Morgunblaðið - 13.04.1985, Síða 49

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. APRlL 1985
49
Minning:
Sveinn Hlynur
Þórsson
Fæddur 17. septeraber 1956
Dáinn 27. marz 1985
Sveinn Hlynur Þórsson var son-
ur hjónanna Guðbjargar Bjarman
og Þórs Þorvaldssonar bygg-
ingameistara á Sauðárkróki.
Hann var elstur af stórum systk-
inahópi, en þrjú þau næstelstu
senda kveðju heim á þessum tíma-
mótum þaðan sem þau stunda
nám í háskóla í Kaliforníu. Ef-
laust vildu þau vera horfin heim
til fjölskyldunnar á þessari sorg-
ar- og saknaðarstund, en þar sem
fjarlægðin er mikil og prófin
framundan verða þau að senda
kveðju í hljóðri bæn heim á öldum
ljósvakans.
Sveinn giftist þ. 19. október 1979
Dóru Kristínu Kristinsdóttur ætt-
aðri frá Akureyri og voru þau bú-
sett á Ólafsvík síðastliðin fjögur
ár ásamt Söru, niu ára dóttur
Dóru. Sambúð þeirra hefur verið
farsæl, bæði samhent og dugleg
við að eignast eigið heimili og
verða sjálfstætt fólk.
Sveinn á dóttur á Sauðárkróki
sem hann átti með æskuunnustu
sinni og er hún 12 ára og heitir
Þórunn Elfa og hefur alist upp hjá
móður sinni á Sauðárkróki.
Þegar ég frétti lát Sveins varð
mér á að hverfa til minninganna
sem enginn getur tekið frá manni.
Ég staldraði fyrst við jólin sem
hann gaf okkur afa og ömmu á
Blönduósi þegar hann kom með
áætlunarbílnum frá Varmahlið
aðeins tveggja ára gamall. Lítill
ferðalangur ákveðinn og duglegur
eins og ávailt síðar. Fólkið í rút-
unni varð hissa þegar þegar þess-
um litla ferðamanni var snarað
inn í bílinn og enginn í fylgd með
honum. Samferðafólkið spurði
hann hvert hann væri að fara og
hvort enginn væri með honum.
Hann svaraði kotroskinn að hann
rataði til afa og ömmu á Blönduósi
og húsið hennar ömmu væri rétt á
móti hótelinu þar sem bíllinn
stoppaði. Já, rútan kom á tilsett-
um tíma og á móti litla ferða-
manninum var tekið með miklum
fögnuði.
Svo kom jólakvöldið sem Sveinn
gerði mér ógleymanlegt og bjart.
Afi var farinn upp að sofa og nú
þurftum við að gera kvöldið hátíð-
legt hjá okkur tveimur. Við tókum
eldhússtólinn, settum á hann dúk,
kveiktum á jólakertinu og settum í
stjaka á stólinn, tókum höndum
saman og gengum i kring og sung-
um jóla- og barnasöngva. Eg varð
undrandi hve hann kunni mikið af
ljóðum og lögum. Hann ljómaði af
gleði eins og við værum stödd í
stórum sal við stórt jólatré. Ég
lærði margar fallegar barnavísur
af honum sem ég ekki áður kunni.
Hann gerði jólakvöldið ógleyman-
legt, bjart og hlýtt.
Mörg sumur kom Sveinn á
æskuárum til afa og ömmu og allt-
af kom hann með sönginn og gleð-
ina með sér. Hann kunni svo
margt og var svo fljótur að læra
hvaðeina. Og 5—6 ára kunni hann
utan að öll ártöl úr íslandssögunni
sem okkur voru kennd í barna-
skóla og tímasetti sögulega at-
burði.
Já, elsku Sveinn átti margar
perlur í gullastokknum sínum, en
spurningin var hvernig honum
tækist að meðhöndla þær. Tækist
honum að vernda þær og geyma,
glitrandi og hreinar, eða myndu
þær breyta um lit og gildi. Þannig
fer fyrir mörgu ungmenni að það
glatar perlunum sínum, ekki síst á
þessum tímum, þegar breiðu veg-
irnir liggja til allra átta.
í barnaskólanum gekk Sveini
vel og gerði öllum sínum námsefn-
um góð skil og átti þar stóran
vinahóp og hafði oft forystu í leik
og starfi. Fljótlega eftir fermingu
fór hann um tíma í iðnskólann á
Sauðárkróki. Þá hugleiddi hann
stundum að gerast smiður eins og
faðir hans og um tíma var hann í
byggingavinnu og vann þá helst
við járnabindingar. 16 ára að aldri
urðu þáttaskil í lífsstarfi hans er
hann fór til sjós sem fullgildur
verkamaður á stórt fiskiskip og
þar leið honum vel. Sveini þótti
starfið seiðandi og dúnmjúkar öld-
urnar lokkandi, stormar og öldu-
rót heilluðu hann með öllum sín-
um trylltu töfrum og mikilleika.
Til sjós var hann ýmist bátsmað-
ur, neta- og beitingamaður, iðu-
lega kokkur og nú síðast stýrimað-
ur. Hann var einn af þessum
mönnum á taflborði lífsins sem
alltaf stóðu ábyrgir fyrir starfinu
og skiluðu því sem krafist var
hverju sinni.
Ég man vel þegar hann var hjá
mér hálfan annan vetur og stund-
aðí nám í Hamrahlíðarskólanum.
Til að byrja með stundaði hann
námið af brennandi áhuga og
dugnaði en seinni veturinn kom í
ljós að bóknámið átti ekki við
hann.
Sveinn þráði að takast á við
eitthvað sem krafðist krafta og
átaka. Hann dreif sig úr skólanum
og til sjós í Ólafsvík. Hafið kallaði
og stormarnir seiddu hug hans all-
an. Á sjónum var líf og fjör og
vinna. Eitthvað til að takast á við.
Líka gaf það vel í aðra hönd, því
þegar ævintýrin lokkuðu og seiddu
og vinahópurinn glaður og oft
margmennur, þá lét hann gamm-
inn geisa í gleði og söng og naut
sín vel ef glóði vín í glasi, þá var
farið á kostum i augnablikinu en
ekki alltaf gengið á blómabeðum.
Að viðurkenna þann sára sann-
leik að Sveinn komi aldrei aftur í
heimsókn til ömmu er þyngra en
tárum taki.
" Amraa, Ragnheiður
Brynjólfsdóttir.
Kveðja að sunnan
Simhringing snemma morguns.
Harmafregn. Kvöldið áður hafði
bátur horfið í sortann og stórgrýt-
ið í sjónmáli utan Rifs á Snæ-
fellsnesi. Áhafnar saknað. Fimm
menn á besta aldri og þar í hópi
frumburður yngstu systur minnar
Guðbjargar og eiginmanns hennar
Þórs Þorvaldssonar. Enn höfðu
hamfarir íslenskra náttúruafla
haft betur í snarpri en ójafnri
glímu við bátkænu, þar sem stóðu
við stjórnvöl ungir og djarfir sjó-
menn sem létu ekki hlut sinn fyrr
en siðasti sjórinn hafði komið
þeim á knén og öllu var lokið.
Sveinn Hlynur hét frændinn
ungi sem sigldi þar sinn siðasta
sjó. Sveinn Hlynur var næstyngst-
ur þeirra félaga á vélbátinum
Bervík, átti rúmt ár í að fylla
þriðja tuginn.
Hann Sveinn Hlynur var hvorki
hár í lofti né gamall að árum þeg-
ar hann lét heillast af sjónum og
það fór aldrei milli mála hvert var
stefnt. Hann gekk ekki hefð-
bundnar skólaleiðir, þó að hann
hefði áreiðanlega haft alla burði
til að skipa sér þar í fremstu röð.
Þó að samvistir okkar frænda
yrðu bæði fáar og stuttar bar
fundum okkar saman fyrsta sinni
þegar mér var í muna að finna
hjálparhönd.
Vorið 1958 dvaldist ég á Akur-
eyri í nokkrar vikur eftir að hafa
beðið alvarlegt skipbrot, særður,
niðurlægður og allur illa á mig
kominn, sjáandi svart hvert sem
augað eygði. Einmitt þá kom hún
Lilla systir mín með einkasoninn í
Hamarstíginn þar sem ég dvaldi í
skjóli móður minnar.
Með þessum ljóshærða, lág-
vaxna hnokka fór sólin aftur að
skína og Vaðlaheiðin tók á sig lit-
ina sem enginn fær lýst. í hvert
sinn sem ég kom lallandi heim úr
leiðinlegri vinnu kom litli hnoðr-
inn veltandi. Hann var ofurlítið
bubbinn með sig, steig báruna
einsog fullvaxinn sjómaður og sem
hann var kominn alveg upp að
stóra frændanum horfði hann
uppeftir honum með andlitið fullt
af sakleysi og barnslegri tilhlökk-
un, og kannski leyndust ofurlítil
drýgindi í munnvikunum þegar
hann sagði stundarhátt: „Kominn
er Björninn minn.“
Þau mæðgin gerðu stuttan stans
hjá okkur í Hamarstígnum en þó
nægilega langan til að koma
köntruðu skipsflaki á sæmilega
réttan kjöl. Og enn sé ég hnokk-
ann með ljósu lokkana sína og sól-
skinið í andlitinu þegar illa stend-
ur í bólið hjá mér og jafnan þegar
skip mitt hefur rekið af leið eða
þurft að sveigja fyrir boða hafa
örvunarorðin hans Sveins Hlyns
frá sumrinu 1958 ómað í eyrum
mér og vísað á rétt strik.
Orð og huggunartilburðir mega
sín lítils á stundu sem þessari.
Harmur ekkjunnar ungu, dóttur-
innar og foreldranna á Króknum
er bótalaus. Minningin ein um
dugmikinn og sviphreinan sjó-
mann sem stóð sína plikt til
hinstu stundar verður þeirra ham-
ingja þegar fram líða stundir og
íturvaxinn hlynur festir rætur í
nú ógróinni mold.
Með þessum fátæklegu orðum
fylgja samúðar- og saknaðar-
kveðjur til ykkar allra norðan
heiða og ástvina í annarri heims-
álfu. Að lokum sendi ég tveim
öldnum ömmum, sem staðið hafa
af sér margan sjóinn, kveðjur
okkar allra sem eftir stöndum á
ströndinni með tárvot augu.
Björn Bjarman
Minning:
Ólafur Ólafsson
Hvammstanga
Það þótti mörgum sjálfsagt að
koma við í Mellandi og hitta hjón-
in ólaf Ólafsson og Marsibil
Teitsdóttur, Óla og Billu, eins og
þau voru jafnan kölluð. Alltaf var
tekið vel og hlýlega á móti fólki,
því boðið í bæinn og veitingar
fram bornar. Hefðu gestir ekki
tíma til að stansa fannst húsráð-
endum það miður og þá féllu setn-
ingar eins og þessi, þetta er engin
koma að fá ekki einu sinni kaffi-
bolla. Væru börn með í för var
einhverju stungið að þeim, enda
voru bæði hjónin barngóð og lagin
við að vinna traust þeirra.
ólafur lést 6. apríl sl. Hann var
fæddur 1. apríl 1890 á Gnýstöðum
á Vatnsnesi, sonur hjónanna
Margrétar Björnsdóttur og ólafs
ólafssonar er þar áttu búsetu.
ólafur var eldri tveggja bræðra,
hinn var Jón Ólafsson úrsmiður á
Hvammstanga. Strax og kraftar
leyfðu fór ólafur að hjálpa til við
hússtörfin. ólst hann upp við al-
geng sveitastörf, var mjög natinn
við skepnur og þótti góður fjár-
maður. Hann mátti ekki til þess
vita að illa væri farið með búpen-
inginn.
ólafur kvongaðist Marsibil
Teitsdóttur frá Bergsstöðum 17.
desember 1910. Þau hófu búskap
en erfitt var að fá fast jarðnæði
svo að flutningar voru á fárra ára
fresti. Árið 1930 fluttu þau ólafur
og Marsibil til Hvammstanga. Þau
eignuðust bæinn Melland, sem þá
var rétt utan staðarins. ólafur
vann þá verkamannavinnu er til
féll og hafði jafnframt nokkrar
kindur og kýr og oft tók hann að
sér að hýsa og hirða um hesta
fyrir ferðamenn. Marsibil vann oft
eitthvað utan heimilis og gekk þá í
tilfallandi, erfið verk. Efni voru
lítil en mikil áhersla var lögð á að
komast af án þess að taka ián því
ógjarnan vildu hjónin þurfa að
skulda öðrum. ólafur var góður
verkamaður og var til þess tekið
hvað iðinn hann var við vinnu.
Hann var verklaginn og skilaði
góðu verki. Hann var mikið ljúf-
menni, hlýr og léttur í skapi og því
góður vinnufélagi. Hann var ákaf-
lega trúr maður og mátti hann
ekki vamm sitt vita í neinu.
Ólafur og Marsibil eignuðust
þrjú bðrn, tvær dætur, sem bú-
settar eru á Hvammstanga, og son
búsettan í Stykkishólmi. Þau báru
mikla umhyggju fyrir börnum sín-
um og afa- og ömmubörnin í ætt-
liði fram voru yndi þeirra og eftir-
læti. Fjölskyldumyndum var rað-
að upp og settu þær sinn sérstaka
svip á heimili þeirra hjóna og
sýndu jafnframt hvað þeim var
kærast.
Marsibil andaðist 30. janúar
1974, þá rúmlega níræð, og ólafur
var orðinn 95 ára þegar hann lést.
Starfsævi beggja var því orðin
löng og sjaldan féll verk úr hendi.
Eftir lát konu sinnar var ólafur
áfram í Mellandi og naut hann að-
stoðar fjölskyldu sinnar og þá
einkum dóttur sinnar er bjó í
næsta húsi. En þegar heilsu hans
hrakaði fluttist hann í október
1980 á elliheimilið á Hvamms-
tanga og dvaldi þar til æviloka.
Hann var ávallt þakklátur fyrir
allt sem fyrir hann var gert og
aldrei taldi hann sig þurfa að
kvarta.
Mikið starf er að baki. Og gamli
lágreisti torfbærinn, sem lengst af
var heimili þeirra hjóna, og ólafs
í hálfa öld, er að falli kominn og
sjálfsagt lítið annað eftir en að
fjarlægja hann. Við hann eru
tengdar góðar minningar. Þar hef-
ur margur fengið hressingu og
húsaskjól næturlagt og voru næt-
urgestir stundum margir. En þótt
þröngt væri ríkti þar glaðværð og
hlýja húsbændanna svo öllum leið
vel. Þau og bærinn þeirra hafa
sett svip sinn á umhverfið um
langt árabil og lengi munu í minn-
um Óli og Billa í Mellandi.
Saga þeirra ólafs og Marsibilar
er saga hins venjulega fólks.
Fólks, sem fékk það í veganesti á
uppvaxtarárunum að það væri
skylda hvers manns að bera
ábyrgð á sjálfum sér, vinna fyrir
lífsviðurværi sínu, vera trúr og
samviskusamur, rétta hjálpar-
hönd þeim sem erfitt áttu og um-
fram allt treysta forsjóninni.
ólafur og kona hans voru samhent
um að bregðast ekki í þessum efn-
um og það tókst þeim með sóma.
Þótt spor þeirra séu ekki greind
sérstaklega þá eru þau mörkuð í
þá harðsporaslóð, sem aldamót-
afólkið tróð til þess að greiðfær-
ara yrði fyrir komandi kynslóðir.
Og götu þeirra Ólafs og Marsibilar
er óhætt að þræða, þar eru engin
hliðarspor sem valdið geta villu af'
leið þeirra dyggða, sem mest lífs-
gildi hafa.
Það er gott að trúa því að nú séu
þessi góðu hjón aftur saman á
æðra tilverustigi þar sem þau upp-
skera ríkulega fyrir heiðarleika,
fórnfýsi og staðfestu í trú sinni á
hérvistardögum sínum. Slíkt fólk
skilur eftir sig hugljúfar minn-
ingar til styrktar þeim samferða-
mönnum, sem eftir lifa. „Orðstír
deyr aldregi, hveim es sér góðan
getur." Blessun guðs fylgi góðum
vinum.
Pétur V. Daníelsson
Horfur á góðri ferdamannavertíð
ÞAÐ SEM AF ER þessu ári hefur verið um nokkra aukningu að ræða á komu
erlendra ferðamanna hingað til lands miðað við sama tima á síðasta ári. Frá
áramótum til síðustu mánaðamóta komu hingað um 2.500 fleiri ferðamenn en
á síðasta ári eða nálægt þriðjungi fleiri. Sigfús Erlingsson, framkvemdastjóri
markaðssviðs Flugleiða, sagði í samtali við Morgunblaðið, að ýmislegt benti nú
til þó nokkurrar aukningar ferðamanna á þessu ári og í svipaðan streng tók
Kjartan Lárusson, formaður Ferðamálaráðs.
Sigfús Erlingsson sagði, að hann
teldi Flugleiðir eiga þarna allnokk-
urn hlut að máli. Félagið hefði
unnið mjög markvisst undanfarin
ár að landkynningu vestan hafs og
austan og uppbyggingu ýmiss kon-
ar ráðstefna. Árangur þess væri nú
að skila sér. Hann væri því bjart-
sýnn á gott ferðamannasumar, svo
fremi, sem ekki yrði um stórsvipt-
ingar hér á sviði efnahags- og at-
vinnumála að ræða. Bókanir bentu
til nokkurrar aukningar frá síðasta
ári, en á hinn bóginn væri skortur
á hótelrými farinn að hafa neikvæð
áhrif.
Kjartan Lárusson sagði, að
þarna væri tvímælalaust um hlut-
fallslega verulega aukningu að
ræða. Hún stafaði fyrst og fremst
af þvi, að meira hefði tekist að
selja en oftast áður af alls konar
styttri ferðum. Það væru annars
vegar farþegar frá Evrópu, sem hér
dveldust nokkra daga og væri það
mikið að þakka mjög girnilegum
tilboðum flugfélaganna. Hins veg-
ar eins konar verzlunarferðir
Bandaríkjamanna, þar sem til
dæmis lopavörur væru mikið að-
dráttarafl. Hvað varðaði vetrar-
mánuðina væri þáttur Flugleiða, að
öðrum ólöstuðum, hvað stærstur. Á
sama tíma hefði Ferðamálaráð í
samvinnu við ýmsa aðila verið með
aukna landkynningu i Evrópu og í
samvinnu við Flugleiðir í Banda-
ríkjunum.
Samkvæmt bókunarhlutföllum
liti sumarvertíðin prýðisvel út. I
fyrra hefði verið óvenjumikil aukn-
ing milli ára, en hann ætti tæpast
von á því, að aukningin nú yrði^
hlutfallslega jafn mikil. Hins vegar
yrði þetta ekki endanlega Ijóst fyrr
en í lok maí. Nú væri ráðstefnuhald
hér í byrjun sumars farið að verða
nokkurt vandamál. Þá væri gisti-
rými í Reykjavík að stórum hluta
upptekið og ylli því, að erfitt væri
að selja erlendum mönnum ferðir
út um landið, þar sem forsenda
þess væri að þeir gætu gist fyrstu'
nóttina í Reykjavík.