Morgunblaðið - 13.05.1979, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. MAÍ 1979
15
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
Fimm ungmenni halda þessa
dagana upp á það, að sýningar-
salurinn við Suðurgötu á tveggja
ára afmæli um þessar mundir.
Galleríið var stofnað af fólki
sem stundaði nám við annað-
hvort Háskólann eða Myndlista-
og handíðaskóla íslands. Þetta
fólk gerði upp hið litla og vina-
lega hús með þeim árangri að
það mun þekktara flestum
öðrum húsum höfuðborgarinnar
úti í hinum stóra heimi. Það
mun hafa tekið ungmennin hálft
ár að gera upp húsið og fyrsta
sýningin var opnuð þar hinn 30.
apríl 1977. Þegar einhverjir fara
utan til framhaldsnáms bætast
nýjar listspírur við og má því
segja að þar fari fram stöðug
endurnýjun þótt hinn harði
kjarni er stofnaði Galleríið
standi enn uppi. Hafa fram að
þessu verið haldnar 37 mynd-
listarsýningar. Þá er það ónefnt,
að unga fólkið stendur að útgáfu
tímarits er hefur hlotið nafnið
„Svart á hvítu", sem er mjög
merkilegt framtak. Tímaritið
einskorðar sig ekki við myndlist
frekar en Galleríið, heldur er hér
um að ræða vettvang flestra
þekkjanlegra listgreina og fer
raunar minnst fyrir málverkinu
og teikningunni eins og maður
þekkir þær listgreinar. A stund-
um er líkast því sem gerendur
fyrirverði sig fyrir að sýna góð
og vönduð tæknibrögð í myndum
sínum og mætti nefna hér mörg
dæmi. Hér er um misskilning að
ræða, sem er þó mjög algengur
meðal ungs fólks í listaskóla,
sem hættir til að líta niður á
handverkið. Einmitt þeir sem
meistra þessi atriði hafa mest
svigrúm í tjáviðleitni sinni. Þá
er teikningin í sinni fjölbreyti-
legustu mynd komin aftur á
sýningar framúrstefnulista-
Frá húsakynnunum að Suðurgötu 7.
Afmælisminning
manna og þar væsir sannarlega
ekki um leiknina hjá þeim bestu.
Ljósmyndavélin er ágætt tæki
til listrænnar tjáningar en hún
leysir ekki allan vanda. Á þeirri
tækniöld sem við lifum í er það
nöturlegt að sjá illa gerðar og
subbulegar ljósmyndir á lista-
sýningum, — að menn hafi ekki
haft ráð á að nota bestu tegundir
ljósmyndavéla er engin afsökun
sbr. frábærar ljósmyndir sem
teknar hafa verið á ódýrustu
tegundir kassavéla. Þetta er jafn
réttlætanleg afsökun og t.d. ef
málari segist ekki hafa haft efni
á að kaupa nógu góða pensla. —
Turner málaði m.a. með fingrun-
um og léreftsklútum!
Á sínum tíma héldu
SÚM-félagar upp á þriggja ára
afmæli samtakanna, nú heldur
Suðurgatan upp á tveggja ára
afmæli, og þá er það bíða list-
hóps er heldur upp á ársafmælið!
Hér má geta þess að September-
sýninga-hópurinn hefur haldið
saman í 34 ár án þess að halda
upp á samstöðuna. Óneitanlega
ber þetta dálítinn keim af sjálfs-
ánægju og jafnframt lítilli
sjálfsgagnrýni, sem er ekki inn-
lent fyrirbæri frekar en flest
annað er sýnt er á Suðurgötunni.
Hefur þetta hlotið nafnið
„ég-guðsdýrkunin“ erlendis og er
réttnefni því að menn hamast
við að taka myndir af sjálfum
sér, snúast í kringum sitt eigið
sjálf og rýna í hrifningarvímu á
naflann á sér. Allar athafnir
sjálfsins skulu myndaðar, jafn-
vel klósettferðir og ótalmargt
annað álíka yndislegt sem fávís-
ir héldu áður sitt einkamál. Það
er merkilegt rannsóknarefni, að
á sama tíma prédikar margt
þetta fólk skoðanir er höfða til
meiri ríkisafskipta, hópeflis,
samneyzlu, fjarstýringar og
miðstýringar almennra skoðana,
í stuttu máli útilokunar sjálfs-
ins!
— En ekki meira um þetta að
sinni, — vildi einungis minna á
að Suðurgötumenn halda ekki á
hinum eina sannleika í mynd-
Myndllst
listinni og að ótalmargt annað á
jafn mikinn rétt á sér í nútíman-
um. Þá þykir mér sýningin á
Suðurgötunni ekki gefa tilefni
ítarlegrar umfjöllunar. — Eg
varð satt að segja fyrir von-
brigðum því að ég bjóst við
miklu sterkari sýningu úr því að
verið var að halda upp á tíma-
mót. Allir sýnendurnir hafa gert
eftirminnilegri verk og er líkast
sem þreyta og óvissa sé farin að
gera vart við sig hjá iðkendunum
og held ég þó frekar, að um
millibilsástand sé að ræða því að
þetta er duglegt og framsækið
ungt fólk. Helst er það að
Friðrik Þór Friðriksson komist
vei frá sínu. Myndir Margrétar
Jónsdóttur hafa minni áhrif en
efni standa til vegna tæknilega
máttlausrar útfærslu. Hug-
myndirnar standa þó fyrir sínu
en enginn skal segja mér að þær
séu aðalatriðið. Mér kemur mjög
á óvart að hæfileikakona svo
sem Svala Sigurleifsdóttir skuli
láta fara frá sér jafn tæknilega
gallaðar myndir hvað handverk
snertir — máski álítur valkyrj-
an, að frasar og goðsagnalegt
innihald ásamt skeleggu andófi
gegn okkur karlpeninginum séu
alfa og omega í listinni. En ber
þetta þó ekki ofurlítinn keim af
misþyrmingu á hinum frábæri-
lega vel útfærðu og fallegu goð-
sögnum og jafnvel viðleitni til
þess að bera sólskinið inn í
skjólum? Bjarni G. Þórarinsson
var stórum hressilegri á sýningu
sinni, hér sýnir hann myndaröð
sem snertir lítið við mér. Um
annað á sýningunni fjalla ég hér
ekki.
Eg er ánægður með framtakið
á Suðurgötunni, einkum tímarit-
ið Svart á hvítu, sem ég mun
fjalla sérstaklega um seinna.
Afmælissýningin er fingur-
brjótur að mínu mati og hér get
ég ekki sagt annað en skoðun
mína. En hið unga fólk lætur
sjálfsagt ekki deigan síga og það
er aðalatriðið. Óska ég því allra
heilla og til hamingju með tíma-
móti«.
Bragi Ásgeirsson.
Tveir tómstundamálarar
Gunnar Þorleifsson ásamt syni sinum
Gunnar Þorleifsson
Yfirleitt leggur maður það
ekki í vana sinn að rita um
sýningar tómstundamálara er
troða upp með sjálfstæðar
sjningar í höfuðborginni.
Ástæðurnar eru tvær, fyrir hið
fyrsta þykir mér réttara að
slíkir sýni nokkrir saman þvi að
slíkt getur skapað frásagnar-
verða fjölbreytni, fyrir hið
næsta þá eigum við atvinnu-
málarar ósjaldan erfitt með að
lifa okkur inn í heim tómstunda-
málarans og sýningar þeirra
höfða því ekki til átaka hið innra
með okkur. Er því ósanngjarnt
að ætlast til mikilla tilþrifa hjá
okkur á þeim vettvangi. Hins
vegar er það meinlaust að fjalla
af og til um einstakar sýningar,
ef sá gállinn er á okkur, en við
verðum þá að varast að fjalla um
þær á sama hátt og sýningar
þrautreyndra atvinnumanna.
Gott dæmi um það er sýning
Gunnars Þorleifssonar að
Hamragörðum, því að enginn
getur ætlast til að ég fjalli um
hana á sömu forsendum og t.d.
sýningu á verkum Sverris
Haraldssonar — en Gunnar
hefur einmitt staðið að útgáfu
veglegrar bókar um þennan vin-
sæla listamann. Bókar, sem er
sérstætt afrek hvað alla hönnun
og vandaðan frágang snertir og
að auk alíslenzk framleiðsla.
Gunnar hefur fiktað allnokkuð
við að mála og m.a. haldið tvær
einkasýningar af smærri gerð-
inni og tekið þátt í listasýningu
Iðnaðarmannafélagsins í
Reykjavík. Gunnar hefur mikla
ánægju af myndlist og er fasta-
gestur á listsýningar þar sem
hann skoðar myndverkin vel og
vandlega.
Á sýningu hans að Hamra-
görðum gætir áhrifa frá ýmsum
kunnum málurum og kom mér
það á stundum á óvart hvert
hann sækir áhrifin því að það er
undarleg blanda sem bendir til
þess að hann eigi í stríði við að
finna sinn rétta tón. Hér er
hvorttvéggja um hrjúf og fín-
gerð áhrif að ræða en án þess að
þau tengist saman. Þá er
teikningu á stundum mjög
ábótavant og án þess að vera
skemmtilega klaufsk, þetta kem-
ur einkum fram í myndinni
„Stúlka í hvíld“ (27) en önnur
höndin er gjörsamlega framandi
í myndheildinni og áhöld um það
hvaðan hún kemur. Þær tvær
myndir er vöktu mesta athygli
mína voru mvndirnar „Hestar í
haga“ (3) og „Hrossagaukar"
(16) en hin síðarnefnda þótti
mér áreynslulausast máluð allra
myndanna á sýningunni ásamt
því að það er hægur og góður
stígandi í hrynjandi litarins. Af
því dreg ég þá ályktun, að
Gunnari láti best óþvinguð og
frjálsleg vinnubrögð. Væri fróð-
legt að sjá heila sýningu frá
hendi Gunnars Þorleifssonar þar
sem hann ræktaði einungis eitt
afmarkað svið laufléttra vinnu-
bragða.
Árni Garðar
Að Hótel Borg, nánar tiltekið í
gyllta salnum, sýnir þessa
dagana Árni Garðar 50 mynd-
verk er skiptast í olíumálverk,
vatnslitamyndir ásamt olíukrít
og pastel. Ekki veit ég hvernig
stendur á því, að fólki dettur í
- hug að sýna á þessum stað því að
hann er vægast sagt óhrjálegur
til sýningahalds. Skraut á veggj-
um, sem sker í myndirnar er þar
hanga til sýnis, auk þess sem síst
af öllu er hægt að segja að þeir
séu uppljómaðir. Sjálft húsnæð-
ið hefur séð sinn fífil fegurri og
meðferðin á innvolsinu þar á
miklum misskilningi byggt. Það
er alveg klárt mál, að hér hefúr
skakki póllinn verið tekin á
hæðina. Það eru margar ljúfar
minningar tengdar þessu húsi
allt frá því maður dansaði
fingrapolka á gólfinu þar í
bernsku og þar til maður velktist
þar um á skóhlífum fullorðinsár-
anna. Hér er einungis um tvennt
að ræða ef húsnæðið á að öðlast
sitt fyrra ris og það er að
innrétta það í sinni upprunalegu
mynd eða láta færustu arkitekta
(innlenda) færa það í nútíma-
horf og snjalla myndlistarmenn
flikka upp á auða veggi.
Það mælir ekkert á móti því
að sýna myndir á veggjum en þó
kemur þetta mér spánskt fyrir
sjónir þvi að ég er vanari því að
sjá málverkin spígspora þar um
sali og það er þannig alténd
farsælla að þessi tegund þeirra
skuli hengd upp á veggina. . . .
— Myndir Árna Garðars
njóta sín illa á veggjunum og
sama mætti raunar ætla um
myndir flestra annarra mynd-
listarmanna — andrúmið dregur
þær niður, þó var óþarfi að hafa
hér tvöfalda röð, — þó ekki væri
fyrir annað, að við það kemst
óhreint og óþekkilega málað
loftið hættulega í sjónmál.
Eg get því ekki mikið sagt um
myndir Árna Garðars, nema þá
að olíumyndirnar bera þess
gleggst vitni, að hér fer
óskólaður maður. Öllu betur líst
mér á vatnslitamyndirnar en þó
sýnu best á olíukrítar- og pastel-
myndirnar en þar nær Árni
Garðar á köflum furðugóðum
árangri og jafnvel svo, að at-
vinnumaður mætti vera full-
sæmdur af. Tel ég hér sem dæmi
myndina „Brim“ (42), sem ég tel
bestu myndina á sýningunni.
Þessi mynd og nokkrar aðrar í
sama flokki bera þess vott að
með Árna Garðari býr listræn
æð.
Bragi Ásgeirsson.
Árni Garðar