Morgunblaðið - 23.05.1985, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. MAÍ1995
.. eiturgrænt
skin
Dögum ljóðsins fjölgar. í
fyrrakveld var þannig á
skjánum hinn ágætasti umræðu-
þáttur um stöðu ljóðsins. Matthías
Viðar Sæmundsson stýrði umræð-
unum og leitaði líka með hljóð-
nemann út á stræti og torg að
spyrja fólk, hvort það læsi ljóð.
Svörin voru náttúrulega á ýmsa
lund. Þannig sagðist lítill strák-
hnokki lesa ljóð eftir Steingrím
Hermannsson.
Virtist mér annars fólkið skipt-
ast svolítið í tvær fylkingar,
þeirra er lítt sinntu lestri ljóða og
svo hinna er lásu þó nokkuð
ljóðmæli. Að loknu sprangi um
götur og torg settist svo Matthías
Viðar inní sjónvarpssal við dekkað
borð, þar sem valinkunnir menn
sátu grafalvarlegir í tilefni dags-
ins. Fannst mér raunar full mikil
hátíðleiki yfir borðum, en mér
skilst að ljósin í sjónvarpssal séu
ákaflega skær og vistin þar ekki
beint þægileg.
Tíðindalaust spjall
Hvað um það þá hafði ég gaman
af spjalli þessara visu manna,
nota bene karlmanna, því Matthí-
as Viðar sá ekki ástæðu til að
bjóða kvenfólki á málþingið. Tel
ég þessa skipan mála alls ófæra
ekki aðeins í ljósi jafnréttishug-
sjónarinnar er hefir jafnt horn í
síðu karlrembu sem kvenrembu,
heldur og í ljósi þess að konur eiga
óuppgerðar sakir við hina svoköll-
uðu „bókmenntastofnun" er þær
telja margar hverjar að hafi ráðið
svo ailtof miklu um framgang
karlkynsrithöfunda á kostnað
hins kynsins. Má í þessu sambandi
minna á skelegga ádrepu Helgu
Kress í „Hugtökum og heitum í
Bókmenntafræði" sem kom út hjá
MM ’83. Þar segir á bls. 153:
Kvennabókmenntir sem óhjá-
kvæmilega hljóta að lýsa kven-
legri reynslu hafa jafnan gengið
með skarðan hlut frá borði í bók-
menntastofnuninni. í ritdómum
og öðrum umsögnum er þeim
gjarnan lýst með góðlátlegum orð-
um eins og lítill, venjulegur,
hversdagslegur, snyrtilegur og
snotur, eða þeim er líkt við hag-
mælsku og heimilisiðnað, jafnvel
kallaðar kerlingabækur.
Brá nýju Ijósi
Ég hef svolítið kikt á ritdóma til
að sannreyna þessi ummæli Helgu
og komist að því að orð hennar
hafa við rök að styðjast þótt tím-
arnir hafi vissulega breyst til hins
betra í þessu efni. En ég minnist
nú á þetta atriði hér, að mér virð-
ist sem Ijóðinu kunni að stafa
nokkur hætta af þeirri lognmollu
er ríkti við hið ágæta kaffiborð
Matthíasar Viðars. Við megum
ekki loka skáldskapinn eins og
skrautfugl inní gullbúri. Nóg um
það, ég vil svona í lokin kynna
nánar hina ágætu viðmælendur
Matthíasar, er þá fyrstan að telja
góðskáldið Jón úr Vör og skáld-
bróður hans Þórarin Eldjárn, þá
var mættur til leiks Jóhann Páll
Valdimarsson er rekur eitt fram-
sæknasta forlag landsins: Forlag-
ið, Sigurður Pálsson skáld var þar
og til staðar og Heimir Pálsson sá
ágæti íslenskumaður. Ég hraðrit-
aði einhver ósköp úr máli þessara
ágætu manna, en hef því miður
ekki pláss til endursagnar. Nú og
svo má ekki gleyma því að tvö
skáld fluttu í þættinum ljóð af
sviði Iðnó, þau Vilborg Dagbjarts-
dóttir er lýsti afar myndrænt
Skólavörðuholtinu og Matthías
Johannessen er sannaði að nú-
tímaskáld geta kveðið dýrt, og
þannig tengt ljóðhugsun andar-
taksins íþrótt forfeðranna. Slíkt
er eigi lítils virði smáþjóð á að-
gangsharðri fjölmiðlatíð.
Ólafur M.
Jóhannesson
ÚTVARP/SJÓNVARP
„Frá Umsvölum"
Karl Guðmundsson les úr
ljóðabók eftir Jóhann Hjálmarsson
■I „Frá Umsvöl-
35 um“ nefnist
“ dagsdkrárliður
sem er á rás 1 í kvöld
klukkan 22.35. Karl Guð-
mundsson les úr Ijóðabók
eftir Jóhann Hjálmarsson
og er þetta fyrri þáttur.
Umsjón hefur Gísli
Helgason.
„Frá Umsvölum“ er 10.
frumsamda Ijóðabók Jó-
hanns Hjálmarssonar.
Bókin kom út 1977. Útgef-
andi var Hörpuútgáfan. í
bókarkynningu segir:
„Frá Umsvölum er ævi-
saga ungra hjóna, Elíasar
Ágústssonar og Regínu
Stefnisdóttur, sem víða
hafa farið um heiminn og
kynnst flestum hliðum
mannlífsins. Umhverfi
bókarinnar er þó fyrst og
fremst íslenskt. Hún er
samin á Kópaskeri og er
mannlíf þar og á Sléttu
ríkur þáttur hennar svo
og jarðskjálftarnir þar
nyrðra og áhrif þeirra á
fólk.“
Að sögn höfundar er
þessi bók „einskonar ljóð-
ræn skrásetning, leikrit,
viðtalsbók, minningar eða
kannski þjóðlegur fróð-
leikur. Daglegt tal manna
gegnir veigamiklu hlut-
verki. Veruleikinn yrkir
kringum skáldið og þann
skáldskap verður skáldið
að viðra."
Það form, sem nefnt
hefur verið þegar skýra
skal aðferð skáldsins, er
Ijóðsaga. Ljóðsöguformið
einkennir líka bók Jó-
hanns „Mynd af langafa"
sem kom út 1975.
Karl Guðmundsson
leikari sagði í samtali við
Mbl. að honum fyndist
skemmtileg og ljúf kímni
svífa yfir verkinu og ekki
mætti gleyma sjálfsháð-
inu, sem fram kemur í
bókinni og er góður kostur
á höfundi. „Ég las bókina
fyrir Blindrabókasafn ís-
lands fyrir einu og hálfu
ári. Upptökumaður var
Gísli Helgason og var
upptakan gefin út á

v y
Karl Guðmundsson leikari
tveimur spólum á vegum
safnsins."
Lestur þessi sem nú er
fluttur var gerður sér-
staklega fyrir ríkisút-
varpið og verða tveir 25
mínútna lestrar. Sá fyrri
verður í kvöld og hinn síð-
ari eftir hálfan mánuð á
sama tíma. „Lestrarnir
eru útdrættir úr ljóðabók-
inni, en þó er reynt eftir
megni að halda þræðinum
í sögunni. Gísli Helgason
sá um styttinguna með
mér og hefur hann einnig
fellt inn tónlist eftir
Norðmanninn Sigmund
Groven og er leikið á fiðlu
og munnhörpu.
Jóhann Hjálmarsson skiid
Pétur Steinn Guðmundsson
umsjónarmaður þáttarins
Michael Jackson
„Gullhálsinn“
— Michael Jackson
Fimmti þáttur
OO 00 „Gullhálsins“
— er á dagskrá
rásar 2 í kvöld klukkan
23.00, en alls eru þættirnir
sex. Þáttaröðin fjallar um
stórstirnið Michael Jack-
son og er umsjónarmaður-
inn Pétur Steinn Guð-
mundsson.
Pétur Steinn sagði að af
nógu væri að taka þegar
Michael Jackson er ann-
ars vegar. „í þættinum í
kvöld fjalla ég um tekjur
Michaels, sem eru nú eng-
in venjuleg fjárfúlga.
Einnig um þau slagsmál,
sem urðu á milli um-
boðsskrifstofu hans og
upprunalegs umboðs-
manns hans, Joe Jackson,
sem reyndar er faðir
drengsins. Hann segir frá
sjálfum sér í viðtali og
dýrunum sínum, en þau
eru mörg og merkileg.
Ég segi frá tónlistar-
smekk hans og spila í því
sambandi úr tónverkinu
„Eine Kleine Nachtmusic"
eftir Mozart, sem er í
rniklu uppáhaldi hjá
Michael. ímynd hans ber
á góma en þar er hann
ekki eftirbátur annarra
stórstirna svo sem Elvis
Presley.
Seinni hluta þáttarins
mun ég síðan fjalla um
hljómleikaferð þá sem
hann fór með bræðrum
sínum um gervöll Banda-
ríkin. Þessi ferð er fyrir
margra hluta sakir afar
merkileg og ekki var allt
sem sýndist," sagði Pétur
Steinn að lokum.
ÚTVARP
V
FIMMTUDAGUR
23. maí
7.00 Veöurtregnir. Fréttir.
Bæn.
A virkum degi. 7.20 Leikfimi.
Tilkynningar.
7.55 Málræktarþáttur. Endurt.
þáttur Einars B. Pálssonar
frá kvöldinu áöur.
8.00 Fréttir. Tilkynningar.
Dagskrá. 8.15 Veöurfregnir.
Morgunorð: Gunnar Rafn
Jónsson talar.
9.00 Fréttir.
9.05 Morgunstund barnanna:
„Börn eru besta fólk“ ettir
Stefán Jónsson. Þórunn
Hjartardóttir les (2).
9.20 Leikfimi. 9.30 Tilkynn-
ingar Tónleikar. 9.45 Þing-
tréttir.
10.00 Fréttir. 10.10 Veður-
fregnir. Forustugr. dagbl.
(útdr.). Tónleikar.
10.45 Málefni aldraöra. Þáttur I
umsjá Þóris S. Guöbergs-
sonar.
11.00 .Ég man þá tlð". Lög frá
liðnum árum. Umsjón: Her-
mann Ragnar Stefánsson.
11.30 .Sagt hefur þaö veriö".
Hjálmar Arnason og Magnús
Glslason sjá um þátt af Suö-
urnesjum.
12.00 Dagskrá. Tilkynningar.
12.20 Fréttir. 12.45 Veöur-
fregnir. Tilkynningar. Tón-
leikar.
14.00 .Sælir eru syndugir" eftir
W.D. Valgardson. Guörún
Jðrundsdóttir les þýðingu
slna (14).
14.30 A frlvaktinni. Þóra Mar-
teinsdóttir kynnir óskalög
sjómanna.
15.30 Tilkynningar. Tónleikar.
164)0 Fréttir. Dagskrá. 16.15
Veðurfregnir.
16.20 Slödegistónleikar.
a. Sónatina I D-dúr op. 137
nr. 1 eftir Franz Schubert.
Arthur Grumiaux og Robert
Veyron-Lacroix leika á fiölu
og planó.
b. .Cassatio", hljómsveitar-
verk eftir Joseph Haydn.
Kammersveit tónlistarmanna
I Vln leikur; Kurt List stjórnar.
17.00 Fréttir á ensku.
17.10 Slödegisútvarp.
17.50 I garöinum meö Hafsteini
Hafliöasyni. Tilkynningar.
18A5 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.15 A dðfinni.
Umsjónarmaður Karl Sig-
tryggsson.
19.25 Krakkarnir I hverfinu.
Kanadlskur myndaflokkur
um hversdagsleg atvik I llfi
nokkurra borgarbarna.
Þýöandi Kristrún Þóröar-
dóttir.
19.50 Fréttaágrip á táknmáli.
20.00 Fréttir og veöur.
20.30 Auglýsingar og dagskrá.
20.45 Kvikmyndahátlöin 1985.
Umsjón og Stjórn: Sigurður
Sverrir Pálsson og Arni Þór-
arinsson.
20.55 Hættum að reykja.
Umsjónarmaöur Sigrún Stef-
ánsdóttir.
19.00 Kvöldfréttir. 19.45 Til-
kynningar.
Daglegt mál. Sigurður G.
Tómasson flytur þáttinn.
20.00 Hviskur. Umsjón: Hörður
Siguröarson.
20.30 Tónleikar Sinfónlu-
hljómsveitar Islands I Há-
skólablói. (Beint útvarp frá
fyrri hluta tónleikanna.)
Stjórnandi: Jean-Pierre
Jacquillat.
Einleikari: Jean-Pierre Wall-
ez
a. „Choralis", tónverk eftir
Jón Nordal.
b. Fiölukonsert I D-dúr, op.
61 eftir Ludwig van Beet-
hoven.
Kynnir: Jón Múli Arnason.
21.10 Skonrokk.
Umsjónarmenn Haraldur
Þorsteinsson og Tómas
Bjarnason.
2135 Mjór er mikils vlsir.
Bresk heimildamynd um
starfsaöferöir Scotland Yard
rannsóknarlögreglunnar. I
myndinni er einkum fylgst
meö starfi visindadeildar
hennar þar sem rannsakaöar
eru llkamsleifar, blóö eöa
byssukúlur og annaö þaö
sem getur gefiö vlsbend-
ingar um ódæöismenn og
fórnarlömb þeirra.
Þýöandi: Jón O. Edwald.
22.35 Fjórtán stundir
2130 „Ef hátt lét I straumniö
Héraösvatna”. Aldarminning
Olaflu Jónasdóttur.
Umsjón: Broddi Jóhannes-
son.
22.15 Veðurfregnir. Fréttir.
Dagskrá morgundagsins.
Orð kvöldsins.
2235 Frá Umsvölum. Karl
Guðmundsson les úr Ijóöa-
bók eftir Jóhann Hjálmars-
son. Fyrrí þáttur. Umsjón:
Glsli Helgason.
23.00 Músikvaka. Umsjón:
Oddur Björnsson.
23.45 Fréttir. Dagskrárlok.
(Fourteen Hours) s/h
Bandarlsk blómynd frá árinu
1951.
Leikstjóri: Henry Hathaway.
Aðalhlutverk: Richard Base-
heart, Paul Douglas, Barb-
ara Bel Geddes, Debra Pag-
et.
Ungur maður hefur afráöið
aö stytta sér aldur. Hinn hik-
ar þó viö að stökkva af
gluggasyllu á háhýsi einu.
Lögregla, geðlæknar og
ástvinir reyna aö tala um
fyrir honum.
Þýöandi Björn Baldursson.
00.05 Fréttir I dagskrárlok.
FIMMTUDAGUR
23. mal
10.00—12.00 Morgunþáttur
Stjórnendur: Kristján Sigur-
jónsson og Sigurður Sverrisson.
14.00—15.00 Dægurflugur
Nýjustu dægurlögin.
Stjórnandi: Leópold Sveinsson.
15.00—18.00 Ótroðnar slóðir.
Kristileg popptónlist.
Stjórnendur: Andri Már Ing-
ólfsson og Halldór Lárusson.
16.00—17.00 Jazzþáttur.
Stjórnandi: Vernharður Linnet
17.00—18.00 Gullöldin.
Lög frá 7. áratugnum.
Stjórnandi: Þorgeir Astvalds-
son.
Þriggja mlnútna fréttir sagöar
klukkan: 11:00, 15:00, 16:00
og 17:00.
20.00—21.00 Vinsældalisti
hlustenda rásar 2.
10 vinsælustu lögin leikin.
Stjórnandi: Páll Þorsteinsson.
21.00—22.00 Gestagangur.
Gestir koma I stúdló og velja lög
ásamt léttu spjalli.
Stjórnandi: Ragnheiöur Dav-
Iðsdóttir.
22.00—23.00 Rökkurtónar.
Stjórnandi: Svavar Gests.
23.00—24.00 Gullhálsinn.
Fimmti þáttur af sex þar sem
rakinn er ferill Michael Jackson.
Stjórnandi: Pétur Steinn Guð-
mundsson.
SJÓNVARP
FÖSTUDAGUR
24. maí