Morgunblaðið - 31.08.1980, Blaðsíða 20

52
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. ÁGÚST 1980
A
flakki um
Fljóts-
dalinn:
Svalirnar.
Blótsteinninn á hlaöinu. bór segir að hinar Pálsson sem kom að
Skriðuklaustri eitt sinn hafi eindregið hallazt að þvi að hér væri um
blótstein að ræða.
„Fljótsdalur er eitt fegursta hérað á íslandi. Það er
dalur með foiírum hlíðum til heKKja handa. í dalbotninum
er LaKarfljót, sem mikið ok frítt stöðuvatn. Þá er ég kom
þangað fannst mér sem ég væri kominn í einhverja
undrahöll. LaKarfljót myndar hallartíólfið og þá er sólin
stafar á vatnsflötinn speKÍlsléttan er sem langeldar séu
kynntir þar að fornum sið. Hlíðarnar mynda hallarveggina og
eru þa‘r skrifaðar fögrum myndum. Himinhvolfið myndar
hina undursamlegu þakhvelfingu hallarinnar. Fyrir
gaflinum sézt Snæfell í öndvegi, sem væri það norrænn
fornaldar höfðingi ...“
Svo lýsir Sa»mundur Eyjólfsson umhverfinu í þessum
dal í ferðasögu sinni árið 1893 og verður naumast betur
gert.
„Sem væri ég kom-
in í undrahöll...“
texti: Jóhanna Kristjónsdóttir myndir: Jk og Þ.Þ.
Dagurinn var bjartur, þegar ég
kom að Skriðuklaustri í Fijótsdal,
þessa höfðingjaseturs að fornu og
nýju. Og við blasir bær sá sem
Gunnar skáld Gunnarsson lét
reisa sér og konu sinni, þegar þau
fluttu í dalinn, stórhýsi úr hlöðnu
og höggnu grjóti og miklar svalir
með hlöðnum, bogamynduðum
undirstöðum. Þegar inn er komið
eru þar fleiri herbergi en ég fékk
tölu á kastað, langir gangar og alls
konar notaleg þægindi í herbergj-
um, stór stofa og fallegur arin.
Eldhúsið og borðstofan niðri og
jafn stórt borðstofuborð hef ég
ekki áður séð, að minnsta kosti
ekki sem menn nota hvunndags.
Enda sitja þarna í öll mál milli 10
og 30 manns svo að ekki veitir af
rými. Bæði er að heimilisfólk er
margt, enda mikil umsvif á þess-
um bæ, og þarna reka gestir og
gangandi varla inn nefið svo að
þeir séu ekki tafarlaust leiddir að
borði. „Það er óhjákvæmilegt að
því fylgi gestanauð að búa í
minnismerki,“ segir Þór tilrauna-
stjóri. „Og við viljum leggja okkur
fram um að halda öllu vel við.“
Þór situr staðinn af reisn ásamt
Arnfríði Hallvarðsdóttur, konu
sinni. Hjá þeim er að staðaldri
hópur fólks í vinnu, fleiri að vísu
yfir sumarið, en jafnan tveir
fjármenn á veturna og Arnfríður
er ráðskona búsins. Hópar komu
iðulega í skoðunar- og forvitnis-
ferðir að Skriðuklaustri, þangað
gera sér tíðfarið vísindamenn í
ýmsum greinum að fylgjast með
verkefnum sínum, en þarna er
rekin tilraunastöð í búfjárrækt og
jarðrækt.
Þau Þór og Arnfríður hafa búið
að Skriðuklaustri í hátt í níu ár og
mér heyrðist á sveitungum að þeir
vonuðust til að þau yrðu um kyrrt,
og út af fyrir sig ekki séð á þeim
neitt fararsnið. Ég hafði aldrei
komið í Fljótsdalinn og fannst
mikið til um. Þegar ekið var heim
að Skriðuklaustri er engu líkara
en horfið sé inn í heim útlendra
búgarðaskáldsagna, en bragurinn
að vísu töluvert heimsborgara-
legri. Húsið teiknaði Höger, arki-
tekt Hitlers sáluga, sem gerði
sumarhús hans hið fræga, Arnar-
hreiðrið, sem margir hafa heyrt
nefnt. Húsið á Klaustri var reist á
einu sumri 1939 og þau Gunnar og
Franziska bjuggu á Klaustri til
ársins 1948, að þau héldu í brottu
og gáfu ríkinu jörðina með nokkr-
um skilyrðum, sem síðar verður að
vikið. Þegar þau fóru voru svalirn-
ar óbyggðar, en Þór fékk síðan
Svein hleðslumann frá Miðhúsa-
seli til að hlaða þær og se^a þær
sterkan svip á húsið. I gólfi
verandarinnar eru miklir búlkar,
sá breiðasti í undirstöðunni mun
vera um 300 ára tré, líkast til
ættað frá Síberíu.
Þau hjón Arnfríður og Þór
Þorbergsson eiga fimm börn og
reyndar bætist í búið þegar kemur
fram á haustið. Elztu synir þeirra
tveir eru langdvölum í burtu í
skólum eða vinnu, enda vill svo
óheppilega til, að þeir eru haldnir
gróðurofnæmi og geta því ekki
verið lengi heima í senn. Síðan eru
þrjár dætur, 14, 12 og 8 ára og auk
þess voru dagana sem ég hreiðraði
um mig á Skriðuklaustri fjöldi
manns í vinnu við inni og útistörf.
Von var þá á hóp frá Rannsókn-
arstofnun landbúnaðarins, að
fylgjast með tilraun sem er verið
að gera á gróðri og beitarþoli á
Eyvindarfjalli.
Við sitjum í stofunni og dreyp-
um á Ijúffengum veigum, sem
húsbóndinn hefur staðið fyrir að
búa til og það skíðlogar í arninum.
Þór segir mér undan og ofan af
sjálfum sér.
— Ég er Reykvíkingur og við
hjón bæði. Nánar tiltekið er ég
Vesturbæingur, uppalinn á
Bræðraborgarstígnum. Ég gekk
þennan hefðbundna veg í skóla,
var í Miðbæjarskólanum, Mela-
skólanum, Gagnfræðaskóla Vest-
urbæjar og Gagnfræðaskóla verk-
náms. Síðan fór ég á Hvanneyri og
varð síðan að fara á Laugarvatn
og taka stúdentspróf í nokkrum
fögum, svo að ég kæmist í fram-
haldsdeildina á Hvanneyri. Námið
á Hvanneyri þjónar að mínum
dómi ágætlega þeim tilgangi, sem
því er ætlað, að útskrifa ráðu-
nauta. Flestir sneru sér að því
starfi að námi loknu, en margir
hafa síðan farið út í búskap. í
skólanum fór ég að spá í kornrækt
og ætlaði mér þar stóran hlut. En
þegar málið var brotið til mergjar
voru skilyrði ekki eins góð og ég
hugði. Þá fór ég á togara og síðan
vann ég í Grasmjölsverksmiðju
SÍS á Hvolsvelli um hríð, fór svo
að vinna í Slippnum, var í nokkra
mánuði hjá Landhelgisgæzlunni,
vann sem dagmaður í vél á Óðni,
eins og það heitir. Þá fór ég til SIS
sem sölumaður og síðan á Selfoss
og vann hjá Raflögnum sf. Síðan
fór ég út í verzlun og hugðist
græða stórt. Seldi vörur, sem mest
álagning var á, leikföng, ljós-
myndavörur, sportvörur og snyrti-
vörur. Ég var beztur í snyrti-
vörunum, hreinasti snillingur að
selja varaliti. Samtímis þessu var
ég framkvæmdastjóri Vörubíl-
stjórafélagsins Mjölnis á staðnum.
Nú verzlunin fór á hausinn, svona
kurteislega orðað og ég vann hjá
ÍSAL næstu árin.
— Hvernig stóð svo á að þið
fóruð hingað?
— Fjarska einfalt. Starfið var
auglýst. Mig hafði alltaf langað að
vera í faginu. Mér fannst eins og
ég væri hálfpartinn að missa af
strætisvagninum. Og Fríðu leizt
vel á þetta og hvatti mig til að
sækja um. Ég var nú ekki betur að
mér en það, hvar Skriðuklaustur
var, að ég varð að gá á korti og
fyrst leitaði ég í Skriðudalnum.
Nú ég fékk starfið, kom í desem-
ber 1971 og Fríða nokkrum mán-
uðum síðar. Mér leizt ágætlega á
mig frá fyrstu tíð. Ég er svo
heppinn að starfið er mér slík
nautn að ég þarf ekkert hobbý.
Fyrst bjuggum við í Skriðu, húsi
hérna rétt fyrir innan, sem forveri-
minn hafði reist. Starfsfólkið bjó
hins vegar í staðarhúsinu sjáifu.
Og það endaði með því að við
ákváðum að flytja þangað iíka og
búa með starfsfólkinu. Fríða tók
við ráðskonustarfinu og á allan
hátt hefur þetta fyrirkomulag