Morgunblaðið - 28.05.1980, Side 29

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. MAÍ1980
37
Orkxxstofnun Núvirði raforku kostnaðar við til aldamóta. vinnslu og flutning Mkr. Verðlag i júli 1979.
T a f 1 a ? T a f 1 a 3
Krafla = 0 Krafla 6 MW 79 og 80, vex siðan i 60 MW 1986
Frekari ný stóriðja Frekari ný stórið} a
Engin 50 MW 86 i 50 MW 88; 50 MW '90 Engin 50 MW 86; 50 MW 88; 50 MVi '90
ný A 1 A ný A í A
stóriója Grundartanga Eviafirói Reyóarfirði stórið a Grundartanqa Eyjafirði Reyðarfirði
Blanda, Tang Virkjanir o” 19 900 19 900 19 900 o2> 21 400 22 110 21 400
1 Fljót, Stór, Kerfi 0 2 680 4 560 6 560 0 3 170 5 080 9 150
Búr Saotals 0 22 580 24 460 26 460 0 24 570 27 190 30 550
Blanda, Fljót Vlrkjanir -640 21 680 21 6eo 21 680 110 21 180 21 890 21 180
II Stór, Búr, Kerfi 1 500 4 940 5 790 3 490 830 5 010 6 370 6 460
Tang. Samtals 860 26 620 27 470 25 170 940 26 190 28 260 27 o ** <0
Tang, Blanda, Virkjanir 1 500 20 720 20 720 20 720 1 090 22 840 23 300 22 840
III Pljót, Stór, Kerf i 880 2 720 6 410 7 300 -130 3 200 5 860 9 100
Búr , Sanrtals 2 380 23 440 27 130 28 020 960 26 040 29 160 31 940
Fljót, Blanda Virkjanir - 50 22 110 22 110 22 110 750 23 850 23 850 23 850
IV Stór, Búr Kerfi 2 530 7 780 5 940 1 210 2 250 6 790 6 510 2 560
Tang. Samtals 2 480 29 890 28 050 23 320 3 000 30 640 30 360 26 410
Tang, Stór, Virkjanir 1 050 22 280 22 280 22 280
V Búr, Blanda Kerfi 2 040 3 870 6 950 12 770
Fljót Samtals 3 090 26 150 29 2 30 35 050
Bess, Blanda, Virkjanir 5 400
VI Tang., Stór, Kerfl -530
Búr. Siuntals 4 870
1) Vidmiðun 1• Núglldi 46810 Mkr. 2) Viðmiðun 2. Núgildi 25430 Mkr.
samanburðurinn á þeim röðum
sem byrja á Blöndu (I og II);
Tangavirkjun (III og V) og Fljóts-
dalsvirkjun (IV) leiði ekki í ljós
nægilega mikinn mun þessara
raða til að hann réttlæti að
einhver þessara þriggja virkjana
sé nú þegar útilokuð sem fyrsta
virkjun eftir Hrauneyjafoss. Þvert
á móti er ástæða til að ljúka
rannsókn þejrra allra; gera á
grundvelli þeirra rannsókna nýjar
áætlanir um Fljótsdalsvirkjun og
Tangavirkjun og endurtaka sam-
anburðinn. Slík endurtekning er
fljótgerð þegar nýjar áætlanir
liggja fyrir.
Þetta táknar að ekki verði tekin
ákvörðun um næstu virkjun fyrr
en að loknum þessum rannsóknum
og nýjum samanburði er sé byggð-
ur á þeim. En höfum við tíma til
að bíða svo lengi? Óvarlegt er að
ætla styttri tíma til rannsókna
tveggja þessara virkjana en tvö
ár.Samkvæmt athuguninni þarf
næsta vatnsaflsstöð að komast í
gagnið 1986, og er þá búið að taka
með í reikninginn að áður hafi
verið dregið úr vatnsþörf til
ísskolunar við Búrfell með lágri
stíflu við Sultartanga. Hér er ekki
reiknað með neinu afli frá Kröflu.
Nái Krafla hins vegar fullum
afköstum 1986 má fresta næstu
vatnsaflsvirkjun um allt að fjögur
ár. Ný virkjun 1986 leyfir ekki að
ákvörðun um hana sé dregin í tvö
ár, en ný virkjun 1990 leyfir það.
Afköst Kröfluvirkjunar, ásamt
því, hversu áreiðanleg raforku-
spáin reynist, eru því afgerandi
fyrir það svigrúm, sem er til að
ákveða næstu virkjun. Aukin raf-
orkuvinnsla með jarðgufu í
Svartsengi, gangsetning gufu-
stöðvarinnar í Bjarnarflagi að
nýju og ráðstafanir til aukningar
á aðrennsli til Þórisvatns eru
einnig allt aðgerðir sem auka
þetta svigrúm.
Ég tel að leggja beri höfuðá-
herzlu á að halda valfrelsi milli
virkjunarkosta eins lengi og unnt
er án þess þó að tefla málum í
tvísýnu með því að draga ákvörð-
un of lengi. Til þess að stuðla að
því tel ég að gera beri eftirfarandi,
auk ofangreindra ráðstafana til
orkuaukningar:
1. Leita af krafti að gufu handa
Kröfluvirkjun.
2. Vinna samtímis ötullega að
rannsókn Fljótsdalsvirkjunar
og Tangavirkjunar.
3. Reyna samtímis að leysa þá
deilu, sem upp hefur komið á
Norðurlandi vestra um Blöndu-
virkjun.
4. Endurskoða raforkuspána á
næstunni, með áherzlu á tíma-
bilið fram til 1990.
Rökin fyrir áframhaldandi leit
að gufu við Kröflu eru vitaskuld
fyrst og fremst sá ávinningur
fyrir raforkuvinnslu landsins í
heild sem hafa má af því að ná
virkjuninni upp í full afköst. Þessi
ávinningur virðist vera verulegur,
en er undirorpinn óvissu, og verð-
ur því að meta stöðuna stig af
stigi eftir því sem borunum miðar
áfram. En enginn ávinningur fæst
án borana, og svigrúmið til að
ákveða næstu vatnsaflsvirkjun
getur ráðist verulega af niðurstöð-
um leitar í ár og næsta ár. Er því
mikilvægt að þær verði sem
marktækastar fyrir framhaldið.
Sem betur fer verða boraðar tvær
holur í ár, en þær hefðu þurft að
vera fleiri frá því sjónarmiði séð,
að fá sem fyrst vitneskju um
hvers má vænta af Kröflu.
Orkuspárnefnd vinnur nú að
endurskoðun raforkuspárinnar.
Fé hefur nú verið tryggt til
rannsókna á Fljótsdalsvirkjun í
sumar, og er þess vænst að þeim
rannsóknum miði vel í ár. En
tryggja þarf fé næsta ár einnig.
Mikilvægt er að leysa Blöndu-
deiluna áður en hún hleypur í
harðan hnút, því reynslan bæði
hér á landi og erlendis sýnir, að
slíkar deilur geta orðið illvígar og
tafið framkvæmdir stórlega eða
jafnvel stöðvað þær alveg. Þetta á
við, hvort heldur Blanda verður
næsta virkjun eða ekki.
Ég gat hér áðan um tímasetn-
ingu næstu vatnsaflsvirkjunar,
1986 án Xröflu og 1990 með fullum
afköstum Kröflu. Tímasetning
annarra mannvirkja ræðst af
virkjanaröðinni og markaðsfor-
sendum, þ.e. því hvort reiknað er
með stóriðju eða ekki. Tilvikin
verða býsna mörg, og gefst hér
ekki tími til að rekja þau, en það
verður gert í skýrslunni. Ég læt
hér nægja að bregða upp nokkrum
myndum af flutningskerfinu, ann-
ars vegar 1986; hins vegar árið
2000, fyrir mismunandi virkjun-
arraðir. Við tímasetningu ein-
stakra flutningslína og almennt
við uppbyggingu flutningskerfis-
ins hefur verið lögð áhersla á að
öryggi gagnvart straumleysi
væri svipað í öllum landshlutum í
öilum virkjunarröðum. Sem
grundvallaratriði hefur verið
gengið út frá því að afhending
raforku þurfi hvergi að truflast
þótt einn hlekkur flutningskerfis-
ins slitni, sama hver sá hlekkur er.
Til þess hefur sumsstaðar, svo
semá Vestfjörðum, sem tengdir
eru meginkerfinu um eina línu,
þurt að gera ráð fyrir varaafli í
formi dísilstöðva, og er kostnaður
við byggingu þeirra meðreiknaður.
Hins vegar er ekki í athuguninni
lagt mat á það, hvort þetta sé
kostnaðarlega hæfilegt öryggi, því
að til þess skortir gögn ennþá.
4. Lokaorð
Ég sagði í upphafi að tilgangur-
inn með þeirri langtímakönnun í
virkjunarmálum, sem ég hef hér
gert að umræðuefni væri sá, að
leiða í ljós einn meginþáttinn í
svarinu við spurningunni um það,
hver skuli verða næsta vatnsafls-
virkjun á íslandi, þ.e. kostnað
þjóðarinnar af vinnslu og flutn-
ingi raforku. Niðurstöðunum er
ætlað að vera þeim til leiðbein-
ingar sem taka eiga ákörðun um
næstu virkjun, en þær fela vitan-
lega ekki sjálfa ákvörðunina í sér,
enda er það annarra, nefnilega
stjórnvalda að taka hana. Jafn-
framt gefur könnunin yfirsýn yfir
tímabilið fram til aldamóta; hvaða
virkjanir þar koma tilálita og
hvernig mismunandi röð þeirra
verkar á kostnaðinn. Það virðist af
henni býsna ljóst um hvaða virkj-
anir getur orðið að ræða á þessu
tímabili. Einungis ákvörðun um
miklu stórfelldari upbyggingu
orkufreks iðnaðar en hér er tekið
mið af getur leitt til annarrar
niðurstöðu í því efni.
Svona könnun til langs tíma er
ómissandi hjálpartæki við skipu-
lagningu virkjunarrannsókna og
ákvarðanatöku um virkjanir.Ég
vænti því þess að þetta verði
fyrsta könnun af þessu tagi en
ekki hin síðasta.
Innritun
Umsóknum um skólavist næsta vetur, ásamt
ljósriti af prófskírteini grunnskólaprófs, ber að
skila sem fyrst á skrifstofu skólans, Grund-
arstíg 24, 2. hæð, og eigi síðar en 9. júní.
Umsóknareyðublöð fást á skrifstofu skólans
alla virka daga kl. 9—12 og kl. 1—3.
Verzlunarskóli íslands.
V<ÖR
MARKAÐUR
Efní - fatnaóur
smávara
mikiö úrval
ótrúlegt verö!
Verksmiójusala
SKIPHOLTI 7
KAFFI
OSTA
TVIBOKUR
Avallt í fararbroddi. Ragnarsbakarí með
nýjar umbúðir og kringlurnar geymast
betur, haldast stökkar og taka minna
pláss.
Auk þess geturðu valið um þrjár tegundir
af þessari viðurkenndu gæðavöru.
RAGNARS BAKARÍ.
SÍMI 92-2120.