Morgunblaðið - 01.05.1987, Blaðsíða 52

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. MAÍ 1987
JAPÖNSK LJÓÐ í ÍSRAEL - Pétur Jónasson gitarleikari var einleikari og undirleikari kórsins á ferðinni tíl Landsins helga. Hér er verið
að flytja Japönsk ljóð eftir Atla Heimi Sveinsson.
Dálítíl ferðasaga
frá Landinu helga
eftirHeimi
Pálsson
III grein
Tilgangur ferðarinnar var ekki
einkanlega sá að halda tónleika
fyrir þá sem vildu veita okkur húsa-
skjól heldur einkum og sér í lagi
að halda áskriftar- og sölutónleika
á vegum The Cameran Singers í
tónleikaröð sem þeir kalla „KOL
HAMELOT" (kórhljómar) -tón-
leikaröðina. Þetta voru tónleikar
sem í sumum tilfellum var uppselt
á hálfu ári áður en kórinn kom í
heimsókn. Var ekki alveg frítt við
að sumum söngfélaganna þætti nóg
um allt það rykti sem af kómum
hafði borist á undan og að erfítt
væri að standa undir þvílíku orði.
Alls voru það sex tónleikar sem
þama var um að ræða, tvennir í
Tel Aviv, einir í Kfar Sava, Beer
Sheva, Jerúsalem og Haífa. Allstað-
ar tóku tónleikagestir kómum
frábærlega vel. Höfðu ýmsir kunn-
áttumenn á orði við okkur að hefði
forkynning verið enn betri og eink-
um gert betur ljóst hverskonar kór
var hér á ferð hefði mátt fylla tón-
leikasalina aftur og aftur.
Gagnrýnendur lögðu — eftir því
sem okkur skildist mikla áherslu í
skrifum sínum á hið mannlega og
hlýja í flutningi kórsins. Þeir áttu
í talsverðum erfíðleikum með að
skynja íslensku nútímaverkin sem
kórinn flutti m.a. vegna þess að
ógemingur var að koma textanum
á leiðarenda. Þrátt fyrir það bar
t.d. gagnrýnandi Jerusalem Post,
Benjamin Bar-Am (sem mér skildist
væri einhver allrastrangasti gagn-
rýnandi sem fundinn yrði þar í
landi!) mikið lof á kór og stjómanda
og kvað svo að orði að á tónleikum
kórsins í Tel Aviv hefði komið fram
„mikil ást á tónlist, hrífandi innlifun
og áhrifamikið kapp kórsins að
þiggja hvata og tilfínningastyrk frá
stjómanda sínum." — Gagnrýnandi
Al-Ha Mishmar, Aviva Shelach,
ræddi um kórinn á þessum sömu
tónleikum sem atvinnumannakór
og gaf honum háa einkunn.
ísraelsmenn leggja mikinn metn-
að í að fá erlenda listamenn í
heimsókn. Vitanlega er það m.a.
liður í að skapa þjóðinni ímynd út
á við en jafnframt vottur um mikinn
almennan listáhuga. Þarf engum
að koma hann á óvart ef hugsað
er til þess að mjög umtalsverður
hluti þeirra gyðinga sem fluttu til
ísrael eftir heimsstyrjöldina síðari
var hámenntað fólk. Ekki má held-
ur gleyma því að gyðingar eru
fjölmargir í hópi bestu listamanna,
t.d. skálda, tónskálda og málara, í
veröldinni og hafa jafnan verið það.
Á tónleikum kórsins kom líka skýrt
fram að áheyrendur kunnu vel að
meta jafnt nútímatónverkin sem hin
eldri. Það staðfesti lófatakið í Jerús-
alem, hvert aukalagið af öðru í
Haífa, svo eitthvað sé nefnt.
Á öllum Kol-Hamelot-tónleikun-
um var flutt margt metnaðarfullra
nútímatónverka. Pétur Jónasson,
gítarleikari, var í för með kómum
og flutti með honum verk Atla
Heimis Sveinssonar, Japönsk Ijóð,
og auk þess einleiksverkið Jacobs
Ladder, Jakobsstigann, eftir Haf-
liða Hallgrímsson. Kórinn flutti
m.a. verk eftir Jón Nordal, Jón
Ásgeirsson, Gunnar Reyni Sveins-
son, Þorkel Sigurbjömsson, Knut
Nystedt og Thomas Jennefelt, svo
einhvetjir samtíðarmenn okkar séu
nefndir.
Því miður vom aðstæður ekki
alltaf sem skyldi. Þannig kom í Ijós
að sviðið sem kómum var ætlað í
Beer Seva rúmaði naumast alla
kórfélaga. Og þegar kom að tónleik-
unum í Haífa hafði skipuleggjandi
tónleikanna gefíst upp við að útvega
palla tii að standa á og varð að
leysa máíið á staðnum með skjögt-
andi stólum. Allt um það var þó
algengara að allt væri í góðu lagi
og stórum sóma. Það var t.d. stór-
kostlégt að koma í listahöllina miklu
Jerúsalem-leikhúsið. Og skorti eitt-
hvað á í húsrýminu bætti hjarta-
rýmið það margfalt upp.
Það er ekki í verkahring þess sem
hér skrifar að festa á blað tónlistar-
gagnrýni. Hins vegar segir reynsla
mín af kórstarfí mér að meðal verk-
SÖNGSTJÓRINN OG SKÁLDIÐ
- Hér hafa Þorgerður Ingólfs-
dóttir kórstjóri og maður
hennar, Ijóðskáldið Knut Öde-
gaard, stillt sér upp í skáldlegu
umhverfi í hinni heigu borg Jer-
úsalem.
anna sem Hamrahlíðarkórinn hafði
, á söngskránni að þessu sinni hafí
verið gffurlega vandasöm tónverk
og að það hafí verið afrek, sem
ekki síst ber að þakka söngstjóran-
um, hversu góður og að því er
áheyrendum sýndist áreynslulaus
söngurinn var. Gilti þá einu hvort
sungið var við bestu aðstæður eins
og í Jerúsalem-leikhúsi eða staðið
uppi á völtum stólum. Séð frá
áheyrendum var ævinlega eins og
allt væri í fullkomnu lagi! Þetta
væri svosem ekki þakkavert ef um
atvinnusöngvara væri að ræða. Hjá
áhugasönghópi er það afrek.
Kennarar á íslandi eiga því vissu-
lega ekki að venjast að störf þeirra
séu sérlega mikils metin, hvorki til
fjármuna né þakklætis. Fáir bera
þó skarðari hlut frá borði-en tónlist-
arkerinarar í hinu almenna skóla-
kérfí. Miklu fleiri en Þorgerður
Ingólfsdóttir vinna þar góð verk í
uppeldi komandi kynslóða, leggja
þung lóð á vogarskálar gegn hinni
menningarsnauðu framleiðslu iðn-
aðarins. Það er hins vegar að ég
hygg á engan hallað þótt því sé
haldið fram að vinna hennar og
gáfa hafí skilað betri árangri en
hjá öðrum — reyndar svo góðum
að vakið hefur athygli langt út fyr-
ir landsteina okkar. Sé til þess
hugsað að Þorgerður hefur verið í
hálfu starfi við Menntaskólann við
Hamrahlíð og samt náð þeim
árangri að hafa kór skólans í meira
en áratug í röð fremstu blandaðra
ÞARNA KOMU RÓMVERJARNIR ÚPP! - Margir kannast við söguna
um Massada eftir sjónvarpsþættina sl. ár. Hér sér ofan af virkis-
múrnum niður á garðinn mikla sem Rómveijarnir ruddu upp til að
koma múrbijótum og öðrum tólum að. Allt er virkið miklu stórfeng-
legra en okkur hafði grunað.— Ljósm. HP.
kóra á Norðurlöndum verður
kannski betur ljóst en ella hví hér
er kveðið fast að orði.
Egill Friðleifsson talaði í tónlist-
argagnrýni sinni hér í blaðinu um
„syngjandi ambassadora". Það er
óhætt að fullyrða að það var góð
og glæsileg mynd sem þúsundir
ísraelsmanna fengu af íslandi
framtíðarinnar í febrúar 1987.
*
A söguslóðum
samtíðarinnar
Eins og ég gat um í fyrstu grein
minni um ferðalag Hamrahlíðar-
kórsins var tækifærið vitanlega
notað til þess að skoða söguslóðir
fomar og nýjar í ísrael. Fá lönd
hafa komið meira við fréttir á ævi
þeirra sem kórinn skipuðu og mátti
því vænta mikils áhuga á ýmsu sem
fýrir augun bæri, auk þess sem leit-
un er að landi sem geymir eldri og
glæsilegri minjar þeirrar mann-
kynssögu sem við kunnum einna
lengsta.
Þótt ferðalangamir hafí áreiðan-
lega allir gert sér einhveija mynd
fyrirfram af ástandinu í Ísraelsríki
varð það okkur öllum mikil lífs-
reynsla að ferðast um landið. Þó
svo við yrðum aldrei vör neinna
átaka gat ekki farið framhjá nein-
um að landið allt er næstum eins
og samfelld herstöð. Hvarvetna
getur að líta hermenn búna vélbyss-
um, hvort heldur er á götum
Jerúsalem eða í herbúðum í eyði-
mörkinni. Hemaðarmannvirkin em
um allt — þó langminnst beri á
þeim við Miðjarðarhafsströndina.
Með bros á vör bendir einn leiðsögu-
maðurinn okkar á kjamorkutil-
raunastöð innan mikillar víggirð-
ingar f Negev-eyðimörkinni og
bætir við með stolti: „Vitanlega
má ég ekkert segja ykkur annað
en að þama séu gerðar tilraunir
með friðsamlega nýtingu Iqamork-
unnar!" Tónninn og brosið segja
okkur það sem hann segist ekki
mega segja.
Fjölmiðlar em dijúgir að flytja
okkur fréttir af átökum fyrir botni
Miðjarðarhafs og vissulega em þau
fréttnæm þótt stundum fari kannski
óþarflega mikið fyrir þeim — eða
eins og einhver orðaði það: Ef ein-
hver hnerrar í ísrael er það strax
komið í fréttir á íslandi. Það sem
hins vegar er erfíðara að skynja
af fréttunum er andrúmsloftið á
þessu stríðshijáða landi. Auðvitað
er óvarlegt að draga miklar álykt-
anir af því sem gestsaugað sér á
stuttri heimsókn en ég hygg við
ferðafélagamir höfum samt öll orð-
ið fyrir mikilli og alvarlegri
lífsreynslu þennan hálfa mánuð.
Það var ónotalegt að heyra hvemig
ánægjulegasta og dagfarsprúðasta
fólk gat talað um liðin og yfírvof-
andi hemaðarátök eins og illa
nauðsyn og því sem næst sjálfsagt
mál.
En svo verður líka að spyija sig
Var nokkuð annað hægt en beij-
ast? Var „lausnin" sem fundin var
á vanda gyðinga að styijaldarlokum
kannski alls engin lausn? Verða
þjóðimar fyrir Miðjarðarhafsbotn-
inum aldrei sættar?
Hversu freistandi sem það væri
að gera sig breiðan að vesturlensk-
um sið og hafa fullt fangið af
skoðunum og svöram við þvílíkum
spumingum held ég okkur hafí þó
a.m.k. lærst svo mikið á ferðinni
að við leyfum ókkur ekki að svara.
Við höfum ekið upp í Golan-hæðir,
komið suður undir Sínaí, fylgst með
öryggisvörslunni við gömlu borgar-
hliðin í Jerúsalem. Við höfum séð
og heyrt of mikið til þess að Ieyfa
okkur að hafa ógrandaðar skoðanir
að ferðalokum.
Og auðvitað sáum við líka margt
stórfenglegt úr nútímasögu. Við
gistum á kibbutzi þar sem sviðinni
eyðimörk hefur verið breytt í stór-
fenglega vin og þar sem matvæla-
framleiðsla fer fram úr öllu því sem
þekkt er á Vesturlöndum. Við skoð-
uðum glæsibyggingar nútímans,
reistar fyrir gjafafé gyðinga um
allan heim, minnisvarða sögunnar
sem „aldrei má gleymast" svo vitn-
að sé í algenga ísraelska yfirlýs-
ingu. Við sáum þjóð sem hefur lyft
ótrúlegum grettistökum við
ómennskar aðstæður, þjóð sem hef-