Morgunblaðið - 01.07.1981, Qupperneq 8

40
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. JÚLÍ 1981
opna fyrir sig. Því ef mönnum er meira um tjón en þjófnaði og það eru
kunnugt um að dyr séu ekki einnig dæmi þess að menn hafi verið búnir
læstar innan frá, er þetta ósköp að kaupa einangrun í tveggja hæða
auðvelt fyrir þá. Eldvarnaeftirlitið hús og komið að öllu ónýtu. Það er
gerir það að kröfum sínum að allir margs að gæta og aldrei of varlega
útgangar og neyðarútgangar, séu farið, það er ef til vill leiðinlegt að
læstir með snerillæsingum, svo auð- segja að menn þurfi að fylgjast með
veldara sé að komast út, ef hættu eignum sínum jafnvel um miðjar
ber að höndum. En auk þess þyrftu nætur. Þá er það einnig mjög
að vera öryggislæsingar á öllum mikilvægt að þeir, sem vita um, eða
útgöngum, svo hægt sé að ganga hafa orðið vitni að innbrotum, láti
tryggilega frá þeim, þegar ekki er vita og hafi gott samstarf við
verið að vinna í húsinu. lögregluna, því með því eru þeir að
Þá er rétt að geta þess að hjálpa samborgurum sínum fremur
þjófavarnakerfi eru enn fremur en lögreglunni."
óalgeng hér á Islandi og stafar það
„ÁRIÐ 1972 voru innbrot í Reykjavík alls 737 og næstu árin
voru þau að meðaltali 700 á ári og 1975 voru þau 732. í febrúar
1975 hóf lögreglan samvinnu við atvinnurekendur og húseig-
endur alls konar og upp úr því fer innbrotum í borginni
fækkandi. 1976 voru þau 607, 1977 510 og fækkar síðan stöðugt
næstu árin og í fyrra voru þau aðeins 450. Verstu mánuðirnir
eru marz, apríl og maí, en þá eru innbrot að meðaltali í
kringum 60.
70% þeirra, sem eru handteknir á innbrotsstað, eru innan
við 20 ára og 1980 voru 30% þeirra 15 ára og yngri, sá yngsti
aðeins 10 ára,“ sagði Grétar Norðfjörð, lögreglumaður, er
Morgunblaðið ræddi við hann um innbrot í Reykjavík og varnir
gegn þeim, en hann hefur um árabil unnið að innbrotavörnum.
Grétar Norðfjörð lögregluþjón um afbrot og
þjófavamir í Reykjavík
Rætt við
Innbrotavarnir í flest-
um tilfellum einfaldar
í hverju er samvinna lögreglunnar
og húseigenda fólgin?
„Þetta er í flestum tilfellum frem-
ur einfalt, við brýnum fyrir húseig-
endum að ganga þannig frá húseign-
um sínum að þær bjóði ekki inn-
brotsþjófa hreinlega velkomna, eins
og oft hefur verið raunin á. Það þarf
að loka gluggum og dyrum þannig að
ekki sé auðvelt að brjóta þær upp og
mikilvægt er að hafa bak og hliðar-
lóðir vel upplýstar, sérstaklega ef
þær eru afskekktar. Nú síðan eru
auðvitað ýmis fleiri atriði, sem koma
til og eru ekki síður mikilvæg, en
með því að gefa upplýsingar um þau
í blaðaviðtali, gefur maður auðvitað
einnig óæskilegum „gestum" upplýs-
ingar og því vil ég ekki segja meira
um þjófavarnirnar að svo stöddu.
En það er rétt að geta þess að þó
góður árangur hafi náðst, er ábyggi-
lega hægt að gera betur og því mega
menn ekki sofna á verðinum. Hlut-
verk lögreglunnar er fyrst og fremst
að fyrirbyggja afbrot og að því
vinnum við að sjálfsögðu, en það
verður aldrei hægt að koma í veg
fyrir slíkt svo nokkru nemi, nema
með samvinnu hins almenna borg-
ara.“
Tjón af völdum inn-
brota í Reykjavík árið
1980 er ekki undir 200
milljónum gkr.
Hvað með tjón af völdum inn-
brota?
„Tjónið er auðvitað gífurlegt og
meira en margir gera sér grein fyrir,
nærri lætur að meðal tjón í innbrot-
um í Reykjavík á síðasta ári hafi
verið um 300.000 gkr. Þannig er
heildartjónið á árinu um 200 millj-
ónir gkr, eða 405.000 gkr á dag. Inn í
þessar tölur tek ég bæði það, sem
stolið er og skemmt og oft eru
skemmdirnar mun meiri en verð-
mæti þess, sem stolið er. Það á
einkum við, þegar brotizt er inn í
skrifstofubyggingar og hver hurðin
á eftir annarri brotin og húsgögn
skemmd. Á hinn bóginn er ekki
mikið skemmt þegar farið er inn í
geymslur eða verkfæraskúra, en í
slíkum tilfellum er með ólíkindum
hve mikil verðmæti eru skilin eftir í
rándýrum rafmagnsverkfærum og
handverkfærum, sem auðvitað
hverfa og virðist auðvelt að losna við
og koma í verð. Hvað geymslurnar
áhrærir er sjaldan um eins mikil
verðmæti að ræða, en kannski veru-
leg verðmæti fyrir þá, sem fyrir
tjóninu verða. Þar er oft um per-
sónulega muni að ræða, sem eru
eigendunum gjörsamlega óbætan-
legir vegna persónulegra minja, en
ekki mikils virði á sölumarkaði.
Dæmi þess að stolið sé
úr flíkum við rúmstokk
sofandi fólks
Þá er rétt að benda fólki á að
skilja ekki eftir mikil verðmæti
heima hjá sér. Það eru fjölmörg
dæmi þess að menn hafi það fyrir
vana að taka með sér heim að kvöldi,
kannski öll sín viðskipti og eru
kannski með fleiri hundruð þúsundir
króna heima í stofu yfir nóttina. Það
eru mörg dæmi þess að brotizt er inn
hjá sofandi fólki og að stolið er úr
flíkum á stól við höfðalag þess.
Þannig að segja má að ekki séu til
þær tegundir innbrota, sem ekki eru
framin hérlendis, en þau eru vissu-
lega ekki í eins miklum mæli og
erlendis, en það er framið eitt og
hálft innbrot á dag að jafnaði á ári
hverju í Reykjavík. En það má segja
að eðlileg innbrotatíðni í Reykjavík
undanfarin ár sé um 2 innbrot á dag.
Þetta kemur þó auðvitað ekki svona
jafnt út, það geta komið allt að 10
innbrot um eina helgi og þá er aðeins
miðað við hús, ekki þann fjölda
fyrirtækja, sem brotizt er 'inn í í
hverri byggingu."
Nær alltaf farið inn um
opnanleg fög
Hvernig er oftast farið að við
innbrot?
„Það er nær undantekningalaust
farið inn um opnanleg fög, það er að
segja að brotin er rúða í opnanlegum
glugga, ég tala nú ekki um ef þeir
eru skildir eftir opnir og svo er farið
í gegn um hurðir og innganga helzt í
portum eða baklóðum og í kjöllurum.
Þetta þarf allt að vera vel frágengið,
ef ekki á illa að fara. Það má nefna
sem dæmi að fyrir skömmu var farið
inn um glugga í fyrirtæki, sem
staðið hefur opinn í 31 ár að sögn
eigenda án þess að nokkuð kæmi
fyrir. Hefði glugginn verið lokaður,
hefði enn ekkert komið fyrir. Þessi
gluggi er aðeins 20 cm í þvermál og
það minnsta sem okkur er kunnugt
um að farið hafi verið inn um er 15
cm og í slíkum tilfellum er að
sjálfsögðu um börn að ræða og þá er
einnig til í dæminu að einhver eldri
hafi sent barnið inn til að láta það
líklega af því að hingað til hafa
menn getað varið sig gegn þjófum
með því að ganga tryggilega frá
húsnæði sínu og þannig sparað sér
kerfið, þangað til þeir vakna svo upp
við vondan draum. Þessi kerfi eru
nokkuð dýr og menn hafa ekki gert
sér grein fyrir notagildi þeirra og í
mörgum tilfellum er þeim ekki einu
sinni haldið við, þó að þau séu til
staðar og þá er málið orðið alvarlegt.
En frumástæðan fyrir því að svo
lítið er um þessi kerfi er sú að við
eigum aðeins við „áhugamenn í
faginu" að etja.“
Mest brotizt inn í
gömlu hverfunum
Eru einhver hverfi í borginni, sem
verða verr úti í innbrotafaraldrinum
en önnur?
„Já, því er ekki hægt að neita.
Aðalinnbrotasvæðið í Reykjavík tak-
markast af Ánanaustum að vestan
og Kringlumýrarbraut að austan og
er innan Miklubrautar og Hring-
brautar. Þarna er framinn bróður-
partur allra innbrota. Þetta er
gamla hverfið, illa er gengið frá
íbúðar- og verksmiðjuhúsum. Þing-
holtin, Laufásvegurinn og Berg-
staðastrætið verða oft fyrir barðinu
á innbrotsþjófum og fólk þarna þarf
fyrst og fremst að gæta sín og ganga
tryggilega frá húsum sinum ef þau
eru yfirgefin í lengri eða skemmri
tíma, sérstaklega um nætur er
sjálfsagt að hafa einhversstaðar
logandi í þeim ljós.
Þá er einnig talsvert brotizt inn í
byggingar í smíðum og þá aðallega í
Breiðholtinu og þá er venjulega
Unglingar úr öllum
stéttum þjóðfélagsins
lenda á afbrotabrautinni
Verðið þið varir við einhverja
„stéttaskiptingu" innbrotsþjófanna?
„Við getum nú ekki gefið slíkt upp,
en segja má þó að börn og unglingar
úr öllum stéttum þjóðfélagsins lendi
einhvern tíma út á afbrotabrautinni,
en ég býst ekki við að það stafi
endilega af heimilisástæðum, heldur
fremur af vinahópnum, sem viðkom-
andi umgengst. Það er talsvert um
einmana unglinga, sem eru að leita
sér vina, allir verða jú að eiga vini,
og lenda þá kannski í höndum illa
þenkjandi unglinga og leiðast þannig
út í innbrot og annað tilheyrandi,
eingöngu til að hafa félagsskap. Og
mér er óhætt að fullyrða það að 8 af
hverjum 10 unglingum, sem við
höfum afskipti af vegna innbrota,
koma ekki undir hendur okkar nema
einu sinni. Þess ber þó að gæta, að
oft viðurkenna þeir, sem teknir eru í
fyrsta skipti, þátttöku í tugum
innbrota. Þá er oft um að ræða heila
flokka, sem gengið hafa um og
brotizt inn og það er venjulega svo
að þeir halda miskunnarlaust áfram
að brjótast inn þar til þeir eru
handteknir, það er hreinlega eina
leiðin til að stöðva þá en eftir það
heyrir það til undantekninga að
sömu unglingarnir komizt undir
okkar hendur aftur. Þá taka greini-
lega foreldrar eða aðstandendur í
taumana. Þeim hefur ekki verið það
ljóst hvað barnið hafði aðhafst, enda
erfitt að fylgjast með slíku, auk þess
sem enginn vill trúa því að barnið
hans sé komið út í eitthvað misjafnt.
Þegar svo á reynir vaknar fólk upp
við vondan draum og reynir að gera
allt, sem í valdi þess stendur til að
benda barninu á þau mistök, sem
það er að gera og í flest öllum
tilfellum tekst það.
Það er einnig athyglisvert að
stundum koma innbrotabylgjur
barna og unglinga úr einhverjum
ákveðnum skólum, en ég vil ekki
segja að einn skóli sé verri en annar,
eða eitt hverfi öðru verra."
„Án samstarfs borgara og lö
takmarkaður árangur í laus
Skommdurverk á bilum eru mjon nh'onn og þá er Kjarnan hrotið og eyðilagt það sem utan á þeim er.
Oftast er farið inn um opnanlegjög í innhrotum, gluggar cda hurðir
þá stungnar upp eins og á þessari mynd. Þvi er aldrei um of hrýnt
fyrir fólki að ganga vel frá hurðum og gluggum til að koma í veg fyrir
innhrotin.