Morgunblaðið - 29.07.1988, Síða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. JÚLÍ 1988
Indland:
Samruni miðflokka
ógnar ekki Gandhi
Nýju Delhí. Reuter.
SAMRUNI fjögurra stærstu
miðflokka Indlands kann, að
sögn stjórnmálaskýrenda, að
veikja stöðu Rajivs Gandhis,
forsætisráðherra Indlands, í
næstu þingkosningum, sem
áformað er að fari frsun í lok
næsta árs. A hinn bóginn er
ekki talið að samruninn ógni
stöðu Gandhis nú um stundir
en flokkur hans CongTess-
flokkurinn nýtur mikils meiri-
hluta á þingi.
Vishwanath Pratap Singh, fyrr-
um vamar- og fjármálaráðherra
Indlands sem allra stjómmála-
manna mest hefur barist gegn
hvers kyns spillingu í landinu,
skýrði frá því á þriðjudag að fjór-
ir stærstu miðflokkar landsins
hefðu ákveðið að sameinast en
innibyrðis átök flokkanna hafa í
gegnum tíðina sett mark sitt á
allt stjómmálalíf á Indlandi. Enn
hefur leiðtogi hins nýja flokks
ekki verið valinn en staða Singhs
er talin nokkuð traust þó svo þær
raddir hafí heyrst að flokkuripn
gæti lotið forystu nokkurra
manna. Singh var ráðherra í ríkis-
stjóm Rajivs Gandhis en neyddist
til að segja af sér eftir að hann
hafði sakað embættismenn um
mútuþægni.
Congress-flokkurinn hefur
haldið um stjómvolinn á Indlandi
allt frá því landið fékk sjálfstæði
frá Bretum árið 1947 að undan-
skildum tveimur árum 1977 og
1978. Þá tókst stjómarandstæð-
ingum loks að ná samstöðu og
Janata-flokkurinn komst til valda.
Hús Mandela eyði-
lagðist í íkveikju
Soweto. Reuter.
HEIMILI Nelsons Mandela eyði-
lagðist í eldsvoða í gær og skellti
lögregla og nágrannar Mandela-
fjölskyldunnar skuldinni á þel-
dökka táninga.
Winnie Mandela, kona blökku-
mannaleiðtogans, var fjarverandi
þegar hópur táninga úr skóla í
blökkumannahverfinu Soweto, en
hús Mandela er í samnefndu hverfí,
réðust að húsinu með gijótkasti.
Ruddust þeir inn á lóðina og inn í
húsið þar sem þeir helltu benzíni á
öll gólf og kveiktu síðan í.
Slökkviliðsmenn náðu að bjarga
einhveiju af eigum §ölskyldunnar
úr brennandi húsinu, sem gjöreyði-
lagðist.
Hermt er að rekja megi ástæður
íkveikjunnar til viðvarandi ágrein-
ings og illinda milli framhaldsskóla-
nema og knattspymuliðs, sem
kennt er við Mandela.
Nelson Mandela afþlánar dóm í
Pollsmoor-fangelsinu í Höfðaborg
fyrir meinta byltingatilraun. Lög-
maður hans skýrði honum frá
íkveikjunni í gær og fyrirskipaði
Mandela að fjölskyldan skyldi enga
yfirlýsingu senda frá sér vegna at-
burðarins. Hús hans hefur verið
eins konar tákn baráttu milljóna
þeldökkra íbúa Suður-Afríku gegn
aðskilnaðarstefnu ' minnihluta-
stjómar hvítra manna þar í landi.
Reuter
Lögreglu- og slökkviliðsmenn við hús Mandela-fjölskyldunnar í Sow-
eto. Þeldökkir unglingar kveiktu í húsinu og gjöreyðilagðist það í
eldsvoða.
Hjónin Dennis og Judith Marks ræða við fréttamenn á lögreglustöðinni á Majorcu i gær.
Hassbaróninn á Spáni:
Hef ekki selt eiturlyf síðan 1973
Palma de Majorca. Reuter.
BRETINN Dennis Marks, sem
handtekinn var ásamt eiginkonu
sinni og vini á eyjunni Majorcu á
Spáni síðastliðinn þriðjudag og
gefið að sök að vera forsprakki
eins af stærstu hasssöluhringjum
heims, sagði á miðvikudag, að
hann hefði hætt eiturlyfjasölu fyr-
ir 15 árum.
Handtaka Marks var liður í
víðtækum lögregluaðgerðum um
heim allan gegn fyrmefndum hass-
hring. Marks sagði við fréttamenn,
að hann hefði ekki komið nálægt
eiturlyfjabransanum, frá því að hann
seldi 500 kg af hassi til Banda-
ríkjanna árið 1973. Hann kvað eigin-
konu sína, Judith, og Bretann Geof-
frey Kenyon, sem handtekin voru um
leið og hann sjálfur, alsaklaus og
óvitandi um fyrri afskipti hans af
eiturlyfjasölu. Alls hafa 16 manns
verið handteknir í þessum lögreglu-
aðgerðum.
Hringurinn, sem sagt er að hafi
byijað starfsemi sína árið 1970, er
sakaður um að hafa smyglað þúsund-
um tonna af hassi og maríúana frá
Asíu til Bretlands, Bandaríkjanna,
Spánar, Vestur-Þýskalands, Kanada,
Hollands, Hong Kong og Filippseyja.
Marks, sem er 43 ára gamall og
útskrifaður úr Oxford-háskóla,
sagði, að ásakanir þess efnis, að
hann væri foringi eiturlyfjahringsins,
væru „ævintýralega vitlausar".
„Þetta er eins og endaleysa í Holly-
wood-farsa," sagði hann. „Ég veit
ekki hvaðan þeir hafa þetta.“
Marks sagði, að honum hefði ekki
verið greint frá því, hvaða kærur
bandarísk stjómvöld hefðu lagt fram
á hendur honum. Það var krafa frá
bandarískum stjómvöldum, sem
leiddi til þess, að hann var hand-
tekinn. Hann kvaðst fús að vinna
með lögregluyfirvöldum, ef eigin-
kona hans yrði leySt úr haldi.
Meðal 16 gmnaðra einstaklinga,
sem teknir hafa verið fastir í þessum
umfangsmiklu lögregluaðgerðum, er
breskur lögfræðingur, James
Maurice Newton. Hann er sakaður
um að hafa lagt lið við að smygla
miklu magni af hassi og maríúana
til Bandaríkjanna og „hvítþvo" gróð-
ann.
Evrópubandalagið:
Deilur um nýskipan í
í'ramkvæmdastjóminni
Brussel. Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
FRAMKVÆMDASTJÓRN
Evrópubandalagsins er skipuð
sautján framkvæmdastjórum til
fjögurra ára í senn. Kjörtímabil
núverandi framkvæmdasljórnar
rennur út um næstu áramót.
Fimm fjölmennustu ríki banda-
lagsins skipa tvo framkvæmda-
stjóra hvert en hin sex einn hvert
fyrir sig. Framkvæmdasljórn EB
er áhrifamikil, hlutverk hennar
er fyrst og fremst að fylgjast
með því að sáttmálar bandalags-
ins séu haldnir, undirbúa og
leggja fram tillögur fyrir ráð-
herrafundi bandalagsins og
sömuleiðis að framkvæma þær
tillögur sem ráðherrarnir sam-
þykkja. A vegum framkvæmda-
stjórnarinnar starfa um 15 þús-
und manns sem skiptast niður á
20 stjórnardeildir, einskonar
ráðuneyti.
Vegur framkvæmdastjóranna
hefur vaxið mjög á síðustu árum
og þeir koma í æ ríkari mæli fram
á alþjóðavettvangi sem talsmenn
þeirra 320 milljóna sem byggja
aðildarríki EB. Það þykir t.d. sjálf-
sagður hlutur að forseti fram-
kvæmdastjómarinnar, Jacques Del-
ors, sitji leiðtogafundi iðnríkja
heims og ljóst er að vaxandi tiilit
er tekið til skoðana „Brussel" ekki
bara á þessum fundum heldur og í
öllum alþjóðlegum samskiptum.
Framkvæmdastjóramir fara í
opinberar heimsóknir til ríkja utan
bandalagsins á sama hátt og þjóð-
höfðingjar og ráðherrar sjálfstæðra
ríkja. Samkvæmt Rómarsáttmálan-
um skulu aðildarríkin skipa sameig-
inlega í framkvæmdastjómina
a.m.k. einn frá hveiju aðildarríkj-
anna og aldrei fleiri en tvo. Reynd-
in hefur orðið sú að aldrei er skipað-
ur framkvæmdastjóri án þess að
hann hafí hlotið tilnefningu viðkom-
andi ríkisstjórnar. Forseti fram-
kvæmdastjómarinnar skiptir með
henni verkum í upphafi kjörtíma-
bils. Frá upphafí hafa fram-
kvæmdastjóramir verið á hveijum
tíma frá sex upp í 14 en frá inn-
göngu Spánveija og Portúgala 17.
Arið 1967 voru framkvæmdastjóm-
ir bandalaganna þriggja sem mynda
EB sameinaðar, síðan er talað um
Evrópubandalagið en síður um
Efnahagsbandalagið, Kola- og stál-
bandalagið eða Atómbandalagið.
Nýja framkvæmdastjórnin
Vart hafa tveir menn komið sam-
an í Brussel undanfarið öðruvísi en
að velta vöngum yfir hugsanlegri
samsetningu nýrrar framkvæmda-
stjómar. Að líkum hafa mörg nöfn
verið nefnd í því sambandi en mest-
ur áhugi hefur verið fyrir þeim
framkvæmdastjórum sem gegna
lykilhlutverkum í framgangi EB-
markaðarins árið 1992. Engarhefð-
ir hafa skapast um það hvemig og
hvenær skipt er um framkvæmda-
stjóra. Árið 1985 var t.d. skipt um
alla nema þijá. Það viðhorf er þó
ríkjandi í Brussel að farsælast sé
að hrófla sem minnst við þeirri
framkvæmdastjórn sem nú situr,
til þess að tmfla ekki undirbúning
innri markaðarins.
Þó svo að framkvæmdastjómin
sé skipuð fulltrúum aðildarríkjanna
er engan veginn gert ráð fyrir því
að þeir líti á sig sem slíka. Sérhver
undirritar eiðstaf við embættistök-
una þar sem hann lýsir yfir holl-
ustu við sameiginleg markmið
bandalagsins og því sömuleiðis að
taka ekki við skipunum frá heima-
landinu, ganga erinda eða gæta
hagsmuna þess. Flestir virðast þó
þeirrar skoðunar að Margaret
Thatcher forsætisráðherra Breta
hafi ákveðið að kalla sína menn
heim frá Brussel vegna þess að
henni þyki hollusta þeirra á röngum
stað. Roy Jenkins sem áður gegndi
embætti forseta framkvæmda-
stjómarinnar sagði að Cockfield
lávarður, annar bresku fram-
kvæmdastjóranna, þætti um of
hegða sér eins og „innfæddur" í
Brussel. Það er a.m.k. ljóst að
ýmsar tillagna hans um innri mark-
aðinn hafa farið fyrir bijóstið á
Thatcher, sérstaklega hugmyndir
hans um samræmingu óbeinna
skatta innan bandalagsins. Ráð-
herrar í bresku ríkisstjóminni hafa,
allt frá því þessar tillögur komu
fram ýmist gert lítið úr þeim eða
vísað þeim á bug. Hinn breski fram-
kvæmdastjórinn, sem samkvæmt
venju er skipaður í samráði við
stjómarandstöðuna yfírgefur
Bmssel álíka ófús og Cockfield.
Brittan til Brussel
Nú er ljóst að Thatcher ætlar að
senda Leon Brittan til Brussel.
Breska stjómarandstaðan hefur
sagt að með þvi sé hún að launa
honum það að hann gerðist blóra-
böggull í Westland-málinu svokall-
aða. Burtséð frá því hveijar fyrir-
ætlanir hans séu um framtíðina
hafí Thatcher a.m.k. endurreist
hann fjárhagslega með því að skipa
hann í starf með tæplega átta millj-
ónir íslenskra króna í árslaun. Ekki
er ljóst hver verður eftirmaður
Stanley Clinton Davis en um hann
verður Thatcher að ráðfæra sig við