Morgunblaðið - 31.08.1980, Blaðsíða 38

70
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. ÁGÚST 1980
Enginn verður
óbarinn biskup
Þeir sem elska absúrd
fyndni og afkáraskap, eiga
góðar stundir í vændum í
Austurbæjarbiói, ef þeir hafa
ekki, nú þegar, drifið sig á
THE FRISCO KID, með Gene
Wilder, sem gerð er, af öllum
mönnum, Robert Aldrich.
Þvílík samsuða! Hugmynd-
in er bráðhnyttin; faílkand-
ídat á Rabbíaskóla í Póllandi
er fengið starf við hæfi, eða
við nýstofnaðan söfnuð júða, í
þá, (myndin gerist um miðbik
síðustu aldar), smábænum
San Fransisco. Og þar sem að
Gene Wilder fer með aðal-
hlutverkið og handritið samið
af háðfuglum, auðheyrilega
af gyðingaættum, þá verður
þetta engin venjuleg reisa.
Rabbíinn kemst til fyrir-
heitna landsins, andskota-
laust, en þá upphefst hrein-
asta tortúrferðalag fyrir
þann sauðþráa og sein-
heppna, guðsútvalda sálna-
hirði, yfir heimsálfuna þvera.
Rændur og barinn, verður
þjófsnautur og morðingi, svo
nokkuð sé talið, hrekst yfir
sólbakaðar eyðimerkur sem
snævi þakin háfjöll. Með
ræningja að einkavin og leið-
arljósi.
Þetta er í stuttu máli inn-
tak efnisins, sem kryddað er
með hinum forkostulegustu
uppákomum. Handritið er
einskonar stökkpallur fyrir
fjölskrúðuga skophæfileika
Wilders, sem er óborganlegur
í hlutverki rabbíans. Harri-
son l’ord virðist ekki mikið
efni í gamanleikara. Virðist
öltu eiginlegra að sitja undir
stýri furöumaskína Stjörnu-
stríða.
Margt er á annan veg en
ætla má í þessari bráð-
skemmtilegu mynd, eitt af
Gene Wilder íer á kostum
því sem kemur á óvart er að
leikstjórinn er enginn annar
en „Action“-maðurinn Robert
Aldrich, (THE DIRTY DOZ-
EN, WHATEVER HAP-
PENED TO BABY JANE,
THE LONGEST YARD, o.fl.
o.fl. Mér vitanlega hefur
hann enga gamanmynd áður
gert — því síður farsa ef
undan er skilinn sá ágæti
vestri, VERA CRUZ.
En það eru samt frábærir
taktar og tiltæki Wilders,
sem mest gleðja augað og
gera „Friskóstrákinn" óborg-
anlegan á köflum.
AHLAUPUM
Mikið ósköp er það annars
notalegt að vera aftur kom-
inn á fleygiferð á milli kvik-
myndahúsanna, eftir afslapp-
andi hlé, (frá skriftum). Og
ekki skemmir það fyrir, að
framkvæmdastjórar þessara
ágætu stofnana virðast nú
vera í miklu stuði, það sýnir
myndavalið, sem er langt yfir
meðallagi.
Georgia, ekki Gdansk
NÝJA BÍÓ: NORMA RAE.
Aðalhlutverk: Sally Field.
Ron Leibman. Beau Bridges.
Leikstjóri: Martin Ritt. 20th
Century Fox - 1980.
Við eigum í eilífri baráttu,
hvort sem er fyrir að fæða
okkur eða klæða, kjörum,
jafnrétti kynja, málfrelsi,
persónufrelsi, yfirhöfuð að fá
að lifa og vera til eftir okkar
eigin höfði. Nærtæk eru
dæmin frá Póllandi. En
myndin um hana Normu Rae
er nýleg saga af baráttu
iðnverkafólks í dreifbýli Suð-
urríkja Bandaríkjanna (Rur-
al South), sem er einn íhalds-
og afturhaldssamasti hluti
hins vestræna heims, fyrir
kjarabótum og ekki siður
fyrir viðurkenningu sem
manneskjur. Fátækt og basl
þessa fólks hefur orðið mörg-
um stórskáldum að yrkisefni,
eins og Tennesee Williams,
Faulkner, Cadwell, og sjálfur
hefur leikstjóri myndarinnar,
Martin Ritt, margsinnis kom-
ið hér við á nítján mynda
ferli sínum. Hér urðu til
stórverkin SOUNDER,
CONRACK, THE LONG HOT
SUMMER, HUD, o.fl o.fl, til.
Hin tveggja ára gamla
saga, (að hluta sönn, en árið
1978, var starfsfólk í spuna-
verksmiðjum hið eina sem
enn hafði ekki stofnað með
sér alríkissamtök — aðallega
sökum þess að flestar eru þær
í bómullarhéruðum Suður-
ríkjanna), sem hér er sögð,
fjallar því í bland um verka-
lýðsbaráttuna, sem hefst með
komu verkalýðsfulltrúans
Ron Leibman sem kemur til
smábæjar í Suðurríkjunum
er byggður er í kringum
bómullarspunaverksmiðju, og
starf hans til að vekja íbúa
þorpsins til meðvitundar um
tilverurétt sinn, en þó einkum
um verksmiðjustúlkuna
Normu Rae.
Norma er skarpgreind
stúlka sem á sér lítillar upp-
reisnar von og sér fáar, bjart-
ar hliðar á tilverunni uns
Leibman kemur og gerir
hana, einsog segir í mynd-
inni, að „frjálsri manneskju
sem stígur upp á stól“. Stúlk-
an sem áður lá undir Pétri og
Páli, þreif sig illa og lifði
tæpast fyrir líðandi stund,
hvað þá meira, er í myndar-
lok orðin hugsandi, dugandi
skörungur.
Handritið er skrifað af
heilnæmu, fáséðu og hress-
andi raunsæi, lagt í hendur
sómafólki sem skapað hefur
afburðamynd, hlýja og mann-
lega um baráttu okkar fyrir
tilveruréttinum.
Sally Field skipar sér hér á
sess með fáum, útvöldum
leikkonum amerískum, víðs-
fjarri glanspíunni hans Burt „| Með
Reynolds, að maður tali ekki
um nunnunna sálugu ...
Leibman kemst og vel frá
sinu og Beau Bridges fer vel
með lítið hlutverk sem skiptir
miklu máli hvernig haldið er
á. Yfirleitt er valið vel í minni
hlutverkin.
Enn er ógetið vakandi
myndatöku, (einkum innan
spunamyllunnar), og tónlist-
ar, sem féll vel að eyrum.
Að endingu vil ég hvetja
alla til þess að sjá þessa
einstöku mynd og læt fylgja
með orð hins frábæra gagn-
rýnanda Stanley Kauffman
um myndir Ritts, og þau eiga
ekki hvað síst við um
NORMU RAE: „Allar myndir
Ritts eru sprottnar af sannri
umhyggju fyrir mannlegum
samskiptum og hvernig þau
má bæta.“
Martin Ritt við ieikstjórn
NORMU RAE.
stórleik sínum sem Norma Rae hefur „fljúgandi
nunnan“ fyrrverandi skipað sér á bekk með úrvalsleik-
konum Bandarikjanna.
Allavega ef það sem af er
liðið sumri, er haft í huga.
Húsin hafa mest sýnt af
tæplega miðlungsmyndum,
með örfáum undantekning-
um, (BREAKING AWAY,
AGATHA, WATERSHIP
DOWN, HAUSTSÓNATAN,
og örfáar fleiri). Talsvert
borið á uppsópi.
í GAMLA BÍÓI, eru ný-
hafnar sýningar á myndinni
INTERNATIONAL VELVET.
Hér er um að ræða endurgerð
þeirra frægu myndar NAT-
IONAL VELVET, sem skaut
súperstjörnunni, (fyrrver-
andi), Elizabeth Taylor upp á
þá sindrandi stjörnuhvelf-
ingu Metro-Goldwyn-Meyer.
Að þessu sinni er það önnur
stórstjarna sem fer með aðal-
hlutverkið eða Tatum O’Neal.
Leikstjórinn er hinn breski
Bryan Forbes.
Samvinna þeirra leikstjór-
ans Donalds Siegels og leik-
arans Clint Eastwood, hefur
til þessa ekki brugðist vonum
þeirra sem ánægju hafa af
góðum skemmtimyndum, og
sama máli gegnir um nýjasta
afkvæmi þeirra, FLÓTTANN
FRÁ ALCATRÁZ, sem nú er
verið að sýna í HÁSKÓLA-
BÍÓI. Hér er á ferðinni ein
hressilegasta spennumynd
sem sýnd hefur verið um
langa hríð. Siegel gefur út-
þynntum margnotuðum
í skemmtiformúlum, TNT í æð
og Eastwood karlinn er einn-
ig í essinu sínu sem hinn
fámáli, ódrepandi karlpen-
ingur sem enginn hefur roð í.
Það fer honum best.
Leikhópurinn hans Mel
Brooks, þeir Wilder, Feldman
og Dom LeLuise, að eiginkon-
unni Anne Bancroft
ógleymdri, fékk allur leik-
stjórann í magann. Við höf-
um séð árangur flestra, all
misjafnan að gæðum. Nú er
afkvæmi Dom Deluise komið
fram á sjónarsviðið í
STJÖRNUBÍÓI, undir ís-
lenska heitinu LÖGGAN
BREGÐUR Á LEIK.
Motto BORGARBÍÓS er
auðsýnilega klám eða kvart-
míla.
LAUGARÁSBÍÓ hefur nú
sýnt um nokkra hríð einka-
spæjaramyndina ROT-
HÖGGIÐ, („The Big Fix“).
Þetta er nútímaleg og all-
óvenjuleg útfærsla á hinu
gamalkunna formi. Hér er
söguhetjan löngum í hálf-
gerðu kvenmannshallæri,
barnungana sína tvo má hann
löngum dragnast með í eftir-
dragi og til að bæta gráu ofan
á svart er maðurinn þar að
auki meira og minna
„stoned", enda áður hippi í
Berkeley á hinum ljúfa
sjöunda áratug.
ROTHÖGGIÐ inniheldur
bráðskemmtilega spretti frá
hendi handritahöfundar, en
fellur niður á milli í hálf-
gerða aulafyndni og efnis-
flækju. En hvað með það, í
forgrunni er löngum stórleik-
arinn Richard Dreyfuss, (sem
m.a. kom undirrituðum í gott
skap undir gjörsamlegri von-
lausri mynd er hann sá í
sumar, og nefndist THE
GOODBYE GIRL) og líkt og
hans er von og vísa, þá er
hann mikið meira en ærin
ástæða til að sjá myndina.
Drífið ykkur að sjá Dreyfuss
og leysið frá hlátursskjóð-
unni!
Þá eru nýbyrjaðar sýn-
ingar á myndinni HNEFINN,
(F.I.S.T.). Hún segir frá bar-
áttu vörubílstjóra fyrir því að
stofna sín launþegasamtök,
árekstrana á milli þeirra og
atvinnuveitenda og loks Mafí-
unnar. Margir þykjast sjá
Hoffa karlinn sem fyrirmynd
þeirrar persónu sem Sylvest-
er Stallone dregur hér upp.
Leikstjóri er Norman Jewi-
W kaupmenn-verslunarstjórar
EXTIR
IKUNNAR
Epli græn, appelsínur, sítrónur,
grapealdin, perur, melónur,
vatnsmelónur, ferskjur, nectarínur,
plómur, vínber græn, bananar
EGGERT KRISTJANSSON HF
Sundagörðum 4, simi 85300
i
ÞU AUGLYSIR UM
ALLT LAND ÞEGAR
ÞÚ AUGLÝSIR í
MORGUNBLAÐINU