Morgunblaðið - 04.04.1982, Page 35

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. APRÍL 1982
83
Margrét Þorvarðardótt-
ir Öxnevad — Minning
Fædd 8. febrúar 1893.
Dáin 27. júlí 1981.
Mér er í barnsminni, hefi verið
6—7 ára, er ung stúlka kom í
heimsókn á æskuheimili mitt að
Hlíð. Mér þótti hún falleg og vel
klædd í peysufötum og minnist
þess að mamma sagði í hlýlegum
róm: „Hérna er hún Magga á
Hamarsheiði." Móðir mín var
hrifn af þessari fallegu stúlku,
sem komin var gestur, og ég var
það líka, stelpa 12 árum yngri en
Magga.
Næst sá ég hana á Stóra-Núpi
nokkrum árum síðar, þegar ég var
12 ára. Hún var þá prófdómari á
vorprófinu 1918. Margrét var þá
gift kona í Stavanger í Noregi, en í
heimsókn á Hamarsheiði, æsku-
heimili sínu.
Margrét Þorvarðardóttir Öxne-
vad var fædd 8. febrúar 1893. For-
eldrar hennar voru Þorbjörg Guð-
mundsdóttir í Þjórsárholti, af
Skipholtsætt, og Þorvarður Guð-
mundsson, hreppstjóri í Litlu-
Sandvík í Flóa. Ung fór hún í fóst-
ur að Hamarsheiði í Gnúpverja-
hreppi til gáfaðra merkishjóna,
Sandvík og fleiri á næstu árum
leiddu til vináttu og bréfaskrifta
okkar á milli og sumarið 1979
heimsótti ég hana í Stavanger.
Það var ógleymanleg vikudvöl hjá
henni og hennar fólki sem allt bar
mig á höndum sér. Þessa daga var
eingöngu íslenska töluð í hennar
húsi og íslensku bækurnar teknar
út úr bókaskápnum stóra sem
huldi heilan vegg í annarri stof-
unni hennar. I bókaskáp þeim
kenndi margra grasa: Þar voru
góðar bókmenntir og íslensk úr-
valsrit að fornu og nýju að
ógleymdum góðskáldum okkar,
sem ortu hvað best á 19. öld og
fram á þá 20.
Ég komst að því að Margrét
kunni Þyrna utanbókar og oft
voru á vörum hennar ljóð Stein-
gríms, Matthíasar, Hannesar Haf-
stein og Bjarna Thor. Mér hefir
sagt gamall sveitungi hennar úr
Gnúpverjahreppi, að hún hafi ver-
ið talin best ritfær af þeim sem
skrifuðu í blað ungmennafélagsins
árin 1911—1913. Þegar börn henn-
ar voru ung, sagði hún þeim sögur
úr íslenskum fornbókmenntum,
íslenskar álfasögur og ævintýri og
um leið undirstrikaði hún að hún
væri íslensk.
Margrét sagði mér, að hún hefði
verið ánægð með hlutskipti sitt í
lífinu. Hún elskaði bæði Island og
Noreg. Það var reisn yfir allri
hennar framkomu. Gáfuð mennta-
kona er gengin. Börnin hennar
létu syngja íslenska þjóðsönginn
við gröf hennar. Minning hennar
lifir.
Ég óska aðstandendum hennar
öllum blessunar.
Aldís Pálsdóttir
LEGSTEINAR
MOSAIK H.F.
Hamarshöfða 4 — Sími 81960
+
Innilegar þakkir fyrir auösýnda vinsemd og samúö viö fráfall og
jaröarför konu minnar, móöur, tengdamóöur og ömmu,
RAGNHILDAR KR. BJÖRNSSON.
Björn G. Björnsson,
Erla Siguröardóttir,
Óskar Sigurösson, Sóley Sigurjónsdóttir,
Ágústa Sigurðardóttir, Úlfar Sigurösson
og barnabörn.
+
Þökkum innilega allan þann hlýhug og samúö sem okkur var sýnd
viö andlát og útför
UNNAR BJARNADÓTTUR,
íþróttakennara,
Espigeröi 2,
Jóna Elfa Jónsdóttir, Grétar Tryggvason,
Brynjólfur Jónsson, Sigríóur Guömundsdóttir
Kristín Halldórsdóttir
og systkini hinnar látnu.
Jóhönnu Bjarnadóttur og Erlend-
ar Loftssonar. Á þessu
menningarheimili ólst hún upp
fram yfir tvítugsaldurinn ásamt
Þorbjörgu Erlendsdóttur. Áttu
þær fóstursystur vel saman, báðar
fyrir skáldskap í bundnu og
óbundnu máli og skarpgreindar.
Margrét þráði að menntast og með
aðstoð fósturforeldranna sat hún
einn vetur í Menntaskólanum í
Reykjavík. Þótt hún fengi gott
próf úr fyrsta bekk menntaskól-
ans gat hún ekki haldið lengra á
námsbrautinni vegna fjárskorts.
Hún var sömu lögum háð og fjöldi
ungs fólks hér á landi á öðrum og
þriðja tug aldarinnar, þótt náms-
hæfileikar væru fyrir hendi.
Til að víkka sjóndeildarhring-
inn lagði hún leið sína til Stavang-
er í Noregi. Þar komst hún í það
vel borgaða vinnu að hún sat einn
vetur í verslunarskóla. Þá kom að
því að hún giftist 1915 Jörgen Joh-
an Öxnevad, málarameistara í
Stavanger. Var það hennar ham-
ingja, því þau hjón áttu sameigin-
legan áhuga á lestri góðra bóka og
stóðu saman í því að láta börn sín
eiga góða æsku og undirbúa þau
undir lífið. Þau eignuðust 9 börn, 6
syni og 3 dætur. Einn son misstu
þau kornungan, annan misstu þau
í sjóinn á stríðsárunum 17 ára.
Hét hann Thorvard. Rasmus dó
tæpu ári á undan móður sinni. Þau
höfðu haldið heimili saman í mörg
ár, en hann var ógiftur og barn-
laus. Fjögur börn Margrétar eru
búsett í Stafanger og einn sonur
býr í Bandaríkjunum. Öll eru þau
systkin gift, eiga falleg og rík-
mannleg heimili og vegnar vel
með mökum sínum og vel gefnum
börnum. Yngsta dóttir Margrétar,
Jóhanna Margrét, er gift Erlendi
Jóhannssyni, bónda á Hamars-
heiði í Gnúpverjahreppi. Eiga þau
3 dætur: Þorbjörgu Évu, Vigdísi
og Margréti.
Þau Margrét og Jörgen komu
sér upp rúmgóðu einbýlishúsi á
meðan börnin voru ung, og var þar
bústaður Margrétar þar til hún
fór á spítalann. Jörgen dó 27.
október 1948, en Margrét veiktist
á jóladag 1980 og lá 7 mánuði á
sjúkrahúsi þar til hún lést 27. júlí
1981.
Sumarið 1947 kom Margrét til
íslands í heimsókn, hafði ekki
stigið fæti á landið í 28 ár. Mig
langaði að sjá hana aftur og gerði
henni boð að finna mig og frænd-
fólkið. Ég var þá orðin búsett í
Litlu-Sandvík, gift frænda henn-
ar, Lýði Guðmundssyni. Þessi
heimsókn hennar til okkar að