Morgunblaðið - 02.12.1977, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. DESEMBER 1977
45
Tónmennt barna — Tónmennt barna — Tónmennt barna — Tónmennt barna — Tónmennt barna
um tónlist, en þess í stað
lögð áhersla á að láta
nemendur vera virka i
námi með því að flytja tón-
list sem hæfir þroska
þeirra og færni, hlusta á
tónlist og greina hana, svo
og tjá sig um hana, og síð-
ast en ekki síst að skapa
tónlist sjálfir, þ.e. semja
lög og tónlist fyrir hljóð-
færi, dramatisera kvæði,
sögur og atburði með ýms-
um hætti og yfirleitt tjá sig.
á skapandi hátt.
Kennarar þeir sem ann-
ast hópkennsluna hafa í
mörg ár lagt mikla vinnu í
að semja lifandi námsefwi
fyrir þessa tíma. Námsefn-
iö hefur verið tilrauna-
kennt, endurskoðað að
loknu námsari, endurbætt
og tilraunakennt upp á
nýtt. Meó því sífellt að
endurskoða og endurbæta
námsefnið er komið í veg
fyrir að kennslan og náms-
efnið lendi í föstum farvegi
og staðni. Reyndar gerir
þetta miklar kröfur til
kennaranna, en ég hygg að
enginn sjái eftir þeirri
vinnu sem hefur farið í
þetta.
Hljóðfærakennarar hafa
ekki heldur látið sitt eftir
liggja. Okkur hefur fundist
vera tilfinnanleg vöntun á
aðgengilegu lífrænu
kennsluefni í hljóðfæra-
nám, sérstaklega fyrir
byrjendur og yngri
nemendur. Allir hljóðfæra-
kennarar skólans hafa lagt
mikla vinnu i að safna að-
gengilegum lögum og ýmsu
kennsluefni og útbúið bæk-
ur sem þeir nota í
byrjendakennslu. Skólinn
hefur sjálfur fjölritað og
gefið út þessar bækur.
Reynslan hefur sýnt að
þetta námsefni höfðar
mjög til barnanna. Þegar
nemendur eru komnir yfir
fyrstu erfiðleikanna
minnkar vandinn hvaða
námsefnið varðar, af nógu
er þá af að taka. Sem dæmi
um nýtt námsefni má
nefna, að Jónas Ingi-
mundarson píanóleikari og
yfirkennari skólans hefur
safnað og sett út fjölda
píanólaga sem nú koma út
hjá Tónverkamiðstöðinni.
Er það fyrsti íslenzki
„píanóskólinn“ sem á
markaðinn kemur.“
„Við erum alltaf að fitja upp á
einhverjum nýjunKum vegna
þess að við viljum að Tónmennta-
skólinn sé lifandi stofnun og rétt-
la-ti hlutverk sitt mTa. sem lil-
raunaskóli," sagði Stefán Edel-
stein skólastjóri. þegar talið barst
að nýjungum í kennsluaðferðum
og námsefni innan skólans og sfð-
an framtíðaríætlunum.
Stefán gat þess að nú væri til
dæmis tilraun í gangi þar sem
mjög ungum nemendum — 4 til 6
ára væri kennt á fiðlu og annaðist
Gígja Jóhanrlsdóttir fiðlukerinari
þennan þátt. Annað dæmi væri
hljóðfærasmiði en nemendufn
hefði verið kennt að smiða flaut-
ur úr plaströrum undir hand-
Jeiðslu Sigríðar Pálmadóttur
bekkja- og flautukennara, en æ‘l-
unin væri að gefa nemendum kost
á að smíða fleiri hljóðfæri síðar
meir og þá e.t.v. í samvinnu við
smiðakennara ef unnt reyndist að
skapa aðstöðu til sliks í skólanum.
Þá nefndi Stefán að undanfarin
ár hefði skólinn notið styrkja frá
Fordstofnuninni í New York i því
skyni að semja handhók i náms-
efnisgerð og hefur þetta verk ver-
ið unnið af þeim Stefáni, Njili
Sigurðssyni og þremur bandarisk-
u m tónlist arháskól aprófessorum,
sem eru sérfræðingar í þessum
efnum. Bókin er nú að koma út í
Bandarikjunum, að sögn Stefáns.
en hefur einnig verið þýdd á ís-
lenzku og gefin út hér af mennta-
m: laráðuneytinu. Er hún m.a.
notuð sem kennslubók í kennara-
deild Tónlistarskólans.
Nú hefur Tönmenntaskólinn
fengið viðbótarstyrk frá Ford-
stofnuninni til 4ra ára í því skyni
að þróa námsefni og ýmiss konar
kennsluprógrömm (og nota til
þess ofangreina bók) og tilrauna-
kenna siðan þetta nýja námsefni.
Við ætlum að gera þetta hér i
skólanum fyrir hópkennslutím-
ana og munu kennarar þeir sem
kenna bekkjunum sjá um þetta.
bæði að hanna kennsluprógramm-
ið, útbúa námsefnið og siðan að
kenna það. Ætlunin er með þessu
að ná fram fjölbreytni i kennslu-
efni, aðferðum og inntaki og gefa
hverjum kennara 'hám:rksfrelsi
og svigrúm. Allir stefna kennar-
arnir þó að sama markmiði: Að
auðga tónlistarreynslu nemenda
sinna og vinna að músíkölskum
þroska þeirra. Þess má geta i
þessu sambandi að ætlunin er að
fara með þessa tilraun í einn
grunnskóla til þess að kanna.
hvort frjálsleg, óformleg kennsla
Ýmsar njjungar og framtíðaráform:
höfði ekki einnig til nemenda þar.
í þessu kennsluprógrammi verð-
ur lögð áhersla á að höfða ekki
alltaf til alls nemendahópsins.
heldur einnig til smáhópa innan
bekkjarins. Einnig verður um að
ræða einstaklingsbundnar
kennsluaðferðir og sjálfsnám.
A sama tima og þessi tilrauna-
starfsemi fer fram hér 'a landi
næstu 4 árin, þá er samsvarandi
starfsemi i gangi í borginni Arnes
i ríkinu Iowa í Bandarikjunum.
Hún er mun stærri í sniðum þar
og nær til allra nemenda skóla-
kerfis borgarinnar, frá forskóla
til menntaskóla og einnig til tón-
menntakennaranáms við háskól-
ann þar. Þessi 4 ár mun verða
náið samband milli Reykjavikur
og Ames, skiptst verður á upplýs-
ingum og kennsluefni og gagn-
kvæmar heimsóknir skipulagðar.
Eina nýjung get ég ekki stillt
mig um að nefna. Skólinn hefur,
af tilefni 25 ára afmælisins, pant-
að 3 tónverk hjá jafnmörgum is-
lenskum tónskáldum, þeim Atla
Heirni Sveinssyni, Jóni Asgeirs-
syni og Ðorkeli Sigurbjörnssyni.
Tónverkin eru fyrir hljómsveit
skólans. og ef þau verða ekki of
erfað og tíminn til æfinga nægi-
legur, munu þau verða flutt á
tónleikum í vor. Þetta er reyndar
ekki i fyrsta sinn að skólinn pant-
ar tónverk. Þorkell Sigurbjörns-
son hefur samið tvær barnaóper-
ur fyrir skólann og hafa þær báð-
ar verið fluttar.
í þessu s:mbandi vildi ég segja
að allt of lítið er gert af þvi að
hvetja islensk tónskáld til tón-
sköpunar fyrir tónlistarskólana.
Mér finnst að þetta ætti að vera
fastur liður i ætlunarverki skól-
anna. Hlutur islenskrar samtíma-
tónlistar í uppeldisstarfi tónlist-
arskólanna er of litill sem stend-
ur.
Margar hugmyndir eru á döf-
inni hvað varðar nýjungar í fram-
tiðinni. Mætti þ:r fýrst nefna
byggingaráform. Tónlistarskólinn
i Reykjavik og Tónmenntaskólinn
hafa báðir áform um byggingar,
en hægt gengur með að umsetj:
þessi áform í veruleika. Sem
stendur getum við verið þ:kklát
fyrir að hafa fengið :ðstöðu hér,
en til eilifðar dugar þessi aðstaða
ekki. Tónlistarskólinn er i algeru
vandræð: :standi hvað húsnæði
varðar, og þvi brýnna að leysa úr
þeim vanda en okkar sem stend-
ur.
Við erum með ýmsar hugmynd-
ir hvað snertir inntak skólastarfs-
ins i framtiðinni. en vitanlega er
ekki unnt að gera þær allar að
veruleika i einu. Ég teldi t.d.
æskilegt að byggja upp litið
elektrónískt stúdió fyrir elstu
nemendur skólans þar sem þeir
geta unnið að tónsmiðum og ým-
iss konar skapandi starfi með
elektróniskum tækjum. Nemend-
ur á aldrinum 13—15 ára hafa
áhuga á slíku og eru oft hinir
mestu hugvitsmenn.
Nýjungar i námsefni er búið að
nefna. en endurskoðun og endur-
bætur á kennsluprógrammi skól-
ans er starfsemi sem aldrei má
rofna ef skólinn á að gegna hlut-
verki sínu á tilgangsrikan hátt.
Eg hef einnig mikinn áhuga á að
gera tilraunir nteð kennslu. aðal-
lega fyrir eldri nemendur; þar
sem samþætting á sér stað milli
listgreina og nemendur læra að
skoða listræn fyrirbæri á breiðari
grundvelli (aesthetie education
Framhald á bls. 55
Islenzk-amerísk
samvinna um námsefni
tónmenntakennsln