Morgunblaðið - 29.06.1980, Page 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. JÚNÍ1980
17
Birgir ísl.
Gunnarsson:
Enn um reikning
borgarsjóðs
Fyrir viku síðan gerði ég
nokkra grein fyrir því hér í Mbl.,
að reikningar borgarsjóðs fyrir
árið 1979 sýndu alls ekki eins
góða fjárhagsstöðu borgarinnar,
eins og áróðursvél vinstri flokk-
anna hefur viljað vera láta.
Skuldir borgarsjóðs hafa aukist
og miðað við þann mælikvarða,
sem venjulega er lagður á
greiðslustöðu, hefur hún frekar
versnað en hitt. Þetta hefur
gerst þrátt fyrir auknar skatta-
álögur á borgarbúa og miklar
aukatekjur umfram áætlun. Til
viðbótar við þau almennu ein-
kenni, er rétt að drepa hér á
nokkur sérstök atriði, sem fram
komu í reikningunum.
Vanræksla
í byggingu
barnaheimila
Misjafnlega hefur gengið að
halda áætlun um einstakar
framkvæmdir. Það sem mesta
athygli vekur í því efni er
frammistaða vinstri meirihlut-
ans í byggingu barnaheimila.
Áætlað hafði verið að fram-
kvæma fyrir 196 millj. kr., en
reyndin varð sú, að einungis var
byggt fyrir 104 millj. kr. Tæp-
lega helmingur þess fjármagns,
sem ætlað var til byggingar
barnaheimila var látinn ónotað-
ur.
í fáum málaflokkum hafa
vinstri flokkarnir haft eins hátt
og í barnaheimilismálum. Þeir
hafa gagnrýnt það, sem þeir
hafa kallað aðgerðarleysi fyrri
meirihluta í þeim efnum. Þeir
hafa reynt að telja borgarbúum
trú um, að mikil breyting yrði á
í þessum efnum, ef þeir fengju
völdin. Reynslan er allt önnur.
Þeir hafa engu öðru komið í verk
en því, sem við sjálfstæðismenn
höfðum þegar byrjað fram-
kvæmdir á eða undirbúið. Þetta
er vanræksla í mikilvægum
málaflokki og ekkert annað.
*
Ymsar aðrar
framkvæmdir
fram úr áætlun
Nú kann einhver að segja að
þetta sýni aðhald í fjármálum og
að dregið hafi verið úr fram-
kvæmdum, þar sem fjármagn
hafi ekki verið fyrir hendi. Aðrir
liðir reikningsins sýna að því fer
fjarri. Ýmsir framkvæmdaliðir
fara verulega fram úr áætlun.
Þannig fór bygging íþrótta-
mannvirkja um 50 millj. kr.
fram úr áætlun og framkvæmdir
í gatna- og holræsagerð 264
Birgir ísl. Gunnarsson
millj. kr. fram úr áætlun. Það er
því ljóst, að fjármagn hefur
verið fyrir hendi í ýmsar þær
framkvæmdir, sem meirihlutinn
hefur dálæti á — aðeins ekki til
byggingar barnaheimila.
Kostnaður
við borgar-
skrifstofur
Á sínum tíma áttu vinstri
flokkarnir sér ákveðin uppá-
halds gagnrýnisefni, þegar rætt
var um reikninga borgarsjóðs.
Þar má m.a. nefna kostnað við
skrifstofu borgarstjóra og við-
hald skóla. Því skyldi maður
ætla, að nú yrði tekið til hendi í
þessum málaflokkum og reynt
að láta áætlanir standast.
Reikningurinn fyrir 1979 sýnir
annað. Kostnaður við borgar-
skrifstofur fór 255 millj. kr.
fram úr áætlun eða um 48%.
Kostnaður vegna viðhalds skóla
fór einnig verulega fram úr
áætlun. Þannig fór viðhalds-
kostnaður 5 skóla 37,7 millj. kr.
fram úr áætlun. Af þessu má sjá,
að betra er að gefa heilræðin en
halda þau.
Vaxandi
halli Borgar-
spítala
Tvö atriði má nefna varðandi
reikninga borgarinnar, sem
valda vaxandi áhyggjum. Annað
er vaxandi halli Borgarspítal-
ans, sem ekki fæst bættur með
daggjöldum, eins og lög kveða þó
á um. Borgarsjóður sat í árslok
uppi með 445 millj. kr. halla, sem
að sjálfsögðu hefur alvarleg
áhrif á fjármál borgarinnar.
Enginn pólitískur ágreiningur er
um að þetta mál þarf að leysa.
Eitt sveitarfélag getur ekki til
lengdar staðið undir svo gífur-
legum fjárhagsbyrðum.
Halli S.V.R.
Hitt atriðið er vaxandi halli
Strætisvagna Reykjavíkur.
Borgarsjóður lagði vögnunum til
750 m. kr. á árinu, en þó varð
halli um 27,5 millj. kr. Fram-
kvæmdir voru í algjöru lág-
marki. Enn mun fjárhags-
ástandið versna á þessu ári.
Þetta á rætur að rekja til þess,
að fargjöldum er haldið óeðlilega
niðri af ríkisstjórninni. Mismun-
inn greiða Reykvíkingar í skött-
um sínum. Þetta atriði þarf að
taka til endurskoðunar.
fyrradag. Þorsteinn skýrði frá því,
að auk kröfu um hækkun grunn-
kaups um 5%, hefði ASÍ krafist
2,4% hækkunar til viðbótar fyrir
fólk í fiskvinnslu, 2,16% hækkun-
ar fyrir verkamenn, sem vinna að
ryðhreinsun og í jarðvinnu með
handverkfærum, 5,5% fyrir járn-
iðnaðarmenn á verkstæðum,
9,73% fyrir trésmiði við óþriflega
vinnu og 11,33% fyrir trésmiði við
óþriflega vinnu á verkstæðum.
Þessar upplýsingar Þorsteins
Pálssonar sýna, að ASÍ hefur farið
fram á meiri kauphækkun fyrir þá
félagsmenn sína, sem við betri
kjör búa en hina, sem eru á lægstu
launum. Meðan slík kröfugerð
kemur fram hjá ASÍ er ekki við
því að búast, að vinnuveitendur
taki mikið mark á tali ASÍ-foryst-
unnar um, að hún vilji bæta hag
hinna lægst launuðu með vísitölu-
kerfinu. Og meðan kröfur af þessu
tagi koma fram, er ekki hægt að
taka mikið mark á yfirlýsingum
ASÍ um, að samtökin „neyðist til
aðgerða" vegna þess að vinnuveit-
endur vilja ekki fallast á hug-
myndir þeirra um breytt vísi-
tölukerfi.
Hlutverk ríkisstjórnarinnar
hefur þannig fyrst og fremst verið
það að klúðra samningamálunum
og gera þau enn erfiðari viður-
eignar en ella. Annars hlýtur að
koma að því, hvað úr hverju, að
verkalýðsforingjarnir fari að hafa
áhyggjur af atvinnuástandinu í
landinu og raunar furðulegt, hvað
lítið hefur heyrzt í þeim til þessa.
Fréttir um uppsagnir í fiskvinnslu
berast hvaðanæva að. Fyrst í stað
eru þessar uppsagnir auðvitað
faldar með sumarleyfum og koma
því ekki að fullu fram fyrr en eftir
nokkrar vikur. Skólaunglingum er
sagt upp vinnu vegna erfiðleik-
anna í frystiiðnaðinum. Flugleiðir
eru að segja upp starfsfólki og
vitað er, að svo herðir að mörgum
fyrirtækjum í einkarekstri að þau
íhuga uppsagnir og fækkun. Þess-
ar alvarlegu atvinnuhorfur hljóta
auðvitað að koma inn í samninga-
málin og sýnist raunar, að ASÍ og
VSÍ ættu að geta haft samstöðu
um það að krefja ríkisstjórnina
um aðgerðir til þess að forða
þeirri upplausn, sem ella blasir við
í atvinnulífinu. Greinilegt er, að
ríkisstjórnin hefur ekki frum-
kvæði í sér til þess að gera það án
þess að hún verði beitt einhverjum
þrýstingi.
Hingað til hafa þeir Alþýðu-
bandalagsmenn látið svo sem
þeim væri annt um atvinnuöryggi
fólks. Nú vill svo til, að Svavar
Gestsson, einn af forystumönnum
Alþýðubandalagsins, er ráðherra
atvinnuleysismála. Ætlar hann að
sitja aðgerðarlaus hjá meðan upp-
sagnir dynja á verkafólki um allt
land? Það er sama hvert litið er:
alls staðar blasir við forystuieysi
og aðgerðarleysi ríkisstjórnarinn-
ar, sem er svo magnað, að jafnvel
yfirvofandi atvinnuleysi verður
ekki til þess að ráðherrarnir sýni
á sér eitthvert lífsmark í ráð-
herrastólunum.
Ad byggja
upp fyrir
framtídina
Forystuleysi ríkisstjórnarinnar
kemur ekki bara fram í því, að
hún sýnist standa lömuð frammi
fyrir alvarlegum vandamálum í
atvinnulífi okkar nú. Það birtist
líka í, að því er virðist, algeru
áhugaleysi hennar um að búa í
haginn fyrir framtíðina. Það er
auðvitað alveg ljóst, að ekki má
lengur draga að taka nýjar
ákvarðanir um virkjunarfram-
kvæmdir og stóriðjuframkvæmd-
ir. Hvort sem kommúnistum í
ríkisstjórninni líkar betur eða
verr, hljótum við að halda áfram á
þeirri braut stórvirkjana og stór-
iðju, sem mörkuð var á Viðreisn-
arárunum. Við höfum nýtt til
fulls, að því er virðist, auðlindir
sjávarins og við hljótum nú að
snúa okkur að því verkefni að nýta
auðlindir fallvatnanna þjóðinni til
hagsældar. Um þetta eru allir
sammála í raun og því ekkert eftir
annað en að hefjast handa. En
iðnaðarráðherra Alþýðubanda-
lagsins hreyfir sig ekki. Hann
hefur enga tilburði uppi til þess að
hefjast handa og marka stefnu í
virkjunarmálum og stóriðjumál-
um. Hann situr bara í ráðuneyt-
inu, talar, lætur semja skýrslur og
raðar þeim í möppur. Annað gerir
hann ekki. Og ráðherrar Fram-
sóknarflokks og sjálfstæðismenn-
irnir í ríkisstjórninni virðast ekki
hafa þrek og frumkvæði til að ýta
við honum. Hver mánuður er
dýrmætur. Hvert ár er mikils
virði. Því lengur, sem dregst að
marka ákveðna stefnu í þessum
efnum, þeim mun meiri líkur eru á
að við drögumst aftur úr öðrum
þjóðum í lífskjörum.
Það er vissulega slæmt, þegar
ríkisstjórn situr í landinu, sem
hefur ekki kraft í sér til þess að
takast á við þann dægurvanda,
sem við er að etja. En það er enn
verra, þegar ríkisstjórn situr, sem
hefur enga þá framtíðarsýn, sem
gerir henni kleyft að taka ákvarð-
anir, sem miklu skipta fyrir fram-
tiðina. Því miður er núverandi
ríkisstjórn með því marki brennd,
að hún sýnist hvorki hafa dug í sér
til þess að takast á við dægurmál-
in eða framtíðarverkefnin. Verri
ríkisstjórn er nú eiginlega ekki
hægt að hugsa sér.