Morgunblaðið - 04.02.1981, Síða 3

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. FEBRÚAR 1981
31
VAKNAÐ VIÐ VONDAN DRAUM. Þeim brá heldur betur í brún
íbúum þessa húss á Bosporus-strönd Tyrklands þegar þetta 4000
tonna griska fiutningaskip ruddist inn á gafl hjá þeim í
bókstaflegri merkingu í rauöabýtiö sl. þriðjudag. Miklar skemmdir
urðu á húsinu en slys urðu ekki á fólki. AP-símamynd.
Sænskir blaða-
menn boða til
eftirvinnubanns
2. fcbrnir. Frá Gnðfinnn Rnxnaradóttur.
tréttaritarn Mbl. I Stokkhólmi.
Næstkomandi mánudag,
þann 9. febrúar kl. 16.00,
hafa sænskir blaðamenn
boðað til eftirvinnubanns.
Bannið nær til allra
sænskra dagblaða og viku-
blaða og fréttastofunnar
TT og um fimm þúsund
blaðamanna. Búast má við
miklum töfum og fram-
leiðslutruflunum ef til eft-
irvinnubannsins kemur,
en um 25% af öllum blaða-
mönnum vinna að jafnaði í
fjórar klst. i eftirvinnu á
viku.
Sænska blaðamannafélagið og
blaðaútgefendur hafa undan-
farna daga setið að samningum
um tvö meginmálefni blaða-
mannafélagsins sem stendur, en
þau eru styttri vinnutími fyrir
þá, sem vinna á nóttunni og
kvöldin, og betri höfundarrétt-
indi á skrifuðum greinum og
myndum.
„Þetta eru mikilvægustu mál-
efni félagsins og við erum reiðu-
búnir að gripa til hvaða ráðstaf-
ana til að fá góða úrlausn
þessara mála,“ sagði Östen Jo-
hannsson, formaður blaða-
mannafélagsins, í samtali við
fréttaritara Mbl. í dag. Ástandið
er mjög alvarlegt hvað varðar
vinnutima margra blaðamanna
og nýjar rannsóknir sýna að
álagið á þeim er meira en á
flestum öðrum starfshópum
þjóðfélagsins. Milli 80 og 90%
blaðamanna þjást af þreytu,
svefnleysi, óróleika og almennri
vanlíðan.
Bættur höfundarréttur er ann-
að aðalbaráttumál. í dag á við-
komandi blað allan rétt á texta
og myndum blaðamanna sinna
og ljósmyndara, og blaðamenn
eru nú hræddir um, að með nýrri
tækni og áframhaldandi rétt-
indaleysi verði hægt að dreifa
greinum og endurprenta þær og
annað efni í ótakmörkuðum mæli
án þess þeir fái nokkuð að gert.
Ef til eftirvinnubanns kemur
nk. mánudag er það í fyrsta sinn
í 80 ára sögu blaðamannafélags-
ins, en í janúar 1979 rann 10 ára
samningstímabil blaðamannafé-
lagsins og blaðaútgefenda út en í
þeim tíu ára samningi skuld-
bundu blaðamenn sig til að grípa
ekki til stríðsaðgerða.
„Allir sjóðir eru því vel fylltir
hjá okkur,“ segir Östen Jo-
hannsson, „og við munum ekki
hika við að boða til verkfalls ef
samkomulag næst ekki um
vinnustyttingu og betri höfund-
arrétt."
Erlendar bækur:
Það sem heitir Israel
13 rithöfundar á ferð
SUMARIÐ 1979 fóru þrettán
þekktir danskir rithöfundar í
ferð til Israels og ferðuðust
um landið. Aðeins þrír þeirra
höfðu komið þangað áður.
Ávöxturinn af ferðinni er
þessi bók „Det som hedder
Israel" og er nýlega komið á
forlagi Samlerens í Dan-
mörku. Með í ferðinni var
ísraelinn Yoram Kaniuk sem
skrifar inngang að bókinni og
þau áhrif sem hann væntir að
höfundarnir verði/kunni að
verða fyrir. Þeir sem skrifa
eru Jörgen Gustava Brandt,
Jette Drewsen, Maria Gia-
cobbe, Uffe Harder, Knud
Holst, Birgitte Livbjerg,
Henrik Nordbrandt, Peter
Poulsen, Klaus Rifbjerg, Peter
Seeberg, Hanne Marie Svend-
sen, Kirsten Thorup og Jess
Örnsbo, allt höfundar sem
kunnir eru hérlendis.
Eftir að hafa nú lesið kafla
höfundanna sem annað hvort
skrifa í bundnu eða óbundnu
máli um áhrif sín af ferðinni,
fremur en hægt sé að kalla
þetta hefðbundna ferðasögu-
frásögn þá liggur nú við borð
að mér finnist inngangur Yor-
ams Kaniuk þeirra merkastur.
Hann hikar ekki við að draga
upp mynd af eigin kvíða: hvað
sjá og skilja og skynja hinir
dönsku rithöfundar? Fara þeir
á brott með beizkar minn-
ingar, vond áhrif í farangrin-
um? Sektarkennd ísraela
vegna Palestínumanna kemur
ákaflega sterkt fram í kafla
hans og einnig reynir hann að
gera grein fyrir því af hverju
það er í reynd ekki hægt að
leysa mál, svo að ísraelar geti
unað við. Hann grípur sannar-
lega til röksemda sem ísraelar
beita fyrir sig í viðræðum við
útlendinga, þegar þetta við-
kvaema og vandmeðfarna mál
ber á góma, en hann gerir það
af meira raunsæi en iðulega er
sýnt.
Allir eru rithöfundarnir
býsna opinskáir. Þeir amena
DET
SOM HEDDER
ISRAEL
13 forfatterc pá rejse
SAMLEREN
hreint ekki ísrael í einu hljóði.
Fundur þeirra með borgar-
stjóranum í Hebron, sem er
yfirlýstur PLQ-stuðningsmað-
ur hefur mikil áhrif á þá. Méð
förinni upp á Massada eykst
einnig sýn þeirra á hversu
nauðsynlegt ísrael er að lifa
af.
Og svo mætti lengi telja.
Kafli Knud Holst segir nokkuð
mikið af því sem ísraelar
sjálfir álykta. Hann segir að í
Israel sé tilgangslaust að
hugsa í þeim skilgreiningum
sem við höfum með okkur
löguð heima, því að virkileik-
inn sé annar. Samt er heldur
ekki hægt að kasta fyrri
skilgreiningu fyrir róða eins
pg ekkert sé. Það sem gestur í
ísrael verði að gera sé að
upplifa og reyna að skilja hvað
hafi leitt til þess kynlega
ástands — og reyna að skilja
það — að Israelar nú eru
tilneyddir að koma fram sem
hernámsveldi og fara með það
hlutverk sem fram að stofnun
Ísraelsríkis var jafnan í hönd-
um fjenda þeirra og kúgara.
Þetta er verulega athyglis-
verð bók sem er ástæða til að
ætla að geti — þótt sumir
kaflarnir séu dálítið abstrakt
skrifaðir — aukið skilning
manna á ísraelsku þjóðfélagi
og því mannlífi sem þar þrífst.
Jóhanna Kristjónsdóttir

&w""''fa'-ae’'"0i.vv>'

V\A
<Z$