Morgunblaðið - 01.02.1987, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. FEBRUAR 1987
Kristján Franklín Magnús í hlutverki „stórtöffarans“
Badda.
Helgi Björnsson í hlutverki Danna.
Baddi og vinir hans njóta gestrisni Línu spákonu. Mar-
grét Ólafsdóttir, Kristján Franklín Magnús, Þór Thul-
inius og Harld G. Haralds í hlutverkum sínum í
Djöflaeyjunni.
Kjartan Ragnarsson leikritahöfundur og leikstjóri:
Ég reyni að vera trúr upp-
lifun minni á bók Einars
GAMALL braggi við Meistaravelli hefur séð sitt af hverju frá því hann
var byggður á stríðsárunum. Eftir stríð eignaðist Bæjarútgerð
Reykjavíkur hann og þar fór fram fiskverkun, síðar eignaðist Grandi
h/f húsið og var þar með birgðastöð togaraútgerðarinnr seinustu ár-
in. Nú er í bragganum leikhús og alvöru veitingastaður. Morgunblaðið
spurði Kjartan Ragnarsson, sem er einskonar leikhússtjóri í LR-
skemmunni í Grandabragganum, hvaða kosti hann hefði sem leikhús.
„Þetta hús hefur annarskonar eðli
en annað leikhús. Það er hrátt vinnu-
leikhús þar sem maður getur gert
alla skapaða hluti. Hluti sem ekki er
hægt að gera við önnur leikhús,
vegna þess að innviðimir eru of vand-
aðir. Svona svokölluð skemmuleikhús
eru mjög vinsæl vfða erlendis. Það
sem gerir þetta tiltekna hús hentugt
er að sambyggt húsinu er annað hús
sem var áður mötuneyti Bæjarútgerð-
arinnar og þar er veitinga aðstaða
fyrir áhorfendur. Auk þess eru hér
salemi fyrir flölda manns, fyrrver-
andi skrifstofa sem er orðin miðasala
og síðan hefur göngum og skiptiher-
bergjum verkafólks verið breytt í
anddyri fyrir leikhúsið.
Mér þykir orðið mjög vænt um
þetta hús eftir þriggja mánaða vinnu
hér. Við höfum æft hér I tvo mánuði
en höfðum þá þegar verið að innrétta
húsið í einn mánuð. Þetta hefur verið
mjög skemmtileg vinna, en mjög ólík
því sem við eigum að venjast í gamla
húsinu okkar, Iðnó. Þetta er mjög
heppileg rejmsla fyrir okkur áður en
við tökum við Borgarleikhúsinu, því
leikrýmið hér er miklu stærra en við
eigum að venjast.
Þessvegna vona ég líka að við
getum haldið húsinu eitthvað áfram,
kannski fram að þeim tíma sem við
flytjum í Borgarleikhúsið. Það er þó
ekki víst, því þetta svæði er í skipu-
lagsvinnu og framtíð hússins er
algerlega óljós.
Auðvitað vonar maður líka að við
fáum að halda því vegna þess að við
höfuð lagt út í verulegan kostnað við
að innrétta húsið. Þegar þessi hug-
mynd kom upp að breyta birgða-
geymslu t leikhús, var ljóst að
alminnsti kostnaður yrði um tvær
milljónir. Við höfðum ekki þá peninga
og fórum af stað í 30-40 fyrirtæki í
bænum og báðum um aðstoð. Þau
brugðust fljótt og vel við og lögðu
fram peninga til að við gætum farið
út í þessar framkvæmdir og við erum
ákaflega þakklát fyrir það. Þetta
hefði aldrei gerst öðruvísi.
Kjartan Ragnarsson, leikritahöfundur og leiksljóri
Þetta er góð reynsla fyrir okkur
að enn einu leyti. Leikfélag
Reykjavíkur rekur nú tvö svið, eitt í
Iðnó, annað hér í skemmunni. Þegar
við förum í Borgarleikhúsið verða þar
tvö svið og þetta er okkur góð reynsla
í að skipuleggja sýningahald á tveim-
ur stöðum."
Nú ert þú að setja upp þína leik-
gerð að sögum Einars Kárasonar
hér. Hvar endar skáldskapur Einars
og hvar byrjar þinn? Upp að hvaða
marki þarftu að vera skáldsögunum
trúr?
„Höfundur sem skrifar skáldsögu
eða leikrit byijar á því að fá ein-
hveija tilfinningu sem hann langar
að koma til skila í verkinu. í hvaða
formi sem rithöfundur skrifar, leik-
ritaformi, skáldsagnaformi, kvik-
myndaformi, byijar hann alltaf á
I þessari frumhugmynd og ákveðinni
tilfinningu fyrir þeirri hugmynd.
Ég reyni að vera trúr verki Einars
á þennan hátt, trúr hugmynd hans
og tilfinningu, eins og hún kemur
yfir til mín þegar ég les bókina. Þetta
er eiginlega eins og mætur rithöfund-
ur sagði: „Bók er ekki bók, og þegar
maður hefur lesið bók, situr ekki
bókin í manni, heldur upplifun." Ég
reyni að vera trúr þessari upplifun."
Nú leikstýrir þú verkinu líka, tekur
þú mið af því þegar þú skrifar það
eða skrifar þú það þannig að hver
sem er geti sett það upp og eftir
hveiju ferðu þegar þú velur leikara?
„Leikgerð og leikstjóm tvinnast
mjög mikið sainan í þessu tilfelli. Til
dæmis endurskrifaði ég verkið inn í
þetta rými. Grétar Reynisson, leik-
myndateiknari hefur unnið þetta
mikið með mér. Mikið af hlutunum
sem við notum voru hér fyrir þegar
við komum í húsið. Síðan höfum við
safnað saman leikmunum af ítmstu
sparsemi. Þegar maður er með hús
og svið sem ekki hefur verið notað
áður, finnst mér rangt að ákveða
fyrirfram hvað ég ætla að gera.
Við þurftum að byija á því að
ákveða hvar áhorfendumir ættu að
vera, síðan þurftum við að átta okkur
á því hvað við gætum gert við það
rými sem við höfum fyrir sviðið. Það
fór töluverður tími í að láta leikarana
finna hvar best er að vera. Ef maður
ákveður þetta allt fyrirfram er maður
búinn að setja sér of þröngar skorður.
Því lengur sem ég er í leikstjóm
og þótt ég sé fullur af skemmtilegum
hugmyndum, sé ég alltaf betur og
betur hvað leikaramir sjálfir koma
oft með góðar hugmyndir. Ég hef
látið leikarana mikið um að finna sér
réttu staðina til að vera á og réttu
aðferðina við að segja hlutina í þessu
verki. Það er líka miklu fijórra að
leikarinn finni réttu lausnina.
Leikarinn er skapandi listamaður
Nýi veitingastaðurinn í LR-skemmunni
Veitingahúsið Torfan
opnar í LR-skemmunni
Veitingahúsið Torfan hefur
opnað einskonar útibú í LR-
skemmunni við Meistaravelli.
Rekstur nýja staðarins verður
eingöngu i tengslum við sýning-
ar Ieikfélagsins i Skemmunni
og er opinn sýningardaga frá
klukkan 18.00.
Veitingastaðurinn, sem er fyrr-
um mötuneyti starfsfólks Bæjar-
útgerðar Reykjavíkur, mun bjóða
upp á þq'á matseðla og vínveit-
ingaleyfi hefur fengist í tengslum
við reksturinn. Fyrstu matseðl-
amir sem hægt er að velja á milli
eru, hreindýra paté, lambahrygg-
sneið með koníakssósu og ijómaís
með jarðarberjum, graflax með
sinnepssósu, T-beinsteik með
rauðvínssósu og biábeija kraumis,
spönsk skelfisksúpa, glóðarsteikt
heilagfiski og ijómaís með val-
hnetusósu.
Eftir sýningar er hægt að
kaupa smárétti og verður opið til
klukkan 01 eftir miðnætti. Borða-
pantanir eru á Veitingahúsinu
Torfunni.
Guðmundur Pálsson, leikari:
Skemmtilegt að
sletta úr klaufunum
Guðmundur Pálsson, leikari, er einn af þeim mönnum sem maður setur
í beint samband við Iðnó, því hann hefur leikið fjöldann allan af hlut-
verkum hjá Leikfélagi Reykjavíkur i litla húsinu við Tjömina. Nú
bregður hinsvegar svo við að i LR-skemmunni við Meistaravelli er
leikfélagið að taka Djöflaeyjuna til sýningar og þar fer Guðmundur
með eitt aðalhlutverkið. Hann leikur Tomma í Tommabúð, sem vinnur
fyrir börnum, tengdabömum, bamabömum og alls konar óviðkom-
andi fólki. Blaðamaður hitti Guðmund að máli og spurði hann hvort
ekki væra viðbrigði að koma i svona sérkennilegt leikhús eftir ára-
langa vinnu á sviðinu í Iðnó.
„Þetta er mjög skemmtileg reynsla
fyrir mig sem hef mest leikið í Iðnó.
Að vísu hef ég líka leikið í Austurbæj-
arbiói og úti á landi. Austurbæjarbíó
er stórt hús eins og þetta þannig að
það kemur kannski ekki á óvart,
heldur er leiksviðið öðruvísi hér en
maður á að venjast. Það er stórt og
fyrst á æfingatímabilinu líktist þetta
meira vinnu við kvikmynd.
Allar ytri aðstæður hér eru öðru-
vfsi, en leikurinn sjálfur þó ekki.
Maður þarf ailtaf að hafa i huga að
koma því til skila til áhorfandans sem
maður er að segja eða gera. Eitt af
því sem er kannski ólíkt er að ljósin
þau koma úr öllum áttum; aftan að
manni, frá hliðum og beint framan
í mann. Þetta er öðruvísi rými en
maður á að venjast. Við leikum út
um allt hús; uppi (ijáfri, á öllu gólf-
inu, úti í homum, við tölum við
áhorfendur og leikum jafinvel á
áhorfendapöllunum. Við höfum að
vísu gert þetta í Iðnó, en rýmið hér
er bara allt öðruvísi og miklu stærra.
Það er skemmtilegt fyrir okkur sem
erum eldri, og höfum nær eingöngu
leikið í Iðnó, að fá að’ sletta dálítið
úr klaufunum."
— Nú er það ekki bara húsið sem
er frábrugðið því sem maður á að
venjast i leikhúsunum hér, heldur
verkið líka. Er þetta liður í því að
leikhús sé að breytast á íslandi, eða
er bara verið að „poppa" það upp,
leita að nýjum áhorfendahópi?
„Hugmyndin um húsið kom upp í
sambandi við þetta verk vegna þess
að okkur þótti það henta vel til að
gera öðruvísi hluti en við emm vön.
Við emm jú á leiðinni upp í Borgar-
leikhús og þar er allt mjög ólikt því
sem við eigum að venjast f Iðnó,
miklu stærra svið, eða réttara sagt
tvö svið, sem em mjög ólík.
Nei, ég held það sé ekkert verið
að „poppa" leikhúsið upp. Húsið fell-
ur mjög vel að leikritinu, leikmyndin
var nánast til staðar hér. Hinsvegar
er það rétt að alltaf em að koma
upp hugmyndir um að leika á hinum
ýmsu stöðum og öll nýbreytni laðar
fólk að.
Ég held að ekki sé verið að sækj-
ast eftir breyttum áhorfendahópi í
þessu leikriti. Ég held að verkið höfði
til fólks á öllum aldri. Við höfum
breytt skkaldsögum í leikrit áður, til
dæmis sögum eftir Laxness og Þór-
berg. Þetta frásagnarform virðist
höfða til fólks á öllutn aldri og henta
leikhúsi vel. Það kallar á beint sam-
band við áhorfandann. Hér emm við