Morgunblaðið - 02.04.1980, Qupperneq 25

Morgunblaðið - 02.04.1980, Qupperneq 25
24 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2. APRÍL 1980 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2. APRIL 1980 25 Útgefandi Framkvæmdastjóri Ftitstjórar Ritstjórnarfulltrúi Fréttastjóri Auglýsingastjóri hf. Árvakur, Reykjavík. Haraldur Sveinsson. Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Þorbjörn Guömundsson. Björn Jóhannsson. Baldvin Jónsson. Rifstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskriftargjald 4.800.00 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 240 kr. eintakiö. Gengisfelling og Gunnar Thoroddsen Isamtali við Morgunblaðið hinn 1. marz sl. sagði Gunnar Thoroddsen, forsætisráðherra, m.a.: „Ég tel hvorki ástæðu til gengisfellingar né hraðs gengissigs að svo stöddu, en fari svo að menn sjái fram á varanlegan halla á helztu útflutningsatvinnu- vegunum þá verða gengismálin endurskoðuð ásamt öðrum málum í því sambandi." I þessu sama viðtali við Morgunblaðið sagði Gunnar Thoroddsen ennfremur: „Frystiiðnaðurinn hefur undanfarin tvö ár búið við þokkalega afkomu og er því betur búinn undir tímabundna erfiðleika nú en oft áður, sérstakar aðgerðir hans vegna eru því ekki bráðaðkallandi.“ Þegar þessi ummæli forsætisráðherra fyrir nákvæmlega einum mánuði eru höfð í huga, vaknar sú spurning, hvað hafi breytzt á þessum 30 dögum, sem veldur því, að Gunnar Thoroddsen telur nú nauðsynlegt að lækka gengi krónunnar um 8% á skömmum tíma, sem þýðir, að gengið hefur verið fellt um 10% á þeim tíma, sem liðinn er frá því að ríkisstjórn hans tók við völdum. Launahækkunin 1. marz var komin fram, þegar forsætisráðherra lét þessi orð falla. Upplýsingar lágu þá fyrir um 10 milljarða hallarekstur frystihúsanna. Verðfallið hafði þegar orðið á þorskblokk á Bandaríkjamarkaði. Raunar verður ekki séð, að neitt nýtt hafi komið fram í málefnum frystiiðnaðarins frá því að forsætisráðherra lét ofangreinda skoðun í ljós. Að vísu hefur fiskverð nú verið hækkað en kröfur um það lágu einnig fyrir, þegar Gunnar Thoroddsen taldi fyrir mánuði að ekki væri ástæða til gengisfellingar. Fróðlegt væri, að forsætisráðherra upplýsti hvað hefur gerzt, sem valdið hefur breyttum viðhorfum hans til gengismála ella á hann á hættu að menn komizt að þeirri niðurstöðu, að ekkert sé að marka það, sem hann segir. Gengisfelling og ___ s' Tómas Arnason Tómas Árnason, viðskiptaráðherra, hefur getið sér frægðar- orð fyrir yfirlýsingar sínar um gengismál að undanförnu ekki síður en Gunnar Thoroddsen. Hinn 26. marz sl., þ.e. á miðvikudag í síðustu viku, fyrir nákvæmlega 7 dögum, birtist í Morgunblaðinu frásögn af blaðamannafundi, sem viðskipta- ráðherra efndi til. Þar sagði hann m.a.: „Það er engin gengisfelling á döfinni yfirleitt, hvorki nú á næstunni né síðar á árinu.“ Á þessum blaðamannafundi benti Tómas Árnason sérstaklega á, að gengismál væru í hans höndum sem bankámálaráðherra og þyrfti því ákvörðun um gengisfellingu að koma á hans borð. í fyrradag lýsti Tómas Árnason svo yfir því í viðtali við Vísi, fyrir hádegi, að ekki mundi koma til gengislækkunar og í útvarpsviðtali í fyrrakvöld fann hann upp það nýyrði, að gengislækkun sú, sem ríkisstjórnin hefur nú ákveðið að grípa til, væri ekki gengislækkun, heldur gengissig í einu stökki.! Á sama tíma og Tómas Árnason gaf þessar dæmalausu yfirlýsingar sendi fjármálaráðherra tollheimtu- mönnum skeyti og fyrirskipaði þeim að afgreiða vörur úr tolli eins og um gengislækkun hefði verið að ræða en nokkur munur er á því, hvernig vörur eru tollafgreiddar eftir því, hvort gengissig er á ferðinni eða gengislækkun. ' Tómas Árnason er bersýnilega mjög upptekinn af þeirri skoðun, að ráðherrar eigi aldrei að tjá sig um gengislækkun fyrirfram og sækir það sjónarmið m.a. til Bretlands. En hann gleymir einu. Frægt er í brezkri stjórnmálasögu, að fyrir nokkrum áratugum lýsti brezkur fjármálaráðherra yfir því, að gengislækkun sterlingspundsins kæmi ekki til greina en tók ákvörðun um það nokkrum klukkustundum síðar að lækka gengi pundsins. Þegar er ráðherrann hafði gert það, sagði hann af sér embætti fjármálaráðherra Bretlands, þar sem hann hafði neyðst til þess að ljúga opinberlega. Tómas Árnason hefur nú verið staðinn að því að ljúga opinberlega. Hann lýsti því yfir í fyrradag fyrir hádegi að engin gengislækkun yrði en hún varð. Ástæðan fyrir því, að ráðherrann segir ósatt er auðvitað sú, að hann telur það ekki sæmandi að viðurkenna gengislækkun fyrirfram. En þótt hann taki brezka stjórnmálamenn sér til fyrirmyndar að þessu leyti er hann ekki maður til þess að taka þá sér til fyrirmyndar að öðru leyti þ.e. að segja af sér ráðherradómi, þegar hann hefur verið staðinn að ósannindum. Þess í stað gerir hann sjálfan sig og ríkisstjórnina hlægilega með því að bera á móti því að gengi krónunnar hafi verið lækkað, þegar öllum er ljóst að það liggur á borðinu að það hefur lækkað. Leyndarmál Qeorges . Marchais MARCHAIS: hvað þarf hann að fela? Símtalið, sem allir athafna- samir blaðamenn í París voru að vonast eftir þegar síminn hringdi í síðustu viku, var frá einhverjum er sagði: Ég þekkti Georges Marchais árið 1944.“ Hin fjögur týndu ár í ævi hins 59 ára gamla franska kommúnistaleiðtoga eru nú orðin hápólitísk og gengi flokksins í forsetakosningun- um á næsta ári kann að velta á því, sem hægt verður að komast á snoðir um varðandi ferð ungs flugvirkja, að nafni Georges Marchais, um Suður- Þýskaland og Norður-Frakk- land á árunum frá 1943— 1947. Nýr þáttur í ráðgátunni um Marhcais — en hún hefur verið tilefni móðgana og langdregins meiðyrðamáls síðastliðinn ára- tug — hófst fyrir u.þ.b. hálfum mánuði, þegar tímaritið L’Express birti á forsíðu lítið gult spjaldskrárkort, er fannst í borgarskjalaskrifstofunni í Augsburg í Bayern. Marchais viðurkennir að ha- fa unnið í Messerschmitt- verksmiðjunni í útjaðri Augs- burg frá því í desember 1942 þar til í maí á næsta ári — ekki af fúsum vilja, að því er hann heldur fram, heldur til- neyddur af Þjóðverjum. Á kortið sem er fljótfærnislega vélritað með fjölda af villum í frönsku nöfnunum, er komutí- mi hans skráður, en það gefur litla vísbendingu, sem mark er á takandi, um dvöl hans í Augsburg fyrir utan eitt lítið blýantsstrik. Neðst á kortinu eru ritaðar tvær dagsetningar, 10.5. 43 og 10.5. 44. í gegnum þær báðar er dauflega strikað með skástriki. Hneykslið upphefst L’Express dregur þá ályktun, og hún er studd af fréttaritara- sósíalistablaðsins Le Matin, sem hefur borið það saman við kort annars fransks verka- manns í spjaldskránni, að Marchais hafi tilkynnt viðurvist sína á þessum tveimur dögum. En hér upphefst hneykslið — því að Marchais sver og sárt við leggur, að eftir eina misheppn- aða flóttatilraun hafi sér tekist að notfæra sér leyfi af persónu- legum ástæðum í maí 1943 til að fara í felur í Frakklandi þar til landið var frelsað í stríðslok. Þess vegna gæti hann ekki hafa tilkynnt sig á Augsburg- skrifstofunni í maí 1944. For- stjóri L’Express, Jean-Francois Revel, heldur því fram, að aðalritari Kommúnistaflokks- ins sé að ljúga og að hann hafi að líkindum haldið áfram að smíða þýskar herflugvélar í Þýskalandi fram að sigri Bandamanna. Eitt erfitt atriði, sem March- ais hefur alltaf þurft að glíma við, er að hann fór til Augsburg tveimur mánuðum áður en lögin um nauðungarvinnu gengu í gildi, en samkvæmt þeim voru 640000 franskir verkamenn fluttir í þýskar verksmiðjur. Þessi gamla spjaldskrá frá Augsburg, sem dregin var fram í dagsljósið í L’Express, hefur orðið öðrum tilefni til marg- víslegrar gagntúlkunar. Þýski borgarstjórinn Dr. Wolfram Báer hefur bent á, að á kortinu sé hvergi að finna neitt um dvalarleyfi. Þetta virðist styðja staðhæfingu Marchais um, að hann hafi verið þar gegn vilja sínum. Á hinn bóginn er heimilis- fang hans, sem var á þægilegri veitingakrá í miðborginni og kallaðist á þýsku Blái Hrútur- inn, ekki máli hans til stuðn- ings. Blái Hrúturinn varð fyrir sprengjum Bandamanna í febrúar 1944 og eyðilagðist. í frönskum blöðum birtist nú samtímamynd af þessari aðlað- andi krá, ásamt greinum um það, hvernig verkamennirnir, sem þar dvöldu, nutu frjálsræð- is. Hafi einhverjir búist við, að andstæðingar Marchais yrðu himinlifandi yfir vísbendingun- um, hafa þeir dæmt lunderni stjórnmálaforingja svo skömmu fyrir kosningar ranglega. Kommúnistar hafa í skyndi hrist ofan af öllum gömlum syndum og gefið í skyn, að gagnárás þeirra fæli í sér leik að skjölum, er vitna um gjafir Bokassa keisara til Giscards forseta. Kommúnistaflokkurinn hefur um nokkurt skeið dregið úr ásökunum á hendur stjórn- inni um hneyksli. Sósíalistar benda á greinilegt leynimakk milli stjórnarinnar og Marchais til að kljúfa vinstrimenn og halda Gicard við völd. Moskvustjórnin vill viðhalda Frakklandi eins og það er, og kommúnistar hafa enga löngun til vinstri sigurs, sem festa myndi sósíalista í sessi sem forystuafl á vinstri vængn- um. Viðbrögð beggja stjórnmála- afla hafa leitt í ljós hættuna, sem fylgir því að draga stjórn- máladeilur niður á það stig að verða persónulegar árásir á andstæðingana. Revel sakar stjórnina um að fyrirskipa sjón- varpi og útvarpi að gera sem minnst úr málinu öllu. Kommúnistablaðið L’Öuman- ité réðst aftur á L'Express með forsíðufyrirsögninni „Stórfelld fölsun." En Marchais hvarf frá þessari vörn og virtist gera sér grein fyrir, að það væri ekki viturlegt að hætta á annað lagastríð — hann tapaði meið- yrðamáli sínu — út af sann- leiksgildi kortsins. í þess stað færðu kommúnistar rök fyrir því, að þetta „Nasista“ plagg sannaði ekki neitt. Eiginkonan vitnar Um næstu viku höfðu þeir í höndum bréf frá fyrrverandi eiginkonu Marchais, Paulette, er staðfesti, að honum hefði tekist að fá leyfi í maí 1943, eftir að hún hafði sent honum skeyti með tilkynningu um lát Hve lengi dvaldist kommúnista- leiðtoginn meðal nasistanna? ungrar frændkonu, og að Marchais hafi sannfært þýsk yfirvöld um að það væri dóttir hans. Paulette lýsti því yfir, að eiginmaður sinn hefði aldrei snúið aftur til Þýskalands. Þau dvöldu það sem eftir var stríðsins hjá móður hans í Normandí og síðan hjá ættingj- um. Því fer fjarri, að ráðgátan um Marchais sé leyst. Aðalritarinn hefur neitað að láta upp annað en óljósar ábendingar um líf sitt á árunum frá maí 1943 þar til í maí 1947, en hann gekk í Kommúnistaflokkinn. Hvað þarf hann að fela? Hann segist hafa unnið á sveitabæjum þar til landið var frelsað. En á hvaða sveitabæjum? Og hvers vegna virðist enginn minnast þess að hafa séð hann? Hvernig tókst honum að fá heimfararleyfi þremur mánuð- um eftir að hann hafði verið gripinn á flótta: spyr L’Ex- press. Aðrir franskir verka- menn, er höfðu verið fluttir til Þýskalands, fengu alls ekkert leyfi, og þeir sem voru gripnir á flótta voru sendir í fangabúðir. Vandi Marchais er sá, að hann stýrir flokki, sem alla tíð hefur lagt áherslu á hetjuskap. Hann var ekki einungis seinn til að ganga í flokkinn, 27 ára gamall; hann fann heldur ekki hjá sér hvöt til að ganga í lið með andspyrnuhreyfingunni, eins og svo margir ungir Frakk- ar gerðu. Sumum þeim, er fylgjast með málum, gengur erfiðlega að kyngja stjórnmálaframa hins unga Marchais. Hann var mið- depill kommúnistastarf- seminnar í flugvélaverksmiðj- um fyrir árið 1942 án þess, að hann virtist taka neinn þátt í henni. Samt fékk hann að ganga í flokkinn árið 1947, áður en búið var að opna hann verka- mönnum, er höfðu verið fluttir úr landi, og frami hans þar var leifturhraður. Af þessu stafar tilgáta sósíal- istablaðsins Le Nouvel Observ- ateru nú fyrir stuttu, að March- ais hafi á unga aldri í rauninni starfað með leynd í þjónustu Comintern. Rohin Smyth (mVAlWAt Aron Guðbrandsson: Misferli aldarinnar? Það sem rætt verður um í þessari grein er spariskírteini ríkissjóðs ,og samskipti eigenda þeirra við löggjafar- og ríkisvald- ið. Allt frá því að lög nr. 40/1978 um tekju- og eignarskatt sáu dagsins ljós, hafa mjög margir beint þeirri spurningu til mín, hvort nú ætti að gera spariskírt- einin framtals- og skattskyld. Að vísu átti ég engan hlut að samn- ingu þessara laga, en það er ekki óeðlilegt þótt slíkum spurningum sé beint til mín, stöðu minnar vegna. Þess vegna vil ég á þessum vettvangi láta álit mitt í ljós. Ofannefnd lög nr. 40/1978 gengu svo í gegnum hreinsunareld á því þingi, er nú situr. Mér sýnist að sumt, sem hefði átt að brenna í þeim eldi, hafi komið úr logunum til lítils sóma fyrir Alþingi. I 8. gr. nefndra laga með viðaukum, segir svo um skatt- skylda vexti, afföll og gengishagn- að: „Til tekna sem vextir, afföll og gengishagnaður skv. 3. tl. C-liðs 7. gr. teljast: 1. Vextir af innistæðum í innlendum bönkum, sparisjóðum og innlánsdeildum samvinnufé- laga svo og vextir af verðbréfum sem hliðstæðar reglur gilda um samkvæmt sérlögum. Með vöxtum teljast áfallnar verðbætur á höf- uðstól og vexti, verðbætur og inneignir og kröfur sem bera ekki vexti og happdrættisvinninga sem greiddir eru í stað vaxta." I 3. tölulið þessarar greinar ’ segir ennfremur: „Með vöxtum teljast einnig áfallnar verðbætur og happdrættisvinningar á sama hátt og um getur í 1. tl.“ Með skattframtali því, sem nú á að vera lokið hjá einstaklingum fyrir tekjuárið 1979 er mönnum gert að skyldu að telja fram og sundurliða spariskírteinaeign sína. í lögum nr. 7/1980 (hreinsunar- eldinum) segir svo: Vaxtatekjur og verðbætur manna á árinu 1979 af verðtryggðum spariskírteinum ríkissjóðs skulu þó vera frádrátt- arbærar að fullu frá tekjum við álagningu skatta 1980. Við breyt- ingu ákvæða 78. gr. laganna vegna eigna í lok ársins 1979, skulu verðtryggð spariskírteini ríkis- sjóðs dregin frá eignum með nafnverði, að viðbættum áföllnum vöxtum og verðbótum á höfuðstól við álagningu eignarskatts 1980. Fleira er það í þessum lögum, sem snertir sparifjáreigandann en það verður ekki rætt í þessari grein. Þá snúum við okkur að spari- skírteinum ríkissjóðs frá sjónar- miði þess manns, sem hefir ávaxt- að fé sitt í þeim. Spariskírteini þessi voru fyrst gefin út árið 1964. Síðan hafa verið gefnir út árlega af þessum verðbréfum einn eða tveir flokkar. Engin verðbréf á landinu hafa náð jafnmikilli útbreiðslu og þessi. Þau hafa verið keypt fyrir skírnargjafir hvítvoðungsins og ellilaun öldungsins og allt þar á milli. Skírteini þessi eru eins og venjuleg skuldabréf. Útgefin skv. sérstökum lögum og á þau eru prentaðir allir skilmálar fyrir útgáfunni og svo eru þau undir- skrifuð af fjármálaráðherra fyrir hönd ríkissjóðs íslands. Nú skyldi maður halda að nægjanlega væri um hnútana búið hvað snertir öryggi þess sem á þau. Það eru þrjár forsendur fyrir því, að fólk kaupir þessi verðbréf. Aftan á bréfin eru lánsskilmál- arnir prentaðir. 6. greinin í skil- málunum hljóðar svo og er svipuð í öllum flokkunum til ársins 1979 en þó með lagatilvitnunum í sum- um tilfellum en öðrum ekki: „Skírteini þetta er undanþegið framtalsskyldu og er skattfrjálst á sama hátt og sparifé, samkvæmt heimild í nefndum lögum um lántöku þessa.“ Þá skulum við fyrst athuga hvernig er háttað skattfrelsi sparifjárins sem vitnað er til. Ef ég á í banka kr. eina millj. en skulda hálfa milljón þá dregst skuldin frá innstæðunni í bankanum og afgangurinn kr. hálf milljón er þá skattfrjáls og fram- talsfrjáls. En ef ég skulda fast- eignaveðslán, sem sannanlega hef- ir verið notað til þess að afla eignarinnar eða halda henni, þá hefir viss hluti þess ekki áhrif á skattfrelsi innstæðunnar. Þó get- ur tímalengd lánsins verkað þar á. Hér er þá um að ræða það skattfrelsi á sparifé, sem vitnað er til. Þriðja forsendán fyrir kaupum á skírteinunum er sú, að þau eru vísitölutryggð og er þá bygg- ingarvísitalan lögð til grundvall- ar. Ef eigandi skariskírteinis skuldar ekkert þá njóta skírteinin bæði framtals- og skattfrelsis. Skírteinin hafa verið auglýst til sölu af opinberum aðilum í sam ræmi við það, sem sagt hefir verið. Það er ekki prentað á skírteinin og ég hefi hvergi séð það, að ríkið hafi áskilið sér rétt til þess að breyta þeim samningi sem prent- aður er á þau. Við skulum athuga þetta nánar. Skattfrelsi sparifjár- ins er sett á með einföldum lögum sem hægt er að breyta og fella niður hvenær sem löggjafanum þóknast, hann getur líka fellt niður lögin, sem spariskírteinin eru gefin út eftir, en það er ekki hægt að hrófla við skírteinunum sjálfum fyrr en þeirra umsamdi tími er útrunninn vegna þess, að þau eru samningur. Þetta skeður á sama hátt eins og hjá manni, sem hefir gefið út og selt skuldabréf í sínu húsi. Hann getur ekki breytt því á eftir nema með samkomulagi við þann, sem á það, eða þá að hann hafi í skuldabréfinu sjálfu áskilið sér rétt til breytingarinn- ar. Þetta hlýtur að hafa verið skilningur þeirra, sem annast hafa útgáfur skírteinanna þar til lögin nr. 40/1978 tóku gildi. Þetta sér maður á því, að á árinu 1979 voru gefnir út tveir flokkar af skírteinum en á þeim hljóðaði 6. greinin á samningnum þannig: 1. fl. 1979: „Skírteini þetta, svo og vextir af því og verðbætur er háð skattlagningu á sama hátt og bankainnstæður skv. 1. tl. B-liðar 30. gr. laga nr. 40/1978, sbr. 1. tl. 8. gr. og 1. og 2. tl. 51. gr. sömu laga, sbr. og lög nr. 7 frá 13. mars 1974.“ Aftan við þessa gr. bætist svo á skírteinunum í 2. fl. 1979. „Skírt- eini þetta er framtalsskylt." Hér er þá enginn vafi á því, að skírteini í þessum flokkum frá árinu 1979 eru skattskyld og framtalsskyld eftir landslögum um sparifé eins og þau kunna að verða. I öllum eldri flokkum spari- skírteinanna fram til 1979 er aðeins talað um skattfrelsi þeirra en ekki skattskyldu. Menn geta svo dundað við þá hugsun hversu margir mundu hafa keypt spari- skírteinin — bundin í fimm ár með 3% vöxtum tryggð með vísit- ölu, sem síðar yrði svo skattlögð sem gróði í þjóðfélagi með 60% verðbólgu á ári. Það er kannski ekki óeðlilegt þótt löggjafinn líti smáum augum á sparifjáreigand- ann í landinu með hliðsjón af því, sem hann hefir þegjandi tekið á móti á liðnum árum. Eins og að framan greinir er sérstaklega tekið fram í lögum nr. 7/1980 að vaxtatekjur og verðbæt- ur manna á árinu 1979 af verð- tryggðum spariskírteinum ríkis- sjóðs skuli þó vera frádráttarbær að fullu frá tekjum við álagningu skatta 1980. Alþingi er þegar búið að brjóta lagaheimildina fyrir framtalsfrelsi skírteinanna og við getum átt von á því, að eftir árið 1980 verði einnig brotin ákvæðin um skattfrelsið. Þá er aðeins eftir ein af þeim forsendum sem voru fyrir því að fólk keypti skírteinin, og hún gæti víst farið sömu leiðina. Ég lít svo á að breytingar, sem gerðar eru á spariskírteinun- um eftir að þau eru gefin út séu svik við fólkið, sem hefir keypt þau. Ég lít líka svo á að svik og prettir megi aldrei vinna sér þegnrétt í íslensku þjóðlífi, og síst af öllu sé slíkt löghelgað af Alþingi. En Alþingi getur lagfært þessi mistök með því, að fella niður úr hinum nýju skattalögum þau ákvæði, sem breyta hinum upphaflegu ákvæðum spariskírt- einanna. Ég vil að lokum láta þess getið að spariskírteini þau, sem nú eru ógreidd með vöxtum og vísi- tölu eru 50 til 60 milljarðar króna. Aron Guðbrandsson Vigfús B. Jónsson, Laxamýri: Hvað er í boði við næsta forsetakjör á Islandi? Segja má að ófrelsið búi í nágrenni við okkur íslendinga. Það er ekki langt til þeirra landa þar sem fólk sætir þeim ókjörum að vera ofsóttir sakir skoðana sinna. I þeim löndum er manns- andinn kúgaður eftir því sem við verður komið og almennar kosn- ingar þar eru aðeins skrípaleikur, eða öllu heldur sviðsetning vald- hafanna, sem skortir kjark til að leggja hlut sinn undir dóm hins almenna borgara. Er við hugsum til þeirra þjóða, sem við slíka afarkosti búa, hljót- um við að eflast af hug til að standa trúan vörð um hið lýðræð- islega þjóðskipulag okkar Islend- inga. Almennar kosningar hér á landi eru og þurfa að vera heiðarlegur leikur þar sem enginn getur haft rangt við. í sambandi við allar kosningar ættum við því að kapp- kosta sem heiðarlegasta baráttu allra aðila, því eigi vel til að takast, þá er nauðsynlegt að fólk fái sem best kynni af því, sem í boði er hverju sinni. Forsetakjör fer nú bráðlega í hönd hérlendis og er nú víða farið hamförum til að afla frambjóð- endum meðmælenda. Þá eru og birtar í blöðum margs konar niðurstöður skoðanakannana, sem fæstir vita hvernig að hefur verið staðið. Ýmislegt virðist benda til þess að rugla eigi fólk í ríminu við umræddar kosningar. Þótt íslenska forsetaembættið sé ekki valdmikið embætti miðað við það sem víða tíðkast erlendis, þá er það mikilvægt og ég hygg að allir góðir íslendingar vilji það velskipað og Bessastaði myndar- lega setna héðanaf sem að undan- förnu. í sambandi við þær forseta- kosningar, sem hér um ræðir, er sú nýlunda að fleiri eru í framboði en vant er og einn frambjóðandinn kona. Sumir halda því fram að konuna beri áð kjósa bara af því að hún er kona og aðrir að henni beri að hafna af sömu ástæðu. Hvoru tveggja tel ég auðvitað fráleitt. Konan á að sjálfsögðu að skipa jafnréttissess og metast af verðleikum eins og aðrir. Þá eru margir þeirrar skoðunar ' að forsetinn eigi að vera karl- maður og giftur mikilhæfri konu. Það sjónarmið finnst mér reyndar vel skiljanlegt, enda hafa konur fyrrverandi forseta skipað vegleg- an sess við hlið manna sinna. Mér finnst eðlilegt að þjóðin fái sem fyrst að sjá betur framan í frambjóðendurna og maka þeirra og kynnast lífsferli þeirra og skoðunum í mikilvægum málum. Þegar kosningar fara fram til Alþingis, þá eru frambjóðendur dregnir fram á skerminn og látnir gera grein fyrir skoðunum sínum og verja málstað sinn. Mér finnst sjálfsagt að hið sama gildi við forsetakjör. Fólk hlýtur að spyrja. Hvað er í boði? Ég mælist til þess, að það verði sem best upplýst um það og það án tafar. Það er ábyggilega besta tryggingin fyrir því, að vel takist og forðar vonandi mörgum frá því að styðja við kviksögur og mishermi eins og átti sér stað í síðustu forsetakosning- um hér. Laxamýri, 25. mars 1980. Vigfús B. Jónsson.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.