Morgunblaðið - 02.03.1979, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. MARZ 1979
27
Mexíkó:
Framldða innan fárra árn
fimmfalda árlega olíu-
notkun Bandaríkjamanna
MEXÍKÓ sem jafnan hefur
verið hálfgert olnbogabarn í
utanríkismálastefnu Banda-
ríkjanna er nú skyndilega
komið inn á gafl í Washing-
ton. Astæður þessa eru að
sjálfsögðu hinar nýju olíu-
lindir landsins, sem fundust
á s.l. ári. — Til að reyna að
koma ár Bandarikjamanna
þar vel fyrir borð hélt
Carter forseti til fundar við
Lopez Portillo forseta Mexí-
kó í siðasta mánuði en hafði
ekki erindi sem erfiði.
Kveðjur þær sem Carter
fékk í heimsókn sinni í
Mexíkó sýna það ótvírætt að
Mexíkanar ætla ekki að láta
einn né neinn segja sér fyrir
verkum í framtíðinni.
Framleiðslugeta Mexíkó er
nú um 1,5 milljónir tunna af
olíu á dag en Lopez forseti
hefur gefið í skyn, að hún
verði komin í 2,25 milljónir
tunna á dag í lok ársins 1980.
Að mati sérfræðinga eru all-
ar líkur sem benda til þess,
að innan fárra ára verði
Mexíkanar farnir að berjast
við Saudi-Araba um hvor
þjóðin framleiðir meiri olíu.
Þó telja sérfræðingar, að ef
fer sem horfir um fram-
leiðslugetu Mexikana geti
þeir um miðjan næsta áratug
framleitt fimmfalda árlega
olíunotkun Bandaríkjanna,
þannig að það er til mikils að
vinna fyrir Bandaríkjamenn
sem eftir byltinguna í íran
standa nokkuð höllum fæti,
hafa aðeins Saudi-Araba til
að halla sér að.
Lopez forseti hefur sagt, að
ekki komi til greina að erlend
olíufyrirtæki flæði yfir land-
ið, heldur verði farið rólega í
sakirnar og Mexíkanar hafi
stjórn mála að mestu á sinni
hendi. Forsetinn áætlar að
olíuframleiðslan geti á næstu
þremur árum skapað starf
fyrir um 600 þúsund lands-
menn ef rétt er á málum
haldið.
Þrátt fyrir kaldar kveðjur
sem Carter fékk í heimsókn
sinni í síðasta mánuði er
ákveðið að forsetar landanna
ræðist við á nýjan leik innan
skamms. Þar mun Carter
væntanlega reyna til hins
ýtrasta að ná samningum um
verulega olíusölu til Banda-
ríkjanna. Fyrir Bandaríkja-
menn er spurningin ekki bara
um að fá olíu frá Mexíkó
heldur yrði flutningskostnað-
ur þaðan margfalt lægri
heldur en hann er í dag þegar
flytja þarf olíuna frá
Saudi-Arabíu og áður að
hluta til frá íran.
Að mati fréttaskýrenda í
Mexíkó situr Lopez forseti á
hálfgerðri pólitískri púður-
tunni þessa dagana vegna
þessara nýju auðæfa landsins
og megi alls ekkert útaf bera
til þess að ekki verði alger
pólitísk upplausn í landinu,
því stjórnmálamenn greinir
mjög á um aðferðir til að
nýta þessi nýju auðæfi.
Versnandi útlit í
byggingariðnaði
AFKOMA byggingariðnaðarins hér á landi varð nokkuð lakari í fyrra
en árið áður eða sem nam um 0,4% sé miðað við magn, segir í frétt frá
Landssambandi iðnaðarmanna.
Verulegur samdráttur varð í byggingarstarfsemi á 4. ársfjórðungi
1978 miðað við 3. ársfjórðung sama ár. í heild nemur samdrátturinn um
12,6% að magni til. Starfsmönnum hefur af þessum sökum verið fækkað
verulega og voru starfsmenn um áramótin 300 undir meðaltali ársins
1977, sem var 7185 starfsmenn. Til glöggvunar voru tölur um mannafla í
lok 3. ársfjórðungs og 4. ársfjórðungs 1978 þessar:
Starfsmannafjöldi í byggingariðnaði
3. ársfj. ‘78 4. ársfj. ‘78 Breyting frá 3. ársfj.
Verktakar 3.914 3.784 -3.3%
Ilúsasmiði 1.254 1.154 -7.9%
Húsamálun 503 353 -29.8%
Múrsmíði 564 531 -5.8%
Pípuiögn 365 398 9.0%
Raflagnir 704 653 -7.2%
Dúkal. og veggf. 33 29 -12.1%
Samtals 7.337 6.902 -5.9%
Starfsmönnum fækkaði samkvæmt þessu frá lokum september fram
að áramótum um 450 starfsmenn í heild. Eftir landshlutum hefur
starfsmönnum fækkað hlutfallslega mest á höfuðborgarsvæðinu og
atvinnuleysis er þegar farið að gæta.
Horfurnar framundan eru því mjög dökkar, eri í ársbyrjun bjuggust
fyrirtæki með 57,5% mannaflans við samdrætti í starfsemi sinni, en
fyrirtæki með aðeins 5,4% mannaflans bjuggust við aukningu.
Gera má því ráð fyrir að starfsmönnum fækki enn frekar á fyrstu
mánuðum þessa árs frá því sem þegar er orðið og að atvinnuleysi sé
framundan í byggingariðnaði.
Borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins:
„Vítum ódrengileg
vinnubrögð borgar-
stjórnarmeirihlutans
— fjárhagsáætlunin er marklaust plagg”
Þegar áliðið var nætur við af-
greiðslu fjárhagsáætlunar Reykja-
víkurborgar og atkvæðagreiðsla
var að hefjast kvaddi einn af
borgarfulltrúum vinstri meirihlut-
ans, Kristján Benediktsson (F),
sér hljóðs og flutti bókun frá
meirihlutanum. Þetta mun vera
einsdæmi við afgreiðslu fjárhags-
áætlunarinnar, að flutt sé mjög
löng bókun að loknum umræðum
og mælendaskrá hefur verið lokað.
Hins vegar er mjög algengt að
menn geri örstutta grein fyrir
atkvæði sínu við hverja þá at-
kvæðagreiðslu, sem þeir telja
ástæðu til og þá í fáum orðum.
Bókun meirihlutans er svohljóð-
andi: „Þegar fjárhagsáætlun
Reykjavíkurborgar fyrir árið 1979
var lögð fram í desembermánuði
sl. var ljóst, að verulega vantaði á,
að endar næðust saman. I reynd
vantaði fjármagn til að mæta
þeim launahækkunum, sem urðu 1.
desember svo og til að mæta þeim
hækkunum á kaupgjaldi og til-
kostnaði sem leiða mundi af hækk-
un vísitölunnar á þessu ári. Vert er
að benda á, að þessi erfiða staða
við gerð fjárhagsáætlunarinnar
var þrátt fyrir að tekjur höfðu
verið auknar með hækkun þeirra
tekjustofna, sem hreyfanlegir
voru, að ekki var stefnt að fjölgun
á starfsliði hjá borginni og að víða
hafði verið dregið úr útgjöldum við
reksturinn.
Frá því fyrri umræða um fjár-
hagsáætlunina fór fram hefur
verið unnið sleitulaust að þvi að
finna leiðir til sparnaðar í rekstr-
inum. Árangur þess starfs hefir
orðið sá að rekstrargjöldin hafa
verið lækkuð um tæpar 850 millj-
ónir króna.
Á sama hátt hefur verið kannað
rækilega hvar draga mætti úr
framkvæmdum og þá haft í huga,
að staðið væri við gerða samninga
við verktaka og að ekki væri
gengið það langt að um verulegan
samdrátt yrði að ræða í atvinnu-
lífinu. Með þetta í huga hafa
útgjöld á eignahreyfingalið fjr-
hagsáætlunarinnar verið lækkuð
um 340 milljónir. Þannig hefur
útgjaldabálkur fjárhagsáætlunar-
innar í heild verið lækkaður um
tæpar 1200 milljónir. Þessi niður-
skurður samsvarar því, svo nær-
tækt dæmi sé tekið, að útgjöld á
fjárlögum ríkisins væru lækkuð
um 10 milljarða frá því fjárlaga-
frumvarpið er lagt fram og þar til
það er afgreitt.
Framangreindar ráðstafanir
hafa gert kleift að setja í fjárhags-
áætlunina sérstakan lið að upp-
hæð 1045 milljónir til að mæta
launahækkunum og öðrum aukn-
um tilkostnaði. Verðbólgan mun
hins vegar ráða mestu um það,
hversu langt sú upphæð dugar.
Sjálfstæðismenn í borgarstjórn
lögðust eindregið gegn þeim hækk-
unum á tekjustofnum borgarinn-
ar, sem ákveðnar voru í desember-
mánuði og nema um 1600 milljón-
um króna.
Þeirra úrræði virðist því vera
auknar lántökur eða svo stórfelld-
ur niðurskurður framkvæmda að
leiða mundi til verulegs atvinnu-
leysis eða stórfellds niðurskurðar
á þjónustu.
Báðum þessum leiðum hljótum
við að hafna. Við teljum ekki fært
að auka við þær skuldir sem við
tókum í arf og nema um 1000
milljónum við erlendar lánastofn-
anir og svipaðri upphæð við
Landsbanka íslands. Þá teljum við
ekki fært að draga svo úr fram-
kvæmdum á vegum borgarinnar,
að stórfelldri röskun valdi á vinnu-
markaðnum og augljósu atvinnu-
leysi í sumum greinum. Er það von
okkar, að meginþorri borgarbúa
geti verið okkur sammála í þessum
efnum."
Borgarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins brugðust allhart við og
mótmæltu þessum vinnubrögðum
borgarstjórnarmeirihluta vinstri
manna og kröfðust þegar í stað, að
hlé yrði gert á fundi borgarstjórn-
ar um stund. Forseti borgarstjórn-
ar frestaði þá fundi um stund.
Síðan lögðu borgarfulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins fram eftirfarandi
bókun: „Borgarfulltrúar meiri-
hlutans hafa nú við upphaf at-
kvæðagreiðslu um fjárhagsáætlun
og að loknum umræðum komið
fram með bókun, sem er hlaðin
ásökunum og fullyrðingum, sem
ekki fá staðist og ber að víta þessi
riýju og ódrengilegu vinnubrögð.
Sérstaklega viljum við benda á
eftirfarandi atriði:
1) Við fyrri umræðu gagnrýnd-
um við, að verulega vantaði á, að
endar næðu saman. Undir þetta er
tekið í upphafi bókunar meirihlut-
ans, en verra er, að enn er marg-
víslegur fjárhagsvandi látinn
óleystur. Fjárhagsáætlunin er því
marklaust plagg.
2) Samanburður við fjárlög rík-
isins er út í hött.
3) Það er rangt, að okkar úrræði
séu auknar lántökur eða svo stór-
felldur niðurskurður framkvæmda
að leiða muni til stórfellds at-
vinnuleysis eða niðurskurðar á
þjónustu. Okkar úrræði sjást best
í því, að undanfarin ár höfum við
stjórnað fjármálum borgarinnar
án þess að hækka álögur á borgar-
búa. Okkar úrræði í raun myndu
felast í auknu daglegu aðhaldi,
sem skort hefur í stjórn hins
sundurlausa vinstri meirihluta.
4) Það eru ósannindi, að meiri-
hlutinn hafi tekið í arf 1000 millj-
ónir króna í erlendum skuldum og
svipaðri upphæð við Landsbanka
Islands. Hinar réttu tölur koma
fram í greinargerð Ólafs Nilssonar
um úttekt á borgarsjóði þann 30.
júní sl.
Við borgarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins hörmum þessa ódrengi-
legu framkomu borgarstjórnar-
meirihlutans og vísum bókun
þeirra á bug í heild sem órök-
studdri og marklausri."
Búnaðarþing:
V eitt verði lán til kaupa
á eldri íbúðum í sveit
BÚNAÐARÞING afgreiddi á fundi sínum í gær, fimmtudag, þrjú mál
og á þessum sama fundi voru lögð fram fjögur ný mál. Búnaðarþing
samþykkti að óska eftir því að lögum um Húsnæðismálastofnun
ríkisins yrði breytt þannig, að sömu reglur giltu varðandi heimildir til
lánveitinga út á íbúðarhúsnæði bæði f dreifbýli og þéttbýli og að
einnig yrðu heimilaðar lánveitingar til kaupa á eldri fbúðum í sveit
svo og til örorku- og cllilífeyrisþega.
I samþykkt um frumvarp til
laga um forfalla- og afleysinga-
þjónustu í sveitum mælir þingið
með því frumvarpi, sem nú liggur
fyrir Alþingi, en frumvarp um
sama efni lá fyrir Búnaðarþingi
1978. Sá munur er þó á frum-
vörpunum að nú er gert ráð fyrir
að ríkissjóður greiði að fullu föst
mánaðarlaun afleysingamanna en
hlutaðeigandi, þ.e. sá, sem
aðstoðarinnar nýtur hverju sinni,
greiði yfirvinnu og ferðakostnað í
stað þess, að % hlutar kostnaðar
við afleysingaþjónustuna greiðist
úr ríkissjóði en 'A úr sveitarsjóði
að undanskildum ferðakostnaði.
Þá samþykki Búnaðarþing að
fela stjórn Búnaðarfélagsins að
hlutast til um að breytingar á
lögum og reglugerðum, sem lagðar
voru fyrir þingið af loðdýra-
ræktarráðunaut, nái fram að
ganga en þær miðast við að
auðvelda bændum að stunda
loðdýrarækt sem aukabúgrein.
Á fundi Búnaðarþings í gær
voru lögð fram fjögur ný mál og
hafa þinginu þá alls borist 44 mál.
Lagt var fram erindi frá búvöru-
deild Sambands ísl. samvinnu-
félaga um umbætur á ullarfram-
leiðslunni með því að efla
leiðbeiningar og rannsóknir. Þá
var lagt fram erindi Landssam-
bands veiðifélaga og fjallar það
um þingsályktunartillögu um sér-
stakt gjald á veiðileyfi útlendinga,
sem veiða í íslenskum ám, en
tillaga um þetta liggur nú fyrir
Alþingi. Telur Landssambandið
þessa tillögu að ýmsu leyti byggða
á röngum forsendum og leggur til
að ákvörðun um þetta veiðileyfa-
gjald verði frestað þar til viss
atriði hafa verið könnuð nánar.
Engilbert Ingvarsson, búnaðar-
þingsfulltrúi Vestfirðinga, hefur
lagt fram svofellda tillögu:
„Búnaðarþing telur sjálfsagt rétt-
lætismál, að rekstrarlán verði
greidd bændum milliliðalaust. „í
greinargerð með tillögunni segir
flutningsmaður að þessi ályktun
sé samhljóða tillögu, sem sam-
þykkt var á aðalfundi Búnaðar-
sambands Vestfjarða 1978.
Landbúnaðarráðherra hefur
sent Búnaðarþingi til umsagnar
frumvarp til laga um breytingu
lausaskulda bænda í föst lán.
ÞARFTU AÐ KAUPA?
ÆTLARÐU AÐ SELJA?

Þl Al'ULVSlR l M Al.LT I.AND ÞF.GAR
Þl' Al'GLVSIR 1 MORGl NBLAÐINL'