Alþýðublaðið - 31.10.1958, Blaðsíða 3

Föstudagur 31. október 1958.
Alþýðublaðið
3
Alþýöublaöiö
Útgefandi: Alþýðuíiokkurinn.
Ritstjóri: Helgi Sæmundsson.
Fréttastjóri: S i g v a 1 d i - H~j álma'rsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttji.
Ritstjórnarsímar: 1 4 9 0 1 og 1 4 9 0 2.
Auglýsingasími: 1 4 9 0 6
Aigreiðslusími: 1 4 9 0 0
Aðsetur: AlþýðuhúsjB
Prentsmiðja Aiþýðubiaðsins Hverfisgötu 8—10
Laxness og Pasternak
ÞJÓÐVILJINN hefur er.n ekki tekið sjálfstæða afstöðu
“il þess oi'ríkis, sem Boris Pasternak sætir. Kommúnista-
biaðið b rtir fréttir af málarekstrinum gegn Pasiernak af
hnitmiðuðu hlutleysi. Málsvörum Alþýðubandalagsins er
með öðrum orðum óljóst, hvort þorandi muni fyrir þá að
hlýða sa-mvizkuiini, þegar rússneski flokkurinn er annars -
vegar. Enginn efar, að beir finni .til í sálinni — þetta eru
menn eins og við hinir, — en úlfakreppan .segir til sín.
Hins vegar birtir Þjóðvilj.nn í gær smágrein um „frjáls-
lyndi“ íhaldsins í tilefni af skrifum Morgunblaðsins um
‘íalldór Kiljan Laxness og Boris Pasternak. Kommúnista-
blaðið telur sér óhætt að ganga svo langt.
í þessu sam)i>andi rifjar Þjóðviljinn upp, að lista-
mannalaun Halldórs Kiljans Laxness voru lækkuð fyrir
mörgum árum án þess að Morgunblaðið léti nein andmæli
í sér heyra. Einnig á nafngreindur menntamaður í Sjálf-
stæðisflokknuim að hala beitt sér gegn því, að „Atómstöð-
in“ yrði þýdd ó erlend mál. Vissulega fer vel á að gera
bæði þessi atriði að umræðuefni. En Þjóðviljinn lætur
þess ekki getið, að frjálslyndir menn á íslandi tóku af-
stöðu gegn því að listamannalaun Halldórs Kiljans Lax-
ness væru lækkuð fyrir bá sök, að hann var stjórnar-
vöidunumj óhlýðinn og hafði sýnt beim litilsvirðingu.
Um hitt atriðið þarf ekki að fjölyrða. Bækur Laxness
hafa sannarlega komizt á framfæri í útlöndum, þrátt
fyrir barnalega vanþóknun sumra manna á „Atómstöð-
inni“. En hvers vegna tekur Þjóðviljinn þetta fram? Á
að leggja þetta að líku við ofríkið, sem Boris Pasternak
sætir? Og hvað hefur Þjóðviljinn við það að athuga,
þegar rússnesku „lýðræðishetjurnar“ ganga risaskref-
um þá óheillabraut, sem hænuspor hafa sézt á hérlendis?
Islendingar vilja að gefnu tilefnj fá svar við þessum
spurnirigiim.
Íslenzkir afturhaldsmenn hafa alls ekki kunnað að meta
skáldskap Halldórs Kiljans Laxness eins og skyldi og reynt
að gera honum sitthvað til m ska. Sú viðleitni verður þó
ekki lögð að líku við ofríkið, s eni Bor's Pasternak verður að
sæta. Hann fær ekki bækur sínar g~fnar út í Rússlandi.
Honum er gert að afsala sér nóbelsverðlaununum, ssm hann
hafði bakkað. Hann er í eins konér stofufan'jels . íslending.
ar myndu rísa upp sem einn m.aður, ef einhverium dytti í
hug að búa skáldum okkar og rithöfundum slíkt hlutskipti,
hvort sem hinn ofsótti hét Halldcr Kilian Laxness, Gunnar
Gunnarsson, Gunnar Benediktsson eða Kristján Albertsson,
svo að miðað sé við tvo ólíka gæðaflokka. Auðvitað mvndi
ekki standa á Þjóðvilianum að sk na sér í f.ylkinqu þeirra,
sem vildu koma í veg fyrir hugsanlegar ofsóknir g?gn nefnd
um mönnum, ef stoína ætti til slíkra fíflalátá í dag eða á
rnorgun. En hversvegna þorir hann þá ekki að taka ákveðna
afstöðu gegn ofríkinu, sem Bor s Pasternak er baittur? Það
ætti hann sannarlega að gera. Og væri honum trúsndi til
meira fr.jálslyndis gagnvart Gunnari Gunnarssyni og Krist.
jani Albertssyni en Pravda, ef sama stjórnarfar væri á
íslandi og í Rússlandi? Þetta er svo athyglisverð'spurning,
að hún hlýtur að gerast áleitin við sérhvern íslenzkan
mannshug.
Þjóðviljinn getur því aðeins ósakað Morgunblaðið, að
hann fordæmi enn fleiri og stærri afbrot samherja sinna
í Rússlandi. Annars er honum sæmst að þegja. Hitt er
annað mál, að frjálslyndir íslendingar eiga skilyrðislaust
að láta Halldór Kiljan Laxness njóta þess, sem Boris Past-
ernak fer ó mis. Og það á ekki aðeins við um nóbelsverð-
launahafann heldur skáld okkar, rithöfunda og listamenn
með tölu. íslendingar mega aldrei sætta sig við flísina —
og því síður bjálkann.
S.G.L Félagsvisfin
í GT-húsinu kl. 9 í kvöld,
Góð verðlaun auk heildarverðlauna.
Dansinn hefst um kl 10,30
Aðgöngumiðar á kr. 30,00 frá kl. 8. Sími 13-355.
Brott frá Quemoy
Sakir sprengjuárásanna á Quemoy hafa skólar ekki byrj-
að bar starfsemi sína eftir sumarhléið, og það mun held-
ur ekkert verða af því. Þótt kommúnistar gerðu hlé á árásum, var horfið að bví ráði'að senda-
skólabörnin til Formósu og láta þau halda þar áfram námi. Börn fara klyfjuð farangri sínum
um borð í skipið, sem á að flytja þau yfir sundið.
í DAG hefst ráðstefna stór-
veldanna í Genf, þar sem fjall-
að verður Um bann við tilraun-
um með kjarnorkuvopn. Vest-
urveldin áttu frumkvæðið að
þessari ráðstefnu en Rússar
hafa lítinn áhuga sýnt málinu
og tafið eftir megni. Sovét-
stjórnin krafðist þess að utan-
ríkisráðherrar stórveldanna
samkomulagi, sem byggist á j manna um það hvernig hægt er
því samkomulagi, sem náðist; að fylgjast með kjarnorkutil-
með vísindamönnum þessara | raunum. Það gefur nokkrar
þjóða fyrr á þessu ári. Rússar vonir um, að einhver árangur
kröfðust þess að á ráðstefn- náist af viðræðunum í Genf. En
unni yrði rætt um algert bann þess er að gæta, að til þess að
við kjarnorkutilraunum. Vest- eftirlit komi að nokkru gagni
urveldin telia að slíkt verði að-
eins rætt í sambandi við af-
vopnunarsamninga og vilia bví
tækju þátt í samningaumleit- ag bannið við tilraunum gildi
unum, en því höfnuðu Vestur- . fyrst um sinn í eitt ár, en þá
veldin. En þau féllust á að utan-1 verði bannið framlengt ef fært
ríkisráðherrarnir kæmu sam- ; þykir. Þessi afstaða er ekki
an í Genf ef vel miðaði í sam- ! ejns vet fallin til áróðurs og til-
komulagsátt. Þau álitu með j iaga Rússa en Vesturveldin
réttu að utanríkisráðherrarnir
ættu ekki að taka þátt í um-
ræðum um hrein tæknileg at-
riði.
Tilgangurinn með ráðstefn-
unni er að komast að pólitísku
ríkisábyrgir!
ALÞINGI ályktar að fela rik
isstjórninni að láta undirbúa
löggjöf um ríkisábyrgðir, þar
sem sett verði almenn skilyrði
fyrir sveitingu ríkisábyrgða og
samræmdar bær mismunandi
reglur, sem um þetta efni liafa
gilt. Enn fremur verði kannað
ar orsakir sívaxandi vanskila á
ríkisábyrgðarlánum og tillögur
gerðar um úrbætur.
Á þessa leið hljóðár tillaga
til þingsályktunar um undir-
búning löggjafar um ríkisá-
ábyrgðar, flutt af Magsúsi Jóns
syni, frá Mel, sem útbýtt var á
alþ-ngi í gær. í greinargerð seg
ir, að í árslok 1956 hafa sam-
kvæmt ríkisreikningi verið
veittar ríkisábyrgðir fyrir lán
um, samtals tæpum 870 millj,
kr. Enn fremur segir, að mls-
munandi reglur gildi um þetta
efni og sé þörf að bæta þar úr.
Loks er sagt, að í f járlagafrum
varpi fyrir árið 1959 sé gert ráð
fyrir 10 milli. kr. útgjaldaaukn
ingu ríkissióðs - vegna vansk la
á ríkisábyrgðarlánum. Beri
því brýna þörf fyrir. að koma
þessum málum í betra horf.
halda fast við þá skoðun sína,
að aðems verði að taka tillit
til tæknilegra og fræðilegra
atriða í þessu máli. Og þau
telja að ekki komi til mála að
banna tilraunir með kjarn-
orkuvopn, án tillits til ástands-
ins í alþjóðamálum á hverjum
tíma.
Það er fyrirfram vitað, að
erfiðasta vandamálið í Genf
verður að ákveða um eftirlit
með því, að bann við kiarn-
orkutilraunum verði haldið.
Stjórnmálamennirnir hafa nú
fyrir sér upplýsingar vísinda-
verður Pekingstjórnin að vera
með í slíku eftirliti. Kínverjar
verða því að taka þátt í um-
ræðunum ef vænta skal ein-
hvers árangurs. Margt bendir
til þess að Bandaríkjamenn
fallist ekki á það. Það eru Eng
iand, Bandaríkin og Sovétrík-
in, sem eiga hagsmuna að gæta
á ráðstefnunni í Genf þar eð
þau ein framleiða kjarnorku-
vopn. En búizt er við að Frakk-
ar muni innan skamms gera
tilraunir með kjarnorkuvopn
og þeir munu ekki fresta þeim
tilraunum nema samkomulag
náist í Genf um algert bann
við framleiðslu vopna. Og tíu
ára samningaumleitanir eru
vissulega ekki til þess fallnar
að gera menn bjartsýna á svo
æskilega lausn þessara mála.
Því verður að gera ráð fyrir
að Frakkar muni innan skamms
hefja tilraunir.
Kappakstur er dyrt
sport og œrið hœttulegt
í FYRSTA sinn frá því að þeim tóku sautján þátt í keppn
hinar nýju reglur um kapp- inni í ár.
akstur gengu í gildi árið 1950 | Þessum kappaksturshetjum
tókst Englendingum í ár að ná fækkar stöðugt, keppnin verð-
fyrsta sæti í þessarj dýru og ur æ harðari og síðastliðna 18
hættulegu íþrótt. Þrír enskir j mánuði létu fimmtán úrvals
kappakstursmenn,- Mike Haw- ökumenn lífið í kappakstri.
thorn, Stirling Moss og Tony j Þrír af þeim voru úr hinum
Brooks eru í fyrsta sæti og fámenna hópi afburðamann-
enski kappakstursbíllinn Van- anna í þessari íþrótt.
wall var dæmdúr bezti vagn Kappakstursbifreiðarnar
ársins. Þessi úrslit voru kunn- verða æ aflmeiri, meðalhrað-
gerð eftir Grand Prix keppn- inn eykst og er nú vfir 200
ina.. I km. á klukkustund, og margir
Heimsmeistari undanfarinna bílar ná 285 km. hraða. Bíl-
ára, argentínumaðurinn Juan arnir verða líka sífellt léttari
Manuel Fangio, var neðarlega til þess að ná fleiri hestöflum
á listanum.
Það eru- örfáir menn, sem
taka þátt í þessum akstri, að-
eins 25 ökumenn hafa alþjóð-
legt kappakstursvottorð og af
í hlutfalli við þungann. Al-
þjóðasamband kappaksturs-
manna ákvað í vor, að fram-
vegis skuli strokkrýmið tak-
Framhald á Z. síða.