Morgunblaðið - 21.08.1987, Blaðsíða 35

Morgunblaðið - 21.08.1987, Blaðsíða 35
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. ÁGÚST 1987 35 Tíu bændur í Villingaholtshreppi hella niður umframmjólk Vilja auka kvóta bænda á Suðurlandi Selfossi. TÍU bændur í Villingaholts- hrcppi gripu til þess ráðs uni síðastliðna helgi að hella niður mjólk í eina viku, í stað þess að leggja liana inn i Mjólkurbú Flóa- manna. Hjá þeim gætir ótta við það að mjólkurframleiðslan á Suðurlandi dragist svo mikið saman að erfitt geti verið að anna markaðnum. Ennfremur kemur fram sú skoðun meðal þeirra að ófært sé að draga sam- an framleiðsluna á Suðurlandi þar seni hagkvæmast sé að fram- leiða mjólkina. Einnig benda þeir á að viðmiðunarárin sem notuð voru við ákvörðun framleiðslu- réttar hafi verið óhagstæð til mjólkurframleiðslu og í góðu ári verði því frekar umframfram- leiðsla. Þá telja þeir mikla hættu á því að ekki náist upp í fram- leiðsluréttinn á svæðinu í hörðu ári. Ömurlegt að horfa á eftir mjólkinni í ræsið „Við tókum okkur saman um síðustu helgi að senda ekki mjólk í mjólkurbúið. Þetta gerum við vegna þess að við fáum ekki greitt fyrir umframmjólkina en hún er aftur seld á fullu verði í Reykjavík. Þeir peningar sem koma fyrir þessa mjólk eru síðan notaðir til að greiða niður rekstrarhalla annarra mjólk- urbúa og það erum við ekki sátt við,“ sagði Guðrún Hjörleifsdóttir í Súluholti í Villingaholtshreppi sem hafði forgöngu um þessar mót- mælaaðgerðir bændanna. Guðrún fullyrðir að ef allir bænd- ur á Suðurlandi sem búnir eru með kvótann helltu niður þá vantaði mjólk á markaðinn í Reykjavík og þá þyrfti að flytja hana frá Akur- eyri. „Við viljum framleiða mjólk fyrir markaðinn í Reykjavík þannig að ekki vanti en við viljum líka fá gi-eitt fyrir hana,“ sagði Guðnin. Hún sagði það auðvitað ömurlegt að horfa á eftir mjólkinni í ræsið, það væri betra að gefa hana, en það væri líka óþolandi að umfram- framleiðslan á Suðurlandi væri nýtt eins og raun bæri vitni. 180 bændur komnir yf ir kvótann Birgir Guðmundsson mjólkurbú- stjóri Mjólkurbús Flóamanna sagði að aðgerðir bændanna í Villinga- holtshreppnum væru viss kjarabar- átta og ábending til bændasamtak- anna, þær gengju ekki gegn MBF. Birgir sagðist geta tekið undir það með bændunum í Villingaholts- hreppi að viðmiðunarárin hafi verið mjög erfið og því sé hlutdeild bænda á Suður- og Suðvesturlandi í mjólk- ui-framleiðslunni minni fyrir bragð- ið og það megi gjarnan leiði-ótta. Hann sagði það augljóst að ef allir þeir sem væru komnir yfir kvóta síðustu vikur verðlagsársins helltu niður þá vantaði neyslumjólk á markaðinn. Það væri hins vegar ekki hægt að ákveða að það væri akkúrat mjólkin á síðustu vikum verðlagsársins sem væri umfram- mjólk. Hún lægi í birgðum eftir árið því það sem markaðurinn tæki ekki það væri unnið í smjör og mjöl. Nú eru um 180 bændur á öllu svæði MBF komnir yfir kvótann og voru sumir búnir með hann strax í júní. Ljóst er þó að umframmjólk verður mun minni í ár en var í fyrra þegar hún var 2,5 milljónir lítra. I ár verður umframmjólkin í kringum 1,1 milljón lítra en það er um 10 daga framleiðsla á svæðinu. í ár var mjólkin meiri í júní og júlí en hún var í fyrra og Birgir sagði að vel mætti líta svo á að umfram- mjólkin í ár lægi í sólskininu og góðu tíðarfari. Hann sagði að í heildina tekið hefðu menn aðlagað sig mjög vel að framleiðsluréttinum. Mjólkurbúið tekur við umfram- mjólkinni en hún stendur utan Trygg-vi Gestsson bóndi í Hróars- holti. verðábyrgðar. Fyrir afurðir úr um- frammjólk fæst aðeins útflutnings- verð þeirrar vöru sem framleidd er. Núna er staðan þannig að líkur eru á að ekkert fáist fyrir vörur unnar úr umframmjólk. Viljum aukinn og jafnari kvóta „Við erum að sýna fram á það að okkur er engin þægð í því að leggja inn mjólk sem seld er á fullu verði og notuð til að greiða niður útflutning," sagði Tryggvi Gestsson bóndi í Ilróarsholti sem lauk við að framleiða upp í 80 þúsund lítra kvóta í júní og sagðist hundleiður á sífelldum skerðingum. „Við viljum fá aukinn og jafnari kvóta og teljum það stórhættúlegt að draga enda- laust saman mjólkuiframleiðsluna á þessu svæði þar sem hagstæðast er að framleiða mjólk.“ Tryggvi benti einnig á að það væri betra fyrir menn að framleiða aðeins meira heldur en að eiga á hættu að ná ekki kvótanum og fá svo skerðingu næsta ár. Það mætti oft ekki mikið útaf bera svo kvótinn næðist ekki. Hann taldi það lág- mark að menn fengjú 100 þúsund lítra framleiðslurétt ef þeir ætluðu sér að lifa á mjólkurframleiðslu og við úthlutun þyi-fti að meta allar aðstæður manna en ckki eingöngu hvort þeir hefðu skuldabagga að bera vegna fjárfestinga. Bendum á stöðu okk- ar í kerf inu Olafur Einarsson bóndi á Hurðar- baki lauk við að framleiða upp í Ólafui' Einarsson bóndi á Hurð- arbaki. kvótann 20. júlí. „Munurinn á þessu er ekki meiri en svo að það er gott sumar sem gerir útslagið. Menn eru hræddir um að fá á sig skerðingu nái þeir ekki kvótanum sem er út af fyrir sig framleiðsluhvetjandi því menn vilja vera öruggir," sagði Ól- afur. Hann kvaðst hræddur um að viðmiðunarárin sem notuð voru við ákvörðun á framleiðsluréttinum væru að koma fram og að í óþurrka- sumri gæti vantað mjólk á markað- inn frá Suðurlandi. „Þessar aðgerðir okkar eru ekki gerðar í neinum æsingi heldur erum við að þessu til að benda á hvað um er að vera og hver staða okkar er í þessu kerfi,“ sagði Ólafur. Hann er með um 90 þúsund lítra kvóta og hefur lækkað á síðustu árum úr rúmum 100 þúsund lítrum. „Það er sífellt gengið á þá sem eru bjargálna og ekki með stórskuldir á bakinu. Það má ekki vera skamm- aryrði að geta búið vel og slíkir bændur hafa ekki endalaust efni á að láta taka af sér til hinna. Þetta þekkist ekki í nokkurri annarri at- vinnugrein," sagði Ólafur og einnig að varasamt væri að láta hag- kvæmni mjólkurframleiðslunnar á Suðurlandi standa undir öðrum svæðum þar sem væri mun óhag- stæðara að framleiða mjólk. * Ottumst samdráttinn á Suðurlandi „Mér finnst óeðlilegt að það sé >r ♦ ir Morgunblaðið/Sigurður Jónsson Guðrún Hjörleifsdóttir í Súluholti horfir á eftir mjólkinni úr tankn- um. Bjarki Reynisson bóndi í Mjó- syndi. verið að íýra hlut Suðurlands þar sem ódýrast er að framleiða mjólk- ina,“ sagði Bjarki Reynisson bóndi á Mjósyndi. „Það ætti að hjálpa bændum annarstaðar að fara í ann- að í stað þess að framleiða allt of dýra mjólk." Bjarki lauk við að framleiða 98 þúsund lítra kvóta 8. ágúst og er með nýbyggt fjós. Hann sagði að það þyrfti að gæta þess að skaða ekki markaðinn, menn hefðu vissar skyldur gagnvart honum en samt væri ekki rétt að mjólkin á Suður- landi stæði undir óhagkvæmri framleiðslu annarstaðar. Bjarki sagði það saklausara að fara yfir kvótann heldur en að verða undir og fá skerðingu næsta ár, slíkt vildi enginn, menn vildu halda því sem þeir hefðu. „Okkur fannst kvótinn hér hafa ranga viðmiðun sem voru kuldavor og rigningars- umur og við óttumst að kvótinn á Suðurlandi verði svo lítill að það þurfi að flytja mjólk annarstaðar frá. Það er líka ótti í mönnum um að geti Suðurland ekki annað mark- aðnum þá minnki kvótinn hérna enn meira,“ sagði Bjarki Reynisson. Framleiðslurétturinn naumt skammtaður Guðmundur Lárusson formaður félags kúabænda á Suðurlandi sagði að það væri á ábyrgð hvers og eins hvað hann gerði við um- frammjólkina. „En við sköðum Guðmundur Lárusson formaður félags kúabænda á Suðurlandi. okkur sjálf mest með því að sinna ekki þörfum markaðarins. Ég tel aðrar leiðir vænlegri til að fá auk- inn framleiðslurétt á Suðurlandi, sem við stefnum jú að. Við erum núna komnir á botninn í samningn- um, síðan má gera ráð fyrir að hann fari stighækkandi og þá ber að stefna að því að aukningin komi þar sem hennar er þörf og þá er okkar svæði forgangssvæði," sagði Guðmundur. Hann sagði að það væri augljóst að framleiðslurétturinn á Suður- landi væri naumt skammtaður, það sýndi að ekki munaði nema 10 daga framleiðslu í svo góðu tíðarfari eins og var í sumar. Það gæti því illa farið í slæmu ári. í þessu sambandi bæri að athuga að það væri ekkert svæði sem væri með jafnari fram- leiðslu milli árstíða og Suðurland. Varðandi þá ráðstöfun að hella niður umframmjólkinni sagði Guð- mundur að menn yrðu að vara sig á því að hella niður strax og fullvirð- isrétti væri náð, sérstaklega ef þeir eru undir fullvirðisrétti svæðisins, það er að segja mismun milli full- virðisréttar og búmarks. Á Suður- *""* landi er nýtingin 72,5% af búmarki og þeir sem eru með lægra hlutfall eiga rétt á leiðréttingu. „ Þessar aðgerðir bændanna beinast gegn ráðuneytinu að hluta til og eru ábending til bændasamtakanna í fullvirðisréttarmálum," sagði Guð- mundur. _ Sig. Jóns.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.