Morgunblaðið - 06.01.1989, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. JANÚAR 1989
25
öðu og" útvegsaðilum. Svör
hér á effcir, en tekið skal
rmaður Borgaraflokksins,
ð frá kynningunni til þess
þessar hugrnyndir í gær.
| undir sig ákveðnum hluta af kvótan-
um, og síðan á kommissarastjóm að
| úthluta þeim kvóta, annað hvort eftir
| eigin skoðunum eða á fijálsum mark-
aði. Það er því rangnefni að kalla
| þetta úreldingarsjóð, heldur er verið
að búa til stofnun sem á að stjóma
sölu á auðlindum, eða koma á auð-
lindaskatti,“ sagði Skúli.
Hann sagði síðan að tillögur ríkis-
f stjómarinnar, um gæðaátak í sjávar-
útvegi, væru allrar athygli verðar,
| en nauðsynlegt væri að breyta stefn-
| unni fyrst. „Við tölum um, að við
| flytjum út gæðavöru, og það em
| strangar reglur um það í frystihúsum
| hvemig flakið skuli skorið í sundur.
| En í lokin á reglunum kemur, að físk-
| urinn má ekki vera eldri en 8-9 daga
f gamall. Það myndi enginn íslending-
t ur leggja sér til munns, svo gamlan
I físk.
Ég held að framtíðin í íslenskum
: sjávarútvegi byggist á að við hættum
þessum útilegum og kraftsókn í fiski-
| stofnana, og dagróðrar komi aftur.
í Þá getum við flogið með fiskinn
| beint, hvort sem er til Evrópu eða
| Japan, og boðið viðskiptavinum okkar
| upp á hann ferskan, 2-3 daga gaml-
| an. Og þá megum við ekki fækka
í skipunum heldur verðum þvert á
móti að ijölga þeim til að geta sótt
| gæðafískinn, en snúa frá þessari
|; gúanóvinnslu, sem við erum að ham-
| ast í nú,“ sagði Skúli Alexandersson.
að þetta
idaskatti
ivarútvegsráðherra
| útvegsmenn almennt sem tilnefna
- hina fjóra."
| Matthías segir að þetta mál hafí
i ekki verið rætt lið fyrir lið í þing-
| flokki Sjálfstæðismanna, en Þor-
f steinn Pálsson hafi skýrt frá því í
| heild og það verið rætt lítillega sem
I trúnaðarmál. „Hins vegar er þetta
; ekki lengur neitt leyndarplagg, því
1 að það er komið í hendur fleiri tuga
ef ekki hundruða manna,“ sagði
f hann.
Matthías var spurður hvort hann
| telji að Sjálfstæðismenn á Alþingi
I muni allir sem einn leggjast gegn
f framgangi málsins. „Það vona ég að
; Guð gefí að hver og einn einasti
| þeirra geri það,“ sagði Matthías
Bjamason.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir GUÐJÓN GUÐMUNDSSON
Hong Kong undir kínverskum yfírráðum 1997:
Aukinni hagsæld spáð en
menntamenn eru uggandi
HONG KONG er bresk krúnunýlenda og verður það til miðnætt-
is 1. júní 1997 en eftir það mun hún lúta stjórn Kínveija. Hong
Kong er á suðausturströnd Kina og á 75 ferkílómetra eyju skammt
undan fastalandinu og þar búa 5,8 miHjónir manna við mun betri
kjör og allt annað hagkerfí en í nágrannarikinu. Alls er svæðið
1.068 ferkilómetrar og er eitt hið þéttbýlasta í heimi. Sjö af hveij-
um tíu íbúum landsins hafa flúið frá hinu viðfeðma nágrannaríki
í suðri eða eiga foreldra sem flýðu. Kínveijar hafa ítrekað reynt
að fúllvissa íbúa og yfirvöld í Hong Kong um að ekki verði hrófl-
að við hagkerfinu þegar nýir herrar taka við völdum. Deng Xiaop-
ing, leiðtogi kínverska kommúnistaflokksins, segir að þá verði
„eitt ríki, tvö hagkerfi". Víst er að Kínveijar sjá sér hag í að
taka við blómlegu búi en efasemdaraddir eru uppi meðal kaup-
sýslumanna í Hong Kong. Þess er minnst að svipuð loforð voru
gefin i Tíbet árið 1950 þegar Kínveijar þvert ofan í loforð juku
herstyrk sinn þar.
Efnahagslíf í Hong Kong er í
miklum blóma og spá hag-
fræðingar 7-8% hagvexti á þessu
ári. Skipakomur eru hvergi tíðari
en í höfninni í Kowloon þar sem
7 milljón tonn af vamingi fara
um á mánuði. Flugvélar, sem
fljúga hver af annarri yfír skýj-
aklúfum í Kowloon og lenda á
Kai Tak flugvelli, flytja 106.000
farþega í hverri viku. Verð á fas-
teignum hefur hækkað um 20% á
árinu 1988 og verið er að byggja
tuttugu ný hótel. Nýting hótela
er nú í kringum 91% á ári. Ut-
anríkisviðskipti tvöfölduðust á ár-
unum 1983-1987 og þjóðarfram-
leiðsla jókst um 13% 1988.
Bjartsýnismenn segja að stjórn-
arskiptin 1997 skapi kaupsýslu-
mönnum í Hong Kong aukin tæki-
færi til fjárfestinga í Kína og segja
að sú þróun sé reyndar þegar
hafín. Það má til sanns vegar
færa því um 60% erlendra fjár-
festinga í Kína koma frá kaup-
sýslumönnum í Hong Kong.
Vegna vaxandi launakostnaðar í
Hong Kong hafa iðjuhöldar í
auknum mæli flutt starfsemi sína
yfir landamærin að Perluár-
svæðinu í Guangdong-héraði.
Iðjuhöldar geta eftirmunalaust
sett þar upp verksmiðjur, flutt
tæki og þekkingu frá Hong Kong
og fært arðinn inn á reikninga
sína í bönkum á heimaslóðum eða
erlendis. Mörg þúsund verksmiðj-
ur eru starfræktar á svæðinu og
umsvifín aukast um 20% á hveiju
ári. Perluár-svæðið er nú í harðri
samkeppni við Shanghai sem
mesta framleiðslusvæðið í Kína.
Bjartsýnismennimir benda
einnig á sívaxandi _ umsvif
Kínveija í Hong Kong. í aðalvið-
skiptahverfínu í Kowloon gnæfír
Kínabanki hátt yfir öðrum skýja-
kljúfum en þó er byggingu hans
enn ekki lokið. Kínveijar reka
einnig yfir 3.000 fyrirtæki í Hong
Kong og nemur ársvelta þeirra
10 milljörðum HK dollara, jafti-
virði 78 milljarða Bandaríkjadoll-
ara.
Drög að stjórnarskrá
Arið 1984 lofuðu kínversk
stjómvöld Hong Kong-búum
víðtækri sjálfstjóm í að minnsta
kosti 50 ár eftir 1997 en frá því
að það loforð var gefið hefur
margt breyst í kínverskum stjóm-
málum. Umbótatilraunir Dengs
Xiaopings hafa sætt mótbyr og
lýðræðissinnar í Hong Kong em
óánægðir með fyrstu drög að
stjómarskrá sem Kínveijar
kynntu þeim í apríl á þessu ári.
í henni er gert ráð fyrir að Hong
Kong-búar fari með stjóm sinna
mála að því undanskildu að
Kínveijar móti vamarmála- og
utanríkisstefnuna. Þó em margir
Hong Kong-búar þeirrar skoðunar
að í drögunum sé eitt og annað
þeim til ágætis. Þar er kveðið á
um gmndvallarréttindi Hong
Kong-búa, þ.á m. tjáningarfrelsi,
ferðafrelsi, trúfrelsi og sjálfs-
ákvörðunarrétt Hong Kong-búa í
efnahagsmálum. Þeim er á hinn
bóginn meinilla við þau ákvæði í
stjómarskránni sem þeir telja að
rýri sjálfsákvörðunarrétt sinn. í
þessum umdeildu ákvæðum er
kveðið á um rétt Kínveija til að
breyta stjómarskránni eða öðmm
gildandi lögum í Hong Kong.
Samkvæmt grein 169 er Kínvetj-
um til dæmis heimilt að setja fram
Frá miðborginm i Hong Kong.
sína túlkun á stjómarskránni og
grein 170 veitir þeim rétt til að
gera breytingar á henni. í grein
18 er kveðið á um að dómstólar
í Hong Kong hafi ekki dómsvald
í málum sem snerta vamir ríkis-
ins. Talið er líklegt að Kínveijar
geri önnur drög að stjórnarskrá
Hong Kongs á vordögum 1989.
Landflótti
Á undanfömum tveimur ámm
hafa 80.000 manns tekið sig upp
og flutst úr landi, flestir til Banda-
ríkjanna, Bretlands eða Ástralíu.
í Hong Kong búa eins og fyrr
segir 5,8 milljónir manns svo að
talan er ekki óeðlilega há. Sé hins
vegar haft í huga að helmingur
þeirra sem flytjast frá Hong Kong
hefur framhaldsskóla- eða há-
skólapróf verður vandamálið sýnu
alvarlegra, því aðeins 10% íbúana
getur sýnt slík prófskírteini. Talið
er að um 50.000 manns til við-
bótar flytji úr landi á þessu ári
Gífúrlegt framboð er af hvers kyns vörum í Hong Kong.
og að alls flytji fyórfalt fleiri úr
landi í ár en árið 1985. Fyrirtæki
hafa orðið að leggja upp laupana
vegna skorts á hæfu starfsfólki.
í Hong Kong starfa mörg fyrir-
tæki sem bjóða útflytjendum upp
á ráðgjöf og þar er gefíð út sérs-
takt tímarit fyrir útflytjendur,
Útflytjandinn (The Emigrant).
Margir þeirra kaupsýslumanna og
stjómmálamanna sem fara fög-
mm orðum um framtíð Hong
Kong undir kínverskum yfírráðum
geta huggað sig við það að í skjóli
auðs síns eiga þeir auðvelt með
að útvega sér erlent vegabréfi ef
framtíðarsýn þeirra reynist ekki
á rökum reist. í starfsmanna-
samningum margra erlendra fyr-
irtækja í Hong Kong er að finna
ákvæði um að viðkomandi fyrir-
tæki útvegi yfirmönnum sínum
erlend vegabréf.
Mörg stærstu fyrirtækin í Hong
Kong em á sama hátt farin að
Reuter
fjárfesta í auknum mæli erlendis.
Hong Kong og Shanghai-bankinn
keypti nýlega þau 48% sem hann
átti ekki fyrir í Marine Midland-
bankanum í New York. Ennfrem-
ur keypti hann 14% hlut í Mid-
land-bankanum í Bretlandi. Al-
þjóðafyrirtækin Union Carbide og
American Chemicals hafa neyðst
til að flytja aðalstöðvar sínar til
Singapore sökum menntamanna-
flóttans frá Hong Kong.
Eigi að koma í veg fyrir þróun-
ina í Hong Kong verða næstu
drög kínverskra stjómvalda að
stjómarskrá að eyða ótta Hong
Kong-búa. Þeir verða að sýna
fram á að efnahags- og utanríkis-
stefna þeirra leggi ekki í rúst
hagkerfi einhvers auðugasta sam-
félags í Asíu.
Byggt á The Economist og
The Far East and
Australasia.