Morgunblaðið - 14.04.1985, Blaðsíða 28

Morgunblaðið - 14.04.1985, Blaðsíða 28
28 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. APRÍL 1985 Að störfum í vinnuherbergmu. Áskell Másson tónskáld gerði ákveðið upp hug sinn fyrir tveimur árum — hann ætlaði sér að starfa að tónsmíðum eingöngu og reyna að hafa af því lifibrauð. Það hefur tekist bærilega hjá honum hingað til, hann hefur næg verkefni og hróður hans breiðist út hægt og sígandi í hinum stóra heimi. í viðtalinu hér á eftir segir Áskell frá vinnubrögðum sínum við tónsmíðar, handtrommu sem hann hefur hannað, helstu verkefnum sem á döfinni eru og ýmsu fleiru Askell Másson tónskáld hefur líklega aldrei verið í vafa um hvað hann ætlaði að verða þegar hann yrði stór. Að minnsta kosti ekki frá þeim degi þegar hann barði fyrst eigið trommusett með matarsleifum móður sinnar — settið hafði hann smíðað sjálfur úr mekkanói, tómum Mackin- tosh-dósum, pappaspjöldum og öðru tilfallandi. Þetta var á upp- gangsárum Bítlana og Rolling Stones og allir strákar með hljóm- sveitardellu. Skömmu síðar, þegar jafnaldrar hans í gagnfræðaskóla voru að safna sér fyrir fyrsta raf- magnsgítarnum, hlustaði Áskell af ákafa á hljómsveitarverk Beet- hovens af hljómplötum og fylgdist með á nótnaskrám sem faðir hans átti. Framtíðin var augljóslega ráðin. Tónlistarferill Áskels er að ýmsu leyti óvenjulegur. Hann hlaut að nokkru hefðbundið tón- listarnám í Barnamúsíkskólanum og síðar í Tónlistarskólanum í Reykjavík, en áhugi hans á áslátt- arhljóðfærum knúði hann til þess að leita víða fanga og fara ótroðn- ar slóðir. Trommusettið gamal- kunna olli honum vonbrigðum, og hann fór að kynna sér hand- trommur ýmis konar, eða trumb- ur, og spiláði meðal annars um tíma á slík hljóðfæri í popp- og djasshljómsveitum. Hann samdi sitt fyrsta alvarlega tónverk, Silju, fyrir ásláttarhljóðfæri 17 ára gamall og fékk það hljóðritað hjá Sjónvarpinu. Alan Carter, þá nýráðinn ballettmeistari hjá Þjóð- leikhúsinu heyrði þetta verk fyrir tilviljun, hreifst af því, og fékk því til leiðar komið að Áskell var ráð- inn sem tónskáld viö Islenska dansflokkinn. Þar starfaði Áskell í tvö lærdómsrík ár, en hélt síðan til Englands til náms í tónsmíðum og slagverksleik. Á Englandi tekur hann þá ákvörðun að leggja hljóðfæraleik algerlega á hilluna og snúa sér eingöngu að tónsmíð- um. Eftir Áskel liggja tæplega 30 meiriháttar tónverk, tónlist við 15 leikhúsverk og kvikmyndir, auk ýmissa smærri verka, oft samin fyrir sérstök tækifæri. Verk hans hafa verið flutt víða um heim á tónleikum, tónlistarhátíðum og I hljóðfærakeppnum, sem og í út- varpi og sjónvarpi. r Idag situr hann að heimili sínu á Suðurgötunni, gætir tæplega fimm mánaða gamallar dóttur sinnar að morgni, en semur af kappi að degi. Nú skrifar hann eft- ir pöntunum og er líklega eina ís- lenska tónskáldið sem vinnur að tónsmíöum eingöngu. Blaðamaður Morgunblaðsins heimsótti Áskel og Margréti litlu dóttur hans eina morgunstund fyrir skömmu, en þar sem Margrét er ekki enn farin að tala hefur Áskell orð fyrir þeim báðum: „Þetta er svo sannarlega enginn gróðavegur, en hefur verið hægt með því að eiginkonan vinni úti,“ segir Áskell, og bætir við að sér hafi reiknast til að hann hefði haft af þessu svona heldur slök meðallaun á síðasta ári. Og taldi það mikla heppni. Um þessar mundir er Áskell með píanókonsert í smíðum fyrir ástralskan píanóleikara, Roger Woodward, en hann þarf ekki að óttast atvinnuleysi þegar því verki er lokið, því fyrir honum liggja fjórar verkbeiðnir. „Nei, verkefnaskortur háir mér ekki,“ segir Áskell. „Hitt er annað. að peningamálin eru snúin og það tekur tímann sinn að tryggja greiðslu fyrir unnin verk.“ Það hefur komið til tals að Ás- kell semji verk fyrir væntanlegt ferðalag íslensku hljómsveitar- innar og 100 manna kórs til Fær- eyja og Grænlands, sem er á dagskrá í sumar. „Ef af þessu verður hef ég hugsað mér að byggja verkið að hluta til á græn- lenskum rytmum, en Grænlend- ingar eiga sér afskaplega sérstæð- an söng, mjög rytmískan, og 1 trumbuslætti þeirra finnast ýmis athyglisverð rytmísk mótíf,“ segir hann. Danski slagverksleikarinn Gert Mortensen hefur beðið hann um stórt verk, sem Mortensen hef- ur hugsað sér sem ballettmúsík. „Þessi beiðni Mortensens er senni- lega komin til vegna þess að þegar ég dvaldist í húsi Jóns Sigurðsson- ar í fyrra, þar sem ég var að leggja drög að óperu, samdi ég fyrir hann stutt verk, sem ég kallaði Prím, og hann frumflutti skömmu siðar í tónleikaför sinni um Danmörku og Svíþjóð,“ segir Áskell. Loks hafa tveir íslendingar f Amsterdam falast eftir verki frá Áskeli, Þóra Jóhannsdóttir semb- alleikari og tenórsöngvarinn Jón Þorsteinsson. Verkið fyrir Þóru verður einleiksverk, en verk Jóns yrði fyrir tenór og hljómsveit. — Er virkilega hægt að semja listaverk eftir pöntun, Áskell? Hvað með sköpunarandann, kem- ur hann eftir pöntun? „Það þýðir ekkert að bíða eftir því að andinn komi yfir mann, þá skrifar maður aldrei nótu á blað. Það er að sumu leyti eins og hver önnur vinna að semja tónverk, enda er þetta lógískt fag og maður verður að fylgja ákveðnum regl- um.“ — Hvernig þá? Sestu niður og segir við sjálfan þig, nú ætla ég að semja hálftíma píanókonsert? „Nei, svo einfalt er það ekki. Fullskapað tónverk verður ekki hrist fram úr erminni fyrirhafn- arlaust, þetta er tímafrek vinna sem gerist í mörgum áföngum. Það er ekki auðvelt að lýsa vinnu- brögðunum, en ég geri ráð fyrir að þau séu að minnsta kosti að hluta nokkuð svipuð og hjá öðrum lista- mönnum, rithöfundum og list- málurum, til dæmis. Oft fæ ég hugmyndir, sem ég hripa niður og vinn úr sfðar við skrifborðið — stundum löngu siðar. Ég á mikið safn af slíkum skissum, ýmis brot sem maður hefur krassað á riss- blöð, aftan á reikninga eða aðra tiltæka pappírssnepla. En það þarf mikið til að slík hugmynd verði að fullgerðu tónverki. Frumvinnan er fyrst og fremst skipulagning, og andstætt því sem margir halda skipulegg ég verk mín mjög vei fyrirfram. Eg ákveð form verksins, lengd, kalfaskipt- ingu og hljóðfærskipan. Set mér svo ákveðnar reglur um innri gerð verksins varðandi tónmál, hljóð- færanotkun og fleira. Þegar þessu er lokið hefst hin eiginlega vinnsla.“ — Þú fylgir sem sagt settum reglum blindandi eins og tölva, eða hvað? „Það sagði ég ekki. Það er hugs- anlegt að hægt sé að láta tölvur semja tónverk með því að fylgja ákveðnum lögmálum, en þær heyra ekki f okkar skilningi og geta þvi ekki lagt mat á tónlistina og tekið ákvörðun um að brjóta reglurnar þegar það á við. Það kemur nefnilega oft fyrir að mað- ur fer inn á allt aðra braut en i upphafi var ráðgert — ef eyrað krefst þess. Það er eins og verkið taki af manni völdin." — Þú talar um tónsmfðar sem skrifborðsvinnu. Notarðu ekki hljóðfæri til að þreifa þig áfram við? Eins og þú hefur kannski tekið eftir er ekkert hljóðfæri á heimilinu. Ytri heyrnin er að því leyti ónauðsynleg við tónsmíðar, að auðvitað þarf maður að heyra fyrir sér það sem maður skrifar. Þetta er eins og að lesa eða skrifa venjulegan texta í hljóði. Hitt er annað mál, aö sumum tónskáldum
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.