Morgunblaðið - 02.03.1979, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, PÖSTUDAGUR 2. MARZ 1979
FRÉTTIR frá Washington
herma að innan skamms megi
búast við því, að Bandaríkja-
stjórn leggi til, að hafnar verði
samningaviðræður um verndun
laxastofnsins í N-Atlantshafi.
Larry Snead, aðstoðarráðu-
neytisstjóri fiskimáladeildar
bandaríska utanríkisráðuneyt-
isins, sagði á blaðamannafundi
í Boston 21. febrúar, að Banda-
ríkjastjórn myndi leggja til að
stofnuð yrði alþjóðleg nefnd
þeirra þjóða, sem hagsmuna
ættu að gæta í sambandi við
laxveiðar. Hér er um að ræða
lönd, þar sem lax gengur f ár,
svo og lönd sem aðeins hafa
hug á að veiða lax í sjó.
Bandarísk tíllaga um alþjóðanefnd
til verndar Atlantshafslaxinum
Mál þetta átti upptök sín á
alþjóðaráðstefnunni um
N-Atlantshafslaxinn, sem
haldin var í Edinborg á Skot-
landi í september s.l. Á
ráðstefnunni lagði prófessor
Donald L. McErnan, við
Washingtonháskóla fram tillögu
um þetta efni og hlaut hún
samþykki allra fulltrúa. Mc-
Ernan var um skeið sérlegur
ráðunautur bandaríska utan-
ríkisráðuneytisins á sviði útilífs
og veiða.
Ástæðan fyrir áhyggjum
manna yfir 'ramtíð laxastofns-
ins er einkum sú, að í lok þessa
árs verður alþjóðlega
NV-Atlantshafsfiskveiðinefndin
formiega lögð niður og í staðinn
koma N-Atlantshafsfiskveiði-
samtökin, NAFO. Hin nýju sam-
tök geta ekki gert ráðstafanir til
að vernda laxinn, þar sem þau
hafa engin lagaleg ítök innan
200 mílna efnahagslögsögu
þjóða heims.
Þótt margir hafi haft lítið álit
á störfum alþjóðlegu
NV-Atlantshafsfiskveiði-
nefndarinnar ICNAF, var það
að hennar frumkvæði sem lax-
veiðar í sjó við Grænland voru
bannaðar öðrum en Græn-
lendingum sjálfum, og kvóti
settur um veiðar þeirra. Var
þannig leyft að veiða 1191 lest af
laxi, sem svarar til 350 þúsund
laxa. Til samanburðar má geta
að í kanadískum ám og vötnum
voru á síðasta ári veiddir um
50000 laxar á stöng og í net og á
íslandi nam veiðin rúmlega 70
þúsund löxum.
í frétt um þetta mál í New
York Times fyrir skömmu sagði,
að margir sérfræðingar teldu
laxinn, sökum lifnaðarhátta
hans, vera vel fallinn til alþjóð-
legs eftirlits. Mest allur, ef ekki
allur lax sem kemur úr ám á
Skotlandi, íriandi, Bandaríkjun-
um og Kanada, gengur að
ströndum Grænlands, þar sem
hann dvelst í 1—3 ár og étur
rækju, loðnu og aðra smáfiska,
áður en hann verður kynþroska
og gengur aftur á bernsku-
stöðvar sínar til að hrygna.
Minna er vitað um uppeldis-
stöðvar laxins frá Islandi og
Noregi.
Gegnum árin hafa deilur
löngum verið milli sportveiði-
manna, náttúruverndarmanna
og sjómanna um veiðar laxins.
Sportveiðimenn telja að laxinn
eigi aðeins að veiða, er hann
hefur gengið í árnar á ný, og
víða í þessum löndum hefur
miklum fjármunum verið varið
til laxeldis og ræktunar til að
auka veiði í ánum. Sjómenn
Á sl. ári gekk lax í Narraguagusfljótið í Maine í fyrsta skipti í marga
áratugi.
Netaveiðar undan strönd-
um Quebeck.
hafa hins vegar haldið því
fram, að laxinn sé sjávarfiskur
og þeir eigi fullan rétt á að veiða
hann, þar sem til hans náist á
opnu hafi. Fremstir í flokki þar
voru danskir útgerðarmenn og
sjómenn, sem um árabil höfðu
stundað miklar laxveiðar í sjó
undan Grænlandsströndum,
þótt Danir eigi sjálfir engar ár,
sem lax gengur í. Mikill þrýst-
ingur, einkum frá Bandaríkja-
stjórn, leiddi til þess að þessar
veiðar Dana lögðust af skömmu
eftir 1970 og veiðileyfin voru
einskorðuð við grænlenzka fiski-
menn. Þá tókst sportveiðimönn-
um og náttúruverndarmönnum í
Kanada að fá stjórnvöld þar til
að takmarka mjög laxveiðar í
sjó undan ströndum Labrador,
Nýfundnalands og Nova Scotia
og komu greiðslur í staðinn.
Þessi aðgerð hefur haft í för
með sér að laxagengd í kana-
dískar ár hefur aukizt aftur og
einnig er nú lax farinn að ganga
aftur 1 bandarískar ár á Austur-
ströndinni eftir miklar
ræktunaraðgerðir.
Áhugamönnum um veiðiskap
og náttúruverndarmönnum
svíður hve mikið af laxi er
drepið í sjó, eftir að lagt hefur
verið út í mikinn ræktunar-
kostnað til að fá fleiri', laxa í
árnar. En á móti kemur það að
lax er einn verðmesti fiskur í
heimi og því miklar freistingar
fyrir menn að afla skjótra tekna
með því að drepa hann á upp-
eldisstöðvunum og upp við
strendur, er hann er að snúa
aftur til ánna, sem fóstruðu
hann.
Skiljanlegt er að áhugamenn
um verndun laxins hafi
áhyggjur nú er ICNAF-nefndin
verður lögð niður, en það er
einnig ljóst, að það verður ekki
auðvelt fyrir Bandaríkjamenn
að fá allar þjóðir til að sam-
þykkja tillögur sínar.
Mest af laxi, sem veiddur er í
sjó, er tekið innan við þrjár
mílur frá ströndinni og til þess
að stöðva eða draga verulega úr
veiðunum er ljóst, að ríkin verða
að gera ráðstafanir, sem munu
koma illa við þá aðila, er stunda
þessar veiðar. í þeirri tillögu,
sem Bandaríkjastjórn er nú að
bræða með sér, er gert ráð fyrir
algeru veiðibanni í sjó innan við
12 mílna mörk frá ströndum
landanna. Hvað netaveiðar frá
landi varðar, er gert ráð fyrir að
aflamagnið verði takmarkað við
meðaltal veiðanna 1976—78.
Með því að taka þessi þrjú ár til
viðmiðunar er talið.að
stuðningsmenn tillögunnar geri
sér vonir um að geta fengið
hana samþykkta á þessu ári,
áður en ICNAF-nefndin verður
lögð niður. Þá yrði einnig
heimild til að auka eða minnka
aflakvótann eftir aðstæðum
hverju sinni.
Verkefni alþjóðlegu laxveiði-
nefndarinnar yrði fyrst og
fremst að tryggja vettvang vís-
indalegra rannsókna á laxi. Þá
myndi hún einnig fjalla um
hvort takmarka ætti stærð þess
lax, sem leyft yrði að veiða, og
beita sér fyrir að rannsaka
uppruna állra þeirra laxa, sem
ganga að ströndum Grænlands.
Athyglisvert verður að fylgjast
með framvindu þessa máls, en
sá aukni skilningur, sem orðinn
er milli þjóða heims á nauðsyn
þess að vernda fiskstofnana í
sjónum gefur vonandi ástæðu til
bjartsýni um framtíð konungs
vatnafiskanna.
Kjarrhólmi
Til sölu er 4ra herbergja íbúö á hæö í sambýlishúsi
(blokk) viö Kjarrhólma í Kópavogi. Sér þvottahús á
hæöinni. Búr inn af eldhúsi. Útborgun 13—14
milljónir. Teikning til sýnis á skrifstofunni.
Árni Stefánsson, hrl.
Suöurgötu 4. Sími 14314.
Kvöldsími: 34231.
SIMAR 21150-21370
S0LUSTJ. LARUS Þ VALDIMARS
L0GM J0H Þ0RÐARS0N HDL
Þurfum aö útvega m.a.
Gott iðnaðarhúsnæði
200—300 ferm. á 1. hæö. Skipholt — Ármúli — nágrenni,
er æskilegur staöur. Fleirri staðir koma til greina.
Traustur kaupandi, mikil útb.
Einbýlishús með 5—6 svefnherb.
æskilegir staöir Mosfellssveit, Neöra Breiöholt, Fossvogur,
smáíbúöahverfi. í nokkrum tilfellum skiptamöguleiki á
minna húsi.
Húseign
meö tveim sér hæöum. Kjallari og/eða ris má fylgja.
Tvær íbúðir í sama húsi
2ja—3ja herb. Aðeins nýlegt og gott húsnæöi kemur til
greina. Rúmur afhendingartími, mikil útb.
Á Seltjarnarnesi eða
í vesturborginni
óskast sér eignarhluti, raöhús eöa sér hæö. Skipti möguleg
á minna húsnæöi.
ALMENNÁ
FtSUIGHLSMTÍ
LAUGAVEGMISIMAR2115^1370
/
Asgeir Gargani:
Það er sorgiegt að á meðal okkar
skuli vera fólk sem er mótfallið
hundahaldi í þéttbýli.
Hundurinn hefur fylgt mannin-
um frá ómuna tíð. Allt frá því
maðurinn lærði að nota sér eldinn
höfum við troðið hann fótum, samt
er hundirinn eina dýrið sem er
vinveitt manninum.
„Þar sem maðurinn er þar er
hamingja hundsins."
Yið vitum öll að vinirnir týna
tölunni þegar á reynir en hundur-
inn heldur trygglyndi sínu allt til
dauðadags. Merkur maður
viðhafði þessi orð:
„Því meira sem ég kynnist
mönnum því meir elska ég hund-
inn minn.“
Borgin er ómannúðlegt um-
hverfi, göturnar eru malbikaðar og
jörðin þakin gangstéttarhellum.
Tré sést varla nema í húsagörðum
einstaklinga. í þessari mauraþúfu
lifa og deyja menn sem keppast
um að eignast betri járnhest en
nágranninn. Börnin sem fæðast
læra aðeins að meta dauða hluti.
Ef tvær einmana hræður mætast
uppi á öræfum, talast þær við. En
ef þær mætast á götu í borg yrða
þær ekki hvor á aðra. Fullt af fólki
í Reykjavík hefur einangrast og
þjáist af einmanakennd, flest
sjálfsmorð er af þeim toga
spunnin. Rannsóknir hafa leitt í
ljós að fólki, sem býr eitt er
hættara við hjartabilun. Hvers
borg
vegna ekki leyfa fólkinu að hafa
hunda og auðga þar með líf þess.
Margir vísindamenn eru nú
farnir að átta sig á að vert er að
bera meiri virðingu fyrir lífinu. Til
dæmis hafa barnsfæðingar breyst
til mannlegri hátta. Nú eru ljósin
deyfð og allir hafa hljótt meðan
barnið fæðist, síðan er það lagt á
kvið móðurinnar. Lífið gerði ráð
fyrir þessu en við köstuðum barn-
Lnu í sótthreinsaðan kassa úr
dauðu efni því það fannst okkur
gáfulegt. Það hefur sýnt sig að
börn sem fá þessa meðferð eru
rólegri og yfir þeim hvílir værð.
Kannski mun þessi nýbreytni
minnka stressið í okkar þjóðfélagi.
Með mengun erum við að drepa
lífið í höfunum; með ráðríki erum
við að drepa okkur sjálf.
Á húsþökum kurra dúfur sem
helst vildum við skjóta niður, því
þær skíta út þakið. Við úðum
flugnaeytri í stofuglugga okkar.
Og við höfum bannað hundahald í
þéttbýli.
Oft hefur maður það á til-
finningunni að viss öfl, sem vinsæl
hafa verið víða um heim þessa öld,
vilji láta okkur gleyma upprunan-
um og gera okkur að tilfinninga-
lausum vélmönnum. En við erum
ekki handa kerfinu, heldur átti
kerfið að vera fyrir okkur. Fari lög
sem vinna gegn lífinu í hundapiss.