Morgunblaðið - 13.11.1988, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. NÓVEMBER 1988
Vantar
er alinn upp í Reykjavík og mótað-
ur af Dagsbrúnarmönnum og ef
þeir vilja hafa mig sem formann
þá er ég skuldbundinn þeim öðrum
fremur," segir Guðmundur.
Ég spyr hvort það hafí ekki ver-
ið erfitt að sameina öll þessi trúnað-
arstörf og koma í veg fyrir hags-
munaárekstra. Hann segir að oft
hafí verið „ákaflega vandsiglt" og
tvítekur það annars hugar. Eg rifja
upp ríkisstjómarskiptin og þær við-
ræður, sem áttu sér stað við for-
ystumenn úr verkalýðshreyfing-
unni. Þá var haft eftir Guðmundi
að það skipti launafólk meira máli
að haldið væri aftur af verðhækkun-
um en það fengi 2,5% launahækkun
1. september og að verkalýðshreyf-
ingin hefði ekkert með samnings-
rétt að gera í janúarmánuði þegar
engin aðstaða væri til aðgerða.
„Það var ranglega haft eftir mér
að ég hefði sagt að verkalýðshreyf-
ingin hefði ekkert með samnings-
réttinn að gera. Það hef ég aldrei
sagt. Þegar ríkisstjóm Þorsteins
Pálssonar spurði hvort við vildum
halda áfram að ræða við hana, þó
þessi 2,5% sem áttu að koma sam-
kvæmt samningum 1. september
kæmu ekki, gáfu Ásmundur og
Kristján Thorlaeius yfírlýsingu, sem
mér fannst ákaflega óheppileg. Við
stóðum frammi fyrir stórfelldum
hækkunum á verðlagi, þ. á m. á
landbúnaðarafurðum, sem hefðu
hitt harðast og fyrst fyrir lægst-
launaða fólkið, og þeir buðu verð-
stöðvun. Pyrir lá yfirlýsing um að
keyra niður vexti. Ástandið í
landinu er búið að vera þannig á
þessu ári að vextir em víða orðnir
jafn háir og vinnulaun. Því bijálæði
verður að linna. Það boðar bara
tímabil gjaldþrota og atvinnuleysis,
ef vextir verða ekki keyrðir vem-
lega niður. Og 2,5% í kauphækkun
hefði ekkert haft að segja upp í þau
ósköp öll sem dunið hefðu yfír í
verðhækkunum 1. september. Það
var löngu búið að setja lög sem
bundu samninga fram í apríl og þau
vom í gildi og hafði lítið heyrst í
Alþýðusambandinu annað en kæmr
til alþjóðastofnana. Á þessum tíma
var ég ásakaður um stuðning við
ríkisstjóm Þorsteins Pálssonar. Að
ég væri að bjarga henni með þess-
ari afstöðu og ég fékk orð í eyra
frá ýmsum, í Alþýðubandalaginu
ekki síst og fulltrúum þess. Nú
þegar komin er ný ríkisstjóm býst
ég alveg eins við að fá orð í eyra
fyrir að styðja hana, en afstaða
mín hefur alla tíð verið hrein og
bein hver sem ríkisstjómin hefur
verið. Ég lít alltaf á þetta sem ein-
falt reikningsdæmi," segir Guð-
mundur.
Engin staða til átaka í
janúar
Hann segist hafa verið kallaður
til við ríkisstjómarviðræðumar,
sem einstaklinjgur en ekki sem
formaður VMSI. Þar hafí verið fyr-
ir í Borgartúninu nokkrir forystu-
menn í verkalýðshreyfíngunni, sem
hafí verið þar sem flokksmenn í
einstökum flokkum. Framsóknar-
og Alþýðuflokkurinn hefðu viljað
verðstöðvun og kaup óbreytt til 1.
eftir Hjélmor Jónsson
Einu sinni var gamall Dagsbrúnarmaður og einn af
stofnendum félagsins spurður að því hvað væri mesta
framför sem hann hefði vitað á sinni ævi. „Þegar
gúmmístígvélin komu,“ sagði hann. Mér fannst þetta
svo vitlaust fyrst þegar ég heyrði þetta, en lengi síðan
starði ég á þennan mann í hrifningu. Þetta var svo
vel sagt. Segir allt sem segja þarf. Maðurinn var svo
eilíflega þakklátur gúmmístígvélunum, því þá hætti
hann að vera blautur í fæturna frá morgni til kvölds.
Þeir voru svo frumlegir þessir gömlu menn og komu
stundum svo þvert á mann að maður varð bjáni við
hliðina á þeim. Það er eins og fi-umþarfirnar og
þessir hlutir sem við tökum sem sjálfsagða hafí
gleymst. Spurning hvort verkalýðshreyfingin þurfi
ekki að fá sér gúmmístígvél. — Þessa sögu sagði
Guðmundur J. Guðmundsson, formaður
verkamannafélagsins Dagsbrúnar, mér áður en hann
sagði: „Og nú skulum við tala um helvítis
Alþýðubandalagið.“
Spjallað víð Guðnnind
J. Guðmundsson,
tormann Dagsbrúnar,
sem ætlar að segja
af sér ðllum öðium
trúnaðarstörfum í
verkalýðshreyfing-
unni meðal annars
sæti í miðstjórn BSl
á þingi sambandsins
eftir viku
g er staddur á skrif-
stofu hans á 2. hæð í Lindarbæ.
Sjávarútvegsráðuneytið var þar áð-
ur til húsa, en Dagsbrún flutti sig
upp um hæð í sumar í kjölfar þess
að ráðuneytið hvarf á braut. Skrif-
stofan er lítil, svo lítil að það hvarfl-
ar ekki að mér að nokkur ráðherra
hafí sætt sig við hana sem skrif-
stofu. Það er á miðjum haustdegi,
sem er eins og sumar sé, og tvisvar
hef ég keifað úr Aðalstrætinu yfír
Amarhólinn og upp í Lindarbæ á
fund Guðmundar. Leiðin liggur
framhjá Amarhvoli, Hæstarétti og
íþróttahúsi Jóns Þorsteinssonar, þar
sem ungir menn lærðu og æfðu
glímu í eina tíð, en hefur nú fengið
nýtt og virðulegra hlutverk, útibú
frá Þjóðleikhúsi, sem hefur verið
sett í nefnd til að koma í veg fyrir
hrun. Ég man að ég hugsaði að
Guðmundur hefði í gegnum tíðina
marga rimmuna háð og að félagi
hans í verkalýðshreyfíngunni sagði
einhvem tíma að hann þyrfti pláss
á sviðinu og væri ömun að senuþjóf-
um.
Við Guðmundur erum búnir að
ræða um ástæður þess að hann
hyggst segja af sér trúnaðarstörf-
um í verkalýðshreyfíngunni öðrum
en formannsembættinu í Dagsbrún.
Hann segist ákveðinn í að taka
ekki éndurkjöri í miðstjóm ASI á
þingi sambandsins síðar í þessum
mánuði, hann ætli að fara að breyta
dálítið um starfsstíl. Hann sé búinn
að vera í miðstjóminni í átta ár og
að minnsta kosti fyrstu sex árin
hafí hann lagt í það óhemju starf,
þó hann hafí dregið úr því síðustu
tvö árin. Formaður Verkamanna-
sambandsins sé hann búinn að vera
síðan 1976. Það sé gífurleg vinna
og hann hefði þurft að sinna því
starfí betur með því að ferðast
meira um landið og ná fólkinu bet-
ur saman. Þingið sé næsta haust
og þá ætli hann að hætta.
Vafasamt að Þröstur
komi aftur
„Ég ætlaði að hætta síðast, en
Alþýðubandalagið var þá eitthvað
að brigsla mér um að ég hefði enga
möguleika á kjöri vegna þess að
ég væri ekki lengur í náðinni þar
í sveit, svoleiðis að ég gaf kost á
mér eitt kjörtímabil í viðbót. Síðan
er ég formaður hér í næststærsta
og að ýmsu leyti umsvifamesta
verkalýðsfélagi landsins. Ég er orð-
inn 61 árs og hef enga sérstaka
intressu til að safna að mér stjóm-
um eða trúnaðarstörfum. Ég held
það sé gott að hleypa yngra fólki
að. Störfum er ekki nógu dreift í
verkalýðshreyfingunni og það ein-
kennir nú þjóðfélagið almennt að
áhrifa- og lykilstöður eru á ákaflega
fárra höndum. Ég tel mig að vísu
sjálfan ansi þýðingarmikinn, en
ekki svo, að það sé ekki til fólk sem
geti tekið við,“ segir Guðmundur.
Hann segir að Dagsbrún sé hans
æskufélag og kærasta viðfangsefni
að ýmsu leyti. Hann hafí gengið í
það 16 ára gamall og ef Dags-
brúnarmenn samþykki, vilji hann
vera formaður áfram í einhvem
tíma og einhenda sér í að efla það.
Hann ætli ekki að vera þar til ævi-
Ioka, en það séu ákveðin verkefni,
sem hann hafí áhuga á að sjá fyrir
endann á áður en hann láti af störf-
um. „Síðan er mjög vafasamt að
ég fái hæfasta starfsmann Dags-
brúnar, Þröst Ólafsson, aftur og
formennska í Dagsbrún er nú ekk-
ert aukastarf ef vel á að vera."
— Óttastu ekkert að þau sjónar-
mið sem þú hefur staðið fyrir eigi
sér ekki málsvara þegar þú lætur
af trúnaðarstörfum?
Áhrif Dagsbrúnar
gífúrlega sterk
„Það er nú einkenni á forráða-
mönnum til lengri tíma að þeir tor-
tryggja eftirmenn sína. En ég held
að það sé hægt að hafa svo gífur-
lega sterk áhrif í gegnum Dagsbrún
og það er svo mikið í húfí að efla
hana, að ég tek það fram yfír. Ég