Morgunblaðið - 07.09.1984, Side 51

MORGUNBLADIÐ, FÖSTUDAGUR 7. SEPTEMBER 1984
51
Þórhallur Einarssort
frá Kirkjubóli Minning
Við fylgdumst síðan að frá 10
ára bekk í Miðbæjarskólanum,
vorum í síðasta hópnum, sem lauk
inntökuprófi í Menntaskólann að
loknu fullnaðarprófi, sátum í
sama bekk í 7 ár og vorum heima-
gangar hvor hjá öðrum um
margra ára skeið. Leiðir skildu
fyrst að nokkru, er við settumst
hvor í sína lærdómsdeildina i 4.
bekk og einnig meðan Pétur lauk
námi sínu í verkfræði í Kaup-
mannahöfn. Þráðurinn slitnaði þó
aldrei fyrr en r.ú, endaþótt við
höfum unnið æfistarf okkar hvor í
sínum landshluta. Samfundir urðu
að vísu furðu strjálir, liggur mér
við að segja. Síðast hittumst við
og töluðumst við á Vindheimamel-
um í Skagafirði sumarið 1982.
Samt var það svo, að mér fannst
alltaf einsog við hefðum sést í
gær.
Ég votta Hrafnhildi og börnun-
um og vinum hans og vandamönn-
um samúð mína og lýk þessum
kveðjuorðum með orðum Péturs
sjálfs um skólaárin í afmælisbréfi
til mín frá 1982: „Minningin um
þetta tímabil æfinnar og það fólk,
sem þá var næst manni fer „inn á
minni“, eins og sagt er nú á tölvu-
öld.“
Veri minn gamli vin sæll.
Lingur
Skammt er milli lifs og dauða. í
daglegu amstri eru þessi sannindi
að jafnaði víðs fjarri hugum
manna. En þær stundir koma að
þessi vísdómur altekur hugann og
gnæfir öllu ofar. Og þannig varð
með okkur samstarfsmenn Péturs
Jökuls Pálmasonar er við spurðum
sviplegt andlát hans fyrsta daga
þessa mánaðar. Með honum er
genginn langt um aldur fram
dyggur samstarfsmaður, athugull
stjórnandi og glöggur verkfræð-
ingur.
Pétur Jökull var fæddur í
Reykjavík 10. janúar 1933 og var
því 51 árs er hann lést. Foreldrar
hans voru Pálmi Hannesson rekt-
or Menntaskólans í Reykjavík og
kona hans Ragnhildur Skúladóttir
Thoroddsen. Pétur var næstelstur
fjögurra barna þeirra hjóna.
Hann varð stúdent frá Mennta-
skólanum í Reykjavík vorið 1953.
Hann lauk fyrri hluta prófi í verk-
fræði frá Háskóla íslands vorið
1956 og lokaprófi í byggingarverk-
fræði frá Verkfræðiháskólanum í
Kaupmannahöfn sumarið 1959.
Strax að námi loknu réðst Pétur
til frænda síns Sigurðar Thor-
oddsen verkfræðings. Hann var
einn af stofnendum sameignarfé-
lagsins Verkfræðistofa Sigurðar
Thoroddsen sf. árið 1962. Þegar
verkfræðistofan setti á laggirnar
fyrsta útibúið sitt utan Reykjavík-
ur árið 1964, útibúið á Akureyri,
tók Pétur við forstöðu þess og
gegndi því starfi til æviloka.
Starfsvettvangur hans að námi
loknu hefur þannig verið hjá sama
fyrirtækinu, ef frá eru taldir
nokkir mánuðir á árunum
1959—1961 er hann starfaði hjá
Rafmagnsveitu Reykjavíkur við
eftirlit með smíði Stein-
grímsstöðvar við Sog.
Æviágrip segir sögu en sýnir
ekki mynd. Og mynd af einstakl-
ingi er mjög háð athugandanum.
Sú mynd, sem hér verður reynt að
draga upp af Pétri Jökli Pálma-
syni verður að skoðast í því ljósi.
Þeir eiginleikar hans sem horfa
við meðeigendum að verkfræði-
stofunni eru meðal annars skap-
festa, dugnaður og áreiðanleiki.
Pétur rækti starf sitt sem deildar-
stjóri Akureyrarútibús Verk-
fræðistofu Sigurðar Thoroddsen
af skyldurækni og trúmennsku.
Hann var hreinskiptinn og vandur
að virðingu sinni. Tengsl útibús
við höfuðstöðvar voru ætíð með
ágætum, og útibúið dafnaði svo
undir handleiðslu hans að það er
nú ámóta stórt í sniðum og höfuð-
stöðvarnar voru, þegar útibúið var
sett á stofn. Hann lagði ríkt á við
samstarfsmenn sína á Akureyri
að þeir temdu sér sjálfstæð vinnu-
brögð. Hann var ráðhollur þegar
til hans var leitað. Hann fylgdist
vel með því sem var að gerast
hverju sinni. En hann lagði það á
vald einstakra starfsmanna að
leysa þau verkefni sem þeim voru
fengin i hendur og hafa frum-
kvæði að því að afla þeirrar þekk-
ingar sem nauðsynleg var hverju
sinni. Pétur var ósérhlífinn maður
og sparaði hvorki tíma né fyrir-
höfn til að sá rekstur sem honum
var trúað fyrir væri til fyrirmynd-
ar. Hann var góður húsbóndi
sinna undirmanna en jafnframt
dyggur ráðsmaður sinna samherja
um rekstur verkfræðistofunnar á
Akureyri.
En myndin er fjölbreyttari. Pét-
ur var félagslyndur maður og
vinafastur. Hann var kátur og
hress í vinahópi og gott að eiga
hann þar að. Hann var líka góður
heim aö sækja. Hann átti sín
áhugamál langt út fyrir verkfræð-
ina — útivist, náttúruskoðun, fé-
lagsmál svo eitthvað sé nefnt. En
þeim málum verða engin skil gerð
hér.
Starfsfólk Verkfræðistofu Sig-
urðar Thoroddsen hf. sér á bak
góðum samstarfsmanni, félaga og
vini með söknuði. En söknuðurinn
verður sárari annars staðar. Ást-
vinur er horfinn úr hópi fjöl-
skyldu. Undir slíkum kringum-
stæðum finnur maður til smæðar
orðanna „Ég votta þér samúð". En
þó verða þau að nægja hér sem
kveðja til eiginkonu Péturs og
barna. Hrafnhildur Ester Pét-
ursdóttir og börnin Jón Rafn,
Pálmi Ragnar, Katrín ólína,
Ragnhildur Ólafía og Dagbjörg
Helga bera nú um sinn þungan
harm, og þeim sendum við okkar
innilegustu samúðarkveðjur. Við
eigum eitt sameiginlegt, minning-
una um góðan dreng.
Kveðja frá starfsfólki Verk-
fræðistofu Sigurðar Thor-
oddsen hf.
Pétur Pálmason er látinn.
Fregnin um lát hans kom sem
reiðarslag yfir okkur. Það eru að-
eins nokkrar vikur síðan við eydd-
um saman fjórum dögum í Skaga-
firði ásamt fjölskyldum okkar og
tugum annarra ættmenna Hrafn-
hildar eiginkonu Péturs. Við það
tækifæri var Pétur eins og honum
var lagið, stoð og stytta hópsins,
skipuleggjandinn, glaðværi mað-
urinn og miðdepill hljóðfæraslátt-
ar og söngs. Minningin um þessa
daga er svo fersk í huganum, að
það er erfitt að trúa þeirri hörmu-
legu staðreynd að Pétur Pálmason
sé allur. Örlögin spyrja ekki um
slíkt.
Ég dvaldi hjá þeim hjónum
Pétri og Hrafnhildi minn fyrsta
vetur í Menntaskólanum á Ákur-
eyri. Það var mér um margt lær-
dómsríkt að kynnast Pétri. Ég
kom ungur frá litlu þorpi vestur á
fjörðum í stóran bæ, höfuðborg
norðurlands.
Við slíka breytingu fyrir ungan
mann var mikils virði að kynnast
hugarfari og hegðan manns sem
Péturs Pálmasonar. Ég man vel
hvernig hann talaði við mig um
hegðunarvandamál mín rétt að
loknum athugasemdum föðursyst-
ur minnar Hrafnhildar. Orðin
hans höfðu áhrif vegna þunga, en
um leið vegna skilnings á hegðun
unga mannsins. Einmitt þessi
hæfileiki Péturs hefur svo berlega
komið í ljós gagnvart börnunum
hans fimm. Hann hefur verið
þeirra einlægi vinur umfram að
vera góður faðir. Hann hefur tekið
virkan þátt í áhugamálum þeirra
og skólagöngu enda er fjölskyldan
hans ein sú samheldnasta sem ég
hef kynnst.
Það hryggir mig mjög að Pétur
fékk ekki fleiri lífdaga. Eg er Pétri
þakklátur fyrir það sem hann
kenndi mér.
Elsku frænka, fyrir mína hönd
og fjölskyldu pabba votta ég þér
og börnunum innilegustu samúð.
Pétur Rafnsson
Erfitt er að sætta sig við þá
bitru staðreynd, að Pétur bróðir,
kletturinn trausti í norðri, sé fall-
inn og lifi aðeins í stóru safni
hughrifa, sem mótast hafa með
mér frá frumbernsku.
Þannig er maðurinn raunar í
annara augum, brot hughrifa og
minninga, nema þau augnablik
ein, er leiðir skerast.
Við dauðan verður engu framar
breytt, ekkert leiðrétt né endur-
skoðað.
Myndin sem lifir er endanleg,
dauðfryst.
Sú mynd, sem Pétur bróðir, skil-
ur eftir í mínum huga, er mynd
um góðan dreng, litillátan, ljúfan,
kátan, traustan og ráðvandan.
Fáir hygg ég að kynnst hafi
Pétri náið utan fjölskyldu hans og
þröngs hóps vina og starfsfélaga.
f slíkum hópi naut hann sín
jafnan best, var hrókur alls fagn-
aðar, glettinn og spaugsamur.
Pétur var ekki maður fjölmenn-
is, en rækti þá raun með sóma, ef
þess þurfti, eins og allt annað er
honum var falið.
Enga byggði hann sér bauta-
steina í eigin nafni.
Slík eru forlög flestra.
Verk hans má þó víða sjá í nafni
Verkfræðistofu Sigurðar Thor-
oddsen, þess fyrirtækis, sem hann
réðst til að loknu verkfræðinámi
árið 1959.
Helgaði hann því félagi alla sína
starfsorku til dauðadags af slíkri
ósérhlífni að einstakt má telja.
Trúi ég, að aðrir rekji þá sögu.
Pétur var gæfumaður.
Gæfa hans var ekki síst í því
fólgin að leiðir hans og Hrafnhild-
ar Pétursdóttur, eftirlifandi konu
hans, lágu saman.
Börn þeirra eru: Jón Rafn 22
ára, Pálmi Ragnar 20 ára. Katrín
Ólína 17 ára, Ragnhildur ólafía 15
ára og Dagbjört Helga 9 ára.
Þau eru öll við nám og hin
mannvænlegustu.
Þau eru bautasteinar Péturs og
stærsta framlag hans til framtíð-
ar.
Pétur hafði að minni hyggju
efasemdir um líf að loknu þessu.
Vona ég að hans dýpsta þrá hafi
nú ræst.
Hvert sem leið míns kæra bróð-
ur liggur, megi gæfan fylgja hon-
um, nú sem fyrr.
Skúli
„Er þegar öflgir
ungir falla
sem sígi í ægi
sól á dagmálum.“
Svo kvað Bjarni í söknuði sínum
og eitthvað þessu líkt kom í hug-
ann þegar okkur barst fregnin um
að Pétur Jökull Pálmason hefði
orðið bráðkvaddur hinn 1. sept-
ember sl.
Það tekur vissulega tíma að átta
sig á þeirri staðreynd að hann hafi
verið kvaddur til starfa á öðrum
vettvangi, því hvort sem litið var
til Péturs sem hins dáða heimilis-
föðurs, eða hins ötula uppbyggj-
anda sívaxandi fyrirtækis, bar
fyrir augu hinn styrka stofn, sem
aðrir litu til, þegar leiðsagnar var
þörf.
Þeir eru margir, er Pétur
þekktu, sem hinn yfirvegaða og
trausta verkfræðing, enda ófá
verkefnin, bæði stór og smá, sem
hann ásamt starfsmönnum verk-
fræðistofunnar leystu af hendi.
Þeir, er áttu þess kost að koma á
hið fagra heimili, er hann ásamt
Hrafnhildi konu sinni, höfðu búið
sér og fimm börnum sínum, varð
fljótt ljós hin einstæða samheldni
er þar ríkti, þar sem saman fór
fáguð framkoma og einlæg gleði.
Hver heimsókn til þeirra varð
jafnan minnisstæð og um leið
lærdómsrík, því hvar er betra að
vera en þar, spm víðsýni og víðtæk
þekking markar hverja umræðu,
en rík tónlistargáfa stýrir gleði-
stund. Hæst ber þó í okkar huga
hversu mikill vinur og félagi hann
var börnunum sinum, og þátttak-
andi í leik þeirra og starfi, því hef-
ur það veitt þeim hjónum mikla
gleði að fylgjast með námi og
þroska barna sinna, sem í svo rík-
um mæli bera þeirra mannkostum
vitni.
Með þessum kveðjuorðum vilj-
um við, sem nutum fjölskyldu-
tengsla við Pétur, votta minningu
hans virðingu okkar, og af heilum
huga þakka samfylgdina.
Elsku Hrafnhildur, Jón Rafn,
Pálmi, Katrín, Ragnhildur og
Dagbjört, við biðjum guð um
huggun og styrk ykkur til handa,
og að þið megið ávallt finna ná-
lægð hans.
Systurnar
Þórhallur fæddist að Hvann-
stóði í Borgarfirði eystri. Foreldr-
ar hans voru Einar Einarsson,
sonur Einars ólafssonar pósts,
sem allir kannast við. Móðir hans
var Salín Jónsdóttir frá Kolls-
staðagerði. Þórhallur var aðeins
3ja ára þegar hann missti föður
sinn. Fluttist þá Salín að Mýrum í
Skriðdal ásamt þrem börnum sín-
um, Jóni, Kristínu og Þórhalli.
Jónína, kona Stefáns á Mýrum,
var föðursystir Þórhalls og átti
hann þar heima til 16 ára aldurs.
Álla tíð kallaði hann Stefán á
Mýrum pabba, hann ólst upp með
eldri sonum Stefáns og var á svip-
uðum aldri og þeir og var alla tíð
kært með þeim meðan líf entist og
voru þeir eins og bræður.
Vorið 1922 hófu þau búskap á
Múlastekk Kristín, systir Þór-
halls, og Sigbjörn Árna Björns-
sonar og flutti Þórhallur með
þeim þangað og taldi sig eiga
heima þar þótt hann dveldi á ýms-
um bæjum í Skriðdal um lengri
eða skemmri tíma.
Sumarið 1930 brá Þórhallur á
það ráð að fara vestur um haf til
Kanada. Hann seldi því kindurnar
og hrossið. Mig grunar að hann
hafi fengið heldur lítið fyrir það,
en hann fékk nóg í fargjaldið vest-
ur og fór á þjóðhátíðina á Þing-
völlum og komst þar i samband
við Vestur-íslendinga sem komu á
hátíðina. Hann sagði mér að hann
hefði verið búinn að hugsa til vest-
urfarar fyrr og gripið tækifærið
þegar hann vissi af fólki að vestan
á Þingvallahátíðinni.
Hann var 7 ár í Kanada og sá
þar margt og lærði, sér í lagi lagði
hann sig eftir að læra enska
tungu.
Þegar hann kom aftur heim átti
hann 50 dollara í vasanum og var
reynslunni ríkari. Þórhallur eign-
aðust marga vini vestanhafs sem
hann hélt ævilangt tryggð við.
Mér er kunnugt um að margir
Vestur-íslendingar heimsóttu
hann þegar þeir komu til íslands.
Þórhallur staðfesti fljótt ráð
sitt þegar hann kom heim.
Þá var í Geitdal ung heimasæta,
Agnes Árnadóttir, dóttir Árna
Jónssonar og Jónínu Björnsdóttur
frá Vaði af hinni kunnu Viðfjarð-
arætt.
Þau settust að á Vaði 1940 og
gengu í það heilaga 24. október
1941. Þau voru á Vaði í 3 ár, eða til
vorsins 1943, þá voru þau búin að
eignast tvö fyrstu börnin.
Vorið 1943 tóku þau á leigu
Hreiðarsstaði í Fellum og bjuggu
þar í 4 ár og voru þá börnin orðin
5 og búnaðist þeim þar vel að því
er séð varð. Allir sem til þekkja
vita hvað Agnes er dugleg og mikil
búkona og Þórhallur mesta snyrti-
menni í allri umgengni og natinn
við skepnur. Vissulega hefur þetta
verið erfitt, það vita allir sem
fengust við búskap á þeim tíma.
Vorið 1947 fluttu þau í Þingmúla í
Skriðdal og bjuggu þar í 13 ár. Óll
árin sem þau voru í Þingmúla vor-
um við nágrannar þeirra og var
það með ágætum. Myndaðist strax
vinátta milli heimilanna og hefur
hún haldist síðan.
1960 fluttust þau að Kirkjubóli í
Norðfirði, og tóku þá heldur betur
til hendi, byggðu 26 kúa fjós af
fullkomnustu gerð og fjárhús fyrir
200 kindur með velgengum kja.ll-
ara. Þessi dugnaður var rómaður
um allar sveitir. Það mun hafa
verið blómaskeið ævi þeirra fyrstu
árin á Kirkjubóli.
Jónína tengdamóðir Þórhalls
var alla tíð hjá þeim frá þvi þau
hófu búskap til dauðadags, hún
var mjög þörf á heimilinu, sér-
staklega með tilliti til barnanna
og umsjár með þeim. Jónína and-
aðist 1968 áttatiu ára að aldri.
Þórhallur og Agnes eignuðust
10 börn og eru 9 þeirra á lífi. Allt
myndarfólk, búsett víðsvegar um
landið, koma sér vel fyrir, öll gift
nema Þórhildur, hún er heima og
líkur stúdentsprófi í vor við
Menntaskólann á Egilsstöðum.
Börn Þórhalls og Agnesar talin í
aldursröð: Árni Björgvin fæddur
1942, Amalía f. 1943, Stefán Einar
f. 1944, Jónína Ingibjörg f. 1945,
Kristín Salín f. 1946, Sveinn f.
1950, Herdís f. 1954, Þórarinn f.
1956, Lárus Þorsteinn f. 1959 og
Þórhildur f. 1965.
Sveinn Þórhallsson fór i nám til
Danmerkur og gerðu foreldrar
hans sér miklar vonir um hann á
námsbrautinni. En hann andaðist
þar úti áður en námi lauk 4. des-
ember 1974. Friður sé með honum.
Nú eru barnabðrn Þórhalls orð-
in 19. Þórhallur var hvers manns
hugljúfi og allir sem kynntust
honum fundu hlýjuna og góðvild-
ina í fari hans. Hann var æðrulaus
og mátti ekki vamm sitt vita.
Hann lagði gott til allra góðra
mála og sá ætíð björtu hliðarnar á
tilverunni og betri hliðina á
mannfólkinu. Iiann vildi öllum
gott gera og engan mann hefi ég
þekkt greiðviknari.
Það var hans yndi að geta gert
öðrum eitthvað til þægðar.
Þórhallur og Agnes brugðu búi
á Kirkjubóli 1974 og fluttu þá til
Kópavogs, en undu ekki þar nema
tvö ár. Þau þráðu að komast í
nágrenni við heimahagana og
fluttu til Egilsstaða. Keyptu hús-
eignina Selás 4 og hafa búið þar
síðan.
Þórhallur var heilsulítill síðustu
árin. Hann var með hjartasjúk-
dóm og þurfti að nota meðul við
honum. Én ekki kvartaði hann og
alltaf var hann hress og glaður
þegar maður leit inn til hans og
viðmótið ætíð hið sama.
Þórhallur var búinn að vera 5
daga á sjúkrahúsinu á Egilsstöð-
um þegar hann andaðist og fram
úr rúminu fór hann og hjálpaði
sér sjálfur fram á síðasta dag. Ég
kom til hans nokkrum klukku-
stundum áður en hann dó og sat
hjá honum stundarkorn og allt var
eðlilegt í fari hans. Hann sagði
mér að hann ætti að fara heim um
helgina. Þetta var á fimmtudegi.
Hann sagði að búið væri að
sprauta sig mikið til að ná vatni
úr lungunum á sér. Um leið og ég *
kvaddi hann fannst mér höndin á
honum óvenju heit og hafði orð á
því við hann hvort hann væri með
hita, hann kvað svo ekki vera en
lungun á sér væru orðin ónýt.
Þórhildur dóttir hans var hjá hon-
um þegar ég fór. Mér er tjáð að
andlát hans hafi verið líkast því
þegar kertaljós brennur upp,
heyrðist hvorki stuna né hósti.
Hann var einmitt búinn að óska
sér þess að hann mætti fá slíkan
dauðdaga.
Útförin fór fram frá Egilsstaða-
kirkju að viðstöddu fjölmenni.
Jarðsett var í Egilsstaðakirkju-
garði.
Ég þakka Þórhalli fyrir sam-
fylgdina á lífsleiðinni.
Guð blessi hann um tima og ei-
lífð. Við hjónin og fjölskylda
okkar vottum Agnesi og fjölskyldu
hennar dýpstu samúð.
Einar Pétursson