Morgunblaðið - 10.06.1987, Blaðsíða 14

c!
-'ufif iMftf fti ftiff'liritrrrrírrntf trtnr
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. JÚNÍ 1987
Vísindastyrkir NATO til Islendinga:
Fáum framlag okkar
tólffalt til baka
Atlantshafsbandalagið hefur
veitt vísinda- og fræðimönnum
og- stofnunum í aðildarrikjunum
margs konar styrki og varið til
þess gífurlegum fjármunum.
Óháðir aðiljar úthluta styrkjun-
um, og er þá eingöngu tekið tillit
til vísindalegs gildis fyrirhug-
aðra rannsókna. Hér á eftir eru
birtar skrár um íslenzka styrk-
þega, sem eru þó ekki tæmandi.
Vísindadeild NATO hefur veitt
styrki af ýmsu tagi allt frá árinu
1959. Þeir eru aðallega þrenns kon-
ar, þ.e. vfsindanámsstyrkir (Scienee
Fellowships), rannsóknastyrkir
(Research Grants) og ráðstefnu-
stjrrkir (Advanced Study Institute).
Framlög íslendinga til vísinda-
námsstyrkja eru aðeins 0,05% af
heildarfjárhæð styrkjanna, en
íslenzkir vísindamenn fá í sinn hlut
0,6% heildarfjárhæðarinnar. Það
jafngildir því, að við fáum framlag
okkar tólffalt til baka.
Framlag okkar til annarrar
vísindastarfsemi, þar með taldir
styrkir til rannsókna og ráðstefnu-
halds er einnig 0,05% og fáum við
það margfalt til baka.
Sama gildir um fræðimanna-
styrki, umhverfísmálastyrki, ferða-
styrki vegna þátttöku í ráðstefnum
o.s.frv.
Fulltrúi Islendinga í vísindanefnd
NATO var fyrst dr. Snorri
Hallgrímsson, yfirlæknir, síðar dr.
Guðmundur Sigvaldason, jarðefna-
,. fræðingur (1979—1982), en er nú
dr. Sturla Friðriksson, erfðafræð-
ingur.
Islendingar hafa einnig átt full-
trúa í ýmsum undimefndum
vísindanefndar NATO, þ.e. dr. Unn-
steinn Stefánsson í haffræðinefnd,
dr. Sturlu Friðriksson í vistfræði-
nefnd, Jón Ólafsson í jarðefnaferla-
nefnd, og í úthlutunamefnd
vísindarannsóknastyrkja hafa setið
dr. Guðmundur Pálmason og dr.
Leó Kristjánsson.
Vísindaráðstefnur
NATO veitir mjög ríflega styrki
til ráðstefnuhalds, sé það staðfest,
að um mikilvæg málefni sé að ræða,
og tryggt að hinir færastu vísinda-
menn á viðkomandi sviði sæki
ráðstefnuna. Skiptir þá ekki máli
hvaðan slíkir vísindamenn koma,
og má geta þess, að Sovétríkin
hafa margsinnis æskt eftir þátttöku
i þessum ráðstefnum, fengið já-
kvætt svar og sent hæfustu menn
sína á vettvang.
Margir vísindamenn hafa fengið
styrk til þátttöku á ráðstefnum
þessum og sex sinnum hafa íslenzk-
ir vísindamenn haft forgöngu um
slíkt ráðstefnuhald á íslandi á veg-
um NATO, sem nú verður talið.
Áskell Löve, prófesson Styrkur til ráð-
stefnu um gróðurfar við Norður-Atlantshaf
(„North-Atlantio Biota and their History".
12.-26. júlf 1962.
Magnús Magnússon, prófessor, o.fl.r
Styrkur til ráðstefnu um nýtingu vatnsorku
(„Economy of Water Resources") 14.—26.
júní 1965 á „Bifröst" í Borgarfirði.
Júlfus Sólnes, verkfræðingur Ráðstefnu-
hald um nýjungar á sviði jarðskjálftafræða
(„Recent Advances in the Field of Seismo-
logy“), Reykjavfk, 1972.
Dr. Leó Kristjánsson, jarðeðlisfræðingur
Styrkur til ráðstefnu um jarðskorpuhreyf-
ingar á Islandi og Norður-Atlantshafi
(„Geodynamics of Iceland and the North-
Atlantic Area“). 1.—7. júlf 1974. Island.
Jarðfræðafélag íslands hafði forgöngu um
ráðstefnu þessa á kostnað NATO f sam-
vinnu við Raunvísindastofnun Háskóla
- tslands, Orkustofnun, Náttúrufræðistofnun
íslands og Rannsóknaráð rfkisins.
Dr. Sturla Friðriksson, erfðafræðingur,
o.fl.: Styrkurtil ráðstefnu um endurvæðingu
lands og vatns („The Rehabilitation of Se-
vereiy Damaged Land and Freshwater
Ecosystems in Temperate Zones“). 4.—11.
júlf 1976 f Reykjavík,
Dr. Ólafur Guðmundsson, fóðurfræðingur
Styrkur til ráðstefnuhaids um beitar-rann-
sóknir („Grazing Research at Northem
Latitudes"). 5.—10. ágúst 1985 á Hvann-
eyri.
Vísindarann-
sóknastyrkir
(„Science Research Grants" til ákveðinna
rannsókna.)
1962-1968:
Dr. Unnsteinn Stefánsson til rannsókna á
hafstraumum milli Islands og Grænlands
(aðallega Irminger-straumnum fyrir norðan
ísland og sambandi hans við Austur-
Grænlandsstrauminn).
1963:
Eyþór Einarsson til rannsókna á háfjalla-
gróðri svæða, sem nýkominn eru undan
jökli.
1963:
Veðurstofa íslands til þess að koma upp
háfjalla-veðurrannsóknastöð á Hveravöll-
um. (Veðurathuganastöðin á Hveravöllum
var reist fyrir þetta fé.)
1964:
Gudmundur Sigvaldason til kaupa á tækj-
um handa jarðefnarannsóknastofu iðnaðar-
deildar Háskóla íslands til jarðefnafræði-
legra athugana á hitasvæðum á íslandi.
1966:
Ingvi Þorsteinsson og Gunnar Ólafsson
til beitilandsrannsókna m.a. til undirbúnings
gróðurkortagerðar af fslandi.
1966:
Veðurstofa íslands vegna veðurathugana
á Hveravöllum.
1967:
Ingvi Þorsteinsson og Gunnar ólafsson
til gróðurrannsókna.
1968:
Rannsóknaráð rfkisins vegna Rannsókna-
stofnunar landbúnaðarins, Ingva Þorsteins-
sonar, magisters, framhaldsstyrkur — til
beitilandsrannsókna.
1969:
Rannsóknaráð rikisins vegna Rannsókna-
stofnunar landbúnaðarins, Ingva Þorsteins-
sonar, magisters, framhaldstyrkur — til
beitilandsrannsókna.
1970:
Sigurður Jónsson, þörungafræðingur, og
Sigurður Hallsson, efnaverkfræðingur
Rannsókn á sæþörungum við íslandsstrend-
ur.
1970:
Jóhannes Sigvaldason og Þórarinn Lár-
usson, fóðurfræðingur: „Minerals in Icel-
andic Soils, Grasses and Animal Tissues.“
1971:
Jóhannes Sigvaldason og Þórarinn Lár-
usson, fóðurfræðingun Framhaldsstyrkur.
1971:
Gunnar Ólafsson, landbúnaðarfræðingun
„National Studies of Icelandic Range
Plants."
1972:
Jóhann Axelsson, prófessor og Sigurður
St. Helgason, Lic-es-sc.: „Hormonal Cont-
rol of Hydro-Mineral Metabolism in Migrati-
on Salmonids."
1973:
Jóhannes Sigvaldason og Þórarinn Lár-
usson, fóðurfrseðingun Framhaldsstyrkur.
1973:
Sveinbjörn Björasson, eðlisfræðingur, og
Páll Einarsson, jarðeðlisfræðingur: Rann-
sókn á jarðskjálftum og höggun bergs á
íslandi.
1974:
Sigmundur Guðbjartsson, prófessor.
Lffefnafræðilegar breytingar á hjartavöðva,
sem leiða til aukinna hjartaskemmda (að-
stoðarm. Páll Einarsson).
1974:
Sigurður Steinþórsson, jarðfræðingur a)
„The Application of Fluid Inclusion to Study
the Composition of Volatiles from the
Earth’s Mantle Trapped Insdie Phenocrysts
in Basalt" (til rannsókna á vökvabólum f
bergkrystöllum). b) „Techniques in Experi-
mental Petrology at Fixed Oxygen Press-
ure“ (til bergfræðitilrauna við ákveðinn
súrefnis- og vatnsþrýsting).
1974:
Dr. Sveinbjörn Björnsson, jarðfræðingur
Framhaldsstyrkur „Dense Network for
Studying Local Earthquakes and Tectonics
in Iceland“ (til framkvæmda 4ra ára áætl-
unar um að koma upp neti af sjálftamæl-
ingastöðvum á Suðurlandi og strönd
Norðurland, svo og helztu gosbeltum lands-
ins og á miðhálendinu).
1974:
Guðmundur Eggertsson, erfðafræðingur
„Genetic Control of Ribosomal Proteins in
E. Coli“ (til erfða- og lffefnafræðilegra
rannsókna á myndun eggjahvítuefna f bakt-
eríum.
1975:
Sigurður St. Helgason, Lic-es-sc.: (sam-
starfsm. Dr. J.I. McPhil. Vancouver):
„Hormonal Control of Hydro-Mineral Meta-
bolism in Migrating Salmonids" (framhalds-
styrkur).
1976:
Dr. Sveinbjörn Björnsson, eðlisfræðingur
(aðstoðarm. Páll Einarsson, jarðfræðing-
ur): Rannsókn á skjálftum og höggun bergs
á íslandi. Framhaldsstyrkur.
1977:
Valgarð Egilsson, læknir: „The Role of
Mitochondria and Cancer Therapy."
- X -
— Ennfremur á vegum vistfræðinefndar
(Special Programme Panel on Eco-Scienc-
es):
1974-1976:
Prófessoramir Tómas Helgason og Ólafur
Bjamason: Rannsóknir á lifnaðarháttum á
norðurslóðum (Man in a Sub-Arctic En-
vironment).
- X -
Auk ofangreindra styrkja hafa íslending-
ar átt hlut að rannsóknum, sem hér greinir.
1973:
Dr. J. Aronson, jarðfr.deild Case Westem
Reserve University, Cleveland, Ohio: „K/Ar
Studies of Older Rocks of the Iceland Neo-
Volcanic Zone“ — samstarfsmaður er dr.
Kristján Sæmundsson.
1976:
Dr. John Calkins. Samstarfsmaður Þó-
runnar Þórðardóttur, Hafranns.st.,
Reykjavík: „The Effects of Solar UV in
Mariine Organization in Turkish Wathers."
1977:
Dr. James Aronson, Cleveland, Ohio. Sam-
starfsmaður dr. Kristján Sæmundsson,
Orkustofnun: „Documentation of a Terr-
estrially Exposed Mid-Ocean Fracture Zone,
Iceland."
1972:
hlaut dr. T. Gjelsvik, forstjóri Norsk Polar-
institut, styrk vegna verkefnisins „The Jan
Mayen Volcanic Eraption 1970—1971“.
Samstarfsmaður hans var dr. Sigurður
Þórarinsson.
- X -
1981 og 1982
Dr. Halidór Torfason, jarðfræðingur
(Orku8tofnun): „Determination of Geologic-
al Stress Systems around Volcanic Centres
in Iceland."
1982
Dr. Jón Bragi Bjarnason, llfefnafræðingur
(Háskóla íslands): „Isolation and Charact-
erization of Carboxypeptidase A from the
Intestines of Cod.“
Dr. Arnþór Garðarsson, fuglafræðingur
(Háskóla íslands): „Population Regulation
in Barrow’s Goldeneye (Bucephale Is-
landica) in Iceland."
1982 og 1983
Dr. Ólafur Guðmundsson, fóðurfræðingur
(Rannsóknastofnun landbúnaðarins): „An
Examination of the Soil and Herbage Pungi
of Icelandic Pastures.44
1983
Dr. Sturla Friðriksson, erfðafræðingur
(Rannsóknastofnun landbúnaðarins): „Ext-
ent of Peat Erosion in Canada (Mantioba),
Iceland and Scotland.“ (Eyðing mómýra í
Manitoba i Kanada, á íslandi og I Skotlandi).
Dr. Kristján Sæmundsson, jarðfræðingur
(Orkustofnun): „Volcanology of the Torfa-
jökull Silicic Volcano, Iceland."
Dr. Ingvar Birgir Friðleifsson, jarðfræð-
ingur (Orkustofnun): „Geological and
Paleomagnetic Study of Subglacial Pillow
Basalt Formations, Iceland."
1983 og 1984
Dr. Sigurður Þórarinsson og Þórhallur
Vilmundarson, prófessorar (Háskóla ís-
lands): „Reconstraction of the Climate and
Sea Ice Record of Iceland from AD 1780
to c. AD 1900.“
Dr. Stefán Amórsson, jarðefnafræðingur
(Raunvisindastofnun háskólans): „Stable
Isotope Composition of Geothermal Fluids
in Iceland."
1983,1984 og
1985
Dr. Ágúst Kvaran, eðlisefnafræðingur
(Raunvisindastofnun háskólans): „Molecul-
ar Dynamics of Chemiluminescent Reacti-
ons.M
1984
Dr. Snorri S. Þorgeirsson, læknir (Direct-
or, Laboratory of Carcinogen Metabolism,
Division of Cancer Cause and Prevention,
National Cancer Institute, Bethesda, Mary-
land, USA): „Acetamide induced hepatoc-
arcinogenesis“ (krabbameinsrannsóknir).
Dr. Helgi Björnsson, jöklafræðingur,
(Raunvísindastofnun Háskóla íslands):
„Preliminary Glaciochemical Investigation
of Hofsjökull, Iceland."
Dr. Gunnar Stefánsson, tölfræðingur (Ha-
frannsóknastofnun): „Multiple Comparisons
under Order Restrictions."
1985
Dr. Ævar Petersen, fuglafræðingur: „A
National Survey of the Gyrfalcon Population
in Iceland.“
Dr. Sveinn P. Jakobsson, jarðfræðingur:
„Surtsey Hydrothermal System."
1986
Ámi ísaksson, fiskifræðingur (Veiðimála-
stofnun): „Life-history Strategies of Icel-
andic Salmon (Salmo salar).“
Dr. Amþór Garðarsson, fuglafræðingur
(Háskóla íslands); „Breeding Success and
Population Size of Icelandic Geese."
1987
Vilhjálmur Þorsteinsson, fiskifræðingur
(Hafrannsóknastofnun): „Coloration in
Skin, Plasma and Eggs of the Lumpsucker."
Dr. Guðmundur Ernir Sigvaldason, jarð-
efnafræðingur (Norrænu eldfjallastöðinni,
Háskóla fslands); „Geophysical Modelling
and Monitoring of Caldera Evolution in
Askja, Central Icelánd."
Dr. Hannes Pétursson, yfirlæknir (geð-
deild Borgarspitala); „Molecular Genetic
Investigation of Schizophrenia and Manic
Depression."
NATO hefur veitt ís-
lendingum 261
námsstyrk
Visindanámstyrkir Atlantshafsbanda-
lagsins (NATO science fellowships)
veittir íslendingum stðan 1961.
1961
Alls úthlutað um 100 þús. kr., sem skipt
var jafnt milli eftirtalinna:
Ófeigur J. Ófeigsson, læknir, til fram-
haldsrannsókna í meðferð brunasára við
Royal Infirmary f Glasgow.
Erlendur Lárusson, fil. kand., til fram-
haldsnáms f stærðfræðilegri statistik við
Stokkhólms-háskóla.
Hjalti Þórarinsson, læknir, til framhalds-
rannsókna á sviði bijóstholsskurðlækninga.
1962
Alls veittar 216 þús. kr. Eftirtaldir menn
hlutu 18 þús. kr. hven
Baldur Johnsen, læknir, til að kynna sér
og stunda krabbameinsrannsóknir á Norð-
urlöndum.
Bergsteinn Gizurarson, verkfræðingur, til
framhaldsnáms i byggingaverkfrseði í
Bandaríkjunum.
Einar Ingi Siggeirsson, grasafræðingur,
til framhaldsrannsókna á sviði jurtakynbóta
við háskóla í Þýzkalandi.
Gunnar Vagnsson, viðskiptafræðingur, til
að kynna sér aðferðir við að áætla hag-
kvæmni iðnaðar- og rannsóknaverkefna.
Gunnar B. Guðmundsson, verkfræðingur,
til að kynna sér nýjustu tækni í gatnagerð
í Evrópu.
Hjalti Þórarinsson, dósent, til framhalds-
rannsókna á sviði bijóstholsskurðlækninga
i Sviþjóð eða Bretlandi.
Ingi Þorsteinsson, M.Sc., til að kynna sér
beitarrannsóknir (varðandi hagnýtingu
beitilanda og ákvarðanir á beitarþoli þeirra)
við rannsóknastofnanir i Bretlandi, Sviþjóð
og Noregi.
Jóhannes Guðmundsson, verkfræðingur,
til framhaldsnáms í jarðstiflugerð og skyld-
um greinum við Rannsóknarstofnun Noregs
í „geoteknik".
Ófeigur J. Ófeigsson, læknir, til fram-
haldsrannsókna á meðferð brunasára við
Dept. of Pathology, Royal Infirmary, Glas-
gow.
Pétur Gunnarsson, deildarstjóri, til að
kynna sér fóðurrannsóknir við háskóla i
Bretlandi og Danmörku.
Theódór Diðriksson, verkfræðingur, til
framhaldsnáms og rannsókna í burðarþols-
fræði við Kalifomiu-háskóla, Berkeley.
Örn Helgason, sálfræðingur, til að kynna
sér starf sálfrasðinga að bamavemdarmál-
um í Danmörku og Noregi.
1963
Alls 322.500 kr., sem veittar vora 11
einstaklingum. Eftirtaldir menn hlutu
32.500.- kr. hven
Ámi Kristinsson, cand. med., til fram-
haldnáms í lyflæknisfræði í Lundúnum.
Bergsteinn Gizurarson, verkfræðingur, til
framhaldsnáms erlendis f byggingaverk-
fræði.
Gunnar Gunnlaugsson, cand. med., til
framhaldsnáms f skurðlækningum við Mayo
Foundation for Medical Education and Re-
search, Minnesota, Bandaríkjunum.
Gylfi Baldursson, B.A., til náms f tal-
meinafræði (Speech pathology) og skyldum
greinum við University of Michigan, Ann
Arbor, Bandaríkjunum.
Höskuldur Jónsson, viðskiptafræðingur,
til framhaldsnáms f hagfræði.
Júlíu Sólnes, verkfræðingur, til námsdvalar
við Intemational Institute of Seismology
and Earthquake Engineering, Tokyo.
Kjartan Johannsson, verkfræðingur, til
framhaldsnáms í byggingaverkfræði og
byggingaskipulagi við Tækniháskólann f
Stokkhólmi.
Ólafur Stefánsson, garðyrkjufræðingur,
til framhald8náms f jarðvegsrannsóknum
við Hauptversuchanstalt fúr Agrikulturc-
hemie, Welhanstephan bei Munchen,
Þýzkalandi.
Þorsteinn Þorsteinsson, lffefnafræðingur,
til þjálfunar f rannsóknum og mælingum á
krabbameinsvaldandi efnum við háskólann
f Exeter, Englandi, og Air Pollution Rese-
arch Laboratory, Lundúnum.
Eftirtaldir menn hlutu 15.000.- kr. hver
Jóhannes Bjamason, verkfræðingur, til
að kynna sér erlendis nýjungar og endur-
bætur á framleiðslu tilbúins áburðar, svo
og nýjustu tækni við flutning á ópökkuðu
sementi.
Páll Gfslason, sjúkrahúslæknir, til fram-
haldsnáms í handlæknisaðgerðum gegn
slagæðasjúkdómum við St. Marys’s Hospit-
al f Lundúnum.
1964
Alls 320 þús kr. Styrki hlutu eftirtaldir
menn, 40 þús. kr. hven
Ásgeir Einarsson, dýralæknir, til júgur-
bólgurannsókna og mjólkurrannsókna f
Kaupmannahöfn og Osló.
Höskuldur Baldursson, cand. med., til
framhaldsnáms í bæklunarsjúkdómafræði
við University of Texas Medical Center,
Bandarfkjunum.
Júlfus Sólnes, verkfræðingur, til náms f
jarðskjálftaverkfræði við Intemational Inst-
itute of Seismology and Earthquake
Engineering, Tokyo.
Ólafur Ásgeirsson, verkfræðingur, til
náms f skipulagsfræðum við Institute of
Social Studies, Haag, Hollandi.
Ólafur Stephensen, cand. med., til fram-
haldsnáms f bamasjúkdómafræði við New
York University, Medical Center, Banda-
rfkjunum.
Sverrir Georgsson, cand. med., til fram-
haldsnáms f skurðlækningum við New York
Hospital, Comell University, Bandarfkjun-
um.