Morgunblaðið - 05.08.1977, Side 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. ÁGUST 1977
Minning:
Hannes Friðsteins-
son fyrrv. skipherra
Fæddur 3. janúar 1894.
Dáinn 27. júl.í 1977.
Vort t*r líf í herrans hönd,
hvar sem endar da^atal.
Aó láni hafa allir önd,
„unKur má. en ^amall skal'*.
Séra Þorl. Þórarinsson.
Svo ungur í anda en aldinn að
árum var hann sem við kveðjum i
dag. Að gömlum íslenzkum sið
langar mig í fáeinum orðum að
minnast föður míns Hannesar
Friðsteinssonar, sem lézt hér í
fæðingarborg sinni Reykjavík
hinn 27. júlí, þegar sólin skein
hvað hlýjast og fegurst á borgina
sem hann átti heimilí sitt í alla
ævi og hann unni og var stoltur
af. Hann sá fyrst dagsins ljós 3/1
1894. Foreldrar hans voru Ástríð-
ur Hannesdóttir pósts í Reykjavík
og Friðsteinn Guðmundur Jóns-
son sjömaður þar. Hann hlaut í
veganesti þann fjársjóð sem ent-
ist honum alla hans ævi, en það
var gott skap og létt lund. Hann
var sérlega kvikur og snar i hreyf-
ingum, stórhuga og fljótur til at-
hafna á öllum sviðum. Sjó-
mennskan var hans ævistarf en
sökum veikinda fór hann í lan<j
1958. Hann kvæntist móður minni
3/2 1921. Varð þeim fimm barna
auðið, en þrjú lifa nú föður sinn.
Hún lézt 29/7 1940. En lffið held-
ur áfram þá sem nú. Seinni konu
sinni Magneu Sigurðardóttur
kvæntist hann 27.. mai 1944. Þau
áttu engin börn saman, en hennar
börn voru tvö fyrir. Skal henni
þökkuð umhyggja og ástúð sú er
hún veitti honum i veikindum
hans, sem og áður fyrr. Minar
perlur eru bjartar minningar
æskuáranna við leik og ævintýr
með pabba sem alltaf hafði tfma
til að syngja, spjalla, sippa, hjóla,
dansa, synda og jafnvel að standa
á höndum með okkur. Þessa sögu
hafa öll barnabörnin hans líka að
segja, jafnvel á hans efri árum.
Mæt er sú minning sem hann læt-
ur okkur eftir fjölskyldu sinni.
Kveðjum við hann öll með hjart-
ans þökk.
Didda.
Hannes Friðsteinsson fyrrver-
andi skipherra, Kárastíg 9 hér í
borg, aridaðist í Landspítalanum
miðvikudaginn 27. júli sl. Útför
hans fer fram í Dómkirkjunni í
dag.
Hannes var fæddur 3. janúar
1894 í Reykjavfk, í Valgarðsbæ,
sem stóð á þeim slóðum sem
Grundarstigur er nú. Foreldrar
hans voru Friðsteinn G. Jónsson
stýrimaður og kona hans, Ástrið-
ur Hannesdóttir. Þau eignuðust
sjö börn, þrjá syni og fjórar dæt-
ur. Faðir Hannesar var ættaður ú
Vestmannaeyjum en móðir hans
var Reykvíkingur, dóttir Hannes-
ar pósts Hanssonar sem kunnur
var á sinni tíð, m.a. af hinu
þekkta kvæði sem Þorsteinn
Erlingsson orti um hann. Hannes
póstur lenti í mörgum svaðilför-
um á ferðum sinum austur í
Skaftafellssýslu, svo sem lesa má
í ritgerð um hann í Söguþáttum
landj>óstanna.
Föður sinn missti Hannes Frið-
steinsson árið 1904 og móðir hans
stóð ein uppi með sjö börn. Urðu
þau að fara að vinna fyrir sér
strax og þau höfðu aldur til á
þeirra tíma mælikvarða. Hannes
fór fyrst á sjó með móðurbróður
sínum, þá 10 ára gamall. Frá 1909
stundaði hann óslitið sjó-
mennsku, nema þann tima sem
hann var við nám, til ársins 1958
er hann varð að láta af störfum
vegna heilsubrests. Hannes tók
fiskiskipstjórapróf frá stýri-
mannaskólanum í Reykjavík 1916
og hið almenna stýrimannapróf
frá sama skóla árið 1918. Hann
var háseti á togurum en stýrimað-
ur og skipstjóri 1917 — 1930, en
það ár var hann ráðinn 1. stýri-
maður á varðskipið Þór. Skip-
stjóri og stýrimaður var hann á
ýmsum skipum hjá Skipaútgerð
ríkisins og Landhelgisgæzlunni.
Síðast var hann skipherra á varð-
skipinu Maríu Júliu, en eftir að
hann hætti sjómennsku, eins og
fyrr er sagt, gerðist hann nokkur
ár þingvörður Alþingis í Þórs-
hamri.
Hannes var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Guðrún Hallbjörns-
dóttir Oddssonar útvegsbónda á
Bakka í Tálknafirði, síðast á
Akranesi. Hún var fædd 3. febrú-
ar 1896 og andaðist 29. júlí 1940.
Þau giftust 3. febrúar 1921 og
eignuðust fimm börn: Níels Jón
(ókv. látinn), Freystein G. (ókv.
látinn), Björgvin Kr. húsasmið
(kvæntur Sigurveigu Sólmunds-
dóttur), Astriði (gift Bjarna
Magnússyni vélstjóra) og Dóru
(gift Jóni Júlíussyni flugvéla-
virkja).
Seinni kona Hannesar var
Magnea Sigurðardóttir útvegs-
bónda á Hjalteyri i Eyjafirði
Sigurðssonar. Hún er fædd 11.
júní 1905 og lifir mann sinn. Þau
giftust 27. maí 1944. Börn hennar
af fyrra hjónabandi eru: Hrafn-
hildur Einarsdóttir (gift Karli
Sveinssyni sölumanni) og Viggó
Einarsson deildarstjóri (kvæntur
Sigurbjörgu Hjálmarsdóttur).
Hannes var umhyggjusamur
heimilisfaðir og gerði engan mun
á stjúpbörnum og eigin börnum.
Með Hannesi er horfinn af sjón-
arsviðinu einn af fulltrúum alda-
mótakynslóðarinnar, sem nú er
óðum að týna tölunni. Ævi hans
spannaði eitthvert mesta fram-
faratímabil í sögu þjóðarinnar,
allt frá tímum árabáta og skútu-
aldar til fyrstu togaranna, sem nú
myndu þykja forngripir miðað við
þau skip er í dag moka aflanum í
land með þeim tvísýna árangri að
fiskistofninum er hætta búin.
Hannes var vinsæll í starfi sínu
og bar mikla umhyggju fyrir und-
irmönnum sínum. Svo segir mér
sýslungi minn Hjalti Einarsson
málarameistari, sem var vélstjóri
hjá honum eina sildarvertíð, að
Petrína H. Guðmunds-
dóttir — Mmningarorð
í dag fer fram frá Hafnarfjarð-
arkirkju jarðarför Petrínu H.
Guðmundsdóttur, en hún lézt á
Borgarspitalanum 30. júli s.I.,
sjötíu og sex ára að aldri.
Petrína Henríetta Guðmunds-
dóttir var fædd 12. júli 1901 á
Ísafirði og voru foreldrar hennar
Sigríður Magnúsdóttir, sem fædd
var á Naustum við Skutulsfjörð
10. febrúar 1876, og Guðmundur
Guðmundsson, sem fæddur var í
Vatnadal við Súgandafjörð 25.
apríl 1876. Þau hjón hófu búskap
sinn í Vatnsdal við Súgandafjörð
en fluttu að Gelti við sama fjörð
árið 1911 og bjuggu þar til ársins
1951 eða um 40 ára skeið og létust
bæði á Suðureyri á árinu 1954.
Guðmundur átti einn son áður en
■hann kvæntist en börn hans og
Sigríðar voru átta og var Petrina
elzt þeirra. Eru sex systkina
hennar nú á lífi, þar af eru tvær
systur búsettar á Isafirði, bróðir á
Suðureyri en þrjú systkinin eru
búsett hér syðra.
Ung að árum flytur Petrína
með foreldrum sinum að Gelti við
Súgandafjörð og er þar til 24 ára
aldurs. Jörðin dregur nafn af
fjallinu Göltur sem er norðan
fjarðarins og er eitt svipmesta og
fegursta fjall á Vestfjörðum.
Fjallið er samfelldur klettavegg-
ur og þegar siglt er framhjá, þá
líkist það rammbyggðum kastala.
Þegar kemur inn á fjörðinn, þá
breytist svipur Galtar mjög og
tekur þá við nokkuð þroskaður
gróður í hlíðinni. Það gefur fagr-
an lit á sumrum þó að hún sé á
margan hátt hrjóstug. Bærinn
Göltur stendur á háum hól og er
nokkurt bil frá honum að kletta-
hliðinni fyrir ofan og einnig niður
á bakkana. Útsýni er þar mjög
gott og víðáttumeira en nokkrum
öðrum bæ við fjörðinn. Fyrr á
árum var Göltur talin kostajörð
og þar bjuggu oft gildir bændur á
þeirra tíma mælikvarða. Í norðan-
átt er veðursæld þar mjög mikil
og um jafndægur er sólargangur
þar meiri en á öðrum byggðum
stöðum sveitarinnar. Þessi jörð
var einangruð og allt þurfti að
sækja til kauptúnsins á Suður-
eyri. Það var erfitt um alla að-
drætti og þarna var ekki búið
nema með miklum mannafla og
þrotlausri vinnu. Nú eru mörg ár
siðan Göltur fór í eyði og senni-
lega byggist hann ekki svo langt
sem við sjáum. A þessum stað ólst
Petrína upp og tók virkan þátt í
vinnu foreldra sinna og fjöl-
skyldu. 1 þessu umhverfi mótaðist
hún, þar öðlaðist hún ung að ár-
um iífsreynslu. Hún var kjark-
mikil kona, dugmikil, ákveðin en
þó mild. Hún var traust og það
mátti reiða sig á allt sem hún
sagði. Hún var alin upp í hinum
harða skóla lífsins á timum sem
samfélagið hafði úr litlu að spila.
Hún var mótuð í því umhverfi að
annað hvort var að duga eða drep-
ast. Þannig var hugSað og lifað á
þessum árum, þannig hugsaði
hún alla tíð. Ung að árum flytur
hún til Isafjarðar og stundaði þar
hann hafi verið kappsamur og
skjótur til að taka ákvarðanir og
ætlazt til að þær væru fram-
kvæmdar án tafar, en ávallt borið
hag skipverjanna fyrir brjósti,
sem mun ekki hafa verið algengt
á þeim tima. Sama máíi gegndi
þegar hann vann hjá Landhelgis-
gæzlunni. Mér hefur verið tjáð að
það hefði verið nóg að vita af
Maríu Júlíu einhvers staðar í ná-
lægð til þess að hugsanlegir land-
helgisbrjótar héldu sér í skefjun.
Hannes var hógvær og sóttist
ekki eftir metorðum. Mér er ekki
kunnugt um að hann hafi verið í
stjórn stéttarsamtaka sinna, en
hann var meðlimur í Frímúrara-
reglunni. Ég kynntist honum
náið, þar sem við hjónin höfum
leigt í húsi hans við Kárastíginn í
allmörg ár. Hann var mesta ljúf-
menni. Ég sá hann aldrei bregða
skapi og heyrði hann aldrei hall-
mæla nokkrum manni, en laun-
kýminn gat hann verið. Þau hjón
voru gestrisin með afbrigðum og
áttu fjölmennan kunningjahóp,
sem auk fjölskyldunnar leit inn
til þeirra til þess að rabba við þau
um gamla og nýja tímann.
Að lokum sendum við, kona
mín og ég, Magneu og fjölskyldu
þeirra hjóna okkar innilegustu
samúðarkveðjur og þakkir.
Jón Björnsson
Hannes mágur minn er lést á
Landspitalspítalanum eftir mjög
stutta legu, var fæddur hér i bæ
og hefur alið hér allan sinn aldur.
Hann gekk þó minnstan hluta
ýmis störf. Hún vann um nokkurt
skeið við saumaskap hjá Þorsteini
Guðmundssyni, klæðskera og síð-
ar hjá Einari og Kristjáni, klæð-
skerum. A árinu 1932 fór hún til
Reykjavíkur og lauk námi I fata-
sníði hjá Rudolf Hansen, klæð-
skera.
Hún giftist Jóhannesi Steini
Sveinssyní frá Lundi í Holta-
hreppi í Skagafirði 20. april 1933
og bjuggu þau á Isafirði um
margra ára skeið þar sem Jóhann-
es stundaði sjómennsku og var
lengst af matsveinn á fiskiskipum
heima á Isafirði auk þess sem
hann vann nokkuð í landi hin
síðustu ár sín þar, einkum við
byggingarvinnu. A árinu 1955
flytja þau hjón til Reykjavikur og
þar andaðist Jóhannes 29. septem-
ber 1960 eftir langvarandi veik-
indi.
Þeim hjónum varð fjögurra
barna auðið og eru þau: Sigur-
sveinn Steinn, kennari á Akur-
eyri, kvæntur Eddu Kristjáns-
dóttur, Guðmundur Lúðvík, lög-
fræðingur, fulltrúi bæjarfógetans
í Hafnarfirði, kvæntur Ernu
Kristinsdóttur, Pétur Hafsteinn,
húsasmíðameistari, kvæntur
Svönu Einarsdóttur, búsett á
Álftanesi og Sveinfríður Sigríður,
iþróttakennari, gift Hinrik
Matthíassyni, fulltrúa, búsett í
Garðabæ.
Þegar Pétrína missir mann sinn
haustið 1960 eru þrjú barna
þeirra f skóla. Hún heldur áfram
heimili með börnum sinuiþ og
leggur hart að sér að vinna að
saumaskap með húsmóðurstörf-
um til þess að drýgja tekjurnar.
Þá sýndi hún, sem jafnan áður að
hún var ákveðin í því að koma
börnum sínum áfram í námi og
búa þau sem bezt undir lífið. 1
áformum sínum var hún á sinn
ævinnar um götur Reykjavikur-
borgar. Hafið og sjórinn varð
hans vettvangur, unz hann að
mestu hvarf frá störfum.
Þegar eftir fermingu lá leið
hans út á sjóinn. Fyrst sem háseti
á ýmsum skipum, síðar sem stýri-
maður og skipstjóri á togurum, og
seinast sem skipherra á islenzku
varðskipunum, en þar hóf hann
störf árið 1930.
1918 útskrifaðist Hannes úr
Stýrimannaskóla Islands, með
góðri einkunn. Hann kvæntist
Guðrún Hallbjörnsdóttur 3.
febrúar 1921. Þau eignuðust
fimm börn, tvær stúlkur og þrjá
drengi. Freysteinn sonur þeirra
fórst 12. febrúar 1944 með m.b.
Frey, Vestmannaeyjum.
Konu sina Guðrúnu missti
Hannes 1940. Arið 1973 dó sonur
þeirra Jón, sem búsettur var hér i
bæ. Eftir lifa dæturnar tvær, Asta
og Dóra og einn af sonum þeirra,
Björgvin. Allt myndarfólk, sem
búsett er hér í borg og nágrenni.
Hannes átti er hann dó 14 barna-
börn og 7 stjúpbarnabörn.
Arið 1944 kvæntist Hannes aft-
ur, eftirlifandi konu sinni frú
Magneu Sigurðardóttur Reykja-
vík, hinni ágætustu konu, og veit
ég að sambúð þeirra hefur jafnan
verið með ágætum.
Við hjónin komum oft á heimili
Hannesar fyrr og síðar og nutum
þar margra ánægjulegra stunda.
Hannes var jafnan rausnarlegur
heim að sækja. Mikill gleðimaður
í sinn hóp, en hógvær og kyrrlát-
ur í daglegri umgengni.
Eftir að Hannes hætti skip-
stjórn á varðskipunum, vann
hann um tíma sem umsjónarmað-
ur í Þórshamri á vegum alþingis
til 80 ára aldurs. Seinustu árin
var hann hættur öllum störfum,
enda búinn að skila þjóð sinni
miklu og farsælu ævistarfi. Hann-
es var prúðmenni I allri kynningu
og daglegri breytni sinni. Því
kynntist ég mjög vel er við unn-
um saman í nokkur ár innan Frí-
múrarareglunnar. Þann félags-
skap heiðraði hann með dreng-
lund sinni og samvizkusemi.
Við hjónin þökkum Hannesi
góð kynni og vinsemd um ára-
fjöld. Jafnframt óskum við hon-
um blessunar Guðs og góðrar
heimkomu.
Við hjón og börn okkar vottum
frú Magneu, börnunum og öðrum
aðstandendum innilegustu sam-
úð.
Páll Ilallbjörnsson.
hátt eins traust og sterk og fjallið
Göltur er á hennar æskuslóðum
þar sem umhverfið og ástæðúr
allar mótuðu skapgerð hennar,
þjálfaði þrek hennar andlega og
líkamlega og gaf henni það sjálf-
straust að takast á við erfiðleik-
ana og koma áformum sinum I
framkvæmd. Þetta tókst henni
giftusamlega, fyrst með hjálp
mannsins síns og síðar’ af eigin
rammleik og með djúpum skiln-
ingi barna sinna sem lögðu sig
fram að skapa samheldni í fjöl-
skyldunni og sýna góðri móður
þakklæti sitt með því að styðja
hana af öllum mætti.
Ég, sem þessar línur rita,
þekkti vel og af öllu góðu Petrínu
og Jóhannes þegar þau voru bú-
sett á Isafirði en hann var um
tíma samstarfsmaður minn við út-
gerð bróður mins. En við brott-
Framhald á bls 22.