Morgunblaðið - 09.10.1977, Blaðsíða 38

Morgunblaðið - 09.10.1977, Blaðsíða 38
38 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. OKTÓBER 1977 WERNER HERZOG mun i haust hefjast hari'fa um að gera nýja mynd upp úr hinni klassisku mynd Murnaus, NOSFERATU (1921). Klaus Kinski leikur aðalhlutverkið, en hann mun einnig leika i annarri mynd, sem Herzog hyggst gera á næsta ári, sem nefnist WOZZECK. ALAN PARKER, leikstjórinn og höfundurinn að BUGSY MALONE, hefur nú i undirbúningi annan táningasöngleik og i þetta sinn er viðfangsefnið upphaf rokksins og vinsældir þess. STANLEY KUBRICK hefur verið ráðinn til að leikstýra mynd eftir þriðju sögu Stephen King (áður eftir sögu Kings, CARRIE, leikstj. Brian De Palma) og nefnist þessi mynd THE SHINING. NICHOLAS ROEG mun skrifa handrit að og stjórna APHRODITE. sem verður byggð á grísku goðsögninni. ÁNÆSTUNNI Mánudagsmvndin, En kille «ch en tjej, sem sýnd verdur í fvrsta sinn eftir helgina, er gerö af Lasse Hallström, en hann er talinn einn af effittektarverðari leik- stjórum Svía ojí hugsan- legur arftaki B« VV ider- bergs. Caine sem foringi fallhlífasveitarmannanna, Kurt Steiner, ásamt Sven-Bertil Taube, en markmið þeirra er að ræna Churchill. Herzlumuninn vantar The Eagle Has Landed, bresk, 1977. Leikstjóri: John Sturges. 13. september 1943 fram- kvæmdi SS-deild að skipan Hitlers eitt af djarfari mannránum sögunnar. Þeir rændu Mussolini þar sem hann var hafður I haldi í fjallahóteli á ítalíu og færðu hann til höfuð- stöðva Hitlers. Dreymdi Hitler frekari drauma um slik mannrán? Sagt er, að fundist hafi í skjölum nokkrar tillögur í þá veru. Jack Higgins (dulnefni), sem skrifaði metsölubók- ina The Eagle has Landed, hefur sagt frá því, hvernig hann fékk hugmyndina að því, að skrifa bók um til- raun Þjóðverja til að ræna Winston Churchill: „Rétt eftir stríðið, þegar ég var staðsettur i Berlin, átti ég samræður við rússneskan foringja, sem talaði ensku. Við fengum okkur nokkur glös og vorum að spjalla um leynilega starfsemi Þjóðverja víðsvegar í heiminum. Rússinn minnt- ist þá á það, að nasistarnir hefðu verið með ýmsar Drjálæðislegar fyrirætlanir á prjónunum, en margar hverjar hefðu orðið að engu. Síðan sagði hann: „Þeir voru þó öllu heppn- ari, auðvitað, þegar þeir reyndu að ræna Churchill í einu af sjávarþorpum ykk- ar.“ Ég spurði hann frekar út í þetta, en hann vildi ekki segja meira. Hann brosti aðeins og sagði: „Mundu eftir því, sem ég hef sagt þér.“ Higgins lætur ekki uppi aðrar sannanir fyrir því, að þessi tilraun hafi i raun verið gerð. Hins vegar mun það vera staðreynd, að sá sem rændi Mussolini hafði hug á að ræna Churchill er hann var á ferð í Afríku, en þessi áform voru upp- götvuð í tæka tíð og urðu því að engu. En þrátt fyri'- lélegar sannanir er stað- hæft í upphafi myndarinn- ar að „að minnsta kosti helmingur þessarar sögu er söguleg staðreynd. Ahorfandinn verður að gera það upp við sig, hve mikið af hinu eru ágiskan- ir eða hreinn skáldskap- ur“. Þessi forskrift í upp- hafi myndarinnar hefur lítið dramatiskt gildi og staðreyndin, sem allir þekkja, er sú, að Churchill var aldrei rænt, né heldur var hann myrtur. „Spennan" í myndinni er því bundin við það, hvernig þessi tilraun til mannráns mistekst. 1 þessu sambandi er fróðlegt að bera myndina saman við The Day of the Jackal, sem er gerð við nánast sömu dramatísku aðstæður, nema hvað treyst er meir á staðreyndir i þeirri mynd. Líkt og í The Eagle Has Landed veit áhorfandinn fyrirfram, að De Gaulle var ekki myrtur og báðar myndirnar fjalla því um undirbúning verks, sem mistekst. Zinnemann tekst í sinni mynd að halda áhrofandanum í spennu og óvissu alla myndina i gegn og vinna þannig úr efninu, að úr því varð ágætis mynd. Sturges nær hins vegar hvergi að byggja upp spennu að nokkru marki og myndin er í heild öllu fremur sýningargluggi með fallegum ljósmyndum af fjölmörgum þekktum leikurum. Þar sem Zinne- mann eyddi miklum tima í persónulýsingu á leigu- morðingjanum og hinum "ákvæma undirbúningi nans, verður Sturges að eyða tímanum í margar persónur, sem fyrir vikið verða ekki áhugaverðar og undirbúningurinn virðist vera í lágmarki. Spennan í myndinni er fyrst og fremst fólgin i því að vita, hvers vegna þeim mistekst I og hvað þeim tekst að ná I langt með áætlun sína. ! Hvað þetta varðar er ljóst, að fyrirætlunin hefur mis- tekist strax i miðri mynd, þegar einn af mönnum Steiners lendir í myllu- hjóli eftir að hafa bjargað stúlkubarni frá drukknun, og þegar hjólið ber hann með sér upp, skín í þýska búninginn undir pólskum dularbúningi. Leiknum er lokið hvað áhorfandann varðar þó myndin haldi síðan áfram í kiukkutima. Þetta veldur nokkrum von- brigðum þegar þess er gætt, að myndin er næsta óbundin „sögulegum stað- reyndum“ og því hægt að fara nokkuð frjálslega með efnisþráðinn, gagnstætt því að Zinnemann er mjög bundinn við staðreyndir. Hvers vegna mynd Zinne- manns er miklu betri en mynd Sturges væri efni í allþykka ritgerð. Munur- inn liggur einfaldlega i hinum hárfína mismun milli góðrar myndar og sæmilegrar eða lélegrar. The Eagle Has Landed vantar svo sannarlega ekk- ert á ytra borðinu og ekki er hægt að segja að leikar- arnir standi sig illa. Þvert á móti gera þeir Donald Sutherland og Donald Pleasence hlutverkum sin- um betri skil en efnið gef- urtilefni til. Michael Caine og Robert Duvall eru leik- arar sem ávallt má treysta fyrir rullunum og auk þess skila flestir þeirra, sem eru í smærri hlutverkum (eins og t.d. Jean Marsh (Rósa í Húsbændum og hjúum)) sínum hlutverk- um vel. Og ekki er að sjá að neitt vanti á tæknilegu hliðina. Hins vegar vantar i myndina þann neista, sem gæti gefið efninu og persónunum líf þannig að innri uppbygging jafnaðist á við ytra byrðið. Fölnuð rós Rosebud, am. 1974. Leikstjóri: Otto Preming- er. Otto Preminger má muna sinn fífil fegri. Hann er 6 árum eldri en John Sturges og 69 ára gamail, þegar hann gerir þessa mynd. en öldrunin hefur verið hröð, þvi miðað við Rosebud er The Eagle Has Landes meistaraverk. Preminger hóf feril sinn fyrir hálfri öld semaðstoð- armaður Max Reinhardts, var síðan náinn samstarfs- maður Ernst Lubitsch en þekktustu myndir hans eru Anatomy of á Murder og Exodus. Preminger hafði orð á sér fyrir að hafa mjög gott lag á leikur- um og það er því meir en sorglegt að þurfa að horfa upp á það i Rosebud, hversu mjög sköpunar- kraftur hans hefur dvínað. Rosebud segir frá hryðju- verkamönnum PLO, sem ræna fimm rikum stúlkum og setja upp ákveðin skil- yrði fyrir frelsi þeirra. Kröfurnar beinast að al- gjöru viðskiptabanni á Israel. 1 fyrstu lýsir mynd- in ráninu sjálfu, siðan við- brögðum foreldra stúlkn- anna en meginhluti mynd- arinnar lýsir tilraunum CIA-mannsins Martin (Peter O’Toole) til að finna hryðjuverkamennina og staðinn, þar sem stúlk- urnar eru geymdar. Efnið getur þvi vart verið nú- tímalegra, en frásagnar- mátinn, leikurinn og allar sviðsetningar benda til þess, að myndin sé gerð fyrir einum 10—15 árum. Myndin á að vera gerð í mjög raunsæislegum stíl, en hver trúir t.d. því atriði, þegar israelskir leyniþjón- ustumenn komu fljúgandi i risaþyrlu að hellinum þar sem eru höfuðstöðvar hryðjuverkamannanna, þeir siga niður um op á hellinum, ræna höfuð- paurnum (Richard Atten- bourugh í undarlegu hlut- verki) og hala hann upp Peter O’Toole f fremur óþægilegu hlutverki sem CIA- maður. um opið, án þess að hópur fylgismanna hans, sem snýr baki við þessum at- burðum í bæn til Islam, verði nokkurs varir? Þannig er einnig atriðið, þegar Martin og félagar hefja aðgerðir til að bjarga stúikunum, ákaflega stirt í framvkæmd. Hópurinn byrjar allt í einu að grafa í jörðina, í ljós koma ein- hver rör, það er borað í rörin, setttttaur p mælir og þarna er greinilega eitt- hvað mjög mikilvægt á ferðinni. Ahorfendur vita til að byrja með lítið hvað er að gerast, þangað til aumingja maðurinn, sem stendur í þessum fram- kvæmdum heldur langan fyrirlestur um það, hvað þetta eigi að leiða af sér. Hann talar til hópsins, sem er fáránlegt, þvi auðvitað veit þetta fólk, hvað hann er að gera. En Preminger hefur augsýnilega ekki fundið betri lausn til að koma upplýsingunum sil áhorfenda. Peter O’Toole fellur sennilega margt betur en að leika útsendara CIA, t.d. fer blaðamannsgervið honum í upphafi miklu betur. Rosebud er í heild und- arleg mynd, eins konar forngripur, sem hefur ver- ið reynt að gera upp til að þjóna breyttum aðstæðum án verulegs árangurs.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.