Morgunblaðið - 25.11.1984, Qupperneq 24

88
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. NÓVEMBER 1984
Listmunir Ófeigs
Björnssonar
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Listhönnuðurinn Ófeigur Björnsson er
kunnur fyrir það, að feta ekki troðnar
slóðir við gerð sinna fjölbreyttu list-
muna. Á sýningu hans i Gallerí Grjót
við Skólavörðustíg, er stendur yfir til
mánaðamóta, getur að líta nokkra list-
gripi er fullkomlega staðfesta þennan
framslátt. Þótt verkin á sýningunni séu
aðeins níu að tölu eru þau samsett af
svo fjölbreytilegum efnivið sem stáli,
nautshúð, leðri, látúni, fuglshami,
fjöðrum og 24 karata blaðagulli. Þau
eru og harla ólík að gerð og útfærslu en
eiga þó það sammerkt, að minna tölu-
vert á fornt skart Egypta og ýmissa
þjóða Litlu-Asíu. Hér vil ég einkum vísa
til gripa er bera nöfnin „Myndklæði"
(nr. 5-8).
Föng sín sækir ófeigur þannig langt
aftur í forneskjuna en leitast við að
gæða gripina nútímalegu svipmóti og
tekst það allvel. Skartgripirnir eru
vissulega forvitnilegir en þeir munu
einungis klæða fáar konur og mjög sér-
stæðar f útliti, er kunna að bera þá. En
þá ættu þeir einmitt að fara viðkom-
andi hofróðum afburða vel. Þetta á og
einnig við um gripinn „Climax" (kopar
og fuglshamur), sem er mjög listilega
gerður.
Þá eru og þarna nokkrar svifléttar
veggmyndir svo og ein rammgerðari og
jarðbundnari úr kopar er ber heitið
„Jörðin andar" (9), sem er mjög lifandi í
formi og útfærsiu.
Óhætt er að hvetja ófeig að halda
áfram í þeirri braut er hann hefur
markað sér og halda áfram að vera
hvergi banginn um aðföng né tilraunir
til frumleika.
Ófeignr Björnsson
iur siður að skrifa í rúminu.
En hinn endingargóði málmoddur hans gerir hon-
um kleift að skrifa við erfið og undarleg skilyrði,
svo sem í miklum halla. Og hin létta, mjúka hönnun
framkallar jafnframt skörp afrit. Hann er til með
svörtu, bláu, rauðu eða grænu bleki. Skriftin mis-
heppnast ekki með þessum penna.
uni-ball
-------- MITSUBISHI PENCIL CO., LTD. JAPAN
Ósýni-
legir
taflmenn
Erlendar
bækur
lllugi Jökulsson
Raymond Smullyan:
The Chess Mysteries of the Arabian
Knights
Alfred A. Knopf, New York.
Það kann að virðast og er sjálf-
sagt fádæma ósvifni af manni sem .
kann varla mannganginn að ætla
sér að skrifa af viti um heila bók
skákþrauta. En skákþrautir eru
annað en sjálft manntaflið, og þar
að auki skákþrautirnar í þessari
bók dálftið sérstökum lögmálum.
Þær eru i rauninni kennslustund í
hreinni og klárri rökfræði, enda er
höfundurinn, Smullyan, prófessor
í stærðfræðilegri rökfræði og
heimspeki við háskóla vestur i
Bandaríkjunum. í þrautum hans
er það ekki framtíðin sem skiptir
máli, manni er ekki ætlað að finna
út hvernig hvítur mátar í nítján
leikjum, heldur skal maður sýna
fram á það hvað hefur gerst áður
tiltekin staða kom upp. Smullyan
gefur yfirleitt fáeinar forsendur
til að vinna eftir, hvíti kóngurinn
hefur ekki hreyft sig ennþá,
svarta drottningin hefur aðeins
verið í uppnámi einu sinni, og þar
fram eftir götunum, en að þeim
slepptum hefur maður aðeins
stöðuna á skákborðinu að styðjast
við. Og það getur verið snúið að
átta sig á því hvaða atriði skipta
þar höfuðmáli.
Þrautirnar sem lagðar eru fyrir
lesanda eru ýmiss konar; margar
þeirra lýsa töluverðri hugmynda-
auðgi. Hvor af biskupunum á
hvitu reitunum er í rauninni peð
sem komist hefur upp í borð?,
svipað stef notar Smullyan oft. En
hversu oft hefur tiltekinn riddari
hreyft sig? Hvíti kóngurinn er
ósýnilegur, hvar á stöðumyndinni
dylst hann? Hvort er röndótti
riddarinn hvítur eða svartur?
Þessar þrautir virðast margar al-
gerlega óleysanlegar við fyrstu
sýn, en þó kemst lesandi furðu
fjjótt upp á lag með aðferðir
Smullyans, lærir að minnsta kosti
að taka eftir réttum hlutum á
hverri stöðumynd fyrir sig. Aftur
á móti er ekki krafist meiri skák-
kunnáttu, per se, en sem svarar
mannganginum.
Þrautir Smullyans eru klæddar
í búning sagna aftur úr 1001 nótt;
áður mun hann hafa gefið út bók
þar sem skákþrautir voru dulbún-
ar sem ævintýri Sherlock Holmes.
í sögunum vaða uppi kóngar,
drottningar, ráðgjafar, töfra-
menn, herstjórar, fegurðardisir og
véfréttir, þessar sögur verða satt
að segja bæði leiðigjarnar og
þreytandi er frá liður. En þraut-
irnar sjálfar eru býsna skemmti-
legar og auðveldast er að sýna
fram á eðli þeirra með þvi að birta
eina þeirra. Það er fyrsta þrautin
sem bókin skartar og mun jafn-
framt vera fyrsta þrautin í þess-
um dúr sem Smullyan samdi. Á
skákborðinu eru þrir svartir
menn: kóngur á Daniel einum,
hrókur á Bjarna fimm og biskup á
Daníel fimm. Hvítur hefur aðeins
einn mann, biskup á Ara fjórum.
Það vantar sem sé hvita kónginn
og hlutverk lesanda er að finna
hann. Hvar hlýtur hviti kóngurinn
að vera? Ég tek það fram að miðað
við margar aðrar þrautir bókar-
innar þá er þessi afskaplega
létt...
Athugasemd
AÐ GEFNU tilefni vil ég geta
þess, að söngflokkur sá sem ég
veiti forstöðu syngur ekki ein-
göngu í Fríkirkjunni í Reykjavík
heldur einnig við athafnir í Foss-
vogskirkju svo og í öðrum kirkjum
sé þess óskað.
Ágústa Ágústsdóttir.