Morgunblaðið - 31.10.1982, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. OKTÓBER 1982
27
Langholtsskólinn í Reykjavík nýbyggður. Þar var Kristján yfirkennari og síðan skólastjóri meðan hann var að
byggjast upp og þrengslin voru sem mest. Nemendur voru um 1.200 talsins.
Rifsós og Ólafsvíkurenni. Svona leit hafnarstæðið á Rifi út þegar Kristján
kom þangað. I.jósm. Vigf. Sigur(>«irs»on.
Ólafur Thors var aðalræðumaður.
Hann hafði þá heitið mér liðsinni
ef á þyrfti að halda, „nefndu mig
ef þér liggur lítið á“, eins og segir
í þjóðsögunni. Þetta varð til þess
að ég hringdi til Ólafs eitt haustið,
áður en gengið var frá fjárlögum á
alþingi. Ég sagði Ólafi í símanum
að við yrðum að fá landshöfn á
Rifi, annars yrði fólkið bara að
flytja í burtu. „Já, við skulum
ræða þetta mál. Komdu í fyrra-
málið í stjórnarráðið til mín,“
svaraði Ólafur.
Og þú hefur ekki látið segja þér
þetta tvisvar?
— Það var ekki fyrr en ég hafði
lagt tólið á, að ég mundi eftir því
að engin ferð var til Reykavíkur
þann daginn, enda slæmar sam-
göngur. En þá var búið að gera
litla flugbraut á Gufuskálum og ég
hringdi til Björns heitins Pálsson-
ar, sem sótti mig. Það þótti heldur
völlur á oddvitanum, þegar hann
pantaði flugvél undir sig til að
skreppa til Reykjavíkur, sem ekki
var algengt á þeim tíma. En ég var
kominn til Ólafs í stjórnarráðið á
tilteknum tíma morguninn eftir.
Hann spurði mig mikið um hafn-
armálið og margt fleira og sagði
svo: „Jæja, Kristján, ég skal sjá
um að frumvarpið um landshöfn á
Rifi verði lagt fram og samþykkt
fyrir áramót og að fyrsta fjárveit-
ing fáist á fjárlögum nú. Ég fór
vestur og þorði ekki einu sinni að
segja frá þessu loforði. Hlustaði
bara spenntur á þingfréttirnar í
útvarpinu. Og þetta stóðst allt.
Lyktir málsins voru óvæntar og
góðar fréttir á Hellissandi. Þar
með voru tryggðir afkomumögu-
leikar innan Neshrepps utan Enn-
is, en svo hét sveitarfélagið í heild.
Hafist var handa um hafnargerð-
ina, sem miðaði hægt fyrst í stað,
en komst þó í gagnið eftir nokkur
ár.
En þú varst þá farinn, ekki
satt?
— Um það leyti sem þessi
áfangi náðist var ég á förum. Ég
var kominn með 3 börn og sá fram
á erfiðleika þegar þau kæmust á
legg og þyrftu í framhaldsskóla.
Sú var ástæðan fyrir flutningi
margra til Reykjavíkur á þessum
árum. Þá var Langholtsskóli í
Reykjavík nýbyggður. Ég sótti þar
um yfirkennarastöðuna og fékk
hana 1952. Það var þó ekki sárs-
aukalaust að rífa sig upp frá Hell-
issandi. Mér þótti leitt að geta
ekki orðið við almennri áskorun
þorpsbúa um að ég endurskoðaði
ákvörðun mína um að flytjast
burt. Ég þóttist sjá fram á að til
þess myndi koma fyrr eða síðar og
að frestur um einhver ár myndi
engu breyta. Eins gott að fram-
kvæma strax þegar tekna ákvörð-
un.
Þú segir að Sandarar hafi skor-
að á þig að vera áfram?
— Þessu svarar Kristján með
því að draga út úr skáp heilmikið
skjal, þar sem eru álitleg sýnis-
horn af rithöndum þorpsbúa 1952
í undirskriftarformi.
Kristján með dóttur sina i skólastjóraárunum á Sandi.
Þarna eru líka þakkir til konu
þinnar. Var hún hjúkrunarkona á
staðnum?
— Nei, en hún hafði réttindi
sem hjúkrunarkona og hjálpaði
oft til. Veitti þá aðstoð sem hún
gat í þorpinu. Vitanlega var hún
ekki í launuðu starfi. Þetta þótti
sjálfsagt. Það var alveg það sama
sem mamma hennar hafði gert á
Suðureyri.
Miklar breyt-
ingar með grunn-
skólalögunum
Og svo tókuð þið ykkur upp og
fluttuð suður?
— Já, þá tók maður eina af
þessum erfiðu ákvörðunum, raun-
ar töluverða áhættu. Erfitt var að
fá húsnæði í Reykjavík. Við vorum
á hrakhólum í nokkra mánuði,
fengum svo leiguhúsnæði og
1955—’56 réðumst við í að byggja
hér við Sporðagrunnið.
Langholtsskólinn var í byggingu
í nýju hverfi þegar þú komst að
honum. Er ekki mikill munur á að
vera með lítinn skóla úti á landi
eða stóran skóla í þéttbýli?
— Þótt nemendur séu alls stað-
ar svipaðir, þá voru umsvifin ekk-
ert lík. Haustið 1952 var ekki hægt
að byrja kennslu fyrr en undir
áramót, því verið var að vinna í
byggingu Langholtsskólans.
Barnafjöldinn í skólahverfinu fór
í 1.200 börn þegar flest var og
Síðasta fræðsluráðið í Reykjavík, sem Kristján J. Gunnarsson starfaði með sem fræðslustjóri eða á árunum
1978—'82. Frá vinstri: Kennarafulltrúarnir Örlygur Richter og Elín Ólafsdóttir, þá fulltrúar Sjálfstæðisflokksins
Davíð Oddsson, Ragnar Júliusson og Elín Pálmadóttir. Fræðslustjórinn Kristján J. Gunnarsson, formaður fræðslu-
ráðs Kristján Benediktsson, skrifstofustjórinn Björn Halldórsson og skólafulltrúinn Ragnar Georgsson. Síðan koma
fulltrúar Alþýðubandalags þeir Hörður Bergmann og Sigurður Tómasson, fulltri Alþýðuflokks Bragi Jósepsson og
Haraldur Finnsson, kennarafulltrúi.
þrísett að mestu í skólahúsinu. I
nokkur ár urðum við að leigja hús
Ungmennafélags Reykjavíkur hin-
um megin við Holtaveginn. Gísli
Jónasson var skólastjóri og við
urðum góðir vinir. Ég var yfir-
kennari hjá honum til 1961, þegar
ég varð skólastjóri Langholtsskóla
og var þar þar til ég varð fræðslu-
stjóri í Reykjavík 1973.
Hefur skólahald ekki breyst
mikið á þessum tíma, sem þú hef-
ur verið við fræðslumálin?
— Sérstaklega urðu miklar
breytingar eftir 1974, þegar
grunnskólalögin voru sett.
Ertu sæmilega ánægður með
hvernig þau hafa þróast?
— Ég held að í grunnskólalög-
unum hafi verið margt sem horfði
til framfara. Annars má e.t.v.
segja að þar sé ég ekki hlutlaus
áhorfandi, þar sem ég átti sæti í
þeirri nefnd, sem samdi upphaf-
lega frumvarpið að grunnskóla-
lögunum. Breytingar voru gerðar
á frumvarpinu við endurskoðun og
í meðferð á Alþingi við afgreiðslu
þess, sem ég tel að hafi ekki allar
orðið til bóta. Og vitanlega þarf að
lagfæra ýmislegt í þessum lögum
eins og mörgum öðrum. Lögin
hafa ekki verið lögð endurskoðuð
fyrir Alþingi, eins og gert var ráð
fyrir við setningu þeirra.
Þú hafðir nóg að starfa á þess-
um árum, Kristján. Með skóla-
stjórastarfinu varstu í allskonar
nefndum um fræðslu- og menn-
ingarmál, svo sem útvarpsráði og
Ríkisútgáfu námsbóka. Og ýmsu
að auki. Varstu ekki með Lesbók
barnanna í Morgunblaðinu i 10 ár
og skólastjóri Vinnuskólans í
mörg sumur. Nú, og svo varstu
kominn í pólitíkina sem borgar-
fulltrúi.
— Þetta leiddi nú hvað af öðru.
Svo var maður að byggja og bætti
á sig aukavinnu eins og aðrir und-
ir þeim kringumstæðum. Ég byrj-
aði eiginlega strax í fyrstu póli-
tísku nefndinni í borginni 1954.
Það var auðvitað fræðsluráð, þar
sem ég sat til 1973, síðustu árin
sem formaður. Einn góður vinur
minn og samstarfsmaður í
fræðsluráði, stríddi mér einhvern
tíma á því að í fræðsluráði
Reykjavíkur gerðust engar breyt-
ingar aðrar en þær, að á hverri
mynd af nýkjörnu fræðsluráði
væri Kristján J. Gunnarsson fjór-
um árum eldri en á þeirri síðustu.
Já, það er rétt að maður hafði nóg
á sinni könnu á þessum árum,
kannski meira en nóg. Auk þess,
eins og þú nefndir, varð ég borg-
arfulltrúi 1970 og átti sæti í borg-
arráði, en hafði áður verið vara-
borgarfulltrúi frá 1958 og þessu
fylgja mikil nefndastörf, eins og
þú þekkir.
Sameinaður fram-
haldsskóli dreifðist
frá Reykjavík
Ýmislegt merkilegt gerðist nú
SJÁ NÆSTU SÍÐU.