Morgunblaðið - 18.05.1983, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. MAÍ 1983
23
Ellert Jónsson frá
Akrakoti áttræður
í dag fagnar áttatíu ára afmæli
sínu Ellert Jónsson, lengi bóndi í
Akrakoti, Innri-Akraneshreppi,
Borgarfjarðarsýslu. Hann fæddist
að Vatnshömrum í Andakíls-
hreppi þann 18. maí 1903. Foreldr-
ar hans voru hjónin Jón Guð-
mundsson frá Auðsstöðum og Sig-
ríður Þorsteinsdóttir frá Hofs-
stöðum í Hálsasveit. Börnin á
Vatnshömrum urðu alls átta og
var Ellert næstelstur þeirra. Eftir
25 ára búskap á Vatnshömrum
fluttu foreldrar hans að Ytri-
Görðum í Staðarsveit og eiga þar
heimili til æviloka. Nokkrir bræð-
ur Ellerts urðu bændur þar vestra.
Þegar Ellert er 17 ára að aldri
fer hann í Hvítárbakkaskólann í
Borgarfirði, sem var einn af ör-
fáum alþýðuskólum í landinu á
þeim árum, sem námfúsir fátækir
æskumenn gátu leitað til. Þar var
Ellert 2 vetur við nám, sem kom
honum að góðum notum. Þar var
þá skólastjóri sr. Eiríkur Al-
bertsson, lengi prestur á Hesti í
Borgarfirði.
Að loknu námi á Hvítárbakka
er ekki haldið heim að Vatns-
hömrum, enda nægur vinnukraft-
ur þar fyrir, þar sem mörg systk-
ini voru þar að vaxa upp. Leiðin lá
til Akraness og Reykjavíkur um
tíma. Lagði Ellert gjörva hönd á
margt, bæði til sjós og lands.
Á Akranesi kynntist hann konu
sinni, Ólafíu Guðrúnu Björnsdótt-
ur (f. 16. júní 1899), sem ættuð var
úr sveitunum sunnan Skarðsheið-
ar í Borgarfirði, en alin upp á Rein
í Innri-Akraneshreppi. Þau gifta
sig 1925 og hefja búskap í Reykja-
vík, en flytja ári síðar að Sól-
mundarhöfða á Akranesi, þar sem
þau búa næstu 13 árin. Öll þau ár
og raunar lengur fór Ellert á vetr-
arvertíð suður í Garð, Sandgerði
eða var á bátum frá Akranesi.
Lengst var hann á bátum Harald-
ar Böðvarssonar með hinum
kunna skipstjóra Ástvaldi Bjarna-
syni. Jafnframt rak hann nokkurn
búskap á Sólmundarhöfða.
Vorið 1938 kaupir Ellert jörðina
Akrakot í Innri-Akraneshreppi,
sem þá hafði verið í eyði um tíma
og var alveg húsalaus. Hóf hann
byggingar á jörðinni og ræktun og
flutti þangað á fardögum 1939.
Þar býr Ellert gagnsömu mynd-
arbúi í rúm 25 ár, eða þar til hann
afhendir Birni syni sínum jörð og
bú. Við þennan stað — Akrakot —
hefur hann jafnan verið kenndur.
Eftir að hann hætti búskap flutti
hann að Teig, sem er í túni Akra-
kots. Þar stundaði hann garðrækt
og rak hænsnabú fram undir 1980.
í Akrakoti vegnaði Ellert vel.
Þetta er þægileg bújörð, góð til
ræktunar og þar er útsýni mikið
og fagurt. Þarna kunni Ellert
sannarlega vel við sig. Sjómennsk-
an átti ekki allskostar við Ellert,
þótt hún gæfi bestu tekjuvonina.
Hann var barn sveitarinnar, sem
hafði tekið ástfóstri við gróður-
moldina og kunni vel skil á þeim
miklu möguleikum, sem hún veitir
góðum ræktunarmanni. Hann
lagði því alltaf áherslu á garðrækt
— samhliða venjulegum búgrein-
um — og stundaði hana sem fag-
maður væri.
Ólafía kona Ellerts andaðist
vorið 1981 eftir alllanga vanheilsu.
Það var mikið áfall fyrir hann, því
Ólafía var mikilhæf húsmóðir,
eins og þeirra fallega heimili bar
ljósan vott um. Þau áttu 3 börn,
sem upp komust, eru þau talin í
aldursröð: Guðbjörg gift Jóhanni
Stefánssoni skipasmið á Akranesi,
Sigríður gift Baldri Gunnarssyni
garðyrkjumanni, bjuggu lengi í
Hveragerði, nú búsett í Kópavogi,
og Björn kvæntur Guðrúnu Kjart-
ansdóttur búsett í Akrakoti. Auk
þess ólu þau upp frá frumbernsku
Erlu Hansdóttur, sem gift er Ár-
sæli Eyleifssyni á Akranesi.
Reyndust þau henni sem bestu
foreldrar. — Eftir að ólafía dó
1981 flutti EUert til Guðbjargar
dóttur sinnar og Jóhanns Stef-
ánssonar að Jaðarsbraut 21 á
Akranesi. Hann á þar gott og
ánægjulegt ævikvöld á glæsilegu
heimili þeirra. Fær hann aldrei
fullþakkað þá giftu að mega njóta
umhyggju og ástúðar þessara
ágætu hjóna, er ellin sækir á.
Það er langt síðan ég sá Ellert í
Akrakoti fyrst og vissi deili á hon-
um. Það var löngu áður en ég
flutti til Akraness. Mér varð hann
strax minnisstæður. Jafnvel gler-
augun hans settu vissan svip á
andlitið, svo hann var engum öðr-
um líkur. Hann var einarður í
máli, skýr í hugsun, kvað fast að
og bjó yfir sjálfstæðum skoðunum.
Þegar hann tók til máls á mann-
fundum var eftir honum tekið og á
hann hlustað. Hann var eindreg-
inn framsóknar- og samvinnu-
maður og vann þeim málstað allt
það gagn, sem hann mátti. Hann
var í eðli sínu mikill félagshyggj-
umaður og baráttan var honum í
blóð borin. Ýmsum trúnaðarstörf-
Rithöfundasamband íslands:
Höfundar fræðirita
geta orðið félagar
— Snorri Hjartarson kjörinn heiðursfélagi
AÐALFIJNDUR Kithöfundasambands íslands var haldinn dagna 30. apríl og 15.
maí sl. í stjórn voru kosin Ása Sólveig og Olga Guðrún Árnadóttir í aöalstjórn og
Anton Helgi Jónsson til vara. Fyrir í stjórn eru: Formaður Njörður P. Njarðvík,
varaformaður Birgir Sigurðsson og meðstjórnandi Þorvarður Helgason. Varamað-
ur Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson. Fulltrúi Kithöfundasambandsins í Bandalagi
íslenskra listamanna var kjörinn Birgir Sigurðsson og varamaður Olga Guðrún
Árnadóttir. Félagslegir endurskoðendur voru kosnir Andrés Kristjánsson og Jón
Dan.
I frétt frá Rithöfundasambandinu
segir:
„Eitt aðalmál fundarins að þessu
sinni snerist um tillögur til breyt-
inga á inntökuskilyrðum sambands-
ins, og var samþykkt að víkka þau
þannig að félagar geti orðið „höfund-
ar sem birt hafa tvö fræðirit er telj-
ast hafa ótvírætt fræðslu- og menn-
ingargildi". Jafnframt var samþykkt
að kjósa sérstaka inntökunefnd er
fjalla skal ítarlega um allar inntöku-
beiðnir og getur enginn orðið félags-
maður „nema með honum mæli
meirihluti inntökunefndar, enda séu
niðurstöður nefndarinnar sam-
þykktar á aðalfundi með Vi hluta
greiddra atkvæða." í Ijósi þessarar
samþykktar taldi aðalfundurinn
ekki rétt að afgreiða umsóknir
þeirra fræðimanna, sem lágu fyrir,
heldur skyldi þeim vísað til nýkjör-
innar inntökunefndar til frekari
meðferðar.
Þá voru samþykktar þær breyt-
ingar á lögum sambandsins að Rit-
höfundaráð er lagt niður.
Það kom fram á fundinum að á
liðnu starfsári hefði verið undirrit-
aður nýr samningur við Ríkisút-
varpið, að yfir stæðu viðræður um
nýja samninga við leikhúsin og að
loks sæist farsæl lausn á langri deilu
við stjórnvöld um sanngjarnar leið-
réttingar vegna ólöglegra fjölfald-
ana verndaðra ritverka í skólum.
Á fundinum voru teknir inn 15 ný-
ir félagsmenn, og eru félagsmenn þá
207 talsins.
Loks skal þess getið að Snorri
Hjartarson var kjörinn heiðursfélagi
með lófataki."
Erindi um ísrael
JÓHANNA Kristjónsdóttir, blaðamaður, flytur erindi og svarar fyrir-
spurnum um nýafstaðna íor sína til ísraels, á opnum fundi sem félagið
ísland-ísrael gengst fyrir í Safnaðarheimili Langholtskirkju (uppi)
fimmtudaginn 19. maí kl. 20.30.
um hefur hann gegnt, var t.d.
lengi í stjórn Kaupfélags Suður-
Borgfirðinga og formaður um
skeið.
Á þeirri tíð, þegar frambjóðend-
ur gáfu sér tíma til að hlusta á
kjósendur á framboðsfundum gera
fyrirspurnir um stefnu og ætlun-
arverk einstakra frambjóðenda,
kom Ellert stundum með eftir-
minnilegar og óþægilegar spurn-
ingar til andstæðinga sinna, sem
athygli vöktu. Hann fylgdist vel
með almennum málum, enda fróð-
ur og minnugur og sérlega fundvís
á veikan málstað. Hann er vel að
sér í sögu þjóðarinnar að fornu og
nýju og kann þá list að gera góðar
samlíkingar við kunnar söguper-
sónur.
Á þessum merku tímamótum í
ævi Ellerts Jónssonar langar mig
að þakka honum langt og ánægju-
legt samstarf að sameiginlegum
áhugamálum og vináttu, um leið
og ég flyt honum innilegar árnað-
aróskir með ævikvöldið og þá
hamingju að mega njóta ástvina
sinna, með þeim hætti, sem hann
gerir.
Dan. Ágústínusson
Jóhanna var í hópi blaðamanna,
víðsvegar að úr heiminum, sem
ísraelska utanríkisráðuneytið
bauð til landsins, til að kynna sér
ástand og horfur, eftir stríðið í
Líbanon. Síðar á fundinum verða
veittar upplýsingar um dvöl á
samyrkjubúum í Israel. Aðalfund-
ur félagsins var haldinn nýlega og
var Eirika A. Friðriksdóttir kjörin
formaður.
Hvítasunnumynd Nýja bíós
NÝJA BÍÓ hefur hafið sýningar á ,,hvita.sunnumynd" sinni, sem er
bandarísk og hefur fengið íslenzka heitið „Allir eru að gera það ..."
í kynningu kvikmyndahússins segir að myndin fjalli um „hinn
eilífa og ævaforna ástarþríhyrning, en í þetta sinn skoðaður frá
öðru sjónarhorni en venjulega". Aðalhlutverk leika Michael
Ontkean, Kate Jackson og Harry Hamlin.
Snorrabraut simi 13506 Glæsibæ simi 34350
Hamraborg simi 46200 Miðvangi simi 53300
Ertu í takt
við tímann ?
Austurstræti
: 27211