Morgunblaðið - 13.11.1988, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. NÓVEMBER 1988

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands. [ lausasölu 70 kr. eintakið.
Umdeild ræða
á vitlausum stað
Þess hefur verið minnst und-
anfama daga, að aðfaranótt
10. nóvember 1938 snerust nas-
istar í Þýskalandi gegn gyðingum
með þeim hætti að engum gat
dulist ofstækið og hatrið. Kveikt
var f flestum hinna fjögur hundruð
bænahúsa gyðinga í Þýskalandi
eða þau vanvirt á annan hátt.
Grafreitir gyðinga voru lagðir í
rúst, verslanir og íbúðarhús gyð-
inga urðu fyrir skemmdarverkum.
Tæplega hundrað gyðingar voru
myrtir, fjölda kvenna var nauðgað
og margir urðu fyrir pyndingum.
Þrjátíu þúsund gyðingar voru
handteknir og fluttir í vinnubúðir.
Atburðir þessir hafa síðan verið
kenndir við nóttina örlagaríku og
kallaðir Kristalsnóttin vegna þess
) að gler úr verslunum gyðinga í
Berlín lá á víð og dreif um götur
borgarinnar að morgni 10. nóvem-
| ber.
• Vegna þessa atburðar stóð
Philipp Jenninger upp sem forseti
þýska sambandsþingsins í Bonn á
föstudag og flutti langa ræðu.
Hún kostaði hann embættið. Inn-
an og utan Þýskalands hneykslast
menn á máli hans á þessari minn-
ingar- og sorgarstundu. í stað
þess að halda sig að hefðbundnum
hætti við þá skömm, smán og sök
sem nasisminn leiddi yfir Þjóð-
veija, fór þingforsetinn inn á aðr-
ar brautir. Hann spurði meðal
annars: „Var Hitler ekki valinn
af forsjóninni, leiðtogi, sem þjóð-
inni áskotnaðist einungis á 1000
ára fresti?" Og um gyðinga:
„Hvað gyðinga varðar: Höfðu þeir
ekki undanfarin ár búið sig undir
hlutverk sem hæfði þeim ekki?
Urðu þeir ekki loks að sætta sig
við hömlur? Áttu þeir ekki skilið
að fá ráðningu? Og framar öllu:
Burtséð frá fáránlegum stóryrð-
um, var þungamiðja áróðursins
ekki í samræmi við grunsemdir
og sannfæringu manns?“
í Vestur-Þýskalandi hafa um
nokkurt skeið verið harðar deilur
meðal sagnfræðinga um það,
hvemig líta beri á helförina gegn
gyðingum. Segja má að deilumar
hafí hafíst íjúni 1986, þegarsagn-
fræðingurinn EmstNolte velti því
fyrir sér í blaðagrein, hvort líta
bæri á útrýmingu nasista á gyð-
ingum sem einstæðan sögulegan
atburð eða eins og hverja aðra
tilraun til þjóðarmorðs. Hefur
Nolte verið svarað af mörgum og
meðal annars vildi háskóli í Ox-
ford ekki að hann flytti þar fyrir-
lestur vegna skoðana sinna. Rich-
ard von Weizsácker, forseti Vest-
ur-Þýskalands, sem þykir mikill
hugsuður og frábær ræðumaður,
hefur blandað sér í þessar deilur
og sagt: „Hveiju breytir það fyrir
okkur [Þjóðveija], hvort unnt er
að bera það sem gerðist í Ausch-
witz saman við ósvífnar ofsóknir
og útrýmingarherferðir annarra?
Auschwitz er einstætt. Það er
óumdeilanlegt. Og það gleymist
ekki.“
Hafí það verið ætlun Philipps
Jenningers að gerast þátttakandi
í þessum umræðum með það fyrir
augum að brúa hin ólíku sjónar-
mið, mistókst það herfílega. Þing-
forsetinn valdi ekki aðeins rangan
stað og stund heldur voru líkingar
hans og orðaval með þeim hætti,
að flestum hlýtur að blöskra. Þá
er litið þannig á, að Jenninger
hafí brotið óskráðar reglur um að
draga skýr skil á milli Vestur-
Þýskalands samtímans og Þýska-
lands nasista.
Þjóðveijar hafa allt frá lokum
síðari heimsstyijaldarinnar glímt
við þann mikla vanda, hvemig
gera eigi upp við fortíðina. Hvort
líta beri á stríðið og morðin á
tæplega sex milljónum gyðinga
sem þjóðarsök eða ekki. Fyrir þá
sem utan standa er erfítt að setja
sig í spor þjóðar sem þarf að gera
upp við slíka fortíð um leið og hún
vill öðlast og njóta viðurkenningar
meðal bandamanna, er sækja afl
sitt til lýðræðislegra stjómarhátta
og virðingar fyrir mannréttindum.
Sögulegan sannleika á ekki að
fela en söguna á ekki heldur að
misnota til að afsaka það sem er
óafsakanlegt. Þjóðveijar sjálfir
verða að gera upp við fortíð sína
og fínna til þess þá stund og þann
stað, sem best hentar hveiju sinni.
í Vestur-Þýskalandi byggjast lýð-
ræðislegir stjómarhættir á því, að
menn eru kallaðir til ábyrgðar
fyrir orð sín. Afsögn forseta sam-
bandsþingsins er til marks um
það.
Draumar
2ÉG hef ein-
hvers staðar
• lesið að draum-
ar séu ekki fyrirboði
neins, heldur uppgjör
manns sjálfs við tilfínn-
ingar og samvizku.
Mig hefur stundum dreymt
merkilega drauma. Þeir hafa aldrei
verið uppgjör, hvorki við tiífinningu,
samvizku né neitt annað. Þeir hafa
einungis verið fyrirboði þess sem
ég hef sfðar upplifað.
3MIG HEFUR ALDREI
dreymt guð, það er ein-
• kennilegt. Samt leitar hann
sffellt á hug minn, en þó hefur
hann ekki enn tekið á sig mynd f
hugsuninni. Ég veit samt hann er
allt sem ég hugsa, allt sem ég sé.
Samt hef ég aldrei séð hann, hvorki
í vöku né draumi — og það fínnst
mér öllu einkennilegra. Ég hef séð
klæðaskáp breytast f herbergi. Ég
hef séð leikara f hlutverki gamallar
standklukku. Og þessi sérkennilega
afaklukka hefur vaknað af þungum
nætursvefíii vegna reykskynjara
sem á að gæta fólksins f draumum
mfnum, ef elds verður vart áður en
ég vakna. Allt þetta hef ég séð og
margt fleira sem hverfur úr hlut-
verki sfnu f draumnum og tekur á
sig annars gervi. Þetta eru fíjósöm-
ustu andartökin sem ég lifí og þau
sem helzt klæða vitund mfna þeirri
eftirvæntingu sem hæfír lffí okkar.
Þessi atvik eru mikilvæg tfðindi úr
veruleika sem ég skynja ekki til
fulls, ekki frekar en aðrir. Stundum
get ég ekki skilið á milli draums
og veruleika. Það var t.a.m. áreið-
HELGI
spjaU
anlegt að ég fékk ekki
að fara á stuttbuxum
inní dómkirkjuna miklu
í Sevilla, en eftir að hið
sama var uppi á ten-
ingnum í spilavítinu i
Monte Carlo hef ég far-
ið varlegar en áður í ályktanir. Ég
veit ég var í síðbuxum í Mónakó
og gat því farið inní vítið og reynt
við spilakassana en þó var öðrum
vísað frá sem voru á stuttbuxum,
eða gat það verið! Sú hugsun leitar
á mig og æ oftar að svo hafi verið
og — hvað getur spilavítið í Mónakó
átt sameiginlegt með dómkirkjunni
í Sevilla? Jú, bæði eru húsin lista-
verk og bæði eru þau umgjörð um
leiksvið fjarstæðunnar, en lengra
nær samanburðurinn ekki. Og nú
er ég andspænis þessum mikla
leyndardómi einsog griðkan í
Galdra-Lofti sem var ginnt inní
holrúmið milli þils og veggjar — og
þar skildi hún eftir beinagrind sína.
Þessi beinagrind varð svo hugsun
Jóhanns Siguijónssonar rétt einsog
hugsun mfn er spyijandi hik milli
svefns og vöku. Svo mikilvæg, þrátt
fyrir allt, svo knýjandi og áleitin.
Samt hef ég aldrei séð hugsun
mfna um guð myndhverfast f
draumi og af því hef ég þó nokkrar
áhyggjur einsog nærri má geta.
Kannski er það vegna þess ég er
með fullri meðvitund í svefni og
mig dreymir því ekki annað en það
sem ég þekki; semsagt vakandi f
draumnum, ég veit það ekki. Hitt
veit ég að þennan þátt í lffi mfnu
og véruleika skortir ekki vegna
þess ég hafí hvorki áhuga á guði
né draumnum, þvert á móti. Ástæða
þessarar sfðustu athugasemdar eru
örfá orð í grein sem ég las fyrir
löngu f dagblaði en þar sagði að
bandaríkjamenn muni . sjaldnast
drauma sfna vegna þess „að í menn-
ingu okkar, þ.e. þjóðfélagi okkar,
eru þeir ekki taldir hafa neinn til-
gang í sjálfu sér“! Ég hef munað
þéssi orð vegna þess hve banda-
ríkjamenn tala mikið um banda-
ríska drauminn. Hefur hann þá
engan tilgang í sjálfu sér, eða er
einungis hægt að dreyma merkilega
drauma í vöku?
Þessu hef ég verið að velta fyrir
mér vegna þess guð er mér áleitið
umhugsunarefni — ég er víst ekki
einn um það — og ég er að reyna
. að rifja upp fyrir mér giataðar
stundir sem ég hef týnt einsog dýr-
mætum fjársjóði eða mikilvægu
takmarki eða reynslu sem enginn
upplifír og tengd er gral f gömlum
goðsögnum.
4ÉG GERI MÉR GREIN
fyrir að tungan getur ekki
• túlkað það sem hjartað seg-
ir; að þeim fullnægir ekkert sem
getur ekki fundið fullnægju f guði;
að við eigum ekki annars kost en
varpa von okkar einsog akkeri við
strönd þessarar guðlausu myndar
sem er allar myndir; geri mér grein
fyrir að öll gengur hugsun vor upp
í þeirri setningu Ágústfnusar sem
eftirminnilegust er og skýrir allt
okkar ferðalag f svefni og vöku:
Ég fann ekki sjálfan mig; hversu
miklu síður gat ég þá fundið guð.
M.
(meira næsta sunnudag)
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. NÓVEMBER 1988
19
Istefíiuræðu sinni á Alþingi hinn
3. nóvember síðastliðinn komst
Steingrímur Hermannsson, for-
sætisráðherra, meðal annars
þannig að orði: „Síðan 1985 má
segja, að hér á landi hafí verið
fylgt hefðbundnum vestrænum
leiðum f efnahagsmálum. Ætlað
var að skapa jafnvægi með því að takmarka
framboð Qármagns og láta markaðinn ráða
vöxtum. Um þessa leið voru að vísu skiptar
skoðanir, en þeir, sem ráðið hafa stjóm
peningamála í landinu, höfðu sitt fram. Því
verður hinsvegar varla á móti mælt, að
ekki tókst að ná því jafnvægi f efnahagsmál-
um, sem að var stefnt." Undir lok ræðu
sinnar sagði forsætisráðherra síðan, að
ríkisstjómin myndi leggja áherslu á að sníða
stjóm efnahagsmála að íslenskum aðstæð-
um og hann hafnaði því, sem hann kallaði
peningahyggju og frjálshyggju og lagði
áherslu á, að stjóm sín væri félagshyggju-
stjóm.
Ástæða er til að rýna nánar í þessi orð
og reyna að bijóta til mergjar hvað í þeim
felst. Ef litið er á málflutning framsóknar-
manna allt fram á síðustu misseri, hafa
þeir haft flest á homum sér, þegar rætt
hefur verið um stjómarhætti í Bretlandi
undir forystu Margretar Thatcher og í
Bandaríkjunum í stjómartíð Ronalds
Reagans. Hefur ekki farið fram hjá neinum,
að framsóknarmenn telja þau og skoðana-
bræður þeirra fulltrúa fíjálshyggju og á
stundum raunar einnig mannvonsku. Hvað
sem því tali öllu líður hefur Thatcher setið
lengur samfellt sem forsætisráðherra Breta
en nokkur annar á þessari öld og Reagan
hverfur úr Hvíta húsinu við meiri vinsældir
en vfð höfum kynnst f marga áratugi.
Bandaríkjamenn kusu George Bush, vara-
forseta Reagans, forseta á þriðjudaginn,
einkum vegna þess að þeir vildu ekki að
stefnu Reagans í efnahagsmálum yrði koll-
varpað eða horfíð yrði að einhvers konar
tilraunastarfsemi f utanríkismálum undir
forystu Michaels Dukakis.
Það er ekki auðvelt að skilgreina, hvað
forsætisráðherra átti nákvæmlega við, þeg-
ar hann ræddi um „hefðbundnar vestrænar
leiðir", en þó verður að álykta að hann hafí
þar litið til Ianda eins og Bretlands og
Bandarílg'anna. Af ræðu ráðherrans er einn-
ig ljóst, að hann telur þessar leiðir ekki eiga
erindi til okkar um þessar mundir. Rfkis-
stjómin hefur sem sé einsett sér að víkja
fijálsræði og markaðsöflunum til hliðar,
hverfa nokkra áratugi aftur f tímann og
efla miðstýringu stjómmálamanna á efna-
hagsstarfseminni. Svipaðar hugmyndir voru
uppi f Frakklandi, þegar Francois Mitter-
rand, foringi sósfalista, náði þar kjöri sem
forsetí 1981, en síðan unnu sósíalistar og
kommúnistar meirihluta á franska þinginu
og mynduðu ríkisstjóm.
Dýrkeypt
reynsla
Frakka af
miðstýringn
Sigurður B.
Stefánsson, hag-
fræðingur, lýsirþví
í síðasta viðskipta-
blaði i Morgun-
blaðsins, hvað
gerðist á þessum
fyrstu mánuðum stjómar Mitterrands í
Frakklandi. Sigurður segin „Þá skyldi
skorin upp herör gegn markaðsöflum til
að leyfa félagshyggjusjónarmiðum að
njóta sín. Umsvif ríkisins vom stóraukin
og skattar voru hækkaðir. Lágmarkslaun
voru hækkuð með lögum. Frelsi til við-
skipta var bundið takmörkunum. Nokkur
stærstu fyrirtæki Frakka vom tekin eign-
amámi og þjóðnýtt, þar á meðal nokkrir
stærstu bankamir. Þessar breytingar
vom í þveröfuga átt við stefnu nærliggj-
andi þjóða 1 efnahagsmálum, t.d. Þjóð-
veija, Svisslendinga og Breta, sem höfðu
aukið mjög frelsi þegna sinna til við-
skipta á þeim ámm.
Við aðgerðir Mitterrand-stjómarinnar
glötuðu franskir athafnamenn traustinu
á stjómvöldum sínum. Hjólin f viðskipta-
lífínu tóku að snúast hægar. Fjármagns-
markaðurinn hætti að virka vegna þess
að þeir sem bám ábyrgð á fjármunum
bám ekki traust til sljómvalda. Eftir
REYKJAVIKURBREF
Laugardagur 12. nóvember
aðeins einn meðgöngutíma, um níu mán-
uði, var svo komið í frönskum þjóðarbú-
skap að Mitterrand skipti um skoðun.
Hann tók upp gerbreytta og fijálsynda
stefnu í efnahagsmálum. Frelsi til við-
skipta var aukið, aðhald í ríkisbúskapnum
hert og lækkun skatta var sett á oddinn.
Hefur Frakklandsforseti reynst þessari
stefnu trúr æ síðan."
Grein sinni lýkur Sigurður B. Stefáns-
son með þessum orðum: „Pólitísk sam-
setning ríkisstjómar skiptir ekki máli
þegar um hagkvæmni, spamað og fram-
leiðni er að tefla. í nútímasamfélagi em
gerðar miklar kröfur og þeim er ekki
unnt að fullnægja I örsmáu þjóðfélagi
nema ítmstu hagkvæmni sé gætt í
hvívetna. Reynsla vinstri stjómar Mitter-
rands Frakklandsforseta 1981 bendir til
þess að fyrr en varir þurfí núverandi
stjómvöld á íslandi að skoða hug sinn
og endurmeta stefnu sína í peningamál-
um og rfkisQármálum."
Mitterrand ætlaði sér eftir langa for-
ystu borgaralegra afla í frönskum stjóm-
málum að standa við ýmislegt af því sem
sósíalistar höfðu haldið fram um gildi
miðstýringar og ríkisforsjár, þegar hann
loks náði undirtökunum í landsstjóminni.
Mitterrand vildi sýna fram á að hefð-
bundnar vestrænir leiðir ættu ekki við í
Frakklandi heldur gæfíst þjóðinni betur
að fylgja félagshyggjustefnu, sem væri
sniðin eftir frönskum aðstæðum. Mál
þróuðust hins vegar á þann veg, sem
Sigurður B. Stefánsson lýsir hér að ofan.
Stöðnun fylgdi aukinni' mtðstýringu og
fyrirtæki fluttu starfsemi sína á brott frá
Frakklandi til að losiha undan þunga
skrifræðisins. Mitterrand áttaði sig fljótt
á villu síns vegar og sneri að nýju inn á
hefbundnar vestrænar leiðir.
Gallinn á stjóm peningamála (banka-
mála) hér á landi er helstur sá, að við
höfum ekki komist nægilega langt á hinni
vestrænu leið. Ríkisforsjáin er enn of
mikil í peningamálunum. Af þeirri braut
verður hins vegar ekki snúið af ríkis-
stjóminni sem nú situr, sjóðafargan
hennar lýtur allt opinberri forsjá, skatta
á að hækka og þar fram eftir götunum.
Eftir margra ára efnahagslega óstjóm
emm við orðin næsta ónæm fyrir öllum
sveiflunum á þessu sviði. Þó er ástæða
til að staldra sérstaklega við þegar sjálf-
ur foreætisráðherrann telur, að hefð-
bundnar vestrænar leiðir dugi ekki leng-
ur hér við stjóm efnahagsmála.
Einkennilegar
umræður urðu á
Alþingi síðastlið-
inn mánudag, á
sovéska byltingar-
afmælisdaginn,
þegar rætt var um
tillögu frá fímm
þingmönnum
Borgaraflokksins
um endurskoðun á
vamarsamningi íslands og Banda-
ríkjanna. Af ræðum talsmanna Borgara-
flokksins var það helst að ráða, að þeim
þætti helsta ástæðan til að endurekoða
varnarsamninginn sú, að hann hefði dug-
að okkur vel óbreyttur í 87 ár. Gæti
ekki verið að samningur væri þannig úr
garði gerður að hann stseðist tímans tönn
Samstaða
Borgara-
flokks, Al-
þýðubanda-
lagsog
Kvenna-
lista?
Morgunblaflið/Svcrrir
með þessum hætti. Raunar fundu tillögu-
menn ekkert að sjálfum vamarsamningn-
um heldur ræddu aðallega um viðbætur
við hann er fjalla um Qárhagsleg tengsl
við Bandaríkjamenn. Einn þeirra Borg-
araflokksmanná vill einfaldlega koma
málum þannig fyrir að Bandaríkjamenn
taki að sér að borga allar erlendar skuld-
ir okkar, af því að þeir „fá“ að veija
okkur. Hinir ræðumenn Borgaraflokksins
vom þó ekki á þessu máli. Einn þeirra
taldi nauðsynlegt að endurekoða samn-
inginn „með tilliti til þess m.a. að það
megi fækka í herliðinu hér á íslandi".
Það er misskilningur, að í vamaraamn-
ingnum segi nokkuð um það, hve margir
bandariskir hermenn em hér á landi.
Fjölda hermanna er hægt að ákveða
hveiju sinni (samkomulagi milli íslenskra
og bandarískra stjómvalda, var það síðast
gert 1974 og er gert ráð fyrir, að hér
séu ekkj fleiri hermenn en 3.000 með
fasta búsetu. Þriðji Borgaraflokksmaður
gaf til kynna að breyta þyrfti vamar-
samningnum til að taka upp nýja starfs-
hætti við samninga vegna verktöku fyrir
vamarliðið. Einnig þetta er misskilning-
ur.
Kvennalistakonur fara oftast undan í
flæmingi þegar gengið er á þær og spurt
um afstöðu þeirra til vamar- og utanríkis-
mála. Er engu lfkara en þeim fínnist
beinlínis erfítt að svara því skýrt og skor-
inort, hvort þær styðji aðild íslands að
Atlantshafsbandalaginu eða vamarsam-
starfíð við Bandarfkin. í umræðunum um
tillögu Borgaraflokksins sagði Guðrún
Agnarsdóttir, þingmaður Kvennalistans,
að hún teldi eðlilegt að vamareamningur-
inn yrði endurekoðaður. Hún sagði meðal
annare:
„Ég get ekki séð að hér sé í raun um
vamareamning fyrir íslendinga séretak-
lega að ræða og ég veit ekki um neinn
viðbúnað á herstöðinni í Keflavík sem
miðar að því að veija fólkið sem býr á
íslandi." Hvað er þingmaðurinn að fara
með þessum orðum? Áttar Guðrún Agn-
aredóttir sig í raun og vem ekki á því,
að líta verður á þátttöku íslands í Atlants-
hafsbandalaginu og vamarsamstarfíð við
Bandaríkin sem eina heild. Að innan vé-
banda bandalagsins hefur verið mótuð
friðar- og vamarstefna, sem síðan er
framfylgt með stöðvum eins og þeirri í
Keflavík? Skilur hún ekki að besta vöm-
in er fólgin í því að koma upp friðar- og
öryggiskerfí eins og við íslendingar höfð-
um tekið þátt í að móta? Vill hún að í
landinu sjálfu séu fleiri sýnileg tákn þess
að unnt sé að veija okkur með valdi á
staðnum sjálfum, ef nauðsyn krefst? Ef
hún er að ræða um almannavamir, þá
em þær alfarið í verkahring íslenskra
stjómvalda eins og málum er nú háttað.
Um vamir íslands gildir hið sama og
vamir Noregs eða annarra nálægra
landa, að hingað yrði fluttur liðsauki ef
öryggiskerfíð brysti. Mestu skiptir auð-
vitað að varðveita friðinn og það höfum
við gert sameiginlega með nágranna- og
vinaþjóðum með aðildinni að Atlantshafs-
bandalaginu.
Hjörleifur Guttormsson, fulltrúi Al-
þýðubandalagsins, í umræðunum um til-
lögu Borgaraflokksins, var auðvitað
þeirrar skoðunar, að endurekoða ætti
vamarsamninginn með hið gamla mark-
mið kommúnista og sósíalista í huga að
gera landið vamarlaust og öllum opið. í
lok umræðunnar sagði fyreti flutnings-
maður tillögu Boigaraflokksins: „Ég vil
þó leyfa mér að vera sammála Hjörleifí
Guttormssyni, 2. þingmanni Austurlands,
og er ánægður að við skyldum þó fínna
þann sama tón að bandaríski herinn sé
ekki hér til þess að vemda íslendinga,
ég fagna þeim liðsauka." Þessi orð borg-
araflokksmannsins verða ekki misskilin.
Léttvæg
umræða um
al varleg mál
Þegar umræð-
umar á Alþingi um
endurekoðun vam-
arsamningsins em
lesnar, vekur at-
hygli, hve mjög
talsmenn Borgara-
flokks, Alþýðubandalags og Kvennalista
forðast að ræða hinar raunvemlegu
ástæður fyrir þvl að samningurinn var
gerður. Einn talsmanna Borgaraflokksins
kallaði Atlantshafsbandalagið meira að
segja „stæreta Trojuhest sögunnar til að
færa Bandaríkjamönnum lyklana að bak-
dymm Evrópu". Aðeins Halldór Blöndal,
þingmaður Sjálfstæðisflokksins, ræddi
hinar efnislegu foreendur fyrir því að
íslendingar urðu stofnaðilar Átlantshafs-
bandalagsins. Þær foreendur em enn
fyrir hendi eins og Jón Sæmundur Sigur-
jónsson, þingmaður Alþýðuflokksins,
áréttaði.
Margar tillögur sem lagðar hafa verið
fyrir Álþingi undanfama daga bera þess
merki, að þeir sem að þeim standa líti á
þingið sem einskonar málfundafélag, þar
sem unnt sé að halda uppi léttvægum
umræðum um alvarleg málefni. Um leið
og þingforaetar huga að mætingum þing-
manna og herða á reglum um að þeir
sinni störfum sínum með því að sækja
fundi regiulega ættu þeir að beina athygl-
inni að gæðum þess, sem fram er Ixirið
og um er rætt. Margir þeirra er tóku til
máls um vamarmálin á dögunum hafa
greinilega ekki orðið sér úti um neinar
upplýsingar um efni málsins áður en
þeir hófu að þenja sig i þeim ræðustól,
sem flestir hafa til skamms tfma að
minnsta kosti talið hinn virðulegasta í
landinu.
Gallinn á stjórn
peningamála
(bankamála) hér á
landi er helstur
sá, að við höfum
ekki komist nægi-
lega langt á hinni
vestrænu leið.
Ríkisforsjáin er
enn of mikil í pen-
ingamálunum. Af
þeirri braut verð-
ur hins vegar ekki
snúið af ríkis-
stjórninni sem nú
situr, sjóðafargan
hennar lýtur allt
opinberri forsjá,
skatta á að hækka
og þar fram efitir
götunum. Efitir
margra ára efna-
hagslega óstjórn
erum við orðin
næsta ónæm fyrir
öllum sveifiunum
áþessusviði. Þó
erástæðatilað
staldra sérstak-
lega við þegar
sjálfur forsætis-
ráðherrann telur,
að hefðbundnar
vestrænar leiðir
dugi ekki lengur
hér við stjórn
efnahagsmála.