Morgunblaðið - 13.04.1985, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. APRÍL 1985
einstakur
laxinum“
Fyrstu regnbogasilungsseiðin
voru flutt að Fiskalóni í febrúar í
fyrra og voru þau þá um 10 grömm
að þyngd en í ágúst var byrjað að
slátra regnboganum. Nú eru þau
orðin 330 grömm að meðaltali. Nú
eru um 650 þúsund seiði í stöðinni
og er þetta fyrsti stóri árgangur-
inn af regnbogasilungi en hann
hefur eins og kunnugt er þurft að
ganga í gegnum ýmsa hreinsunar-
elda frá því að Skúii Pálsson flutti
hann til landsins árið 1951.
Regnboginn er seldur á innan-
landsmarkaði, bæði í verslanir og
á veitingastaði. Einnig hafa verið
gerðar tilraunir með útflutning á
honum ferskum til Bandaríkjanna
og Norðurstjarnan í Hafnarfirði
hefur gert tilraunir til að sjóða
niður reykt silungsflök. En fram-
leiðslan er ekki það mikil enn sem
komið er og ekki næst að full-
nægja eftirspurninni innanlands
þannig að útflutningur er mjög
lítill.
„Hann er í alia staði hagkvæm-
Seiðunum gefið í lóni á Fiskalóni. Regnboginn er einstaklega meðfærilegur Bskur, er orðinn hændur að mönnunum sem gefa honum. Seiðin gára vatnið
baráttunni um fóðrið.
— segir Þórir Dan Jónsson fiskifræðingur á Fiskalóni
lægu flóttahvatir, það er villta
eðlið, sem laxinn hefur hins vegar
í ríkum mæli.“
Þórir gat þess í lokin að liklega
væri íslenski regnbogasilungs-
stofninn af verðmætri tegund,
hreinræktaður „steelhead“. Skúli
hefði flutt hann inn frá Danmörku
árið 1951, áður en Danir fóru að
blanda hina ýmsu stofna saman.
„Ef þetta reynist vera hreinrækt-
aður „steelhead" er þetta sjó-
göngusilungur og gæti verið
heppilegur til sjóeldis og sem haf-
beitarfiskur", sagði Þórir.
Regnbogasilungsseiði sem fara á til
Noregs í sumar vigtað.
„EFTIR því sem ég kynnist regn-
boganum raeira sannfærist ég betur
og betur um að það er hann sem
gefur okkur mesta möguleika í mat-
fiskeldi — laxinn er svo óþekkt
stærð ennþá. Ég tel að regnboginn
gæti verið fiskur númer eitt á meðan
við erum að byggja okkur upp í fisk-
eldinu en síðan væri hægt að prófa
laxinn með,“ sagði Þórir Dan Jóns-
son, fiskifræðingur, í samtali við
blaðamann Mbl.
Þórir sér um regnbogasilungs-
eldið á Fiskalóni í Olfusi þar sem
Laxalónsmenn eru að byggja upp
fyrirmyndaraðstöðu til eldisins.
Fiskalón er í landi Þóroddsstaða
II. Þar eiga þeir 1800 metra djúpa
borholu sem talin er geta gefið 30
sek.lítra af 116 stiga heitu vatni.
Þá hafa þeir 300 sek.l. af hreinu
lindarvatni, um 5 ° heitu. Útbúnar
hafa verið 6 eldistjarnir, 30x5 m.
að stærð, 2 tjarnir 100x5 m. og
30x100 m. lón. íbúðarhús er í
byggingu og undirbúningur hafinn
að byggingu eldishúss.
ari og meðfærilegri en laxinn,"
sagði Þórir þegar blm. heimsótti
hann að Fiskalóni og bað hann að
lýsa kostum regnbogasilungsins.
„Hann er fóðraður á ódýrara fóðri
en laxinn. Hann þarf minna pláss
og þar af leiðandi minna vatn og
minni mannvirki. En umfram allt
tekur eldið styttri tíma, eða eitt til
tvö ár, á meðan laxinn þarf tvö og
hálft ár. Þetta skiptir sköpum í
eldinu, tekjurnar koma fyrr inn.
Síðast en ekki síst ber að geta þess
að við höfum reynslu í regnboga-
silungseldi hér á landi sem við
höfum ekki nema að takmörkuðu
leyti í laxeldi. Þá er hann ótrúlega
lífseigur og þolir betur ýmsar til-
færingar, svo sem flutning á milli
tjarna.
Regnbogasilungurinn er ein-
stakur fiskur — allt öðru vísi en
laxinn. í gegn um eldi í margar
kynslóðir er hann orðinn meðfæri-
legur og hændur að okkur sem
fóðrum hann. Hann kemur að
bakka um leið og hann sér mann
koma að tjörninni. Með eldinu er
hann búinn að missa hinar eðlis-
„Regnboginn er
fiskur — ólíkur
í
Þórir Dan meó regnboga sem bíður slátrunar.
„Viljum gera regnbogasil-
unginn að almenningseign
— segja stjórnarformaður og framkvæmdastjóri Laxalóns
LAXALÓN hefur, eins og fram hefur
komið áður hér í blaðinu, gert samn-
ing um sölu á allt að 400 þúsund
regnbogasilungsseiðum og 40 til 60
þúsund laxaseiðum til Noregs næsta
sumar. Laxalón fær gott verð fyrir
seiðin, mun betra en fæst hér inn-
anlands að sögn Laxalónsmanna.
Síðan sagt var frá þessum seiðaút-
flutningi hér á blaðinu hefur hann
verið talsvert til umræðu meðal fisk-
eldismanna og hafa sumir viljað
hafa þessi seiði, einkum regnboga-
silunginn, á markaði hér innanlands
þannig að fiskeldisstöðvar hér gætu
tekið hann í eldi. Á dögunum voru
þessi mál rædd við Svein Snorrason
hrl., stjórnarformann Laxalóns og
Ólaf Skúlason, framkvæmdastjóra.
„í rúm 30 ár höfum við viljað
gera regnbogasilunginn að al-
menningseign hér á landi — og
viljum enn. Til þess þurfum við við
að byggja upp aðstöðuna á Fiska-
lóni í Ölfusi og Hvammsvík í
Hvalfirði og vantar 12 milljónir til
þess. í þeirri aðstöðu gætum við
framleitt 1,7 milljónir regnboga-
silungsseiða og látið út á markað-
inn hér allt að milljón seiði í haust
og átt eftir 700 þúsund seiði til
matfiskeldis eða útflutnings á
næsta ári.
Fjárskorturinn hefur rekið
okkur til að selja regnbogasil-
ungsseiðin úr landi. Það er líka
hagkvæmast fyrir okkur eins og
sakir standa. Það er hins vegar
okkar draumur að ala hann sjálfir
í sláturstærð og hagnast enn
meira, en það tekur lengri tíma og
krefst meira vinnuafls," sögðu
Sveinn og ólafur.
Útflutningsverðmæti þeirra 400
þúsund regnbogasilungsseiða og
40 til 60 þúsund laxaseiða sem
Laxalón selur til Noregs í sumar
er talsvert á annan tug milljóna.
Norðmennirnir ala fiskinn síðan í
1 ár að jafnaði og flytja hann út,
m.a. til Bandaríkjanna, og fá þá á
annað hundrað milljónir kr. fyrir
hann. Þeir margfalda verðmætið á
tiltölulega stuttum tima og fljúga
síðan með vöruna yfir ísland vest-
ur um haf til Bandaríkjanna.
Þetta leiðir hugann að því
hvernig staðið er að uppbyggingu
fiskeldisins hér og í samkeppnis-
löndum okkar. ólafur og Sveinn
sögðu að Norðmenn sem stofn-
setja fiskeldisstöðvar fengju beina
styrki frá ríkinu sem næmu 50%
af uppbyggingarkostnaði og síðan
stofnlán til 20 ára fyrir 40%
stofnkostnaðarins, afborgunar-
laust í 5 ár. Ekki nóg með það
heldur fengju þeir 90% af rekstr-
arfé stöðvarinnar í 3 ár, eða þar til
fyrstu tekjur kæmu inn. Svipuð
fyrirgreiðsla væri í Færeyjum og
Skotlandi. Hér á landi sögðu þeir
aftur á móti að væri sama og eng-
um peningum veitt til fiskeldis,
það væri hornreka í kerfinu.
„Þessu þarf að breyta. Við erum
alls ekki að sækjast eftir styrkj-
um, við þurfum þá ekki, heldur
lánum til uppbyggingarinnar,“
sögðu Laxalónsmenn.
„Það er kominn timi til að
stjórnvöld efni þau loforð sem
Skúla Pálssyni voru gefin i fram-
haldi af niðurskurði regnbogasil-
ungsins sem gerði hann tekjulaus-
an í þrjú ár. A verðlagi i dag er sú
fyrirgreiðsla sem talað var um 32
milljónir kr. Vonandi sjá stjórn-
völd og lánastofnanir sér fært að
gera þessa nauðsynlegu uppbygg-
ingu mögulega þannig að hægt
verði að leysa regnbogasilunginn
úr einangruninni og aðrir fiskeld-
ismenn geti farið að njóta hagn-
aðarins af honum," sögðu ólafur
Skúlason og Sveinn Snorrason að
lokum.