Morgunblaðið - 20.08.1981, Side 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. ÁGÚST 1981
Reykjavíkurviku að
tillögu sjálfstæðis-
manna i borgarstjórn
Eftir Markús Örn
Antonsson, borgar-
fulltrúa
Dagskrá Reykjavíkurviku setur
skemmtilegan svip á lífið í borg-
inni þessa dagana. Minnzt er
hálfrar aldar afmælis strætis-
vagnasamgangna, á Lækjartorgi
er fiskmarkaður með nýstárlegu
framboði á soðningu, að Kjarvals-
stöðum verður fyrirlestrahald og
listviðburðir, í starfsmiðstöðvum
æskulýðsráðs víða um borgina eru
haldnar skemmtanir, skákmót og
.fjölskylduhátíðir svo að eitthvað
sé nefnt. Þrjár stofnanir borgar-
innar eru sérstaklega kynntar á
þessari Reykjavíkurviku, Strætis-
vagnar Reykjavíkur, Bæjarútgerð-
in og Slökkviliðið. Bækistöðvar
þeirra verða opnar borgarbúum og
öðrum gestum þannig að þeim
gefist kostur á að kynnast starfi
þeirra og umfangi og mikilvægri
þjónustu, sem þær veita Reykvík-
ingum.
Reykjavíkurvika er haldin að
frumkvæði sjálfstæðismanna í
borgarstjórn. Þann 7. desember
1978 fluttum við fulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins svohljóðandi til-
lögu í borgarstjórninni:
„Borgarstjórn samþykkir að
ár hvert skuli efna til sérstakrar
„Reykjavíkurviku“ í tengslum
við 18. ágúst. afmælisdag borgar-
innar. Dagskrá „Reykjavíkur-
viku“ skal annars vegar miðast
við að kynna Reykvíkingum
borgarstofnanir. hlutverk þeirra
og starfsemi og hins vegar lífga
upp á hæjarbrag með listviðburð-
um og útiskemmtunum og skal
leita eftir samstarfi við áhuga-
mannafélog í horginni um þann
þátt.
Um „Reykjavíkurviku“ skal
sjá 3ja manna nefnd, kjörin af
horgarráði til árs í senn. Með
nefndinni skulu starfa þeir emb-
ættismenn. sem borgarráð ákveð-
ur hverju sinni.“
í borgarráði var í framhaldi af
þessu ákveðið að Reykjavíkurvik-
an skyldi haidin annað hvert ár,
það ár sem Listahátíð fer ekki
fram, og var riðið á vaðið með
framkvæmd tillögunnar í ágúst
1979, þegar fyrsta Reykjavíkur-
„Með tillögu okkar
um Reykjavíkurviku
höfum við sjálfstæð-
ismenn enn viljað
stuðla að tilbreyt-
ingu í borgarlífinu,
upplyftingu á góðum
síðsumarsdögum og
jákvæðri afstöðu
borgaranna til þjón-
ustu borgarstofnana.
Virðing og hlýjar til-
finningar í garð
Reykjavíkur eru
hafnar yfir flokka-
drætti meirihluta og
minnihluta.“
vikan var haldin. Fulltrúar meiri-
hluta og minnihluta borgarstjórn-
ar hafa átt sæti í framkvæmda-
nefndinni. Það hefur komið í minn
hlut að vinna að þessum málum
fyrir hönd sjálfstæðismanna.
Samstarf hefur verið ágætt í
nefndinni og pólitískum ágrein-
ingi vikið til hliðar en höfuð-
áherzla lögð á að rifja upp sögu
borgarinnar og stofnana hennar,
vekja athygli á þeim þjónustu-
þáttum, sem borgin verður að inna
af hendi í þágu íbúa hennar, og
gefa borgarbúum kost á að njóta
listar og skemmtunar í nokkrum
mæli, þó að þess hafi vandlega
verið gætt að stilla kostnaði af
framkvæmd Reykjavíkurviku
mjög í hóf. Allir aldursflokkar
finna eitthvað við sitt hæfi í
dagskrá Reykjavíkurvikunnar að
þessu sinni. Yngstu borgararnir
t.d. verða áreiðanlega í essinu sínu
á síðdegisskemmtun og fræðslu-
sýningu slökkviliðsins við Slökkvi-
stöðina í Öskjuhlíð á laugardag-
inn.
Það er einnig við hæfi að á ári
fatlaðra eru allmörg dagskrárat-
riði einkanlega tileinkuð áhuga-
málum þeirra.
Mörg spakleg orð hafa verið
látin falla um mannlíf í miðbæn-
um og hvern fjörkipp það hafi
tekið að undanförnu. Útimarkaður
og hljómleikahald í kvosinni er
gjarnan nefnt sem dæmi þar um.
Vert er að minnast af því tilefni
ákvörðunar borgarstjórnar í tíð
meirihluta sjálfstæðismanna um
göngugötu í hluta Austurstrætis.
Hún var forsenda fyrir þeim
miðborgarbrag, sem margir vilja
þakka sér nú. Færanlegur sviðs-
vagn, sem borgin aflaði sér árið
1974 kemur nú í góðar þarfir á
útihljómleikum poppara og ann-
arra sem vilja skemmta borgar-
búum. Félagsmiðstöðvarnar, sem
nú er verið að taka í notkun úti í
hverfum borgarinnar og eiga ör-
ugglega eftir að verða mikil lyfti-
stöng fyrir menningar- og félags-
líf borgarbúa, eru árangur af
stefnumótum borgarstjórnar á ár-
unum 1971—1973, þegar sérstök
nefnd á vegum æskulýðsráðs gerði
tillögur um þessa uppbyggingu og
hófst þegar handa með félags-
miðstöðinni Fellahelli í Breiðholti.
Með tillögu okkar um Reykja-
víkurviku höfum við sjálfstæðis-
menn enn viljað stuðla að tilbreyt-
ingu í borgarlífinu, upplyftingu á
góðum síðsumarsdögum og já-
kvæðri afstöðu borgaranna til
þjónustu borgarstofnana. Virðing
og hlýjar tilfinningar í garð
Reykjavíkur eru hafnar yfir
flokkadrætti meirihluta og minni-
hluta.
Erlendar
bækur
Jóhanna Kristjónsdóttir
Chr ist:’s Memor ial
Eftir Dinah Silveira
de Queiroz
Bækur brasilískra höfunda
eru ekki mikið þekktar hérlend-
is, fremur en margra annarra
landa Suður-Ameríku. þótt ein-
staka menn hafi þýtt bækur frá
þessum heimshluta yfir á ís-
lenzku og stundum með frábær-
um árangri.
Dinah Silveira de Queiroz er
með kunnari höfundum Brasilíu
og mun hafa ritað um þrjátíu
Dinah Silveira
bækur, margar eru sögulegar,
aðrar “trúarlegar vísindaskáld-
sögur", hún hefur einnig skrifað
smásögur og svo mætti lengi
telja. Hún er einnig ein af
tveimur konum sem á sæti í
akademíunni í landi sínu.
Christ’s Memorial er ekkert
staðbundin fyrir Brasilíu, nema
síður sé. Eins og titillinn' gefur
til kynna færist skáldkonan ekki
lítið í fang, hún skrifar endur-
minningar Jesú Krists og gerir
það í fyrstu persónu. Hún reynir
að sýna Jesúm innan frá og segir
sögu lífs hans eins og hún
ímyndar sér að hann hafi upplif-
að það. I formálsorðum að bók-
inni segir hún: „Af mikilli auð-
mýkt fyrir þessu verki vona ég
að mér hafi tekizt að setja í það
hið bezta sem í mér er og ég
vænti þess að þeim sem les
bókina fari jafnt og mér, að þeir
sjái Krist."
Við lestur bókarinnar vaknaði
fyrst og fremst aðdáun mín á
því, hversu höfundur virðist
hafa lesið sér vel og vandlega til
um þá tíma sem sagan gerist á
og hún tjáir sig skilmerkilega en
dálítið skrúfað; hjá því verður
væntanlega ekki komizt í slíku
verki. Hvort þessi bók verður til
þess að auka skilning á Jesú
Kristi, sem manneskju og guðs-
syni, skal ósagt látið. Ég verð að
viðurkenna það að mér fór ekki
svo. Ég sá ekki Krist við lestur
bókarinnar, skynjun mín á
mannssyninum dýpkaði ekki.
Þetta kann að stafa af því að
hugarfarið hafi ekki verið öld-
ungis rétt. Eða kannski svona
bók höfði ekki tii íslendingseðl-
isins nema að vísu sem lesning,
en langt í frá nein opinberun.
Önnur bók endurminninga
Krists mun annað hvort vera
komin út eða í þann veginn að
gera það. Þar lýkur þessari bók
að Jesús hefur breytt vatni í vín
og Salóme hefur fengið höfuð
Jóhannesar skírara.
Það er mikill kostur í þessari
bók að finna einlægni höfundar
og eins og áður er vikið að mjög
virðingarvert hversu hann hefur
lagt sig fram um að setja sig inn
í heimildir og andrúm þess tíma
sem Jesús lifði á.
Líftóran treind
Þegar skandinavískum bók-
menntatímaritum er flett má
segja að þau séu mörg hver eins
og helsjúkur maður sem vill
umfram allt láta treina í sér
líftóruna.
Kunnasta bókmenntatímarit
Svíþjóðar er BLM, en það hefur
verið með líku sniði lengi. Að
vísu má af því ráða hvað er efst
á baugi hverju sinni í menning-
arefnum, en stefnumótandi er
það sjaldan.
I BLM eru leiðararnir oft vel
skrifaðir og stundum það besta í
ritrnu. Áhersla er lögð á rit-
dóma. Oftast eru þeir eftir unga
gagnrýnendur og líkt og skrifað-
ir í æfingarskyni, alvaran lítil á
bak við fullyrðingarnar um góð-
ar bækur og vondar. Algengt er
að engin niðurstaða fáist og er
það út af fyrir sig virðingarvert.
Best er að dæma sjálfur.
Viðtölum hefur fjölgað í BLM
að undanförnu og eiga þau sinn
þátt í að ritið er ekki eins
alvörugefið og strangbók-
menntalegt og forðum. I júní-
heftinu er til dæmis viðtal við
bandaríska rithöfundinn Philip
Roth, einn hinna fjölmörgu höf-
unda af gyðingaættum. En Roth
lítur ekki á sig sem baráttumann
gyðingdóms eða kallaðan til að
bera blak af gyðingum. í viðtal-
inu kemur í ljós að hann er
prýðilega sjálfhæðinn og hrein-
skilinn úr hófi. Frakkanum sem
ræðir við hann þykir þetta
viðhorf óbandarískt og spyr rit-
höfundinn hvort hann sé ekki
einangraður af þessum sökum.
Roth fullvissar spyrjandann um
að hann sé ekki eini hæðni
Bandaríkjamaðurinn, segist
þekkja tólf slíka persónulega og
hafi fengið bréf frá sex.
Eitt af uppáhaldsumræðuefn-
um franskra bókmenntamanna
er strukturalisminn. Um hann
segir Philip Roth: „Ég er frá
New Jersey og strukturalisminn
hefur ekkert haft að segja fyrir
mig.“
Þessi grein átti að fjalla um
skandinavísk bókmenntatímarit
en nú sé ég að viðtalið sem hér er
drepið á er þýtt úr franska
vikublaðinu Le Nouvel Observa-
tur.
Ord & Bild er tímarit sem
hefur komið út í níutíu ár. Það
var lengi málgagn fagurkera, en
Bókmenntir
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
hefur gerst marxískt og stund-
um einhliða í efnisvali. Um
vaxandi hægristefnu fjallar 2.—
3. tbl. þessa árs. Birt er fróðlegt
viðtal við Arne Ruth, ritstjóra
Expressen, sem hefur áhyggjur
af þessari þróun, en skirrist ekki
við að benda á ýmislegt sem
hægrimenn hafi til síns máls.
Eitt af því eru yfirþyrmandi
ríkisafskipti.
Á þessi rikisafskipti benti
marxistinn Júrgen Habermas og
af honum hafa hægrimenn Iært
að dómi Arne Ruth. í Ord & Bild
er viðtal við Habermas sem á
tímum stúdentauppreisnanna í
lok sjöunda áratúgar varaði við
„vinstrifasisma" sem hann þótt-
ist finna keiminn af hjá ákaf-
lyndum baráttumönnum.
Það er athyglisvert að jafn-
framt því sem Habermas gerir
sér ljóst að sú hætta er fyrir
hendi að hægristefna leiði til
þess að kröfur um aukið vald og
stjórn fái byr undir vængi er
hann sannfærður um að mál-
flutningur íhaldsmanna sé oft í
anda Marx og Webers samanber
umhverfisvernd og áróður gegn
gjöreyðingarvopnum og ekki síst
gagnrýni á skrifstofubákn nú-
tímans.
Ord & Bild birtir líka forvitni-
lega umræðu sem fjallar um
bókmenntagagnrýni í Kína, en
visst frjálsræði í þeim efnum
gerir nú vart við sig.
Meðan bókmenntatímaritin
fæðast og deyja í Danmörku
(Fælleden, Chansen) eru Norð-
menn iðnir við að koma út
Vinduet sem er lifandi tímarit
um bókmenntir og menningar-
mál. Ritstjóri þess nú heitir
Janneken Överland og það er
gefið út af Gyldendal Norsk
Forlag.
Vinduet (2. h. 35. árg.) er að
mestu helgað norskri skáld-
sagnagerð og er einkum reynt að
brjóta til mergjar verk þriggja
höfunda: Edvard Hoem, Knut
Faldbakken og Cecilie Löveid.
Einnig er vikið að vanræktri hlið
leikbókmennta (að minnsta kosti
hjá okkur): útvarpsleikritum.
Ivar Holm veltir fyrir sér hvern-
ig komið væri fyrir Karel Capek
ef hann væri á lífi í Tékkóslóv-
akíu, einkum með hliðsjón af
örlögum Vaclavs Havel sem
dæmdur var til 4% árs fangels-
isvistar og hefur nýlega verið
kjörinn heiðursfélagi Rithöf-
undasambands Noregs.
í Vinduet er dálítið af ritdóm-
um (færri en í BLM). Styrkur
tímaritsins er fjölbreytnin þótt
það sé enn furðu hefðbundið
þrátt fyrir nýstárlegt útlit.
Vinduet er töluvert upptekið
af kvennabókmenntum og vanda
kvenna, einkum kvenrithöfunda.
Dæmi er viðtal við Karin Moe
sem gaf út Kjönnskrift (1980) og
er sannfærð um kúgun karlrit-
höfunda, frekjuhunda eins og
Jan Erik Vold, Stein Mehren og
Knut Faldbakken. Fyrir karlrit-
höfunda og karlgagnrýnendur
sem sjaldan sjá annað en karl-
menn í hópi þeirra sem geta
skrifað og hugsað er hollt að
glugga í Vinduet. Enda hafa
konur af því nokkurn ávinning
að Janneken Överland ritstýrir
tímaritinu. En kvenvalkyrja er
hún tæpast. Hún hefur mikinn
skilning á hinu kvenlega og
erótíska eins og til að mynda
umfjöllun hennar um Cecilie
Löveid vitnar um.
Fleiri skandinavískra bók-
menntatímarita verður getið.