Morgunblaðið - 19.09.1982, Blaðsíða 11

59
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. SEPTEMBER 1982
næstflestar í Asíu. Fram að þessu
hefur reglan einbeitt sér að
rekstri sjúkrahúsa, skóla, barna-
heimila og elliheimila. En þar sem
opinberir aðilar hafa í auknum
mæli axlað þær byrðar, sem syst-
urnar tóku að sér í sjálfboðavinnu,
verða nú smám saman breytingar
á starfsháttum þeirra. Er þar
helst um að ræða ýmiss konar
safnaðarstarf þar sem smærri
hópar sjá um þjónustu eins og trú-
fræðslu barna og unglinga, heim-
sóknir til sjúkra og aldraðra og
störf fyrir kirkjur og sóknir.
Aðalstöðvar reglunnar eru í
Rómaborg, en hún skiptist síðan í
47 umdæmi og er ísland og Fær-
eyjar í umdæmi með Belgíu og
Hollandi. Stjórn þess umdæmis
situr í Brússel. Flestar systurnar í
Stykkishólmi eru frá Belgíu, en
einnig frá Hollandi og Kanada.
Þær eru nú 15 talsins.
- Starfsdagurinn -
Venjulegur starfsdagur í
klaustrinu í Stykkishólmi er
þannig að auk messu, sem syst-
urnar sækja daglega, eru sungnar
tíðir þrisvar á dag, 20 mínútur á
morgnana, 10 mínútur í hádeginu
og 30 mínútur á kvöldin. Þar að
auki er 30 mínútna tilbeiðslutími
milli kl. 14.30 og 16.00, sem syst-
urnar skiptast á um að taka þátt í.
Þetta er sá rammi, sem starfið fer
fram í. Hlutverk systranna er svo
afar margvíslegt. Sumar vinna við
dagheimili, þar sem þær gæta 30
til 40 barna ásamt starfsstúlkum
úr þorpinu. Aðrar sinna síðan
heilsugæslu- og hjúkrunarstörf-
um. Fjórar þeirra eru hjúkrunar-
fræðingar að mennt en tveir
sjúkraliðar. Þar að auki reka þær
prentsmiðju, sem annast allt
prentverk fyrir Kaþólsku kirkjuna
á íslandi, auk margs konar smá-
prents fyrir ýmsa aðila í Stykkis-
hólmi og nágrenni.
Eftir vinnu á kvöldin koma
systurnar saman, horfa á sjón-
varp, stunda hannyrðir eða aðra
tómstundaiðju. Flestar þeirra eru
frönskumælandi og lesa dagblöð
og tímarit á því máli. Aðrar eru af
flæmskum uppruna og eru áskrif-
endur að helgarblaði á því máli.
Allar eru þær erlendir ríkisborg-
arar, en tala íslensku, umgangast
fjölda íslendinga dag hvern og lifa
sig inn í gang mála hérlendis.
Systurnar fá sex vikna sumar-
leyfi á þriggja ára fresti og fara
þá einatt í heimsóknir til ættingja
sinna erlendis, eða í heimsóknir til
merkisstaða í Evrópu.
- Karmelregla -
Stofnun Karmelreglunnar á ís-
landi má rekja til heimsóknar
kardinálans Von Rossum, sem
kom hingað til lands 1929 vegna
vígslu Dómkirkjunnar í Reykja-
vík. Montfortaner faðir dr. Hub-
erts, sem var í fylgdarliði kardin-
álans var við þetta tækifæri svo
hugfanginn af þeim móttökum,
sem þjóðin veitti hinum háborna
gesti að hann ræddi við kardinál-
ann um þann möguleika að stofna
íhugunarkirkju (kontemplatíva)
svo að systurnar gætu stuðlað að
endurkomu hins „tigna Lúters-
fólks" með bænum og fórn til
móðurkirkjunnar. Faðir Huberts
leitaði til mismunandi klaustra í
Hollandi til að koma þessari
hugmynd á framfæri, en varð lítið
ágengt í þeim efnum. Loks sneri
hann sér til Karmelsystranna frá
Schiedam. Forsvari þeirra var
móðir Elísabet og var hún hlynnt
því að taka til greina að stofna
klaustur á íslandi, en hún gat ekk-
ert gert í því máli á þessum tíma
þar sem í ráði var að flytja Karm-
elklaustur hennar til Egmond. Og
biskupinn frá Haarlem vildi ekki
gefa leyfi til stofnunar klausturs á
Islandi áður en stofnkostnaður
fyrir a.m.k. einni klaustursálmu
væri fyrir hendi. 1937 kom móðir
Elísabet hingað til lands ásamt
föður Timótheusi og einni með-
systra hennar í þeim tilgangi að
kynnast aðstæðum að eigin raun.
Við þetta tækifæri færði postul-
legur aðstoðarprestur Meulenberg
henni að gjöf lóð í Hafnarfirði
sem staðsett var hátt yfir bæj-
arkjarnanum. Þær tilskipanir sem
þá voru í gildi kváðu svo á um að
garðurinn þyrfti að vera girtur að
utan. Og sökum þess að ókleift
reyndist að standa undir þeim
kostnaði sem háir klausturmúrar
hefðu í för með sér varð úr að
klaustrið var reist á svo hárri hæð
sem raun ber vitni. Árið 1939 fór
Elísabet í sína aðra íslandsferð til
að hafa umsjón með byggingu
fyrstu álmunnar og hinna lágu
klausturmúra. Þegar Elísabet
frétti 1940 að Þjóðverjar hefðu
lagt undir sig Holland var bygg-
ingu klaustursins svo að segja lok-
ið. Fyrir þessar sakir einangruð-
ust þær systur frá móðurlandi
sínu. í kjölfar þessa sigldi hernám
Breta hér. Síðan komu Banda-
ríkjamenn og tóku þeir Karmel-
klaustrið á leigu. Þó að systurnar
hefðu talsverðar tekjur af leigunni
ákváðu þær að taka boði nokkurra
bandarískra klaustra 1943 og
dveljast þar til stríðinu lyki.
Stofnandinn, móðir Elísabet, átti
aldrei eftir að sjá klaustrið aftur,
því að alvarlegur sjúkdómur, sem
hún átti við að stríða, dró hana til
dauða árið 1944 í Boston. Því
sneru einungis þær systur Veron-
ica og Martina til íslands á ný í
ágúst 1945. Hér urðu þær að
leggja hart að sér til að koma
klaustrinu í samt lag, en það hafði
verið notað á vegum ríkisvaldsins
í fjarveru þeirra til að skjóta
skjólshúsi yfir heimilislausar fjöl-
skyldur. Það var svo ekki fyrr en í
apríl 1946 að nýjar nunnur af
Karmelreglunni komu hingað.
Meðal þeirra var nýja klaustur-
stýran, móðir Dominica. Alls
komu hingað 12 nunnur.
Með því var unnt að stunda hér
eðlilegt klausturlíf. Af þessum tólf
er ein látin, en þrjár hurfu aftur
til Hollands. Síðar var tekið við
tveimur systrum til viðbótar frá
klaustrinu í Egmond. Þrjár af hin-
um nínu, sem hér hafa stundað
meira eða minna klausturlíf, hafa
gengist undir hina „heilögu
heitstrengingu”. Á síðustu árum
hafa engar yngri systur bæst í
hópinn.
- Grindur og blæjur -
Karmelsystrunum er aðeins
kunnugt um eina fjölskyldu, sem
gengið hefur rómversk-kaþólsku
kirkjunni á hönd vegna áhrifa af
stofnun Karmelreglunnar hér á
landi. Annars eru Karmelsystur á
móti því að tala um trúskipti, vilja
heldur tala um sameiningu í
Kristi. Ef á heildina er litið hefur
systrunum verið mjög vei tekið af
því fólki, sem þær hafa komist í
snertingu við. Um tíma voru
grindur í viðtalsherbergjunum, en
þær hafa nú verið fjarlægðar og
sama má segja um blæjur þær,
sem huldu systurnar þegar þær
fylgdu íslendingum um klaustrið.
Karmelsystrum reyndist ekki erf-
itt að venjast Islendingum, en þó
verður að taka tillit til þess að enn
hefur engin íslensk stúlka prófað
að ganga í regluna. Það myndi
koma sér mjög til góðs fyrir syst-
urnar ef íslensk stúlka gengi í
regluna, ekki aðeins vegna þess að
áframhaldandi starfsemi klaust-
ursins yrði þar með tryggð heldur
einnig vegna þess að þá yrðu syst-
urnar að taka upp íslenskt talmál.
Helsta hlutverk systra í Karm-
elreglunni er bænagerð. Líta þær
á sig sem fulltrúa íslensku þjóðar-
innar og eru hagsmunamál og
neyð þjóðarinnar hluti af bænum
þeirra. Gegnum aldir var kórbæn-
in beðin á latínu og það var ekki
fyrr en fyrir nokkrum árum að sá
siður var tekinn upp að flytja
hana á móðurmálinu (hollensku)
því að engir íslenskir textar voru
fyrir hendi. Er það í bígerð hjá
þeim Karmelsystrum, þegar þær
hafa eignast fullkominn íslenskan
texta, að leyfa þeim, sem áhuga
hafa á að sækja kórbænina, eins
og hina heilögu messu, en frá upp-
hafi hefur fólki verið heimilað að
sækja hana. Hafa nokkrir trú-
menn í nágrenninu nýtt sér það.
— ai.
Núskínsólin
í Kaiabiskahaf inu
fyrirfjá
sememtilbúnir
aðlakaþátfí
nýjum ævirrtýrum!
Þar er ströndin hvít, himininn heiður, hafið blátt,
þar eru glæstir garðar, sundlaugar, golfvellir,
tennisvellir, heilsuræktarstöðvar, strandbarir og
barnaleikvellir.
Þar eru veitingastaðir við allra hæfi, tónlist jafn
fyrir eyru og fætur, næturklúbbar og spilavíti.
Þar er hægt að komast á túnfiskveiðar og í
regnskógarferð, kafa niður á kóralrifin, kynnast
sögu spænskra landkönnuða og njóta hinnar
stórkostlegu sólarupprásar.
Þar er allt sem þarf í ævintýri!
Brottfarir til Puerto Rico verða alla þriðjudaga
í haust fram til 30. nóvember. Ferðirnar eru 1,
2 eða 3ja vikna langar.
Ferðatilhögun: Flogið er til San Juan en skipt
um vél í New York í báðum leiðum. Fulltrúi
Flugleiða verður hópnum til aðstoðar á Kennedy-
flugvelli.
Gisting: Hægt er að velja um gistingu í
hótelherbergjum eða íbúðum á El San Juan
Hotel og El San Juan Tower en hvort tveggja er
með því besta, sem þekkist í Puerto Rico - og
þar er „standardinn" hár.
Verð: Frá 12.463 fyrir 1 viku, 14.918 fyrir 2 vikur
og 17.353 fyrir 3 vikur, miðað við gistingu í 2ja
manna herbergi. Innifalið er flugfar, gisting,
flutningur til og frá hóteli og íslensk fararstjórn.
URVAL FLUGLEIDIR
ÚTSÝN Samvinnuferðir -Landsýn