Morgunblaðið - 13.03.1982, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. MARZ 1982
Athugasemd frá
iðnaðarráðuneyti
Mori'unhladinu hefur borist eftir
farandi athugasemd frá iðnaðarráðu-
neytinu.
Vettna fjölda fyrirspurna sem
borist hafa ráðuneytinu varðandi
staðhæfingar um orkuverð til ál-
vera í Bandaríkjunum, Kanada og
Noregi sem fram komu í viðtali
við Ragnar Halldórsson, forstjóra
ÍSAL, í Morgunblaðinu 7. mars sl.
vil! ráðuneytið upplýsa eftirfar-
andi:
1. ísland
a) Raforkuverð til ÍSAL er nú 6,45
mills á kWh'
b) Miðað við áætlaða verðþróun á
áli mun þetta raforkuverð fara
lækkandi að raungildi fram til
ársins 1994 samkv. núgildandi
samningi.
c) Árið 1994 mun verðið hins veg-
ar hækka í 1% af verði 1 punds
af áli skv. verðskráningu
ALCAN, sem samsvarar 7,9
mills/kWh á núgildandi verð-
lagi. Síðan mun það haldast
óbreytt til ársins 2014 miðað
við fast verðlag skv. núgildandi
samningi.
2. Bandaríkin
a) Bandaríkin eru langstærstu
framleiðendur áls í heiminum
og hafa framleitt um 30% af
heimsframleiðslunni um langt
skeið. Stærstu orkusölufyrir-
tækin í Bandaríkjunum eru
Bonneville Power Administrat-
ion (BPA) og Tennessee Valley
Authority (TVA). Um 32% ál-
iðnaðarins (10 fyrirtæki) í
Bandaríkjunum hafa fengið
orkuna frá BPA og um 14% (4
fyrirtæki) frá TVA. Þessi tvö
orkufyrirtæki, sem eru í opin-
berri eigu, sjá þannig næstum
helmingi allra álfyrirtækja í
Bandaríkjunum fyrir orku.
b) Orkuverð hjá BPÁ er í dag 17,5
milis/kWh, en samkvæmt frétt
í Metal Bulletin 9. febrúar sl.
mun það hækka í 21—25
mills/kWh seinna á þessu ári.
Orkuverðið hjá TVA er 31
mills/kWh og er Alusuisse eitt
þeirra álfyrirtækja sem kaupa
orku af TVA á þessu verði.
c) Þegar álsamningarnir voru
gerðir á sínum tíma var mjög
‘ horft til orkuverðs í Bandaríkj-
unum, m.a. hjá TVA, og var
umsamið orkuverð milli Lands-
virkjunar og ÍSAL í upphafi
mjög sambærilegt við verðið
hjá þessum tveimur áður-
nefndu fyrirtækjum. I dag er
orkuverðið hjá BPA 170%
hærra en verðið til ÍSAL og hjá
TVA 380% hærra en til ÍSAL.
1) 1 mills = 1/1000 af Bandaríkja-
dal = tæpur 1 eyrir.
d) Þriðja opinbera fyrirtækið sem
selur orku til áliðnaðarins í
Bandaríkjunum er Power
Authority of New York
(PANY), en það er fyrirtækið
sem forstjóri ISAL nefnir í
Morgunblaðinu. Hann greindi
frá því, að orkuverðið þar sé
aðeins 10—12 mills á kWh, eða
sem svarar 55—85% hærra en
verðið sem ÍSAL greiðir.
e) Viðtalið við forstjóra ISAL gef-
ur tilefni til að ætla, að þetta
verð sé dæmigert fyrir orku-
verð til álvera í Bandaríkjun-
um. Hið rétta er að aðeins 7%
áliðnaðarins (2 fyrirtæki) í
Bandaríkjunum fær orku á
þessu verði, en rúmlega 90%
áliðnaðarins gréiðir verð sem
er hærra en 17,5 mills/kWh.
f) Áður hefur verið getið um
orkuverð hjá BPA og TVA, sem
sjá 46% áliðnaðarins fyrir
orku. Aðrir sem selja orku til
áliðnaðarins í Bandaríkjunum
eru einkarafveitur, og sjá þær
um 45% af áliðnaðinum þar-
lendis fyrir orku. Hefur verðið
frá þeim að jafnaði verið hærra
en frá opinberu rafveitunum,
en í dag er orkuverð til álvera í
Bandaríkjunum frá einkaraf-
veitum yfirleitt á bilinu 25—35
mills/kWh.
g) Að meðaltali er orkuverð til ál-
vera í Bandaríkjunum ekki
undir 22 mills á kWh, eða
meira en þrefalt hærra en raf-
orkuverð til ÍSAL.
h) Verð það sem forstjóri ÍSAL
tilgreindi sem orkuverð í
Bandaríkjunum er þannig
óraunhæft sem viðmiðunarverð
fyrir Bandaríkin. Ennfremur
má geta þess, að samningar
PANY við þau tvö álfyrirtæki,
sem áður var getið, eru gerðir
til skamms tíma og er gert ráð
fyrir að verðið hækki í a.m.k.
16 mills á kWh árið 1985.
3. Kanada
a) Forstjóri ÍSAL segir að orku-
verð til álvera í Kanada sé að
meðaltali um 4 mills á kWh.
b) Hér skal upplýst, að lang-
stærsti hluti áliðnaðarins í
Kanada er í eigu ALCAN-
samsteypunnar, sem einnig á
sjálf orkuverin, en þau eru flest
fyrir löngu afskrifuð. Því er
það einungis bókfærsluatriði
milli deilda í fyrirtækinu með
hvaða orkuverði ALCAN reikn-
ar til eigin álvera.
c) Einu orkusöluviðskiptin í
Kanada milli óskyldra aðila
eru á milli orkufyrirtækisins
Quebec Hydro annars vegar og
álfyrirtækjanna Reynolds og
Pechiney . hins vegar. Mun
orkuverðið hjá þessum tveim
fyrirtækjum vera um 15 mills á
kWh, eða rúmlega 130% hærra
en hjá ÍSAL.
4. Noregur
a) Stærsti hluti áliðnaðarins í
Noregi er í eigu norska ríkisins
eða innlendra fyrirtækja.
Norska ríkið og norskir ál-
framleiðendur eiga einnig
orkuverin að mestum hluta.
Þannig eru orkusöluviðskiptin í
Noregi ekki nema að takmörk-
uðu leyti milli óskyldra aðila.
b) Orkuverð til áliðnaðar í Noregi
er nú á bilinu 7,9—11,3
mills/kWh. í þessu verði er
hins vegar ekki innifalið flutn-
ingsgjald frá orkuveri til verk-
smiðju, sem er aftur á móti
hluti af orkuverðinu til ÍSAL.
c) Eina álfyrirtækið í Noregi, sem
er að meirihluta í erlendri eign,
er Sör-Norge Aluminium
(SÖRAL) og á Alusuisse um
80% í því fyrirtæki og Norsk
Hydro um 20%..
d) Raforkuverðið til SÖRAL er nú
9,5 mills/kWh, en gert er ráð
fyrir að það hækki á miðju
þessu ári í 11,5 mills á kwh.
Sérstakur raforkuskattur er
hér meðtalinn, enda er hann
hluti af orkuverðinu.
e) Verðið sem Alusuisse greiðir í
Noregi er þannig nú um 48%
hærra en dótturfyrirtæki þess
(ISAL) greiðir hér og verður
um 78% hærra frá miðju þessu
ári.
f) Rétt er að fram komi, að ál-
verksmiðjur í Noregi, þar með
talin SORAL, greiða alla
skatta samkvæmt norskum
lögum, þar á meðal tekjuskatt
og eignarskatt, en framleiðsl-
ugjald ISAL hér á landi kemur
í stað allra skatta, m.a. í stað
tekju- og eignarskatts. Sér-
stakur almennur raforkuskatt-
ur í Noregi, sem lagður er á
alla raforkusölu þar í iandi,
bæði til almennra nota og til
stjóriðju, er hluti af raforku-
verði og á ekkert skylt við aðra
skatta. Því er raforkuskattur-
inn ekki sambærilegur við
framleiðslugjald það sem ÍSAL
greiðir hér.
Á æfingu á nýja íslenska söngleiknum „Jazz-inn“. Tveir aðalleikaranna, Guðbergur Garðarsson og Sigrún Waage
með hljóðnema en við píanóið situr Guðmundur Ingólfsson. (Ljósm. Mbl. RAX:)
íslenskur söngleikur frumfluttur
NÝK íslenskur söngleikur, sem ber
hið alþjóðlega nafn „Jazz-inn“, verð-
ur frumriuUur í lláskólahíói hinn 26.
marz nk. Ilandritið er eftir ISáru
Magnúsdóttur og tónlistin eftir Árna
Scheving, Guðmund Ingólfsson,
llelga E. Kristjánsson og meðlimi
hljómsveitarinnar Friðryk. Með að-
alhlutverkið fara l’álmi Gunnarsson,
Guðbergur Garðarsson og Sigrún
Waage.
Jassballettskóli Báru stendur að
þessari sýningu og í samtali við
Morgunblaðið sagði Birgir Gunn-
laugsson, framkvæmdastjóri sýn-
ingarinnar, að verkið fjallaði um
vandamál nýgiftra hjóna í ís-
lensku nútímaþjóðfélagi, og væri
fjallað um efnið bæði í gamni og
alvöru. Birgir sagði að sviðsmynd-
in væri liklega sú stærsta sem sett
hefur verið upp hér á landi, en hún
er 7 metra há, 11 metra djúp og 20
metra löng. „Sviðið verður gert að
einum palli," sagði Birgir, „og það
sem mestu máli skiptir fyrir
áhorfandann er, að salurinn verð-
ur minnkaður úr 1000 sætum í 500
sæti, með fölsku skilrúmi aftast í
salnum. Þetta kemur til með að
bæta hljómburðinn til muna og
einnig það, að hljóðið verður allt
tekið í hljóðnema á sviðinu og
keyrt í gagnum sex hátalarabox,
sem verða í salnum, en með þessu
má bæta hljómburðinn og minnka
hávaðann," sagði Birgir ennfrem-
ur.
Guðbergur Garðarsson og Sig-
rún Waage leika nýgiftu hjónin,
en Pálmi Gunnarsson fer með
hlutverk „freistarans" í ýmsum
myndum. Auk þeirra kemur fram
16 manna hópur frá Jazzballett-
skóla Báru, sem syngur og dansar
í hinum ýmsu hlutverkum. Hljóm-
sveitin Friðryk annast undirleik
ásamt Þorleifi Gíslasyni saxófón-
leikara.
Samviskufangar
marsmánaðar
Morgunblaðinu hefur borist eftir
farandi frá Amnesty International.
Kaúl Cariboni
da Sliva — Uruguay
Raúl er 51 árs sögukennari og
námsstjóri. Hann afplánar nú 15
ára fangelsisdóm. Hann þjáist af
alvarlegum hjartasjúkdómi.
Raúl Cariboni var handtekinn í
mars ’73, 3 mán. fyrir herbylting-
una í Uruguay, fyrir að vera einn
af stofnendum 2ja kennarasam-
taka í Montevideo (Teacher Trade
Union of Montevideo, og National
Federation of Teachers).
Þrátt fyrir að hann þjáist af al-
varlegum hjartasjúkdómi (mitral
valvular stenosis), þurfti hann að
þola miklar pyntingar eftir að
hann var handtekinn sem leiddu
til þess að hann fékk hjartaslag.
Þann 25. mars ’73 var hann
fluttur í Libertad fangelsið í San
José héraði, og hefur hann verið
þar í haldi síðan, — að undan-
skildum tveimur tímabilum á ár-
unum ’75 og ’76 er hann mun hafa
verið fluttur eitthvert burt til
pyntingar.
Árið ’77 var Raúl Cariboni
dæmdur í 13 ára fangelsi fyrir
þátttöku í „skaðsamlegum sam-
tökum“ og fyrir „samsæri gegn
stjórnarskránni", — en í nóv. ’79
var dómurinn þyngdur í 15 ár. í
september 1980 stóð til að hann
yrði látinn laus gegn tryggingu, —
en það hefur ekki verið gert. I des-
ember ’78 fóru nokkrir læknar við
Montevideo’s National Institude
for Cardiac Surger frammá að
honum yrði leyft að gangast undir
hjartaskurðaðgerð sem allra fyrst.
Slíkt leyfi hefur enn ekki fengist,
og hefur AI áhyggjur af því að
hinar slæmu aðstæður í Libertad
fangelsinu leiði til þess að heilsu
hans fari mjög hrakandi. (í des-
ember '81 dó fangi, sem einnig var
hjartasjúklingur, í Libertad fang-
elsinu, hann hét Miguel Coitino.)
Vinsamlegast sendið kurteis-
lega orðað bréf og farið framá að
Raúl Caribon verði tafarlaust lát-
inn laus.
Skrifið til:
Exmo, Sr. Presidente de la
República
Teniente General (R) Gregirio
C. Alvarez
Casa de Gobierno
Montevideo
URUGUAY
Kafael Labutin
— Filippseyjum
Rafael var einn af starfsbræðr-
um friðarhreyfingarinnar á
Filippseyjum. hann hefur verið í
haldi síðan í apríl ’79, og vitað er
um að hann var pyntaður í nokkra
daga eftir að hann var handtek-
inn.
Rafael Labutin var handtekinn
af „ASSO“ reglunni (Arrest, Se-
arch, and Seizure Order) þann 27.
apríl 1979. Hans aðalstarfssvið
hafði verið að rannsaka skýrslur
og kvartanir um mannréttinda-
brot í Calbayog, Samar. Herlög
þau sem Marcos forseti hafði kom-
ið á í september ’72 gáfu honum
(eða dómsmálaráðherranum)
svigrúm t.þ.a. nýta þessa „ASSO“
reglu í þeim tilgangi að handtaka
fólk án dóms. Fyrst eftir handtök-
una var Rafael haldið til yfir-
heyrslu á hinum ýmsu „öryggis-
stöðum", þar sem honum var hald-
ið einangruðum frá umhverfi sínu.
Hann mun hafa verið pyntaður í
nokkra daga eða þangað til að
hann undirritaði eitthvert skjal,
sem sett var fram af hervaldinu.
Hann var síðan fluttur í fangelsi í
Tacloban borg, Leyte, og var í
Palo, Leyte. Það var ekki fyrr en í
júní ’81 sem hann frétti af því, að
á hann hefði verið borin formleg
kæra.
Eftir að Marcos forseti tók upp
herlög ’81, var ríkisdómsmálum
(sem áður heyrðu undir herdóm-
stóla) vísað til almennra dómstóla
(civil courts). í desember ’81 kom
Rafael Labutin fyrir slíkan dóm-
stól í Samar, og var hann sýknað-
ur. Þrátt fyrir það, þá er hann enn
í haldi, nú í Catbalogan borg.
Ástæðan er sögð vera sú, að þrátt
fyrir herlög í landinu, þá geti ein-
ungis forsetinn látinn hann lausan
vegna þess að hann var handtek-
inn af „ASSO“ reglunni.
Vinsamlegast sendið kurteis-
Bridqe
Arnór Ragnarsson
Bridgefélag
Breiðholts
Sl. þriðjudag hófst þriggja
kvölda Butler-tvímenningur og
er staðan eftir fyrsta kvöldið
þessi:
A-riðill:
Heimir Tryggvason —
Árni Már 43
Bergur Ingimundarson —
Sigfús Skúlason 39
Hjálmar Fornason —
Helgi Skúlason 36
B-riðill:
Anton Gunnarsson —
Friðjón 52
Ragna Ólafsdóttir — -
Ólafur Valgeirsson 44
Kjartan Kristófersson —
Guðlaugur Karlsson 40
Keppnin heldur áfram á
þriðjudaginn í húsi Kjöts og
fisks, Seljabraut 54, og hefst kl.
19.30, stundvíslega.
Bridgedeild
Rangæingafélagsins
Sveitakeppni deildarinnar er
lokið með sigri sveitar Birgis ís-
leifssonar sem hlaut 139 stig en
röð næstu sveitar varð annars
þessi:
Þorsteins Sigurðssonar 129
Sigurleifs Guðjónssonar 118
Gunnars Guðmundssonar 115
Sæmundar Jónssonar 96
Barometerkeppni hefst í Dom-
us Medica á miðvikudaginn kem-
ur. Upplýsingar í síma 34441 eða
30481.