Morgunblaðið - 06.02.1990, Qupperneq 38

Morgunblaðið - 06.02.1990, Qupperneq 38
Úr kvikmynd Hrafns Gunnlaugssonar, „Hraftúnn flýgatr". Þann 26. janúar síðastliðinn voru liðin tíu ár frá upphafi hins „íslenska kvikmyndavors" eða frá því samfelld 'ívikmyndagerð hófst í landinu og ;r þá miðað við frumsýningu kvik- rnyndar Ágústs Guðmundssonar, ,Land og synir“. Mikið vatn hefur. runnið til sjávar síðan þá og hafa menn m.a. komist að því að innlend- ur markaður muni aldrei bera uppi íslenskan kvikmyndaiðnað (þótt ein- staka mynd kunni að spjara sig). Á.rið 1984 voru sett ný lög um Kvik- myndasjóð íslands. Samkvæmt þeim ikyldu tekjur sjóðsins vera sem svar- aði söluskatti af seldum bíómiðum á landinu. Við þau lög var staðið að- eins einu sinni og hefur hver kvik- myndagerðarmaður á fætur öðrum misst aleigu sína og meira til í þess- um hættulega leik. Aukning varð á framlagi í sjóðinn 1986 en sú upphæð hefur farið stiglækkandi síðan. Nu er svo komið að íslensk kvikmynda- frð gæti lagst af með öllu nema thvað verði að gert. Þegar síðasti áratugur er skoðaður SNJÓ BLÁSARAR Baleus ÞÓR^ SÍMI: 681500 - ÁRMÚLA 11 í heild sinni kemur ýmislegt forvitni- legt í ljós. T.a.m. sáu um 2,6 milljón- ir íslendinga íslenskar kvikmyndir (þar af rúmur helmingur í kvik- myndahúsum). Til samanburðar má nefna að um 2 milljónir íslendinga sáu leiksýningar á sama tíma. Um 25 kvikmyndum var dreift erlendis og hlaut þriðja hver mynd verðlaun eða viðurkenningu á alþjóðlegum kvikmyndahátíðum. Mjög fáum var dreift í kvikmyndahús en flestar voru sýndar í sjónvarpi. Sjónvarp hefur þann undraverða eiginleika að ná til milljóna manna á einni kvöldstund og því fengu íslenskar kvikmyndir talsvert fleiri áhorfendur erlendis heldur en hér heima. Vegna þess hve auglýsingatímar hjá erlendum sjón- varpsstöðvum eru dýrir, liggja oft fyrir mjög nákvæmar tölur um horf- un á einstaka myndir. Þannig fékk „Utlaginn" um 12 millj. áhorfendur í Frakklandi, 1984. „Land og synir" fékk 6 milljónir í Bretlandi 1983, „Dalalíf" fékk 12 milljónir í Þýska- landi 1987 o.s.frv. Margar myndir voru sýndar í fleiri en einu landi og ber þar hæst „Hrafninn flýgur" sem var sýndur i um 20 þjóðlöndum. Samtals sáu rúmlega 260 milljónir Vesturlandabúa íslenskar kvikmynd- ir á síðasta áratug eða að meðaltali 26 milljónir á ári. Þar sem sumar myndir eru sýndar mörg ár í röð fer þessi tala hækkandi þótt fjöldi kvik- mynda standi í stað og er áætluð meðaltalshorfun fyrir árin ’88, ’89 og ’90 um 39 milljónir á ári. Ýmsir spekingar hafa leitt getum að því að lítil þjóð eins og íslending- ar hafi ekki ráð á því að leggja stund á jafndýra listgrein og kvikmynda- gerð er. Þetta er ákaflega hæpin fullyrðing með tilliti til þess hvað kvikmyndir og sjónvarp spila stórt hlutverk í okkar daglega lífi og menningu. Út frá hreinu efnahags- legu tilliti er þessi fullyrðing ekki aðeins hæpin heldur hreinasta stað- leysa. Það væri nær að spytja hvort íslendingar hafi ráð á því að leggja ekki stund á kvikmyndagerð. Eftir- farandi umfjöllun ætti að gefa ein- hver svör við þeirri spumingu. Um tekjur af íslenskri kvikmyndagerð Gjaldeyristekjur af kvikmynda- gerð eru tvenns konar: 1) Beinar tekjur. 2) Óbeinar tekjur. Beinar telgur Beinar tekjur af sölu íslenskra kvikmynda hafa allar farið í það að greiða upp framleiðslukostnað mynd- anna. Umframtekjur hafa engar ver- ið til þessa dags. Þá er ekki þar með sagt að engin íslensk kvikmynd hafí skilað hagnaði. „Hrafninn flýgur“ t.a.m. skilaði verulegum hagnaði. En þar sem hún var fjármögnuð að stór- um hluta af erlendum aðilum var erlendi dreifmgarrétturinn ekki í höndum íslendinga. (Eins og áður sagði var „Hrafninn flýgur" sýnd í um 20 þjóðlöndum en hagnaður vegna þeirra sýninga rann til sænsku kvikmyndastofnuninnar). Vel rekinn kvikmyndaiðnaður, eins og íslensk kvikmyndagerð hefur alla burði til að verða, mundi ná inn langstærstum hluta af framleiðslukostnaði mynd- anna, einungis með erlendri sölu. Óbeinar tekjur Með „óbeinum tekjum“ er átt við það fjármagn sem kemur inn í landið vegna þess að hér þrífst kvikmynda- iðnaður, en rennur ekki endilega til kvikmyndaframleiðenda. Þessar tekjur eru þrenns konar: a) Fjármagn sem kemur inn í landið vegna erlendra „co-próduksjóna“ og erlendrar kvikmyndastarfsemi hér á landi. b) Auknar ferðamannatekjur vegna landkynningar. j c) Auknar útflutningstekjur vegna landkynningar. Erlendar „co-pródúksjónir“ og erlend kvikmyndastarfsemi á Islandi Vegna fjármögnunarerfiðleika hefur það færst f vöxt á undanföm- um árum að íslenskir kvikmynda- framleiðendur hafi stofnað til sam- vinnu við erlenda framleiðendur um fjármögnun á kvikmyndum sínum. Þannig hefur stór hluti af fram- leiðslukostnaði þeirra mynda komið utanfrá og runnið beint út í íslenskt atvinnulíf. Eins og áður sagði, hefur þetta í för með sér að gróði af þess- um myndum rennur til hinna erlendu framleiðenda (sem eignast jafnan dreifingarrétt erlendis) en óbeinar gjaldeyristekjur koma að einhveiju Vinningstölur iaugardaginn 3. feb. ’90 VINNINGAR FJÖLDI VINNINGSHAFA UPPHÆÐ Á HVERN VINNINGSHAFA 1. 5af 5 0 5.768.571 2.4 TM 2 302.076 3. 4af 5 159 6.554 4. 3af5 4.919 494 Heildarvinningsupphæð þessa viku: 9.844.795 kr. UPPLÝSINGAR: SÍMSVARI 681511 - LUKKULÍNA 991002 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. FEBRÚAR 1990 leyti í staðinn fýrir beinar tekjur af sölu. Þá hefur einnig borið nokkuð á því að erlendir framleiðendur hafi komið til íslands til að taka upp ein- stök atriði í myndir sínar. Þeir hafa jafnan nýtt sér þá aðstöðu og sér- þekkingu sem hér er fyrir hendi í kvikmyndaiðnaði en einnig húsnæði, bílakost o.fl. og þannig hafa umtals- verðar fjárhæðir komið inn í landið. Á síðasta áratug komu um kr. 370 milljónir inn í landið með þessu móti. Auknar ferðamannatekjur vegna landkynningar Á síðasta áratug sáu 260 milljónir Vesturlandabúa íslenskar kvikmynd- ir. Á sama tíma fjölgaði ferðamönn- um til Islands um helming, eða úr 65.000 í 130.000 á ári. Ástæður fyrir þessari fjölgun ferðamanna eru fjölmargar og eru þar tveir flokkar sem skipta megin- máli. a) Fleiri og öflugri söluskrifstofur með Islandsferðum erlendis og betri aðstaða fyrir ferðamenn á íslandi. b) íslandskynning af ýmsu tagi, umtal þeirra sem hafa komið áður og óbein auglýsingaáhrif af völd- um frétta, fréttatengdra þátta og kvikmynda. Það er ljóst að þessir tveir flokkar vinna saman og því erfitt að ein- angra einn einstakan þátt. Þó er margt sem bendir til að þáttur íslenskra kvikmynda sé mjög mikil- vægur og skal hér drepið á nokkrar staðreyndir í því sambandi: — Eins og áður segir sáu 260 milljónir Vesturlandabúa íslenskar kvikmyndir á síðasta áratug. íslensk- ar kvikmyndir hafa fengið (og munu fá) margfalt fieiri áhorfendur en nokkuð annað sem frá ísiandi kemur. — Þessi dreifing hefur átt sér stað einkum í gegnum sjónvarp. Sjónvarp hefur ekki aðeins þann kost að ná til flestra áhorfenda heldur einnig að ná til þeirra á áhrifaríkari hátt en nokkur annar miðill. í kvikmynd kemst aragrúi af upplýsingum til skila á meðvitaðan og ómeðvitaðan hátt. Kvikmyndin er áhrifaríkasti miðill sem vitað er um. Ef þeir bara vissu... 0 Islensk kvikmyndagerð og umheimurinn eftirEirík Thorsteinsson Úr kvikmynd Ágústs Guðmundssonar, „Land og synir“. Úr kvikmynd Ágústs Guðmundssonar, „Útlaginn". Eiríkur Thorsteinsson — Engin skoðanakönnun hefur verið gerð sem tekur beinlínis til kvikmyndahorfunar og áhrifa hennar (aðallega vegna þess hve slík könnun væri kostnaðarsöm ef vel ætti að vera). Slík könnun var þó óþörf á síðasta vori í Þýskalandi þegar mikil aukning varð á sölu íslandsferða. Þessi kippur í sölu varð óvenju- snemma á árinu og vakti hann for- vitni þarlendra markaðsstjóra. Yfir- gnæfandi meirihluti aðspurðra gáfu ’ einróma útskýringu á þessum skyndilega íslandsáhuga: „Nonni og Manni“. Við athugun á tölum erlendra ferðamanna til íslands á árinu 1989 kemur í ljós, að í samanburði við önnur lönd, þar sem Nonni og Manni var ekki sýndur, var að meðaltali 4-5 sinnum meiri fjölgun á ferðamönn- um frá Þýskalandi, Austurríki og Sviss, þar sem þáttaröðin var vel auglýst og sýnd á besta sýning- artíma. (I þessum samanburði er einnig reiknað með Ítalíu, þar sem þáttaröðin fékk ekki eins góðan sýn- ingartíma og í áðumefndum löndum en sýndi samt fjölgun. Samanburður- inn verður hagstæðari ef aðeins eru talin með Vesturlönd.) (Heildaráhorfendafjöldi í Þýska- landi: 36 milljónir.) Vísbendingar af þessu tagi eru fjölmargar enda er mikilvægi íslenskra kvikmynda í landkynningu viðurkennt af öllum þeim sem á ann- að borð hafa einhvem skilning á auglýsinga- og markaðsmálum. Hér

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.