjavíkurkjördæmi. Þá hefur
Sjómannadagsráði borizt fjöldi gjafa
frá Lionsklúbbum og Kiwanisklúbbum
og Oddfellowreglan hefur haft á orði
að styðja það Þá sagði Pétur, að eini
staðurinn þar sem allt umboðsfé
happdrættisins rynni beint til dvalar-
heimilanna væri Reykjavík, en á öðrum
stöðum fengju umboðsmenn sína
þóknun. Þá hefði Sjómannadagsráð og
haft tekjur af skyndihappdrættum,
merkjasölu, blaðasölu og flest árin
hefðu skemmtanir á sjómannadaginn
gefið vel af sér.
Leyfið til reksturs Happdrættis DAS
var og gefið sem endurgjald ríkisstjórn-
ar og Alþingis, er Sjómannadagsráð
var beðið um lán í Stofnlánasjóð fiski-
skipa. Það fé rýrnaði mjög og í sára-
bætur veitti Alþingi ráðinu
happdrættisleyfið á sinum tíma. Flest
skip, sem aftur hefðu verið byggð fyrir
þennan sjóð, hefðu verið send út á
landsbyggðina. Ólafi Thors, þáverandi
forsætisráðherra, og Eysteini Jónssyni.
fjármálaráðherra, var Ijóst, hve nauð-
synlegt var að fá féð að láni frá
Sjómannadagsráði og jafnframt var
þeim Ijóst að það myndi rýrna mjög i
verðbólgu og því var ráðinu veitt leyf-
ið.
Þá gat Pétur þess við Morgunblaðið
að frá því er hann hefði tekið við
formennsku í ráðinu hefði verið komið
upp vistunaraðstöðu fyrir 300 manns.
Mest gat DAS hýst 450 manns, en
vegna óska Heilbrigðiseftirlitsins um
hjúkrunar- og læknisaðstöðu var fækk-
að og er nú húsrými fyrir 430 manns á
Dvalarheimili aldraðra sjómanna.
Pétur Sigurðsson gat þess i ræðunni
á laugardag, að hann vildi sérstaklega
þakka stjórn og starfsmanni Lífeyris-
sjóðs sjómanna. Hefði sjóðurinn lánað
stórfé til þessara framkvæmda sem
hinna fyrri en auk þess staðið undir
lánum til einstakra meðlima sjóðsins.
Sagði Pétur að stjórn sjóðsins hefði
sýnt samtökunum sérstakt tillit og vin-
semd í baráttunni fyrir byggingum
aldraðra
Þá þakkaði formaður Sjómanna-
dagsráðs Ólafi Björgúlfssyni starfs-
manni Byggingasjóðs ríkisins, fyrir
stuðning hans við bygginguna svo og
tveimur formönnum sjóðsstjórnar,
Ólafi Jóhannessyni alþingismanni og
ráðherra og Ólafi Björnssyni,
prófessor, núverandi formanni sjóðs-
stjórnar Sagði Pétur að með þessari
upptalningu væri þriggja góðra Ólafa
getið, sem fúslega og vel hefðu stutt
uppbyggingarstarfið og þakkaði hann
þeim sérstaklga.
Þá sagði Pétur Sigurðsson:
„Sjálfir vitum við, sem stöndum í
þessum framkvæmdum fyrir samtök
okkar, og hefur tekið hug þeirra til
úrlausnar hluta þessa vandamáls, að í
nokkur ár hefur ekki verið stætt á
neinni stéttaskiptingu. Þannig hafa
bæði hjúkrunardeild og sjúkradeild á
Hrafnistu verið opnar, þegar rými
hefur verið laust, þeim sem hafa átt
mesta þörf til vistunar. Bæði þar og á
Framhald á bls. 17
Hið nýja dvalarheimili í Hafnarfirði f fokheldu ástandi.
Kjarasamningar á næsta ári:
Tryggi atvinnu-
öryggi, varan-
legar kjarabæt-
ur og frid á
vinnumarkaði
- segir í stjórnmálayfirlýsingu flokksráös-
og formannarádstefnu Sjálfstædisflokksins
HÉR fer á eftir stjórnmálayfirlýsing flokks-
ráðs- og formannaráðstefnu Sjálfstæðisflokks-
ins:
Mikilvægasta ákvörðun
stjórnvalda í
áratugi
Utfærsla fiskveiðilandhelginnar í 200
sjómílur er mikilvægasta ákvörðun stjórn-
valda síðustu áratugi. Flokksráðið telur, að
ríkisstjórnin hafi haldið á málstað Islands í
þessu vandasama máli af festu og ábyrgð.
Árangurinn hefur orðið sá, að full viður-
kenning á rétti Islendinga til yfirráða yfir og
nýtingar 200 mílna landhelgi hefur náðst með
samningum. Nú ríður á, að þeirri aðstöðu, sem
Islendingar hafa tryggt sér á miðunum, sé
beitt til að stuðla að viðhaldi og vexti fisk-
stofna. Að þessu hefur verið unnið með auk-
inni friðun, ákvörðun um lágmarksstærð á
fiski og með því að beina flotanum til veiða
fisktegunda, sem ekki eru fullnýttar. Það
skiptir meginmáli, að fast sé haldið við fisk-
verndarstefnu jafnframt því sem iögð er
áherzla á hagkvæma og arðvænlega nýtingu
sjávarafla.
Þær viðræður, sem nú eru hafnar á milli
Islands og Efnahagsbandalagsins, fela i sér
könnun á sjónarmiðum beggja aðila til fisk-
verndar og gagnkvæmra fiskveiðiréttinda.
Fundurinn leggur áherzlu á mikilvægi þess, að
samstarf takist við Efnahagsbandalagið og
aðra nágranna íslands um fiskvernd og hag-
kvæma nýtingu fiskstofna, og bendir jafn-
framt á míkla hagsmuni Islendinga af góðum
samskiptum við þessar þjóðir í nútíð og fram-
tíð.
Reynslan i baráttunni fyrir 200 mílum stað-
festir réttmæti þeirrar utanríkisstefnu, sem
Islendingar hafa fylgt frá því að landið hlaut
fullt sjálfstæði, og treystir framtíðargildi
hennar. Flokksráðið ítrekar þá stefnu Sjálf-
stæðisflokksins að tryggja öryggi landsins með
aðild að varnarsamtökum vestrænna þjóða.
Sigurinn er
ekki unninn
Verulegur árangur hefur náðst í efnahags-
málum : tveggja ára starfsftjrli ríkisstjórnar-
innar. Tekizt hefur að draga úr verðbólgu og
minnka halla á erlendum viðskiptum um
meira en helming samfara þvi að næg atvinna
hefur haldizt. Róðurinn hefur reynzt þungur
vegna þeirrar algjöru upplausnar i efnahags-
málum, sem orðin var sumarið 1974, og vegna
erfiðra ytri aðstæðna, svo sem versnandi við-
skiptakjara og minnkandi heimsverzlunar.
Þann árangur, sem nú hefur náðst, má rekja
til þeirrar stefnu, sem fylgt hefur verið í
gengismálum og til aukins aðhalds í peninga-
og fjármálum, sem væntanlega mun ieiða til
jafnvægis í ríkisbúskapnum á þessu ári.
Áhrifa þessara aðgerða hefur gætt í þvi ríkara
mæli sem ytri aðstæður hafa batnað á nýjan
leik.
En sigurinn er ekki unninn. Verðbólga er
miklu merri hér á landi en i nágrannalöndun-
um, viðskiptahalli er enn verulegur, skulda-
byrði er mikil og fer enn vaxandi. Meðan
málum er svo háttað, er atvinnuöryggi í
tvisýnu og grundvöllur aukinnar velmegunar
ekki fyrir hendi. Á næstu tveimur árum þarf
að einbeita öllum kröftum að því að draga úr
verðbólgunni og útrýma viðskiptahalla.
Velgengni þjóðarinnar um langa framtíð er
undir því komin að þetta takist.
Flokksráðið telur nauðsyn bera til að fylgja
fram ströngu aðhaldi í fjármálum og peninga-
málum. Vill fundurinn sérstaklega vekja at-
hygli á mikilvægi þess, eins og málum nú er
háttað, að jafnt ríkisstjórn sem Alþingi,
sveitarstjórnir og hvers konar opinberar stofn-
anir og sjóðir leggist á eitt í þessu efni. Leggja
verður áherzlu á, að þannig verði staðið að
gerð kjarasamninga á næsta ári, að þeir treysti
sem bezt atvinnuöryggi, varanlegar kjara-
bætur og frið á vinnumarkaðinum. Sérstök
áherzla verði lögð á að bæta kjör þeirra, sem
lægst eru launaðir, og tryggja öllum laun-
þegum eðlileg lífskjör. Til að ná því markmiði
er nauðsynlegt, að heildarsjónarmið ráði
meiru við samningsgerð en hingað til. Nauð-
synlegt er að endurskoða vinnutilhögun við
gerð kjarasamninga og styrkja embætti sátta-
semjara. Þá ber að gjalda varhug við vaxandi
tilhneigingu einstakra hópa til að virða lands-
lög og stjórnskipulegar leikreglur að vettugi.
Það er ánægjuefni, að hafnar hafa verið
viðræður fulltrúa þingflokka, hagsmuna-
samtaka og rikisstjórnar um leiðir til að draga
úr verðbólgu. Einnig er það mikilvægt, að nú
er að nýju unnið að raunhæfu yfirlili um
horfur þjóðarbúskapar á næstu árum og það
svigrúm sem þær veita til framkvæmda og
bættra lífskjara.
Gegn einokun í
atvinnulífinu
Eins og horfur eru nú í fiskveiðimálum, er
enn brýnna en áður að auka verðmætasköpun
þjóðarbúsins í öllum greinum. Þetta á bæði við
um þann afla, sem við nú drögum á land, og
nýtingu nýrra fiskstofna, svo og eflingu iðnað-
ar. Þar skal ekki sízt hafa í huga aukið vinnslu-
virði innlendra afurða, nýtingu innlendra hrá-
efna, jarðefna og orku til framleiðslu. Jafn-
framt þarf að nýta sem bezt fjölmörg tækifæri
til að flytja ýmis verkefni til landsins með
eðlilegum atbeina hins opinbera og útsjónar-
semi fyrirtækjanna sjálfra. Menntun, verk-
þjálfun, stjórnun, rannsóknir svo og annar
góður aðbúnaður starfseminnar almennt verða
að fara saman til þess að árangur náist og eru
forsenda þess, að íslenzk fyrirtæki séu sam-
keppnishæf á erlendum markaði og gagnvart
innflutningi. Vanda verður sem bezt undir-
búning framkvæmda og val verkefna, ekki sízt
þegar til fyrirtækja er stofnað með miklu
fjármagni frá opinberum aðilum.
Vinda verður bráðan bug að því að ryðja úr
vegi mismunun í garð innlendrar framleiðslu i
skatta- og tollamálum. Fella verður niður vöru-
gjald eins fljótt og auðið er, þar sem það veikir
samkeppnishæfni íslenzkrar framleiðslu og
þjónustu, og finna þarf leiðir til að eyða upp-
söfnunaráhrifum söluskatts.
Þau verðlagshöft, sem verið hafa hér á landi
áratugum saman, hafa dregið úr hagræðingu
og framförum, grafið undan fjárhag fyrir-
tækja og stofnana og til lengdar leitt til hærra
verðs til neytenda en ella hefði verið þörf. I
stað þeirra þarf hið fyrsta að koma frjáls
verðmyndun samfara eflingu neytendasam-
taka og eftirliti, sem hamla gegn hringamynd-
un og öðrum takmörkunum á samkeppni. Jafn-
hliða þessu er mikilvægt, að hömlur á innflutn-
ingi og gjaldeyrisviðskiptum séu afnumdar,
enda sé hagstæður greiðslujöfnuður við útlönd
tryggður með samræmdri stjórn efnahagsmála
og aukinni framleiðslu. Einnig er brýnt að
snúast gegn tilhneigingum til einokunar, sem
gætir í vaxandi mæli í mörgum greinum
íslenzks atvinnulífs.
Almennar launatekjur
tekjuskattsfrjálsar
Það er ein meginforsenda trausts efnahags,
framfara og velgengni, að opinber umsvif séu
ekki of mikil og skattheimta það hófleg og
réttlát, að starfsvilji og framtak geti notið sín.
Leggja ber áherzlu á, að skattar séu lagðir á
eyðslu fremur en tekjur og að eignarrétturinn
sé virtur. Almennar launatekjur þurfa að vera
tekjuskattsfrjálsar, setja verður eignahluti í
fyrirtækjum jafnt öðru sparifé, og skattleggja
verður alla atvinnustarfsemi með hliðstæðum
hætti án tillits til tegundar fyrirtækja. Þá er
mikilvægt, að skattar á tekjur hjóna miðist við
jafnrétti karla og kvenna. Leitast verði við að
einfalda álagningarreglur á tekjur einstakl-
inga. Mikilvægt er, að allar tegundir tekna séu
skattlagðar eins, og framkvæmd skattalaga sé
sú sama allsstaðar á landinu. Loks ber nauðsyn
til þess, að skattalög tryggi atvinnuvegunum
þær fyrningar, sem nauðsynlegar eru til end-
urnýjunar fjármuna og myndunar eigin fjár.
Þrátt fyrir mikilsverða áfanga í lífeyrismál-
um, er nauðsynlegt að hraða þeirri endurskoð-
un, sem nú fer fram á almannatryggingum og
stöðu lífeyrissjóða. Meginmarkmiðið hlýtur að
vera, að allir landsmenn búi við sambærilegan
rétt til verðtryggðs lífeyris.
Dregið úr kröfum til
ríkisvaldsins
Á undanförnum árum hefur mikil breyting
orðið víða um heim á :fstöðu almennings og
stjórnmálaflokka til hlutverks ríkisins og
sívaxandi umsvifa þess og afskipta af starf-
semi manna og lífi. Reynslan hefur sýnt, að
tilraunir til að leysa margþætt mannleg vanda-
mál með beitingu ríkisvaldsins hafa ekki leitt
til lausnar vandamálanna. Þær hafa hins vegar
átt drjúgan þátt í verðbólgu og efnahagslegum
glundroða, og jafnframt stuðlað að opinberu
forræði, sem ógnar frelsi og framförum. Nú er
viðast hvar leitazt við að spyrna gegn þessari
þróun. Áherzla er lögð á hófsemi og jafnframt
og að draga úr kröfum til ríkisvaldsins. Reynt
er að minnka hluta opinberra útgjalda af upp-
hæð þjóðartekna og gera skattheimtu hóflegri
og réttlátari. Jafnframt er stefnt að því að
flytja framkvæmdir og starfsemi frá ríkinu til
einstaklinga, einkafyrirtækja og sveitarfélaga,
þar sem það hentar, og finna nýjar og virkari
aðferðir til að inna opinbera þjónustu af
hendi.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur ætíð verið full-
trúi þessara sjónarmiða, sem nú njóta vaxandi
skilnings og fylgis. Enginn annar flokkur get-
ur veitt þá forustu í þessum efnum hér á landi,
sem brýn þörf er á. Þátttaka flokksins í stjórn
með öðrum flokkum, sem að verulegu leyti
aðhyllast önnur sjón.-rmið, má ekki koma í veg
fyrir, að hann gegni þessu hlutverki. Tillit til
skammvinnra áhrifa og fylgis má heldur ekki
verða því til hindrunar.
I heilbrigðis-, félags- og menntamálum, í
byggðamálum, umhverfismálum og jafnréttis-
málum hefur Sjálfstæðisflokkurinn hvað eftir
annað haft frumkvæði og forustu um nýjungar
og stefnumörkun, og vísar fundurinn í því
sambandi til ítarlegrar stefnumörkunar lands-
fundar 1975 í þessum og öðrum málaflokkum.
Um leið og lögð er áherzla á umbætur í þessum
málum, hlýtur flokkurinn að árétta nauðsyn
þess, að sýnd sé hófsemi í kröfum og skilning-
ur á því, að ekki er unnt að fullnægja öllum
þörfum samtímis. Jafnframt er mikilvægt, að
réttar leiðir að markinu séu valdar. Þessum
sjónarmiðum verður að fylgja, ef varanlegur
árangur á að nást. Einungis með þvi móti
verður unnt að tryggja framtíð þess frjálsa
samfélags, þar sem mannréttindi og jafnrétti
eru virt, grundvallaratriði kristins siðgæðis í
heiðri höfð og byggt er á frjálsum athöfnum og
ábyrgðartilfinnirigu hvers og eins.