Morgunblaðið - 04.02.1981, Qupperneq 14

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. FEBRÚAR 1981
42
„Það er
beinlinis
óeðliiegt að
Verzlunar-
bankinn
veiti lán til
kaupa á er-
lendri vöru,
en viðskipta-
mennirnir
verði siðan að
labba með lán-
ið i aðra
banka tii að
borga vöruna
þar og greiða
þóknun
íyrir.“
Útibú
Um þessar mundir tókum við að huga
að stofnun útibúa. Síðari hluta árs 1962
tók fyrsta útibú bankans til starfa að
Laugavegi 172. Útibússtjóri varð Árni H.
Bjarnason, sem er nú skrifstofustjóri
bankans, en Halldór Júlíusson er núver-
andi útibússtjóri að Laugavegi 172.
I dag starfrækir bankinn 5 útibú, og
hlutur þeirra í starfsemi bankans hefur
vaxið ár frá ári. Snemma á árinu 1963
var opnað útibú í Keflavík, þar sem
Helgi Hólm er nú útibússtjóri. Af-
greiðslu opnuðum við í Umferðarmið-
stöðinni 1966, sem var breytt í útibú 1979
og er Karl G. Jónsson þar útibússtjóri.
Vorið 1975 tók til starfa útibúið að
Arnarbakka 2 í Breiðholti, og þar er
útibússtjóri annar Karl Jónsson. Að
Grensásvegi 13 stofnuðum við síðan
útibú árið 1977 og er Einvarður Jósefs-
son útibússtjóri þar.
Við viljum ákveðið stofna fleiri útibú,
en til þess þarf heimild frá bankamála-
ráðherra að fenginni umsögn Seðlabanka
íslands. Þessir aðilar hafa á undanförn-
um árum verið mjög tregir til að veita
leyfi fyrir stofnun nýrra útibúa, þó
væntum við þess fastiega að við njótum
þar ekki síðri afgreiðslu en aðrir. Við
höfum bætt mjög aðstöðuna hjá útibúun-
um, og nú eru einungis útibúin á
Umferðarmiðstöðinni og að Laugavegi
172 í ieiguhúsnæði.
V erzlunarlánas jóður
Árið 1967 var sett á laggirnar stofn-
lánadeild við bankann, sem sinnir stofn-
iánahiutverki fyrir verslunina. Hlaut
hún nafnið Verziunarlánasjóður, og hef-
ur hann öðru fremur veitt verslunar-
fyrirtækjum lán til öflunar eigin hús-
næðis og til meiriháttar endurbóta á
eldra húsnæði. Starfsemi sjóðsins hefur
vaxið ár frá ári, en hann er að megin
stofni til fjármagnaður með lánsfé, sem
síðan eru endurlánuð. Sl. ár veittum við
úr honum 1626 milljónir g.króna. Það er
að kannski ekki stór upphæð, en hún
nýtist vel. Siðan stofnlánadeildin tók til
starfa hefur hún getað stuðlað að
uppbyggingu nýrra verslana í nýjum
hverfum og tryggt þannig, að neytend-
urnir fengju góða þjónustu um leið og ný
íbúðarhverfi hafa risið af grunni.
Hús verzlunarinnar
og tölvuvæðing
Við leigðum fyrst í stað í Bankastræt-
inu fyrir aðalbankann, en keyptum allt
húsið síðari hluta árs 1963 og fengum
það afhent snemma árs 1964. Þar með
var tryggt húsnæði fyrir bankann næstu
árin, hvað iengi sem það svo sem dugar.
Við erum aðilar að samtökum sem
standa að byggingu Húss verslunarinnar
við Kringlumýrarbraut, sem nú er fok-
helt. Eignarhlutur Verzlunarbankans er
34%, og þar er ætlunin að þar geti
bankinn í framtíðinni haft aðstöðu fyrir
starfsemi sína. Það er óráðið ennþá, að
hve miklu leyti húsið verður nýtt undir
starfsemi bankans fyrst í stað, en í dag
hugsum við fyrst og fremst um aö leysa
úr þeirri þörf fyrir aukið starfsrými, sem
verður á næstu árum.
Þegar við í Verzlunarbankanum höfum
staðið frammi fyrir nýjum verkefnum,
höfum við ævinlega leitað til hluthaf-
anna og aukið hlutafé bankans til þess að
gera okkur kleift að ráðast í þau. í
sambandi við byggingu Húss verzlunar-
innar jukum við hlutafé bankans um 300
milljónir og er það nú um 800 milljónir
g.króna í ailt. Það er mikil samstaða
meðal hluthafa bankans og þeir hafa
jafnan stutt hann eftir megni, þegar
hann hefur staðið í stórræðum, og
ævinlega tekið þátt í uppbyggingarstarfi
bankans.
Allt frá 1956 hefur verið náið samstarf
með Verziunarsparisjóðnum og síðan
Verzlunarbankanum og Lífeyrissjóði
verzlunarmanna, og hafa þessar tvær
stofnanir starfað undir sama þaki frá
upphafi. Lífeyrissjóður verzlunarmanna
er nú stærsti lífeyrissjóður landsins, og
hafa stjórnendur hans markað sjálf-
stæða stefnu á fjölmörgum sviðum og
bryddað uppá margvíslegum nýjum hug-
myndum varðandi störf og stefnu lífeyr-
issjóða.
Á seinni árum hefur átt sér stað
víðtæk tæknivæðing innan bankans og
fuilkomnar tölvur teknar í notkun.
Nú höfum við bankastjórarnir t.d.
skerma uppá borði hjá okkur og fáum á
þá allar þær upplýsingar sem við þurfum
í það og það sinnið, frá tölvu í bankanum,
um viðskiptamenn o.s.frv. og innan
bankans hefur öll starfsaðstaða ger-
breyst við tölvuvæðinguna. Upplýs-
ingastreymið er ailt mun hraðara en
áður var. Við erum með eigin töivu fyrir
daglega starfsemi, þar sem koma allar
dagiegar færslur ásamt aðalbókhaldi
bankans, en tékkafærsla og bókun velti-
reikninga eru unnin í Reiknistofu bank-
anna.
Raunvextir og
Hagdeild
heimilisins
Við höfum verið að vinna að því uppá
síðkastið, að koma á skipulögðu fræðslu-
starfi fyrir almenning um þá sparnað-
armöguieika sem fyrir hendi eru, og þau
kjör sem sparifjáreigendum bjóðast í
dag, ásamt því að veita fólki leiðbein-
ingar um gerð greiðsluáætlunar, þannig
að það geti með þeim hætti skipulagt
betur sín fjármál.
í allri umræðunni í fjölmiðlum um
vexti og vaxtamál er oft lögð meiri
áhersla á vaxtabyrði lántakenda heldur
en þá staðreynd að með raunvaxtastefnu
er verið að- hvetja til aukins innlends
sparnaðar. Háir innlánsvextir höfða
fyrst og fremst til hvatningarinnar að
auka sparnað, og eins vernda þeir
hagsmuni þess fólks, í flestum tilfellum
eidra fóiks og barna, sem á sparifé í
innlánsstofnunum. Það má ekki gleyma
hagsmunum þessa fólks í umræðunni um
þau vaxtakjör sem í landinu gilda, vegna
þess að forsendan fyrir því að áhugi sé til
peningalegs sparnaðar, er að þau kjör
sem í boði eru, séu sambærileg við önnur
sparnaðarform í þjóðfélaginu.
Á hinn bóginn er afleiðing hárra
innlánsvaxta háir útlánsvextir, og það
eru áreiðanlega takmörk fyrir því hvað
atvinnulífið og einstaklingar geta greitt
háa vexti. Þess vegna verður markmiðið
að vera að ná tökum á verðbólgunni og
lækka verðbólgustigið í þjóðfélaginu. Þá
fylgir vaxtalækkun í kjölfarið, miðað við
þær hugmyndir sem fylgt hefur verið að
undanförnu og settar hafa verið í lög.
Við viljum sérstaklega á þessum tíma-
mótum í starfi Verzlunarbankans, fagna
þeirri stefnu sem tekin hefur verið upp,
að styrkja hag sparifjáreigenda.
Það er greinilegt að bætt vaxtakjör
hafa aukið innlánsfé peningastofnan-
anna, eins og fram hefur komið í
fjölmiðlum nýverið. Verzlunarbankinn
hefur ekki í annan tíma haft meiri
innlánsaukningu en sl. ár eða 68,3%, sem
er yfir meðaltalsaukningu bankanna.
Við viljum gera okkar til þess að
hvetja til aukinnar sparifjármyndunar,
og höfum þess vegna ákveðið að koma á
fót ráðgjöf fyrir hinn almenna viðskipta-
mann, og köllum við þessa ráðgjafar-
starfsemi Hagdeild heimilisins.
Við væntum þess að sem flestir nýti
sér þá aðstoð í formi upplýsinga sem
starfsfólk bankans er reiðubúið að veita.
Við kynntum hagdeildina lítillega sl.
haust og viðbrögð fólks voru ákaflega
jákvæð. Þessi nýjung er vel til þess fallin
að leiðbeina fólki og gefa upplýsingar.
Það eru stöðugar breytingar í þessum
efnum sem koma að litlu haldi ef fólkið
veit ekki af þeim og þekkir þá möguleika
og þau tækifæri, sem því bjóðast.
Árangur
Árangurinn er tvímælalaust jákvæður
af 25 ára starfi Verzlunarbankans. í
fyrsta lagi hefur hlutdeild bankans í
útlánum til starfsemi hinnar frjálsu
verzlunar í landinu orðið það snar þáttur
í heildarfyrirgreiðslu hennar í banka-
kerfinu, að það er þáttur sem hana
munar verulega um. Enda þótt Verzlun-
arbankinn sé ekki nema með 2,8% af
heildarútlánsfé í peningakerfinu, þá er
,hann með um 19,2% af heildarlánum til
verslunar annarrar en samvinnufélaga
og olíufélaga. 52,9% af heildarútlánum
bankans fara til einkaverslunar.
Sá útlánaflokkur sem við höfum lagt
aðra megin áherslu á, eru lán til hinna
almennu viðskiptamanna, en þau voru í
lok ársins 1980 26,9% af heildarútlánum
bankans.
Áður fyrr bar mjög oft á því, ef gera
þurfti sérstakar ráðstafanir í iánamái-
um, að þá var fyrst og fremst tekið af
•starfsfé verslunarinnar því þar er mest
um skammtímalán í bankakerfinu og
fljótast að draga úr lánum til verslunar,
ef veita þurfti fé í aðrar áttir. Eftir að
peningastofnun komst á fót, sem öðrum
fremur vill vinna fyrir viðskiptalífið, þá
breyttist þetta viðhorf til verslunarinn-
ar, einnig í öðrum lánastofnunum. Þann-
ig hefur Verzlunarbankinn orðið til þess
að styrkja stöðu verslunar óbeint í
öðrum peningastofnunum.
Starfsemi Verzlunarsparisjóðsins og
Verzlunarbankans hefur orðið til þess að
auka samstöðu þeirra aðila sem vinna að
framgangi viðskiptalífsins í landinu. Má
á mörgum sviðum merkja það aukna
samstarf. Hús verzlunarinnar hef ég
nefnt fyrr, en þar verður í framtíðinni
sameiginlegur starfsvettvangur þessara
samtaka. Þá má og nefna sem dæmi um
aukna samstöðu félags samtaka við-
skiptalífsins, starfsemi samtakanna
„Viðskipti og verzlun", sem vinna að
kynningar- og fræðslustarfi.
Framtíðin
Framtíðin er nú ævinlega óráðin og
erfitt um hana að spá. Við stefnum
auðvitað að því að auka starf bankans á
komandi árum, eftir því sem við höfum
vit og krafta til. Við hljótum að sækja á
brattann með djörfung og festu, og
byggja á því farsæla starfi sem þegar
hefur verið unnið.
Þau eru mörg markmiðin að keppa að í
framtíðinni. Eitt er að afla bankanum
heimilda til erlendra viðskipta, svo
bankinn geti sinnt þeim þætti í þjónust-
unni við viðkiptamenn hans eins og
öðrum. Árið 1971 heimilaði bankamála-
ráðherra fjölgun gjaldeyrisbankanna, en
Seðlabankinn óskaði þá eftir ákveðnum
breytingum á gildandi gjaldeyrislöggjöf í
þessu sambandi. Um þá breytingu náðist
ekki samstaða á Alþingi, þannig að
málinu var slegið á frest og nú 10 árum
síðar er flest við það sama í þessum
efnum. Þessi málalok ollu okkur í
Verzlunarbankanum miklum vonbrigð-
um á sínum tíma, og verður ekki enn séð
hvenær við fáum heimild til erlendra
viðskipta. Það er rökrétt að Verzlunar-
bankinn annist gjaldeyrisafgreiðslu við
viðskiptamenn sína, sem ekki vilja þurfa
að snúast í skiptum við marga banka ...
Það er einnig beinlínis óeðlilegt að
Verzlunarbankinn veiti lán til kaupa á
erlendri vöru, en viðskiptamennirnir
verði síðan að labba með lánið í aðra
banka til að borga vöruna þar og greiða
þeim þóknun fyrir.
Næst má nefna af framtíðarverkefn-
um, að við hljótum að færa út kvíarnar,
þannig að starfssvið bankans nái út fyrir
höfuðborgarsvæðið.
Það er sem sagt einkum þrennt sem
Verzlunarbankinn keppir að í næstu
framfið: Efla núverandi starfsemi, taka
upp erlend viðskipti, og stækka starfs-
svið bankans með því að stofna fleiri
útibú og þá sérstaklega úti á landi.
í lokin vil ég þakka fjölmörgum
samstarfsmönnum gegnum árin. Verzl-
unarbankinn hefur átt því láni að fagna,
að haldast vel á góðu fólki, sem hefur
orðið mjög hæft í sínu starfi og unnið af
ósérhlífni og mikilli samviskusemi í þágu
bankans. Þá vil ég ekki síður minnast
hinna ágætu stjórnarmanna bankans
lifandi og liðinna, sem mér hefur verið
mikil ánægja að fá að starfa með og
orðið mér lærdómsríkt og á ýmsan hátt
ómetanlegt. — J F Á
Núverandi bankaráð Verzlunarbanka íslands: Sverrir Norland, Þorvaldur Guð-
mundsson, Pétur O. Nikulásson form., Guðmundur H. Garðarsson og Leifur
ísleifsson. Myndin er tekin 15da mars 1980.