Morgunblaðið - 27.01.1981, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 27. JANÚAR 1981
Verzlunarmannafélag Reykjavíkur 90 ára — Verzlunarmannafélag Reykjavíkur 90 ára
Milli fimm og sex hundruð manns heimsóttu VR 90 ára.
Ljósm. Kristján
ur gefinn út upplýsingabæklingur
um félagið.
Kynnt verður starfssvið verzl-
unar- og skrifstofufólks, þar sem
m.a. verður vakin athygli á þeirri
staðreynd, að félagsfólk V.R. vinn-
ur við yfir 70 starfsgreinar hjá
miklum fjölda fyrirtækja, sem eru
undirstaða fyrir öðrum grundvall-
aratvinnuvegum þjóðarinnar.
Námskeið verða haldin í ein-
stökum starfsgreinum. Afmælis-
rit kemur út á árinu og stefnt er
að því, að félagið gangist fyrir
sýningu á verkum listamanna,
sem eru í V.R., þ.e. félagsmanna,
sem nota frístundir sínar til
listsköpunar.
Margir hafa lagt
hönd á plóginn
I starfi umliðinna 90 ára í sögu
félagsins, hefur mikill fjöldi
manna lagt mikið af mörkum, sem
skilað hefur félaginu til þess að
vera stærsta og öflugasta stéttar-
félag landsins.
Öllu þessu fólki skal nú þakkað
af heilum hug. Eg get ekki hér og
nú tíundað nöfn þeirra fjölmörgu,
Hér fara á eftir
nokkrir punktar úr
90 ára sögu Verzl-
unarmannafélags
Reykjavíkur
VerzlunarmannafélaK
Reykjavíkur 1891-1980
Stutt yfirlit
1. Styrktar og sjúkrasjoður stofnaöur 24.
nóv. 1867, -Reykjavlks Handelsforenings
Understöttelses- og Sygekasse“. xh stofnenda
danskur.
2. t>orlákur O. Johnson kom til íslands
áHð 1875. Hann var verzlunarþjónn og átti
sér mórg hugsjónamál. m.a. menntaða inn-
lenda verzlunarstétt og varð siðar umsvifa-
mikill kaupmaður.
3. 12. jan. 1891 komu nokkrir verzlunar-
menn saman i kaffihúsinu MHermes“ sem
Þorl. 0. Johnson starfrækti i Lækjargötu 4.
Þessir menn athuguðu möguleikana á að
koma á fót félagi, sem skyldi hafa að
markmiði að efla samheldni og einingu
verzlunarstéttarinnar i landinu. Undirbún-
ingsnefnd var kosin og hana skipuðu: Th.
Thorsteinsson. Detlev Thomsen. Matthias
Johannessen og h.O.J., Jóhannes Hansen
verzl.stj.
4. 27. janúar 1891 stofnfundur félagsins.
5 .Framsögumaður Th. Thorsteinsson.
Kjörinn formaður.
6 .Stofnendur 33 að tölu. 21 voru verzlun-
arstjórar. Við árslok 1891 voru í þvl 42
meðlimir.
sem í forustu hafa verið allan
þennan tíma.
Ég kemst þó ekki hjá, að geta
þeirra tveggja af þrem, sem gegnt
hafa formennsku frá því að félagið
varð hreint launþegafélag, þeirra
Guðjóns Einarssonar og Guðm. H.
Garðarssonar.
7. 1904 nefnd i skólamál.
8. 1905 stofnaður Verzlunarskóli íslands.
Skólanefnd. VR alltaf einn mann — kosinn.
VR og Kaupmannafélagið feður skólans.
9. 27. janúar 1922 stofnaður Húsbygg-
ingarsjóður. Formaður VR Erl. ó. Péturs-
son.
10. 1920—1940 Mál: Verzlunaratvinna,
Samb. verzlm.fél. ísl., Verzlunarbanki,
vinnutimi, opnunartimi. Launamál verzlun-
armanna voru til umræðu árið 1929.
11. í árslok 1940 voru félagar 630 manns.
12. Húsnæðismál: 1. Leigð tvö herbergi á 3.
hæð i Ingólfshvoli. Til 1939. 2. Leigð tvö
herbergi i húsi Mjólkurfélagsins. 3. 1940,
Vonarstræti 4. en það var keypt snemma árs
1940. 4.1965—1969, leigt Austurstræti 17,5.
hæð öll. 5. Nóv. 1967, keypt húseignln
Hagamelur 4. Skrifstofa og félagsheimili.
l>ar frá 1969.
13. Útgáfustarfsemi: nFrjáls verzlun** stofn-
að I ársbyrjun 1939.
14. Fyrsta konan i varastjórn árið 1947,
Krístjana Thorsteinsson. sonardóttir Th.
Thorsteinssonar.
15. 1950 árslok fullgildir félagar 1474 tals-
ins. 1940—1950 launa- og kjaramál ofarlega
á baugi, launþegadeildir.
16. Félags-, fræðslu og skemmtifundir.
17. Skrífstofa félagsins: Vísir að fyrsta
starfsmanni. 1945 — 46 gegndi Hjörtur Hans-
son, framkvæmdastjórastörfum fyrir félags-
stjórnina ca. 2—3 klst. daglega.
18. Félagsheimili starfrækt að Vonarstræti
4 frá haustinu 1940 — veitingar — var fram
yfir 1950. Fyrst á vegum VR til mai 1946,
leigt i 4 ár, siðan aftur á vegum VR um tíma.
19. Haustið 1945 stofnaðar 3 launþegadeild-
ir: Skrifstofumannadeild VR, stofnendur 69
að tölu. Formaður Baldur Pálmason. Af-
greiðslumannadeild VR Stofnendur 96 að
Guðjón var formaður, þegar
skiptin í félaginu fóru fram og
hafði þvi forustu um að leiða það
viðkvæma en þýðingarmikla mál
til lykta á farsælan hátt. Einnig
var samið um stofnun Lífeyris-
sjóðs verzlunarmanna í formanns-
tíð Guðjóns.
tölu. Form. Björgúlfur Sigurðsson. Sölu-
mannadeild VR. Stofnendur 15 talsins.
Form. Carl Henning Sveinsson.
20. Fyrsti heildarsamningur um lágmarks-
kaup og kjór meðlima VR var undirritaður
18. jan. 1946. Fyrsta skiptið viðurkenndur
samningsréttur VR.
21. Form. samninganefndar var Adolf
Björnsson, núv. bankamaður i Útvegsbanka
íslands.
22. Byggingarsamvinnufélag stofnað 20.
nóv. 1946. Formaður 1946—1957 Guðjón
Einarsson.
1951-1955
23. Upp ur 1950 háværar raddir um aö VR
yrAi hreint launþe^afélaK.
24. Á aAalfundi 28. febr. 1955 var samþykkt
aA gera félaifiA aA hreinu launþeftafélagi.
Elgnaakipti ákveAin. Atvinnurekendur. for-
Htjúrar o* framkvæmdantjórar hverfa úr
félaginu.
25. Eftir Hkiptin aAaláherala IókA á: a)
Kjaramálin. b) Stofnun lifeyrÍHajóAH. e)
Sameina verzlunarfólk.
1955-1980
26. VR iaunþeKafélai;. FélaKar 1956 ca.
1200 talainH. Nýr kafli i höku félaKHÍnn.
GuAmundur H. GarAarsHon. viAnkiptafræA
inKur. koninn formaAur á aAalfundi febr.
1957 - marz 1980.
27. ByKKja frá Krunni: 1) Kjaranamn-
inKana, 2) Starfaemi. 3) Nýtt skipulaK. 4) Ný
vinnubrAKA. 5) Fjárðflun, 6) Afla viAurkenn-
inxar: a) Atvinnurekenda. b) Stjórnvalda, c)
VerkalýAnhreyfinKar. d) AlmennlnKHálits, 7)
Félagið gerði Guðjón að heið-
ursfélaga sínum á 70 ára afmæli
félagsins.
Guðmundur H. Garðarsson tók
við formennsku af Guðjóni árið
1957 og var formaður til 1980 eða í
23 ár samfleytt. Það er megin-
hluta þess tíma, sem félagið hefur
verið hreint launþegafélag.
Flestir þeir áfangar, sem unnist
hafa frá því að félagið varð hreint
launþegafélag, og ég hefi áður
getið, hafa unnist í formannstíð
Guðmundar og óx félagið í for-
mannstíð hans úr 1200 manns í
um 10 þúsund, sem segir sína
sögu.
Kæru hátíðargestir.
A þessum hátíðisdegi vil ég
fyrir hönd félagsins þakka öllum,
sem átt hafa samleið með V.R. þau
90 ár, sem félagið hefur starfað.
Um leið og ég óska öllum
félagsmönnum til hamingju með
þetta merkilega afmæli, þá á ég þá
afmælisósk bezta til Verzlunar-
mannafélags Reykjavíkur, að fé-
lagið megi ætíð vera sá vettvang-
ur, þar sem félagsmenn þess finna
hagsmunum sínum bezt borgið í
sókn þeirra til bættra lífskjara.
Starfrækja LV, sem hóf starfsemi sína 1.
febrúar 1956. 8) Styrkja innviði.
28. LlV stofnað 2. júni 1957. Fyrsti form.
Sverrir Hermannsson.
29. 1957 — 2. júni. samningar allir aðilar/
samtök vinnuveitenda, nema SÍS.
30. 10. okt. 1958, SÍS vlðurkennir VR sem
samninicsaðila. I>ar með hefur VR hlotið
viðurkennintcu allra aðila vinnuveitenda á
félaKssvæði þess.
31. Stofnuð deild samvinnustarfsmanna
10/10 1958, innan VR með um 360 félaga.
32. 1960 LÍV aðili að Sambandi norrænna
versl.manna.
33. 3. marz 1960, Magnús L. Sveinsson
ráðinn skrífstofustjóri VR í stað Sverris
Hermannssonar, sem hafði gegnt þvi frá
1956.
34. Nóv. 1960. Þing ASÍ synjar fulltrúum
verzlunarmanna um upptöku i ASÍ.
35. 1961. Verzlunarbanki íslands hf. stofn-
aður 4. febr. með aðild verzlunarmanna.
36. Félagsdómur kveður hin 12. nóv. 1962
upp dóm í máli LÍV gegn ASÍ um aðild LÍV
að samtökunum. Meirihluti sammála um að
LÍV elgi að fá inngöngu með fullum og
óskertum réttindum.
37. 10. des. 1963, VR í sitt fyrsta verkfall.
Stóð yfir í 4 sólarhrínga.
38. Kjaradómur verzlunarmanna. Gjör-
breyting á samningum til hins betra.
39. Félagssvæði VR stækkað. Samþ. á aðal-
fundi 10. febr. 1964. Nær eftir það yfir:
Reykjavik, Kópavog, Seltjarnarneshrepp,
Mosfellshrepp, Kjalarneshrepp, Kjósar-
hrepp.
40. 22. febr. 1964. Fyrsta orlofshúsið keypt i
Olfusborgum.
41. Nóv. 1964. Setið fyrsta ASÍ-þing með
fullum réttlndum.
42. Atv.l.tr., fæðingarorlof. sjúkrasjóður:
Áfangar sem nást á timabilinu 1968—1978.
Erlend samskipti stóraukin. LV eftir 1970,
aðildarskyldu. VR 1970 - 80 9000 manna
félag. 1981 ársbyrjun ca. 10.000 manns.
Breyttar þjóöfélagsaðstæður, erfiðari staða,
ný viðhorf o.fl.
43. Starfsemi: Verkaskipting starfsmanna,
1956 - l'A, 1980 nú 8. Lýst nánar síðar.
Skrífst.stj. 3. Ólafur ísberg til 1956. Sverrir
H. 1956-1960. M.L.Sv. 1960-.
44. Magnús L. Sveinsson kjörinn formaður í
Listamönn-
um vel tekið
á Húsavík
Húsavik 26. janúar.
SIGURÐUR Björnsson óperu-
söngvari og Agnes Löve píanó-
leikari héldu tónleika í Húsavík-
urkirkju sl. sunnudag á vegum
Tónlistarfélags Húsavíkur og var
listamönnunum mjög vel tekið.
Efnisskráin var mikil og fjöl-
breytt. Fyrst fluttu þau lagaflokk-
inn Astir skáldsins eftir Schu-
mann, en þessi lagaflokkur mun
ekki oft hafa verið fluttur í heild
hér á landi. Næsti kafli voru 6 lög
eftir íslenzka höfunda og loka-
þátturinn óperuaríur, sem hlutu
ekki minnsta hylli áheyrenda.
Bjartar sumarnætur þeysir
listafólk um byggðir landsins. En
fáheyrðara er að á miðjum vetri
beri svo góða gesti að garði, þegar
samgönguerfiðleikar eru oft mikl-
ir og ferðir erfiðar. Og því þakk-
látari eru þingeyskir áheyrendur
þegar þeir fá slíka aufúsugesti,
sem Sigurð og Agnesi, í byrjun
þorra, þegar mælt er 28 stiga frost
í Þingeyjarsýslu.
Fréttaritari
Námskeið í
frjálsri tján-
ingu fyrir
hreyfihöml-
uð börn
STYRKTARFÉLAG lamaðra og
fatlaðra efnir til námskeiðs i
frjálsri tjáningu fyrir hreyfi-
hömluð börn á aldrinum 10—16
ára sem hefst i næsta mánuði.
Námskeiðið er haldið i samstarfi
við Námsflokka Reykjavikur, en
kennari verður Guðmundur
Magnússon leikari.
Námskeiðið fer fram í Sjálfs-
bjargarhúsinu að Hátúni 12 og er
áformað að það hefjist fimmtu-
daginn 5. febrúar kl. 17.30. Síðan
mun það verða á hverjum fimmtu-
degi á sama stað og tima í
febr,—marz og apríl.
A námskeiðinu fer fram kennsla
í framsögn, upplestri, frjálsri
leikrænni tjáningu, spuna og slök-
un. Þátttökugjald er kr. 25.00.
Aðstandendur þeirra barna,
sem áhuga hafa á að taka þátt í
námskeiðinu, eru beðnir að hafa
samband við Styrktarfélag lam-
aðra og fatlaðra sem fyrst og eigi
síðar en um nk. mánaðamót.
Námskeið eins og það sem hér
um ræðir getur verið mjög gagn-
legt og þroskandi og hjálpað
hinum fötluðu börnum til að
yfirstíga ýmsa erfiðleika.
Markólfa sýnd
í Kópavogi
LEIKFÉLAGIÐ Grimnir i Stykkis-
hólmi frumsýndi skömmu fyrir jól
gamanleikinn Markólfu eftir Dario
Fo í þýðingu Signýjar Pálsdóttur,
formanns leikfélagsins. Grimnir
hefur sýnt leikinn átta sinnum á
Vesturlandi og mun nú hefja sýn-
ingar i Kópavogsleikhúsinu.
I tilkynningu frá leikfélaginu seg-
ir að Markólfa sé „hreinræktaður
farsi“ um gamla vinnukonu, Mark-
ólfu, sem á von á stórum happdrætt-
isvinningi og verður af þeim sökum
feikilega eftirsótt af karlmönnum af
öllum stigum.
Leikstjóri Markólfu er Jakob S.
Jónsson, leikmynd er eftir Lárus
Pétursson, búninga gerðu Sigrún
Jóhannsdóttir og Signý Pálsdóttir
og lýsingu annast Einar Eðvald
Gíslason.
Leikendur eru Elín Jónasdóttir,
Vignir Sveinsson, Svanhildur Jóns-
dóttir, Björgvin Guðmundsson og
Birgir Sævar Jóhannsson.
Sýningar Grímnis í Kópavogsleik-
húsinu verða föstudaginn 30. janúar
kl. 21 og laugardaginn 31. janúar kl.
15.
marz 1980—.
Nokkrir punktar úr
níutíu ára sögu VR