Tíminn - 29.05.1965, Blaðsíða 5

5
LAUGARDAGUR 29. maí 1965
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjórl: Krlstján Bonediktsson rtitstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason o? Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Stelngrimur Gislason. Ritstj.skrifstofur Eddu
húsinu, simar 18300--1S305 Skrifstofur. Bankastrætí Af-
greiðslusimi 12323. Auglýsingaslml 19523 Aðrar skrifstofur,
simi 18300. Áskriftargjald kr 90,00 á mán mnanlands — í
lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Mikilvægt umbótastarf
■ .'.V’- ■ ,"7; V.‘ 3>
Umbótastarf það, sem Samvinnutryggingar hafa unn-
ið í 'slenzkum tryggingamálum er mikilvægara og meira
en menn almennt gera sér Ijóst nú, vegna Joess að mörg
önnur tryggingafélög hafa tekið ýmsar umbætur upp eft,-
ir þeim vegna samkeppninnar, og því njóta nú miklu
fleiri þessara umbóta en tryggjendur Samvinnutrygg-
inga einir. Úrræði samvinnunnar í trvggingamálum hafa
reynzt jafnvel og á sviði verzlunar og athafnalífs, enda
hefur vöxtur Samvinnutrygginga verið skjótur. Sýnir
það gerla, hvers menn hafa metið umbæturnar.
Samvinnutryggingar hafa frá upphafi lagt allt kapp á,
að menn gætu notið þar sannvirðistrygginga, þyrftu ekki
að greiða hærri iðgjöld en nauðsynlegt væri og yrði af-
gangur að loknu tryggingaári, hefur honum verið skilað
aftur til tryggjendanna sjálfra. Þannig kom það fram á
aðalfundi Samvinnutrygginga fyrir nokkrum dögum, að
frá upphafi hafa þær endurgreitt 56 millj. í tekjuafgang
til tryggjendanna aftur.
Samvinnutryggingar innleiddu þá nýbreytni í bifreiða-
tryggingum að greiða þeim bónus, sem ekki valda tjóni,
og á síðast;; ári einu greiddu þær bifreiðaeigendum 8,6
millj. kr. lyrir tjónlausar tryggingar. Allt þetta hefur
miðað að því. að með úrræðum samvinnunnar geti menn
náð sannvirðistryggingum eins og sannvirði 1 verzlun.
Um bifreiðatryggingarnar nú er það t. d. að segja,
að þótt iðg.iöld hafi orðið að hækka verulega vegna geig-
vænlegra tjóna á síðustu árum, geta menn treyst því, að
eftir árið verði tekjuafgangurinn endurgreiddur tryggj-
endum sjálfum, ef tjón minnka og útkoman verður hag-
stæðari. í starfi Samvinnutrygginga eiga tryggjendur því
ekki aðeins kost á fullkomnum sannvirðiskjörum í
tryggingum, heldur er þeim almennt ómetanlegur bak-
hjarl að starfi þeirra, þar sem umbæturnar ná að
nokkru leyti til starfsemi annarra tryggingafélaga eins og
í ljós hefur komið.
Gerum stórátak
Á aðalfundi Samvinnutrygginga var rætt töluvert um
hið geigvænlega umferðaröngþveiti, sem er nú sam-
fara hraðfjölgun bifreiða. í ályktun sem fundurinn gerði
um þessi mál segir:
„Fundurinn vekur athygli á þeim geigvænlegu fjár-
upphæðum, sem fara forgörðum hér á landi á ári hverju
vegna slysa og annarra óhappa. Tjónabætur trygginga-
félaganna námu á fimmta hundrað milljóna króna á s.l.
ári, og er þá engin tilraun gerð til þess að meta til
fjár þær hörmulegu afleiðingar slysa, sem aldrei verða
með peningum bættar. Skorar því fundurinn á lands-
menn alla að gera nú stórátak til þess að draga úr hin-
um tíðu slysum og afleiðingum þeirra, en slíkt átak er
raunhæfasta skrefið til þess að lækka iðgjöldin. Hvetur
funaunnn til samstarfs um þessi mál á sem breiðustum
grundvelli og lýsir því yfir, að Samvinnutryggingar munu
nú sem fvrr veita hvern þann stuðning, sem þær megna“.
Þessum orðum er ástæða til að veita athygli. Forystu-
menn höfuðborgar eða ríkis í þessum málum eiga að
hafa forgöngu um stórátak í slysavörnum, einkum í um-
ferðinni, og fá tryggingafélögin til öflugs stuðnings. Má
í því efni minna á tillögu Framsóknarmanna i borgar-
stjórn Reykiavíkur fyrir skömmu um umferðaráðstefnu
sem fyrsta skref að þessu stórátaki, en þá tillögu lét
íhaldið sér sæma að vísa frá.
Waítsr Lippman rðtar um alþj'óSamáti
Ríku þjóðirnar auðgast meðan
fátækum þjóðum miðar hægt
Þessari öfugþróun verður að breyta í Mið- og Suður-Ameríku.
Nokkrar líkur eru nú taldar
á að takast kunni að stilla til
friðar í Dominikanska lýðveld-
inu og ef. til vill að mynda
stjórn, sem deiluaðilar sætti
sig við í bráð að minnsta kosti.
Víst yrði því almennt fagnað,
en fjarri fer þó, að með því
væri leystur sá vandi, ysem
óöldin er afsprottin. Um þetta
ræðir Walter Lippmann í þess-
ari grein og eggjar landa sína
lögeggjan til skjótrar og
drengilegrar aðstoðar við all-
ar hinar vanþróuðu þjóðir í
mið- og Suður-Ameríku.
ÉG er þeirrar skoðunar, að
upphafleg ákvörðun forsetans
um afskipti í Dominikanska lýð
yeldinu hafi verið rétt vegna
þess, að samkvæmt þeirri vitn
eskju, tem honum var tiltæk
eins og á stóð, gafst ekki tími
til nákvæmrar könnunar og
hann gat ekki hætt á, að út-
sendarar kommúnista næðu yf
irhöndinni I uppreisninni, Ef
þeim hefði einu sinni tekízt
að söisa völdin undir sig hefði
hvorki reynzt unnt að afmá
það né bæta. Þá hefðu ekki
farið fram kosningar framar
og flokki „stjórnarskrársinna“
þess vegna meinað í eitt skipti
fyrir öll að ná völdum að nýju
eftir leíðum lýðræðisins.
Verstu erfiðleikarnir eiga
rætur að rekja til atburða, sem
gerðust eftir að hin upphaf-
íega ákvörðun forsetans var
tekin. Hér er átt við, að með
stjórnmálastarfi og stjórn
virkra afskipta höfum vií í
raun og veru gerzt bandamenn
hinnar afturhaidssömu hernað-
arklíku í viðleitni hennar við
að knésetja .stjórnarskrár-
sinna.“
Afskiptin sjálf voru að v.'.u
brot á bókstaf sáttmála Sam-
taka Ameríkuríkjanna. Engu
að síður mátti til sanns vegar
færa, að í sáttmálanum hafði
ekki verið gert ráð fyrir sams
konar hættu og að steðjaði
þegar átökin urðu um eld-
flaugastöðvarnar á Kúbu
VIÐ höfum í raun og veru
beitt landgöngusveitum flotans
og fallhlífarhersveitum til þess
að yfirbitga stjórnmálasamtök
almennings og efla afturhalds-
samt hernaðareinræði til valda
að nýju. Þetta hefur gert af-
skiptin í Dominikanska lýðveld
inu óalandi í vitund framfara-
sinnaðra manna á þessum helm
ingi hnattarins, og raunar um
alla jörð.
Nokkur ástæða er til að
ætla, að skynsamlegri fyrirætl-
un sé í þann veginn að verða
ofan á í Washington og Gold-
waterdeildin, sem vel má nefna
svo, — sé ekki framar alls ráð-
andi. Þarna er að finna fyrsta
vottinn um endurreisn eftir
fall, sem var á góðum vegi
með að gera að engu viðleitni
heillar kynslóðar til bættrar
sambúðar í álfunni allri.
Stefna endurreisnarinnar hlýt
ur að byggjast á flokki „stjóm
arskrársinna." og getur i-aunar
ekki byggzt á neinu öðru.
Hann einn hefur lagalegt til-
Uppreisnarmenn á götu í Santo Domingo. Foringi þeirra, Francisco
Caamano er lengst til vinstri.
gaverjfypfl i mipypífd *-■■> ,nir ' 1 j
kall til valda af þeirri ein-
földúriSsIæðú,,rá’ð harin ér einí
flokkurinn, sem nokkurn tíma
hefur hlotið meirihlutafylgi í
raunverulegum kosningum í
Dominikanska lýðveldinu.
ÞEGAR forsetinn er búinn
að rétta af stefnu okkar gagn-
vart Dominikanska lýðveldinu
til sámræmis við grúndvallar-
atriða lýðræðis og lögmætis,
og stjórn „stjórnarskrársinna"
er tekin við völdum, t. d. und-
ir forsæti Antonio Guzman,
kemur næst að bi-ýnni og
bráðri þörf á samþykkt og
framkvæmd aðstoðaráætlunar
til bráðabirgða, til! þess að
létta fargi atvinnuleysis og ör-
byrgðar af almenningi í land-
inu.
Kunnáttusamir sérfræðingar
segja, að fjárhæðin, sem þarf
til framkvæmdar bráðabirgða-
aðstoðaráætlunar, sé éitt til
työ hundruð milljónir dollara.
Þpýtá é'Þff'l&Íá'mtiri'if'elnifýþeg-'1
ar litið er á hernaðarútgjöld
okkar um allan hnöttinn. Brýn
þg,f bráð nauðsjín er á að efna
þegar í stgð;iil þþiribérrá |ram !
kvæmda, sem ;sjái-„atyinpuíeys-
ingjum fyrir starfslaurium" ög
verkefnum, en þeir eru nálf
milljón að tölu. Þessi tala at-
vinnuleysingja er geigvænlega
há, þegar á það er litið, að
verkfærir menn í landinu eru
ekki nema þrjár milljónir.
Þetta yröi þó aðeins bráða-
birgðalausn. Landsstjórnin
þarf á öflugri aðstoð okkar að
halda til þess að koma fram
allsherjar umbótum og fram-
förum. Goldwaterdeildin verð-
ur ekki hrifin af því, að for-
setinn beiti sér fyrir slíku. En
það verður að gerast engu að
síður.
AUK aðstoðar við fram-
kvæmd bráðabirgðaáætlunar,
samtímis og samhliða stuðn-
ingi við allsherjar endurbætur
og framfarir í Dominikanska
lýðveldinu, þurfum við í fullri
alvöru og með nýjum eldmóði
að takast á við uggvænlegan
vanda vanþróunar meðal þjóða
Mið- og Suður-Ameríku. Þessi
vandi verður ekki leystur með
venjulegri aðstoð við erlendar
þjóðir eða erlendri fjárfest-
ingu, þó að hvort tveggja sé
mikilvægt á sína vísu.
Meginvandinn liggur í því,
að bilið milli þróaðra og van-
þróaðra þjóða hefur haldið
áfram að breikka í meira en
fullan áratug. Þeim beizka
sannleika verður ekki móti
mælt, að ríku þjóðirnar auðg-
ast mjög ört meðan fátæku
þjóðunum miðar ákaflega hægt
með sínar lífskjarabætur.
Hvað Mið- og Suður-Amer-
íku áhrærir stafar þessi skugga
lega framVinda einkum af
þeirri ástæðu, að Verð var-
anria, ' séíri þær kaupa, hefur
hækkað í hlutfalli við verð
þess, sem þær selja. Verð út-
flutningsvara Mið- og suður-
. Ameíiktiþjóðanna hækkaði
, þannig aðeins um 32 af hundr-
aði á árunum frá 1958 til 1964,
en verð útflutningsvara iðn-
þróuðu þjóðanria hefur hækk-
að um 56 af hundraði á sama
tíma.
Þessi versnun viðskiptakjara,
eins og það er almennt nefnt
á tæknimáli, er meginástæða
aukinna andúðar Mið- og Suð-
ur-Ameríkuþjóða í garð ná-
granna þeirra í Norður-Amer-
íku. Johnson forseti hlýtur að
' verða að viðundri fyrir að aug
lýsa sig sem forustumann í
baráttunni gegn útbreiðslu
kommúnismans, nema þvjí að-
eins og þar til að hann ger-
ir það að meginþætti utanrík-
isstefnu sinnar að stöðva þessa
framvindu og snúa henpi yið.
SECKr