Morgunblaðið - 15.05.1988, Blaðsíða 2

2 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. MAÍ 1988
Lífið er
skóli
standa öndvegisrit í fögru bandi í
hillum. En þar er líka einkar hlýr
heimilisandi, sem líkt og styrkist
fyrir það, að verið er að taka til.
Það er skemmtilegt að koma til
fólks sem í dagsins önn hefur lagt
sparisvipinn frá sér og setur hann
ekki upp þó ókunnan' gest beri að
garði.
Magnea og Friðrik áttu bæði
böm frá fyrri hjónaböndum sínum.
Dætur Friðriks tvær, Jóhanna og
Björk, eru á lifí en einkadóttir
Magneu lést af slysförum fyrir
mörgum árum í blóma lífsins. „Hún
var bæði þýðlynd og glöð mann-
eskja og spilaði mikið á píanó,"
segir móðir hennar við mig, þar sem
hún stendur fyrir framan málverk
af Hellen dóttur sinni.
Það var sárt að standa á
hlaðinu þegar uppboðið
fór fram
Faðir Magneu, Hjálmar Jónsson
á Syðra-Seli, var duglegur og
áhugasamur bóndi. Hann var m.a.
einn af stofnendum Hrossaræktar-
félags Hrunamanna árið 1912 og
faðir hans, Jón Jónsson bóndi í
Syðra-Seli var, ásamt séra Stein-
dóri Briem í Hruna, hvatamaður
að stofnun Lestrarfélags Hruna og
Hrepphólasóknar árið 1890.
Rjómabú var stofnað á Syðra-Seli
árið 1900 og starfaði þar í tvö sum-
ur en var á þriðja ári flutt að Áslæk
þar sem það starfaði til ársins 1926.
Jón átti einnig hlut að máli þegar
áveitum var komið á í sveitinni,
ásamt vini sínum Þórði Magnússyni
í Hvítárholti, nokkru á undan Flóaá-
veitunum sem margir hafa heyrt
talað um. Heimili Magneu var, eins
og á ofangreindu má sjá, framfara-
og myndarheimili og faðir hennar
og afí voru í röð efnabænda í sinni
sveit. Á heimili sínu naut Magnea
mjög góðs atlætis og svo var vark-
árni móður hennar fyrir að þakka
að hún smitaðist ekki af berklum
og var það næstum einsdæmi í þá
.tíð að bam smitaðist ekki af móður
sinni sem það var samtíða. „Hún
gætti þess að ég kæmi aldrei of
nærri henni og hún kyssti mig aldr-
ei,“ segir Magnea. „Ekki einu sinni
þegar hún kom heim eftir að hafa
verið á Hælinu og var talin frísk.
En mislinga mátti hún ekki fá, allra
síst eftir að mótstaða hennar var
orðin veik eftir að hafa misst eigin-
mann sinn og einkason. Afí minn
lifði foreldra mína í tvö ár en hann
var þá orðinn gamail og farinn að
heilsu og gat ekki búið. Afí var
mikill vinur minn og var mér góð-
ur. Hann kenndi mér m.a. snemma
að lesa og draga til stafs. Hann lét
mig lesa mikið, stundum marga
klukkutíma, þá var ég stundum
orðin ansi þreytt. Ég veit að pabbi
hafði í huga að senda mig í mennta-
skóla þegar fram í sækti en af því
varð ekki. Ég fór í Kennaraskólann
því það taldi fjárhaldsmaður minn,
séra Kjartan Helgason í Hruna, að
væri mér fyrir bestu. Ég var alin
upp á eignum þeim sem ég erfði
eftir foreldra mína og nám mitt í
Kennaraskólanum var einnig kost-
að af eignum mínum.
Faðir minn byggði allt upp á
Syðra-Seli á sínum stutta búska-
partíma og keypti ýmsar vélar,
m.a. plóg sem hann lét uxa draga.
Það var því ýmislegt til þegar að
því kom að leysa þurfti upp heimil-
ið og bjóða búslóðina upp eftir and-
lát þeirra. Það var sárt að standa
á hlaðinu þegar uppboðið fór fram.
Þar var ýmislegt selt sem mig lang-
aði til að eiga eftir foreldra mína,
en það hugsaði enginn um langanir
Friðrik i bókastofunni. Mjög mikið af bókunum i baksýn hefur Frið- Magnea og Friðrik i setustofu sinni.
rik bundið sjálfur inn.
og þrár lítillar telpu á þeim tíma.
Sérstaklega man ég hvað mig lang-
aði til að eiga sykurtangir sem
móðir mín hafði átt og oft handleik-
ið. Mig langaði til að eiga þær og
snerta þær af því hún hafði snert
þær, en þær voru seldar og ég sá
þær aldrei meir.“ Það er sársauka-
svipur á andliti Magneu þegar hún
rifjar þessa löngu liðnu atburði upp
og ég hef orð á að þetta hafí verið
ungu bami þung örlög. „Ég hef
víst eitthvað brotið af mér í fyrri
tilveru," segir Magnea en ég tek
slíkri skýringu fjarri en fæ jafn-
framt ekki varist undrun yfír orðum
hennar. „Æ ég veit ekki,“ segir
Magnea. „Þetta láta þeir heppnu
dynja á manni, þeir láta svona. En
hvað um það, ég lít á lífíð sem skóla
og stundum þarf maður að taka
saman tvo ansi þunga bekki."
Ég spyr hvort þetta mótlæti hafí
ekki skilið eftir sig merki.
„Jú,“ segir Magnea, „það hefur
gert mig þyngslalega á svipinn og
sjálfsagt sest að í sálinni. En í
Kennaraskólanum þótti mér gaman
að vera. Þar opnaðist mér nýr heim-
ur, fullur af fyrirheitum, og þar var
margt merkismanna. Ég var í
síðasta árgangi sem útskrifaðist frá
þvottur var þveginn þar. Ég varð
mjög handsterk af þessum burði
og ég held svei mér að handleggim-
ir á mér hafí lengst við þetta. Ég
gifti mig tvítug Helga Tryggvasyni
skólabróður mínum úr Kennara-
skólanum. Hann varð seinna prest-
ur um tíma og lengi yfírkennari í
Kennaraskólanum. Helgi var heið-
arlegur og ágætur maður, við vor-
um gift í yfír tuttugu ár. Kjör mín
á bamsaldri hafa vafalaust átt þátt
í að ég gifti mig eins fljótt og raun
bar vitni. Ég þráði ástúð og eigið
heimiii. Við Helgi vorum bamlaus
og það var okkur harmur. Við tók-
um lqördóttur af skoskum ættum
meðan við vorum í námsdvöl í Skot-
landi, sem við misstum svo á unga
aldri. Eftir rösklega tuttugu ára
hjónaband skildum við Helgi. Við
höfðum smám saman fjarlægst, líkt
og vaxið hvort frá öðru, og skoðana-
.munurinn var orðinn mikill. Fólk
þarf að gæta að hamingju sinni,
það þarf að rækta hjónabandið. Ef
það kemst órækt í hamingjugarðinn
þá nær illgresið sér á strik. Hlýjan
í hjónabandinu hverfur. Við Friðrik
höfum verið saman í 34 ár, þar af
gift í tuttugu ár. Friðrik hefur
reynst mér mjög vel. Fólk er hæf-
Synir Jónasar Eiríkssonar skólastjóra á Eiðum. F.h. Friðrik, kennari. Emil, sem Friðrik með dætur sínar, Jóhönnu t.v. og Björku.
var lengst af eftirlitsmaður sima á Austurlandi. Gunnlaugur, bankamaður. Þór-
hallur, bóndi á Breiðavaði og hreppstjóri. Benedikt, kaupmaður. Jón, húsamál-
ari og síðar kaupmaður, og Halldór, kennari og lengi starfsmaður á Hagstof-
unni og ritstjóri Þjóðólfs og Ingólfs.
séra Magnúsi Helgasyni árið 1929.
Þama var Freysteinn Gunnarsson,
sem var mikill íslenskumaður, Sig-
fús Einarsson kenndi söng og Bjöm
Bjömss^n teikningu, einnig kenndi
Asgeir Ásgeirsson seinna forseti við
skólann á þessum tíma.
Það þarf að hlú að hjóna-
bandinuef það
á að lánast
Þegar ég kom suður til náms
hafði ég engan stað til að vera á.
En bflstjórinn sem ók mér suður
sagði þá við mig, þegar hann vissi
um vandræði mín, að ég gæti búið
hjá honum og systmm hans. Það
var mikil heppni.
Það var sannarlega nýr heimur
að þurfa ekki alltaf að vera að
mjólka kýr og hlaupa á hverinn. í
hvemum var allt eldað, það var
engin eldavél til í Gröf og allur
ara til að tengjast nánum tilfínn-
ingaböndum þegar það hefur tekið
út nokkum þroska. Eldra fólk verð-
ur skilningsbetra og leggur meira
uppúr kærleikanum og tillitssem-
inni. Hjá yngra fólki leikur erótíkin
stærra hlutverk, en hún er nú aldr-
ei til að byggja á þó hún sé góð
með. Það þarf að hlú að hjónaband-
inu ef það á að lánast."
Kennsla hefur verið lífsstarf
Magenu Hjálmarsdóttur. Hún hefur
kennt við ýmsa skóla hér í
Reykjavík. „Ég hef kennt flest
nema söng,“ segir hún við mig og
hlær. „Ég spilaði ekki nóg. Ég hef
hins vegar alltaf haft gaman af
léttri og sígildri tónlist. Trommur
er mér þó heldur illa við. Sund
kenndi ég lengi og var fyrsta konan
sem útskrifaðist sem sundkennari
hér á landi. Ég varð að taka allt á
sama tíma og karlmennimir og
þurfti að leggja hart að mér til að
ná tímanum og vera nægilega fljót.
Ég hef lengst af verið mjög íþrótta-
lega sinnuð og sjálf syndi ég enn
600 metra á dag svona oftast nær.
Ég hafði líka mjög gaman af hand-
iðn og kenndi handavinnu á Elli-
heimilinu í 23 ár. Hvað snertir fé-
lagsmál þá tók ég auðvitað þátt í
félagslífí innan þeirra skóla sem ég
kenndi við en pólitík hefur aldrei
verið neitt fyrir mig, hún hæfír mér
ekki. Ég hef haft töluvert mikið
samneyti við fólk sem ég hef kennt
og ennþá kemur til mfn fólk og
segir „Manstu ekki eftir mér?“ Mér
fínnst þetta svo notalegt."
Sorgin opnaði mér
nýjan heim
í upphafí þessa viðtals kom fram
að Magnea er trúuð kona og hefur
að auki áhuga á dulrænum efnum.
Ég spyr Magneu nánar út í þessa
hluti og hún segir að strax sem
bam hafi hún orðið vör við ýmislegt
sem ekki var einleikið. „En mest
var það í þá vem að sanna manni
að látnir lifi,“ segir Magnea. „Eftir
að ég missti dóttur mína heyrði ég
til hénnar en sá hana ekki," heldur
hún áfram frásögn sinni. „ Ég fór
stöku sinnum á fundi hjá Hafsteini
miðli og fékk þar góðar sannanir
en ég var þó ekki mikið í slíku. Ég
hef aldrei átt erfitt með að sam-
ræma dulræna reynslu þeirri
menntun sem ég öðlaðist í skólum
og af bókum. Mér fínnst þetta allt
eðlilegt því jarðvistin er tiltölulega
stutt sé miðað við eilífðina og mér
fínnst það hljóta að vera betra að
hafa gert sér einhveijar hugmyndir
um hvað tekur við og hvemig best
sé að spila úr þessu lífi héma.
Ég fór að stunda guðspeki eftir
að ég missti Hellen. Þá urðu mikil
kaflaskipti í mínu lífí. Þá kjmntist