Morgunblaðið - 19.11.1985, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIDJUDAGUR19. NÖVEMBER1985
t
Stjömutónleikar
HorgunblaðiA/Július
Kiðlusnillingurinn Anne-Sophie Mutter, og stjórnandinn Jean-Pierre
JacquillaL
________Tónlist
Jón Ásgeirsson
Aðrir stjörnutónleikar Sin-
fóníuhljómsveitar íslands voru
haldnir í Háskólabíói sl. laugar-
dag, fyrir troðfullu húsi áheyr-
enda. Efnisskráin ar tvískipt og
var fyrri hlutinn Lundúnasin-
fónían eftir Haydn og seinni
hlutinn Árstíðakonsertarnir eft-
ir Vivaldi. Einleikari var fiðlu-
snillingurinn Anne-Sophie Mutt-
er, en stjórnandi Jean-Pierre
Jacquillat. Lundúnasinfónían er
ein af bestu sinfóníum Haydns,
sem í allt eru rúmlega eitt hundr-
að að tölu. Eitt af einkennum
sinfóníska formsins í höndum
Haydns, er endurtekning fram-
sögunnar, sem í flestum tilfellum
er frekar stutt. Það er því nokkuð
vafasöm regla hjá Jacquillat að
sleppa endurtekningu framsög-
unnar og raskar í raun innbyrðis
timahlutföllum þáttanna. Það
sem munar á flutningstíma
skiptir örfáum mínútum, svo að,
þess vegna er þetta óþarfi. Það
sem svo sem rétt er, þá voru allar
endurtekningarnar í menúett
þáttunum rétt útfaerðar. Að öðru
leyti var flutningur hljómsveit-
arinnar í heild góður. í síðasta
kaflanum sem er nokkurs konar
sveitadans, ieikur Haydn að
mestu með fiðlurnar og notar því
blásarana mjög mikið til að leika
„pedal" hljóma. í slíkum tilfell-
um á hljómur blásara ekki að
vera áberandi og þaðan af síður
er þetta sífellda „mezzoforte"
líklegt til að gefa strengjunum
tækifæri til að flytja, svo að
greina megi, aðallagferlið á þann
hátt, að áheyrendur heyri um
hvað tónverkið fjallar.
Þetta sérflokkaspil einstakra
hljóðfærahópa, þar sem ekki er
tekið tillit til annarra, hefur oft
einkennt tónflutning sveitarinn-
ar. í samleik strengjasveitarinn-
ar í Árstíðakonsertinum fengu
áheyrendur alveg óvænt að heyra
strengjasveitina leika svo veikt,
að unun var á að hlýða. Anne-
Sophie Mutter er snillingur og
það er í raun stórmerkilegt, að
svo ung stúlka skuli eiga sllka
dýpt, sem kom fram í leik hennar
með elskulegar tónhendingar
Vivaldis. Eins og fyrr sagði, var
leikur strengjasveitarinnar mjög
góður og auðheyrt að allir vildu
eiga hlut að fögrum leik Anne-
Sophie Mutter. Tært tónmál
Vivaldis varð að glitrandi perlu-
vef í meðferð þessara elskulegu
stúlku og í hægu þáttunum söng
hún af slíkri næmni, sem fátítt
er að heyra hjá mörgum „mask-
ínumeisturum" nútíma hljóð-
færaleiks, þar sem öll heimspeki
og tilfinningaleg túlkun er utan-
garðs. Hjá Ann-Sophie Mutter
má finna blómfrjó þeirrar list-
elsku, sem margir óttast að hafi
breyst í kalskóg tæknidauðans.
Þegar slík blómfegurð birtist
innan um kræklóttan kaldauð-
ann, skilst það hvað list er og
að fegurð hennar er manninum
mikilvægt lífsankeri, til að halda
áttum í stórbrimi nútíma fjöl-
miðlunar.
Ann-Sophie Mutter er mikill
listamaður og hefur ekki aðeins
ræktað tækni sína, heldur og
manneskjuna í sér og kemur
fram í leik hennar einstök hlýja
og tregi, er nær til djúpra dulda
tilfinninga þeirra er á hlýða.
Fyrirhafoar-
laiis

Hvar sem Islendingar eru niðurkomnir á jarðkringlunni
gera þeir ætíð sitt besta til aö skapa þjóðlega stemningu á jólunum.
Ekkert er jafn nauösynlegt við myndun þeirrar stemningar eins og
ekta Islenskur jólamatur.
Við hjá SS bjóöum þér að annast umstangið og senda jólamatinn til vina og
venslamanna erlendis. Þú kemur bara til okkar í SS-búðirnar tínir
kræsingarnar í körfuna og smegir jólakortinu með — við sjáum
svo um afganginn. Og nú er eins gott að taka fljótt við sér
ef enginn á að fara í jólaköttinn, allt sem á að fara með flugi eða skipi til Evrópu
þarf að vera klárt < síðasta lagi 10. desember — einnig flugpóstur
til N-Ameríku, en síðasta jólaskipið vestur um haf fer 30. nóvember.
Gleymum ekki þeim sem þurfa að dvelja fjarri heimaslóðum um hátíðirnar
— sendum þeim hangikjöt í pottinn!
AUSTURVEFtl — GLÆSIBÆ — HAFNARSTRÆTI — ViÐ HLEMM
Pavel Smid og Violetta S. Smidova.
Orgelleikur í Fríkirkju
Tónllst
Jón Ásgeirsson
Orgeliö í Frikirkjunni hefur verið
endurbætt og af þvi tilefni hefur
verið efnt til tónlistarhátiðar sem
orgelleikari kirkjunnar, Pavel Smid,
hefur haft veg og vanda af. Kona
hans, Violetta S. Smidova er einnig
orgelleikari að mennt og hélt hún
tónleika sl. laugardag þar sem hún
flutti verk eftir J.S. Bach og Cesar
Franck. Tónleikarnir hófust með
ES-dúr prelúdinni og fúgunni (heil-
ög Anna), sem er feiknaerfitt verk
og ekki meðfæri nema þeirra sem
vel kunna til verka. Það verður ekki
annað sagt eftir flutning þessa erf-
iða verks en að Violetta S. Smidova
er góður orgelleikari. Annað verkið,
Partítan yfir O Gott, du frommer
Gott, er fallegt verk, samið aðeins
fyrir „handverkið' á hljóðfærinu og
fyrir undirritaðan var samskipan
tilbrigðanna einum of lausleg en
sum þeirra þó vel leikin. Tvö siðustu
verkin eru eftir Franck, það fyrra
Chorall 1 a-moll og það síðara Piece
Heroique. Franck var stórkostlegur
orgelsnillingur og talinn ævintýra-
legur „impróvísator“ en auk þess
reisti hann orgelið upp úr Iágdeyðu
og samdi orgelverk, sem talin eru
marka upphaf nýrrar stefnu i gerð
franskrar orgeltónlistar, stefnu, þar
sem lögð er áhersla á háleita túlkun
trúartilfinninga og jafnvel dulspeki-
legra fyrirbæra, sem siðar áttu eftir
að ná mjög sterkum tökum á frönsk-
um tónsmiðum. Siðasta áriö sem
Franck lifði samdi hann þrjá kórala
i E-dúr, h-moll og þann þriðja i
a-moll, sem Violetta S. Smidova
flutti að þessu sinni. Tónlistin er
vixlsöngur tæknileiks og blíðlegrar
hljómunar sálmsins og þar var leik-
ur Violettu oftlega mjög fallegur.
Hetjulagið, sem var seinna verkið,
er tekniskt erfitt og þar sýndi Vio-
letta að hún er einnig tekniskur
orgelleikari. Auðnaðist henni að fá
til eigin afnota kirkju, sem góðu
orgeli, hafa íslendingar eignast enn
einn góðan orgelleikara.
í öruggri borg?
Kvlkmyndlr
Árni Þórarinsson
Stjörnubíó: Öryggisvöróurinn — The
Guardian ★ !A
Bandari.sk. Árgerð 1984. Handrit:
William Link, Richard Leninson.
Leikstjóri: David Greene. Aðalhlut
verk: Martin Sheen, Louis Gossett
jr., Arthur Hill.
Efni þessarar myndar er óneit-
anlega fremur óvenjulegt. íbúar
fjölbýlishúss i New York ráða ör-
yggisvörð (Louis Gossett jr.) til
starfa í byggingunni eftir að einn
úr þeirra hópi er skotinn til bana
af vopnuðum smákrimmum sem
ætluðu að ræna (búð hans. Öryggis-
vörðurinn tekur starf sitt mjög
alvarlega og setur strangar reglur
um umferð i byggingunni, sem ekki
allir ibúanna eru sáttir við. En
öryggi þeirra er tryggt. Eða svo
virðist í fyrstu. En ýmis atvik,
áframhaldandi tilræði glæpalýös
stórborginnar við íbúana, innbrot,
nauðgun, líkamsárás og sitthvað i
fari og viðbrögðum öryggisvarðar-
ins, vekja grunsemdir eins þeirra
(Martin Sheen) um að ekki sé allt
með felldu varðandi hinn nýja
verndara.
Þessi atburðarás er rakin hægt
og rólega, án allra æsilegra tilþrifa
eða ódýrra spennubragða. En þrátt
fyrir að hér sé traust verksvit á
ferðinni og þeir Gossett og Sheen
sýni agaðan leik vantar dramatiskt
eldsneyti í söguna. Hún snýst öll
um það hvort grunsemdir Sheens
um Gossett séu á rökum reistar eða
hvort hann sé einfaldlega haldinn
stórborgarparanoiu. The Guardian
leysir á engan hátt úr þessari
spurningu. Myndin hefði trúlega
staðist betur ef henni hefði verið
þjappað saman i klukkutima sjón-
varpsmynd. Málatilbúnaðurinn er
of mikill miðað við málið sjálft.