Morgunblaðið - 02.04.1980, Qupperneq 20

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2. APRÍL 1980
20
Friðrik Sophusson alþm.:
Ein mesta breytingin, sem
varð á fjárlagafrumvarpi Ragn-
ars Arnalds, þegar það er borið
saman við fyrri útgáfu, er mikil
hækkun á framlagi ríkissjóðs til
Lánasjóðs ísl. námsmanna. Sam-
kvæmt fyrirliggjandi fjárlaga-
frumvarpi hækkar framlag
ríkissjóðs um rúma 3 milljarða
(kr. 3.160.026) og fer í tæplega
5,4 milljarða (kr. 5.394.887). Auk
þess er gert ráð fyrir lántöku að
upphæð 1.2 milljörðum og til
viðbótar er heimild að afla
sjóðnum lána að upphæð kr. 500
milljónir til viðbótar. Lán- og
styrkveitingageta sjóðsins á ár-
inu 1980 verður því tæplega 6
milljarðar, þegar greiddar hafa
verið afborganir og vextir.
Skýringar á hækkun
Þessi gífurlega hækkun ríkis-
framlags til LIN á sér ýmsar
skýringar:
I fyrsta lagi er miðað við 45%
verðbreytingar milli ára.
í öðru lagi er gert ráð fyrir
15% fjölgun lánveitinga.
í þriðja lagi er aðeins gert ráð
fyrir endurgreiðslum frá lánþeg-
um að upphæð 130 milljónum (70
í afb. og 60 í vexti).
í fjórða lagi er miðað við
óbreytt lánshlutfall af um-
framfjárþörf (85%).
í fimmta lagi er ljóst, að hluti
ríkisframlagsins fer í afborganir
og vexti, sem LIN hefur orðið að
taka að undanförnu til að standa
við skuldbindingar sínar.
Friðrik Sophusson.
Endurgreiðslureglur
þurfa að breytast
Miklar umræður hafa eðlilega
orðið um sjóðinn, tilgang hans
og framtíðarhlutverk. I athuga-
semdum við frumvarp Ragnars
Arnalds segir m.a. orðrétt: „Full
ástæða er til þess að fram fari
athugun á fjármálum sjóðsins,
ekki sízt með tilliti til láns-
fjármögnunar sjóðsins og end-
urgreiðslu veittra lána“. (let-
urbr. höf.).
Undir þessi orð er sjálfsagt að
taka. Það er fráleitt, að hægt
verði að byggja sjóðinn eðlilega
upp, ef í framtíðinni er aðeins
gert ráð fyrir að 50—60% endur-
greiðist eins og segir í skýrslu
stjórnar Lánasjóðsins. Ef þetta
hlutfall hækkar ekki, er sjóður-
inn farinn að gegna allt öðru
hlutverki en af honum var ætl-
azt í upphafi.
Opið bréf til þingmanna
Þá kem ég að þeim þætti sem
er öðru fremur kveikjan að þessu
greinarkorni, en það er opið bréf
stílað á Eið Guðnason, Sverri
Hermannsson og Steinþór
Gestsson. Það er einlæg von mín,
að í framtíðinni verði betur
staðið að málflutningi þeirra
aðila, sem hagsmuna hafa að
gæta hjá LÍN en fram kemur í
þessu opna bréfi.
I þessu bréfi, sem er undirrit-
að af formönnum Bandalags
íslenzkra sérskólanema, Sam-
bandi íslenzkra námsmanna er-
lendis og Stúdentaráði Háskóla
íslands, segir m.a. þegar verið er
að lýsa . afstöðu sjálfstæð-
ismanna og skilningi á högum
námsmanna: „ ... og það kemur
alls ekki á óvart að sjálfstæð-
ismenn séu á móti því sem gert
hefur verið til að auka jafnrétt í
þjóðfélaginu og er það raunar í
rökréttu samhengi við leiftur-
sókn þeirra gegn lífskjörum í
landinu."
Ekki má eyðileggja
málstaðinn
Mér hefur verið sagt, að þetta
bréf hafi ekki verið borið undir
viðkomandi stjórnir. Það eru því
vinsamleg tilmæli mín til þeirra,
sem raunverulegan áhuga hafa á
hagsmunum námsmanna, að
þeir reyni að koma í veg fyrir að
glópska örfárra manna verði til
að eyðileggja málstað þúsunda
æskumanna, sem stunda nám og
njóta fyrirgreiðslu LÍN.
Sending eins og sú, sem ég
lýsti úr opna bréfinu er að
sjálfsögðu til þess ætluð að vekja
upp andstöðu ákveðinna stjórn-
málaflokka við málstað náms-
manna, þannig að bréfritarar fái
áfram tækifæri til að misnota
aðstöðu sína í forystusveit
námsmanna.
Sem betur fer tókst þremenn-
ingunum ekki að magna nægi-
lega andstöðu gegn náms-
mönnum á Alþingi, en það er
ekki þeim að þakka, hvernig fór.
Straumhvörf urðu á
viðreisnarárunum
Sá, sem þessi orð ritar, sat í
SHÍ, þegar stórkostlegasta
skrefið var stigið í lánasjóðsmál-
unum. Það var á ofanverðum
viðreisnarárum, þegar Bjarni
Benediktsson var forsætisráð-
herra og Gylfi Þ. Gíslason
menntamálaráðherra. Það er
stundum hollt að minnast þess,
hvenær straumhvörf urðu í
kjaramálum námsmanna og
hvaða stjórnmálaöfl stóðu þar
að baki.
Um Lánasjóð íslenzkra
námsmanna af gef nu tilef ni
Egill Jónsson alþm.:
Laugardagurinn 15. marz birtir
Morgunblaðið grein eftir Sigurð
Kr. Jónsson frá Blönduósi. Ber
greinin að yfirskrift: Nokkur orð
til Egils á Seljavöllum.
Sigurð Kr. Jónsson hef ég
hvorki heyrt né séð og ekki einu
sinni kynnzt af orðspori. Ég ætla
að Sigurður hafi verið reiður er
hann ritaði greinina, og þá vænt-
anlega mér, og því tæpast í fullu
jafnvægi, þar með sé fundin nokk-
ur skýring á texta greinarinnar og
innihaldi.
Þótt málefnalegir efnisþættir í
grein Sigurðar séu nálega engir og
þess vegna tæpast ástæða til
andsvara, þykir mér þó vert að
ræða þrjú efnisatriði, sem Sigurð-
ur rjátlar við í grein sinni og
snerta stofnun núverandi ríkis-
stjórnar.
1. Varðandi tengsl og skyldur
þingmanna við þá þingflokka sem
þeir eru kjörnir í, kemst Ólafur.
Jóhannesson fyrrverandi dóms-
málaráðherra svo að orði í riti
sínu „Stjórnskipun íslands*-: „í
reyndinni eru og alþingismenn
mjög háðir flokki sínum. I mikils-
verðum málum er ákvörðun tekin
um það á þingflokksfundum hver
vera skuli afstaða þingmanna
flokksins. Þar verða einstakir
þingmenn að beygja sig fyrir
ákvörðun meiri hlutans, enda þótt
hún sé ekki í samræmi við per-
sónulega skoðun þeirra, því að sá
sem skerst úr leik og tekur aðra
afstöðu en flokkurinn í mikils-
verðum málum, glatar tiltrú
flokksmanna og stofnar þingsæti
sínu í hættu. Þetta flokksvald er
mörgum þyrnir í augum, en hjá
því verður ekki komist ef skipu-
lögð vinnubrögð á að viðhafa."
Samkvæmt þessu orkar það ekki
tvímælis, enda raunar flestum
ljóst, að þingflokkar eru ákveðin
félagseining, er byggir starf sitt
og ákvarðanir á lýðræðislegum
leikreglum, þar sem eins og í
öðrum félagsskap meiri hlutinn
ræður ef um ágreining er að ræða.
Að virða þessar leikreglur við
störf í þingflokki Sjálfstæðis-
flokksins er í anda okkar lýðræðis,
en á sér engin tengsl við flokks-
þjónkun eða persónutengsl.
2. Athygli hefur vakið, enda
mörgum komið á óvart, þegar frá
því hefur verið sagt að innan
þingflokks Sjálfstæðisflokksins
kom aldrei fram neinn málefna-
ágreiningur né mismunandi sjón-
armið, sem skiptu flokknum í
Egill Jónsson.
einhverja tiltekna minni eða meiri
hluta. Og þótt þeim miður geð-
fellda þætti, er varðar eðlileg
samskipti þess fólks, sem með
kosningum til Alþingis eru fengin
í hendur sameiginleg verkefni á
grundvelli starfa í þingflokki
Sjálfstæðisflokksins sé sleppt,
verður hinu ekki haldið leyndu að
málefni réðu ekki þeim aðskilnaði,
sem nú hefur átt sér stað í
þingflokknum. Þær hvatir sem
þar lágu að baki hljóta að skýrast
með störfum núverandi ríkis-
stjórnar. Þess vegna skulu menn
bíða og sjá. Fyrir liggur með
hvaða hætti til hefur verið sáð.
Ávöxturinn hlýtur að koma í ljós.
3. Áður en ég las grein Sigurðar
hafði ég búist við að málefnaleg
staða innan Sjálfstæðisflokksins
þyrfti ekki að breytast þótt leiðir
hafi skilið um sinn. Sérstaklega á
þetta við um málefni bændanna í
þessu landi. Að minnsta kosti væri
það engum sjálfstæðismanni
gleðiefni, ef svo yrði.
Boðskapur Sigurðar gengur í
aðrar áttir. Hann fagnar því að nú
þurfi Pálmi á Akri ekki lengur að
sækja stuðning til Egils á Selja-
völlum við málefni landbúnaðar-
ins. Fögnuður Sigurðar er meira
að segja svo mikill að hann
gleymir að óska landbúnaðarráð-
herranum til hamingju með sína
nýju liðsmenn.
En því miður fyrir Sigurð er
málið ekki svona einfalt. Víða í
okkar þjóðfélagi eru erfiðleikar og
vandamál. Tæpast hygg ég þó að
þau séu jafnstór og í landbúnaðin-
um.
Bændurnir í þessu landi hafa
sótt mestan styrk í félagsleg
samtök sín og jafnan leitast við að
leiða málefni sín á þeim grund-
velli fram til sigurs með sam-
heldni og félagsstyrk.
Með svipuðum hætti leitast full-
trúar bænda á Alþingi við að
skapa landbúnaðinum stuðning og
styrk með því að skýra málin og
ná fram sameiginlegum markmið-
um innan þeirra þingflokka sem
þeir starfa í. Af þessum vinnu-
brögðum ræðst niðurstaða hvers
máls.
Við Sigurður Kr. Jónsson eru
vafalaust sammála um að meta að
verðleikum marga góða kosti nú-
verandi landbúnaðarráðherra, og
enginn efast um vilja hans til að
láta gott af sér leiða í því starfi
sem hann gegnir nú. En hræddur
er ég um að honum dugi ekki nýju
félagarnir til að leysa hin flóknu
vandamál landbúnaðarins og ekki
muni veita af stuðningi flokks-
bræðra Pálma á Akri á Alþingi, ef
sæmilega á að fara.
En málin eiga eftir að skýrast.
Þá sést hvort Sigurður hefur verið
að tala sjálfur eða hvort búktal
hefur átt sér stað.
Bandalag kvenna:
Undanþága frá
skrefatalningu
fyrir aldraða
og öryrkja
BANDALAG kvenna í Reykjavík
eíndi til ráðstefnu um „málefni
aldraðra" á Hótel Sögu, laugar-
daginn 22. mars. Fundinn sóttu
um 130 manns, fulltrúar frá
aðildarfélögunum sem eru 31 að
tölu með um 14000 meðlimum,
gestir og áhugafólk um þessi
málefni.
Gestir fundarins voru: Formað-
ur K.Í., landlæknir, borgarfulltrú-
ar, forstjórahjónin frá Élliheimil-
inu Grund og fulltrúar frá öldrun-
arstofnunum DAS, Ðalbraut,
Kópavogi og Sólvangi.
Fundurinn stóð frá kl. 9.30 til
klukkan 4.
Erindi fluttu: Skipulag öldrun-
arstofnana: Þór Halldórsson yfir-
læknir. Heimahjúkrun: Bergljót
Líndal, hjúkrunarforstjóri Heilsu-
verndarstöðvar Reykjavíkurborg-
ar. Heimilishjálp: Ingveldur Þor-
kelsdóttir, fulltrúi Félagsmála-
stofnunar Reykjavíkurborgar.
Hjúkrun og endurhæfing aldr-
aðra: Marga Thome, lektor við
námsbraut í hjúkrunarfr. við Há-
skóla íslands. Þjónusta við aldr-
aða: Ragnheiður Guðmundsdóttir
læknir. Fjölmiðlarnir og aldraðir:
Síra Bernharður Guðmundsson.
Að loknum erindunum voru
fyrirspurnir og frjálsar umræður
og fóru allir margs vísari til síns
heima.
í lok fundarins var samþykkt
eftirfarandi ályktun: „Bandalag
kvenna í Reykjavík beinir þeim
tilmælum til yfirvalda Pósts og
síma, að ef skrefteljari verði
settur á innanbæjarsímtöl, verði
undariþága veitt til örorku og
ellilífeyrisþega.“
Stjórn Bandalagsins álítur að
ályktun þessi skýri sig sjálf.
Frétt frá Bandalagi
kvcnna í Rcykavík.
Athugasemd vegna
greinar Sigurðar Kr.
Jónssonar, Blönduósi