Morgunblaðið - 09.08.1981, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. ÁGÚST 1981
23
Misjafn sauður í mörgu fé
Hvað viltu segja um vinnubrögð
bókmenntagagnrýnenda dag-
biaðanna og þá einkum út frá
þinni reynslu?
„Eg les flesta þá ritdóma sem
birtast í þeim blöðum sem ég
kemst yfir. Hvað gagnrýnendum
viðkemur, þá held ég að þar sé
misjafn sauður í mörgu fé. Sumir
þeirra vinna vel og eru málefna-
legir en aðrir ættu að láta það
ógert að eiga við þessa hluti. Mér
finnst einkennandi hjá mörgum
ungum gagnrýnendum, sérstak-
lega þeim sem kenna sig við
vinstri stefnu, að þeir eru ein-
strengingslegir og alltof uppteknir
af sínum kredduhugmyndum um
það, hvernig eigi að skrifa bækur.
Annað hvort rífa þeir niður bók-
ina, þar sem ekki stendur steinn
yfir steini, eða hæla henni og
ekkert þar á milli. Þessi einstefna
er ljótur löstur á gagnrýnendum."
Nú var bók þín „rifin niður“ ef
svo má að orði komast, af tveimur
gagnrýnendum. Seturðu þá í síðari
flokkinn?
„Já, tvímælalaust. Hér veit ég
að þú átt við Hrafn Jökulsson hjá
Tímanum og Valdísi Óskarsdóttur
hjá Dagblaðinu. Vissulega lái ég
þessu fólki ekki að hafa sínar
neikvæðu skoðanir á bók minni.
En af því að þau voru ráðin af
dagblöðum til gagnrýninnar, þá
hefðu þau mátt beita viðurkenndri
bókmenntagreiningu. Bókmennta-
greiningu, sem byggðist á for-
sendu og eðli verksins sjálfs, en
það tel ég vera grundvallarkröfu
til þess fólks sem er að kynna
verkið fyrir alþjóð."
Og ég hvet Eðvarð til að halda
áfram.
Ekki í takt við
raunveruleikann
„Hrafn segir að sagan sé „ekki í
takt við raunveruleikann". En mér
er spurn: Hvað er raunveruleik-
inn? Ég var unglingur þegar ég
skrifaði söguna og ég get alls ekki
fallist á það að ég hafi ekki
upplifað raunveruleikann. Valdísi
Óskarsdóttur ætla ég hins vegar
ekki að fjölyrða um annað en það,
að ritdómur hennar var það ómál-
efnanlegur og óskýr, að hvorki
vinir mínir sem margir eru há-
menntaðir né ég sjálfur, gátum
skilið það til fulls sem hún skrif-
aði. Meira vil ég ekki um það
segja, en ég held að hún hafi
fengið nóg á baukinn þegar ýmsir
menn deildu á hana í lesendabréf-
um, vegna þessa. Það er víst ekki
sérlega vinsælt að höfundar svari
fyrir sig, margir líta þá á að þeir
þoli ekki gagnrýni, en af því að þú
vildir að ég segði umbúðalaust frá
þeirri reynslu sem ég fékk af
minni fyrstu bók, þá hef ég ekki
gert neitt annað að segja en það
sem mér býr í brjósti."
Guðstrú á sterkar
rætur í mér
í bókinni koma fram trúarvið-
horf. Trúir þú á Guð?
„Já, það geri ég. Barnatrúin á
sterkar rætur í mér. Þegar ég var
strákur var ég um tíma í sumar-
búðum KFUM í Vatnaskógi og þar
kynntist ég hversu mikilvægt það
er að hafa trú á hið góða í
lífsbaráttunni. Það hefur veitt
mér mikla fyllingu síðan. Ég
skammast mín ekkert fyrir að
segja að ég bið bænir, bæði þegar
mér vegnar vel og illa. Ég efa það
ekki að trú mín hefur gefið mér
mikinn styrk og ég vænti þess að
hún megi verða leiðarljós í skrif-
um rnínum í framtíðinni."
Ert þú metnaðarfullur rithöf-
undur — með frægðardrauma í
kollinum?
„Ekki lengur. Það var með mig
eins og oft er með börn að ég átti
mér framtíðardrauma. Einhvern
tíma hafði mig langað til að verða
mikill rithöfundur, en það er bara
eins og með önnur bernskubrek,
að barnið vill alltaf verða einhvers
virði. Það er þó nokkuð síðan ég
hætti frægðardraumunum og
gerði mér grein fyrir því, að
velferð einstaklingsins, andleg
velferð, er ekki fólgin í því að baða
sig í sviðsljósinu og verða almenn-
ingseign — síður en svo! Mestu
máli skiptir að vera sjálfum sér
samkvæmur, áreiðanlegur og
traustur og taka tillit til samborg-
ara sinna,“ sagði Eðvarð og hér
gerðum við smá hlé á samtalinu
og hann bauð mér upp á kaffisopa.
Hef kynnst mörgum
smáborgurum
Eðvarð hefur fengist mikið við
félagsmál. Verið formaður ung-
mennafélagsins á Hellissandi og
framkvæmdastjóri Héraðssam-
bands Snæfellsness- og Hnappa-
dalssýslu. Einnig hefur hann setið
í ótal nefndum, verið formaður
skólafélags Héraðsskólans í Reyk-
holti og ritstjóri fjölda skólablaða
og kynningarrita um hin ýmsu
efni. Hann er ekki nema 21 árs og
hefur þó alla þessa reynslu að
baki. Ég spyr hann, eftir að hafa
tekið mér góðan tíma við kaffi-
drykkjuna, hvaða hæfileika menn
þurfi að vera gæddir til að hafa
áhrif og vera leiðandi í félagsmál-
um.
„í fyrsta lagi verða menn að
vera tilbúnir til að fórna miklum
tíma í þetta,“ sagði Eðvarð. „Þeir
verða að gefa sig í þetta af heilum
hug, af því að þeir vilja vinna fyrir
sjálfan sig og aðra Þeir verða líka
að vera samvinnuþýðir. Ég hef
kynnst mörgum í gegnum mín
félagsstörf, sem eru óttalegir smá-
borgarar, en það er einmitt slíkt
fólk sem kemst aldrei langt og
nýtur ekki langvarandi trausts.
Smáborgarar eru þeir menn, sem
segja eitt í dag og annað á morgun
og gera sjálfa sig að aðalatriði í
félagsstörfunum og reyna að upp-
hefja sig með þeim; eru með
persónulegt skítkast, gagnrýna
hart og gefa þess minna af sér til
uppbyggilegrar starfsemi. Þetta
fólk fer verulega í taugarnar á
mér. Félagsmálaáhugi er ekki
sannur þegar menn eru stöðugt að
togast á um persónulega smá-
muni.“
Hvað ertu að skrifa núna?
„Um þessar mundir er ég að
skrifa framhalda bókarinnar
„Gegnum bernskumúrinn" og er
áætlað að hún komi út næsta ár ef
ekkert kemur fyrir."
Vinnur á nóttunni
Hvenær skrifar þú?
„Ég skrifa mest á nóttunni
þegar aðrir sofa. Ég er mikill
næturhrafn og finn þá mest þá
kyrrð sem mér er nauðsynleg til
þessarar vinnu. Allavegana eftir
að ég flutti til Reykjavíkur. — Það
er ekki eins friðsælt hér og á
Hellissandi."
Hverskonar bækur hafa haft
áhrif á þig?
„Engin bók öðrum fremur,"
sagði Eðvarð og vildi ekki telja
neinar upp. „Oftast hafa kvik
myndir skilið meira eftir sig í
huga mér, t.d. Gaukshreiðrið,
Heimkoman — svo einhverjar séu
nefndar. Hvaða bækur ég les? Þær
eru helst um guðfræðileg efni,
sálarfræði og aðra heimspeki.
Eina tímaritið sem ég er áskrif-
andi að er Kirkjuritið og finnst
mér það vera firna gott og vandað.
Ég gríp í eina og eina íslenska
skáldsögu af og til, því auðvitað vil
ég fylgjast með hvað aðrir eru að
skrifa."
Ætla út i kennslu næsta
vetur
Lifir þú á því að skrifa?
„í sumar reyni ég að gera það,
já. Að skrifa bók getur orðið góð
fjárfesting, en kerfið er nú einu
sinni þannig uppbyggt, að maður
fær litlar greiðslur fyrir verk sitt
fyrr en nokkrum mánuðum eftir
að það hefur komið út. í sumar
held ég mér að mestu gangandi á
„free-lance“ blaðagreinum. í vetur
hyggst ég fara ú í kennslu ef ég fæ
einhvers staðar stöðu — en há-
skólinn verður látinn bíða a.m.k.
til næsta árs,“ sagði þessi ungi
rithöfundur að lokum. Ég þakkaði
honum fyrir kaffið og spjallið, og
óskaði honum góðs gengis á lista-
brautinni.
Viðtal: Tryggvi V. Lindal.
Frá 1. ágúst 1981 hafa oröið
eigendaskipti að Sæigætisgerö-
inni Opal HF. Hlutafélagið hefur
hætt rekstri, en nýtt firma undir
nafninu Sælgætisgeróin Opal
tekiö vió.
Stjórn Sælgætisgeróarinnar Opal HF. þakkar viðskiptavinum
sínum öllum ánægjuleg viðskipti á undanförnum 36 árum og væntir
þess aó fyrirtækió og hinn nýi eigandi megi áfram njóta þeirra í
rekstri.
í samræmi vió ofanritaó mun ég, Einar Ólafsson, framvegis reka
Sælgætisgeróina Opal. Mun ég leitast vió aó halda uppi þvi merki,
sem fyrri eigendur hafa áunnió fyrirtækinu meó vörugæóum og
þjónustu og vænti þess aó mega njóta þeirra vióskiptasambanda
er þeir hafa stofnað.
Heimilisfang og símanúmer helst óbreytt.
SÆLGÆTISGERÐIN OPAL HF.
Jón Guólaugsson, forstj.
Skeljatanga 1, Rvík.
SÆLGÆTISGERÐIN OPAL
Einar Ólafsson, forstj.
Drápuhlíð 48, Rvík.
HÁRSNYRTISTOFA
LI J OG VERSLUN
Sérhæfum okkur í klippingum
Vll Op/ó virka daga kl. 9-18 og laugar-
daga frá kl. 9-12. Verið velkomin.
SALON Á PARIS
Hafnarstræti 20. (Nýja húsinu við Lækjartorg). Sími 17840.