Morgunblaðið - 11.02.1979, Blaðsíða 8

40
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. FEBRÚAR 1979
Garðeigendur
Nú er rétti tíminn
að iáta kiippa trén.
Hafberg Þórisson,
skrúðgaróyrkjumaóur,
sími 74919
jT
Utsala - - Utsala
BARNAPEYSUR DÖMUPEYSUR HERRAPEYSUR Framtíðin, Laugavegi 45.
Til sölu
tveggja ára Sweda búðarkassar.
Kassarnir hafa fjölmarga möguleika t.d. 4
mismunandi greiösludeildir og sýna upphæðina
sem viöskiptavinirnir eiga að fá til baka. Uppl.
hjá.
HAGXAUP
Skeifunni 15, sími 86560.
Steypumót
frá Breiðfjörð
Lítið notuð
Af sérstökum ástæöum höfum viö til sölu nú
þegar lítið notuö Flekamót (Form-Lok).
Tengimót, kranamót, léttmót
Byggingameistarar athugið aö nú er rétti
tíminn til aö panta steypumót fyrir sumariö.
Getum bætt viö smíðapöntunum.
Byggíngakranar
Höfum á boöstólum nýja og notaöa krana frá
F. B. Kroll A/S.
Almenn blikksmíði
Breiöfjörösblikksmiöja h.f. framleiöir rennu-
bönd, rennur og niðurföll, kjöljárn og hvers-
konar kantjárn eöa ál fyrir þök. Klippum og
beygjum hvers konar málma 3 mm þykkt og
þynnra í 3 m lengd. Önnumst smíöi og
uppsetningar á loftræsi og hitunarkerfum
o.fl. o.fl.
Byggið á reynslu okkar. Leitiö tilboöa.
Leitið upplýsinga
BREIÐFJÖRÐS
BLIKKSMIÐJA HE
SIGTÚNI7 • PÓSTHÓLF 742 • SÍMI 29022
Nýttog myndarlegt
hefti afGrúski
Fyrir fáum dögum kom út
nýtt hefti af Grúski, tímariti
fyrir safnara. Er það hið fimmta
í röðinni eða 1. tbl. 3. árgangs.
Sú nýbreytni hefur verið tekin
upp að setja tölu heftisins á
kápu, og fer vel á því. Þetta
auðveldar kaupendum bæði að
halda ritinu til haga í réttri röð
og eins að átta sig á, hvort
eitthvert hefti skyldi vanta í
röðina. Hér er því um verulega
bragarbót að ræða, þó að í smáu
sé. Hitt man ég svo frá þeim
tíma, er ég sat í ritnefnd
blaðsins, að við fengum nokkra
gagnrýni fyrir það að geta ekki
um útgáfumánuð. Mætti alveg
að ósekju setja hann með líka,
enda þótt það sé að mínum dómi
ekkert aðalatriði.
Ytri frágangur ritsins er
svipaður og áður og pappír
vandaður. Prentun er víðast
mjög góð, en þó hefur eitthvert
óhapp hent á 5. bls., því að stafir
koma ekki nógu skýrt fram í
einhverjum hluta upplagsins.
Ég segi hluta, því að ég hef séð
eitt hefti, þar sem ekkert er að.
Þetta eru vissulega smámunir
en í vandaðri prentun á slíkt
helzt ekki að koma fyrir.
Efni Grúsks er mjög fjöl-
breytt, og er vonandi, að hinir
nýju forsjármenn ritsins geti
haldið áfram í sama eða svipuðu
horfi með næstu hefti. Énda
þótt flestir lesendur þessa þátt-
ar fái ritið í hendur, langar mig
engu að síður til að rekja hér
efni þess í aðalatriðum, og fara
jafnframt nokkrum orðum um
það, þar sem tilefni gefst til.
Hér vil ég gjarnan koma því að
til þeirra, sem fá ekki ritið
reglulega, að þeir geta gerzt
áskrifendur að því, þótt þeir séu
ekki félagar í aðildarfélögum
Landssambands íslenzkra
frímerkjasafnara. Þarf ekki
annað en snúa sér til L.I.F., en
utanáskrift þess er: Pósthólf
5530, 125 Reykjavík.
Ég hef lesið allar greinar
þessa heftis og hafði ánægju af.
Ritstjórinn, Hálfdán Helgason,
fylgir heftinu úr hlaði með
greinarkorni eða ritstjórnar-
grein, sem nefnist Ofarlega á
baugi. Ræðir hann þar m.a. um
hóflega frímerkjaútgáfu
íslenzku póststjórnarinnar á ári
hverju og þakkar það. Taka
áreiðanlega allir safnarar undir
þetta með honum. Gerir H.H.
þar samanburð við næstu
nágranna okkar. Enda þótt við
íslendingar séum þar neðstir á
blaði, má ekki gleyma því, að
við erum einnig langfæstir áð
höfðatölu og þörfin hér því ekki
eins brýn og með stórþjóðum.
Þá gerir H.H. samanburð á
útgáfu minningarfrímerkja af
alls konar tilefni og svo því, sem
hann kallar brúkunarmerki.
Satt bezt að segja finnst mér
erfitt að greina hér á milli, enda
fæ ég tæplega annað séð en
íslenzka póststjórnin hafi á
undanförnum árum gefið út nær
eingöngu minningarfrímerki til
allra sinna þarfa. Ef litið er t.d.
á árin 1976—1978, kemur þetta í
ljós. Árið 1976 komu út sjö
frímerki og allt minningar-
merki, því að ég tel Evrópu-
frímerkin í þeim hópi. Árið 1977
urðu frímerkin sjö og öll í
þessum flokki, og á síðasta ári
komu út ellefu frímerki. Vil ég
líta eins á þau, því að flokkurinn
Merkir Islendingar er einmitt
gefinn út til að minnast manna,
sem skarað hafa fram úr í
einhverri grein. H.H. talar um
brúkunarmerki. Þetta orð finnst
mér ekki nógu heppilegt, enda
eru öll frímerki brúkunarmerki,
ef svo vill verkast! Þá hafa og
ýmsir heldur horn í síðu so. að
brúka og no. brúkun og vilja hér
hafa nota og notkun. En að því
slepptu, kysi ég heldur að tala
um hversdagsfrímerki og
minningarfrímerki. Má þar
minna á orðið hversdagsbréf,
sem ýmsir eru nú farnir að nota
sem þýðingu á því, sem kallað er
brugsbrev á dönsku.
Frímerki
eftir JÓN AÐAL-
STEIN JÓNSSON
Þá þykir mér vænt um niður-
lagsorð þessarar ritstjórnar-
greinar þar sem þess er óskað,
að íslenzka póststjórnin gefi út
enn fleiri grafin frímerki og
henni jafnframt bent á að leita
til hins mikla meistara í þeirri
grein, C. Slania. Er vonandi, að
útgáfunefnd póststjórnarinnar
íhugi þetta í fullri alvöru í
sambandi við næstu útgáfur.
Grein Sigurðar Þormar og
Tore Runeborg um þriggja
hringa númerastimpilinn 236 er
mjög áhugaverð og niðurstaðan
um notkun hans „til bráða-
birgða" á Flögu í Skaftártungu
1931—1936 mjög sannfærandi.
Þarf áreiðanlega sterk rök til að
hnekkja niðurstöðu þeirra
félaga.
Grein Þórs Þorsteins um
frímerkingarvélar er mjög fróð-
leg og skýringarmyndir af
stimplunum mjög gagnlegar.
Koma þær ótrúlega vel út, þótt
helzt til litlar séu.
Sigurður H. Þorsteinsson á
þarna grein, sem nefnist:
Skráning ritaðra póststimpla.
Þar fjallar hann um blek-
ógildingar, sem hann þekkir, í
stimplunar. Rekur hann svo þær
ógildingar, sem hann þekkir í
stafrófsröð póststöðvanna. Slík
samantekt sem þessi er mjög
gagnleg. Hitt er svo rétt, sem
höf. segir, að erfitt er að full-
rannsaka þetta svið, því að
blekógilding frímerkja hefur
verið gerð af ýmsum ástæðum á
liðnum hundrað árum.
SHÞ vitnar í auglýsingu amt-
manns frá 31. 10. 1872, þar sem
heimilað er að ógilda frímerki
með bleki. Hér hlýtur höf, að
eiga við Leiðarvísi fyrir bréf-
hirðingarmenn, sem undirritað-
ur er af stiftamtmanni þennan
sama dag. Þar segir berum
orðum í 8. gr., að bréfhirðingar-
maður skuli ónýta „frímerkin á
öllum þeim sendingum, sem
færðar verða á póstlista til
annarra bréfhirðingastaða, ann-
aðhvort með þar til gjörðum
stimpli eða með 2 blekstrikum í
kross yfir þau“. Aftur á móti
skyldi póstafgreiðslumaður
ónýta frímerkin á þeim bréfum,
sem áttu að fara til næsju
póstafgreiðslu. Þetta ákvæði um
blekógildingu er vel skiljanlegt,
því að bréfhirðingar fengu enga
stimpla í upphafi, heldur ein-
ungis póstafgreiðslurnar. Var
þess vegna engin önnur aðferð
til en blekkrossinn til ógildingar
á þeim frímerktu bréfum, sem
fóru ekki um póstafgreiðslur,
heldur aðeins milli bréf-
hirðingastaða.
Einhver misskilningur er það
hjá SHÞ., þegar hann segir, að
Eskifjörður hafi fengið sérstak-
an póststimpil í janúar 1873.
Þangað kom ekki sérstakur
stimpill fyrr en 1880, þegar
póstafgreiðsla var sett þar á fót.
Fyrir því eru nægar heimildir,
m.a. í hinni frábæru bók Sir
Athelstan Caröe Icelandic Posts
1776-1919, 58. bls.
I Grúski er svo þýðing á
ágætri grein eftir Folmer
Dstergaard verkfræðing, sem
birtist á liðnu ári í Nordislc-
Filatelistisk Tidsskrift, þar sem
hann rekur póstburðargjöld á
íslandi 1876-1977. Er mikill
fengur í þessari grein fyrir alla
þá, sem safna íslenzkum hvers-
dagsbréfum, því að hér má bera
slík bréf saman við burðar-
gjaldstaxta á hverjum tíma.
Þá er í heftinu ein grein, sem
sérstaklega er fyrir mynt-
safnara, og fer vel á því. Fjallar
greinin um vörupeninga, sem
vesturíslenzkur kaupmaður,
Helgi Einarsson frá Neðranesi í
Mýrasýslu, notaði í viðskiptum í
Kanada í byrjun aldarinnar.
Höfundur greinarinnar er Snær
Jóhannesson, en henni fylgja
ágætar myndir af mynt og seðl-
um Helga.
Ymiss konar smælki er í
heftinu, sem varðar frímerki og
söfnun þeirra. Birt er mynd af
handskrifuðum innkaupalista
Ditlevs Thomsens, kaupmanns í
Reykjavík, sem hann hefur sent
út á bréfspjaldi 1889. Jafnframt
er til samanburðar birt verðskrá
af öðru bréfspjaldi, og mun hún
nokkrum árum eldri. Vitað er,
að Ditlev Thomsen tók að verzla
með frímerki innan fermingar
eða aðeins fyrir 1880. Er því
trúlegt, að enn eldri innkaupa-
listar frá honum eigi eftir að
koma í leitirnar. Er gaman að fá
myndir af slíkum listum í
Grúski. Þá er einnig fengur í
myndum af gömlum auglýsing-
um um kaup og sölu frímerkja,
en ég veit, að þær eru til í
íslenzkum blöðum frá því fyrir
aldamót.
Reynt hefur verið að láta
þessa frímerkjaþætti koma út
hálfsmánaðarlega síðan í haust
og þá á laugardegi. Hefur þetta
tekizt nokkurn veginn. En á
stundum getur það viljað til, að
annað efni sé talið brýnna, og þá
verður þátturinn að víkja og
bíða næsta dags. Ég mun hins
vegar reyna að sjá svo um, að
þættirnir birtist annaðhvort á
laugardegi eða sunnudegi. Þá vil
ég geta þess, að á stundum getur
farið svo, að ógerlegt verði að
halda sig við hálfsmánaðar-
markið. Fer það vitaskuld eftir
efni og annríki þess, sem um
þáttinn sér. Þótt næsta ósenni-
legt sé, gæti jafnvel farið svo, að
ekki liði nema vika milli ein-
hverra þátta. Þetta gerist nú
samt tæplega, nema velviljaðir
lesendur sendi þættinum efni til
birtingar og leggist þannig á
árar með mér og létti undir
róðrinum.