Morgunblaðið - 11.02.1990, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ VELVAKANDI SUNNUDAGUR 11. FEBRÚAR 1990
C 29
Dóra stöðvarstjóri.
ur af þeim alla daga en pabbi þeirra
er sjómaður og oft fjarverandi. Sólar-
hringurinn nægir mér ekki til að
sinna bömunum og starfínu þannig
að samviskubitið er aldrei langt und-
an.“
„Það voru ekki kvenréttindahug-
myndir sem urðu til þess að ég hóf
að reka verslun,“ sagði Pálína Gísla-
dóttir sem á og rekur Hrannarbúðina
í félagi við dóttur sína Jóhönnu. ..Sem
gjaldkeri sjúkrasamlagsins tók mað-
urinn minn, Halldór Finnsson, að sér
lyfjavörslu 1956 þar til Stykkis-
hólmsapótek opnaði hér lyfjaútibú
1986. Enginn læknir var hér og kom
oft ekki nema mánaðarlega enda
samgöngur slæmar. Við vorum ansi
bundin yfir þessu og fljótlega bætt-
ust hjúkrunar- og snyrtivörur við.
Þegar svo bókaútgefendur, fyrir um
20 árum, vildu færa bókasölu úr
matvöruverslunum höfðum við
makaskipti, ég og Emil Magnússon,
sem þá rak verslunina Grund, á bók-
um og snyrtivörum. Nú höfum við
líka ritföng, skólavörur, leikföng og
reiðvörur. Framganga kvenna hefur
mikið breyst um mína daga. Að vísu
voru konur jafn eftirsóttar til vinnu
og karlar áður en launin voru ekki
í hámælum. Undantekning var að
konur færu á pólitíska fundi hvað
þá að þær tækju til máls. Nú láta
konur miklu meira í sér heyra og
standa sig til jafns á við karlmenn
ef þær fá tækifæri til þess. Ekki hef
ég þó neins staðar orðið orðið vör
við að það stæði mér fyrir þrifum
að vera kona.“
Ofbeldi og rán
Til Vélvakanda.
áðist var á hjón í Langholts-
hverfi með kjötexi, 15 ára ungl-
ingur að verki, segir Dagblaðið
30/1. Veskjum og töskum stolið úr
bílum á meðan mæður fara með
börn sín á leikskóla eða sinna erind-
um sínum í borginni. Bílar skemmd-
ir, ekkert hægt að gera, eigendur
verða að greiða tjónið sjálfír. Jú,
lögreglan sást aðeins í miðborginni
eftir miðjan desember, svo fór hún
eftir jólin. Hvert? Hér í þessu þjóð-
félagi þarf að reisa með hraði stór-
ar og góðar vinnubúðir til að setja
þessa óheppnu ofbeldismenn í al-
vöruvinnu og láta þá taka út sína
refsingu strax en ekki bíða í lengri
tíma eftir dómi. Davíð Oddsson
borgarstjóri var í viðræðum við
dómsmálaráðherra um að borgin
tæki að sér löggæslumál, hvernig
fór það mál? Víst er borgin hrein
og snyrtileg en hún verður líka að
vera án ofbeldis og glæpa.
Hafliði Helgason
Satt og logið sitt er hvað
Ágæti Velvakandi.
Fyrir nokkru síðan lét einn sjálf-
umglaðasti maður þjóðarinnar
orð falla í sjónvarpi með þeim hætti
að fágætt má teljast ef sanngirni
er viðhöfð. Fullyrt var á þeirri
stundu að hver bóndi á landinu
kostaði ríkið árlega ein ráðherra-
laun, ef ekki meir!
Undarlegt að slíkir auðjöfrar sem
bændur hljóta að vera orðnir eftir
þessu að dæma, skuli ekki ganga
með hvítt um hálsinn dag hvern,
og hafa þjón á hveijum fingri eins
og kappinn sem við hljóðnemann
stóð með geislabaug um höfuðið
líkt og Hitler á sinni tíð. Datt mér
ósjálfrátt í hug mynd af Páli gamla
í Selárdal vestur, sem þar varð pró-
fastur 1669. Hann gat komið fyrir
sig orði en var brellinn nokkuð og
stuðlaði jafnvel að handtöku á sak-
lausu fólki er leiddi síðar til brott-
farar af þessum heimi á bálinu
rauða. Vegna þess að madaman á
heimilinu, Helga Halldórsdóttir,
gekk ekki heil til skógar kenndur
þau hjónin galdri þar um. Með svip-
uðum hætti virðist ástandið varð-
andi stjórnmálin okkar nú í dag.
Árinni kennir illur ræðari, þegar
báturinn eltir lambær um sundin
blá, með fjóra í barka og fímm í
skut.
Hinar svokölluðu niðurgreiðslur
á landbúnaðarvörum koma bænd-
um lítið við. Þeir hafa aldrei um
þær beðið. Nær væri held ég að
lækka milliliðakostnaðinn, sem fer
nú brátt að nálgast 40 af hundr-
aði, og sér lítið fyrir enda á. Dýrtíð
var það kallað í gamla daga. Nú
heitir aftur þessi dæmalausi kjána-
skapur verðbólga. Hún gildnar allt-
af jafnt og þétt nálægt miðjunni,
þótt enginn lifandi maður þykist
hafa komið þar nálægt. Og senni-
lega hristir krónan, gjaldmiðillinn
okkar verðlausi, af sér tvö núll í
hverri sölubúð áður en langt líður
með sínum dulbúnu afleiðingum.
Gerir ekkert, segir einhver. Það
er líka alveg rétt, því fólkið í landinu
missti vitglóruna á hemámsárunum
svokölluðu - og hefur ekki náð sér
enn.
Valtýr Guðmundsson
Hvað er hollt, hvað er óhollt?
Til Velvakanda.
Offíta er vel þekkt vandamál á
vesturhveli jarðar. Margskonar
„kúrar“ í pillu- og duftformi standa
blessuðu fólkinu einatt til boða.
Bæklingar er geyma ítarlegar upp-
lýsingar um hvernig menn ná sem
skjótustum árangri eru seldir í sama
tilgangi. Munninn er líka hægt að
fá „víraðan sarnan" svo einungis
fljótandi fæða komist í snertingu við
tungu og magatetur. Og ýmist er téð
fólk þvengmjótt, klætt tískuleppum,
ellegar digurt eins og vel aldir „bola-
kálfar“ í sérsaumuðu dressi. Allt
vegna þess að viljann til að láta
„minna á diskinn" skortir, þegar pró-
gramminu sleppir. En þá er þara
farið aftur af stað og meiri peningum
eytt í vita vonlaust verkefni. Nóg
um það.
En tímarnir breytast og mennimir
með. Fyrrum, er vöntun á nauð-
þurftum reið hér flestum húsum,
þótti nefnilega „fínt“ að vera í „góð-
um holdum“. Gott holdafar setti
menn skör hærra í mannvirðingastig-
ann. Það benti til að viðkomandi
ætti talsvert undir sér. Nú á tímum
telst enginn maður með mönnum sem
ekki er „skröltandi beinahrúga" með
þeim skelfilegu afleiðingum að t.d.
konur missa bæði „lendar og brjóst",
er eitt sinn var kallað „fegurðar-
auki“ á bænum þeim og var raunar
alllengi í tísku hjá konum.
í sjálfu sér er það ekkert óeðlilegt
að fita skuli safnast á líkamann.
Náttúran hefur gætt okkur þessum
. eiginleika. Að tama má reyndar
hvarvetna líta í landslaginu þar sem
lífsbaráttan er ólíkt erfiðari en gerist
hjá fólki. Þar gefur að líta hnöttótta
ferfætlinga að hausti, eftir að hafa
troðið sig út sumarlangt. Þá eru
kvikindin betur undir harðindin búin.
Oft koma dýrin þvi sæmilega útlít-
andi undan vetrinum. Mismunandi
þó.
En sannleikurinn er sá að þegn-
arnir þurfa ekki á neinum „auka-
kílóum" að halda, eins og villidýrin,
vegna allsnægtanna er þeir lifa við
núna, sem betur fer. Af þeim sökum
tala menn gjarnan um vandamál.
Þetta má vel til sanns vegar færa.
En megrunarkjaftæðið hefur samt
gengið út í þvílíkar öfgar að engu
tali tekur og fræðingar setja hiklaust
neikvæðan stimpil sinn á eina eða
aðra vörutegund matvæla og dæma
úr leik. Segja hana jafnvel heilsuspill-
andi. Fæða er íslendingar brúkuðu
frá landnámsöld og gagnaðist þeim
ágætlega. Nú er vara þessi sum sé
orðin „háskaleg“, nema í mjög
smáum skömmtum og „fitusnauð"
og nýtt tískuorð verður til. „Fitus-
nautt".
„Heilsumatur er það sem gildir,"
segja þeir.
Ondvert má spyija: „Hvað er
heilsufæða?" Getur verið að lambið,
sem næstum því er „ekta“ náttúruaf-
urð, tolli ekki á lista þeim? Hvað um
íslenska nautakjötið og mjólkurvör-
umar, sem framleiddar eru án telj-
andi aukefna? Er þessi varningur
einnig gerður burtrækur sem heilsu-
verndandi?
Er til í dæminu að „ropvatn“ sé
heppilegri drykkur handa börnum en
mjólkin? Margir foreldrar ku kaupa
talsvert magn af gosi fyrir ungviði
sitt. Þar virðist ekki þurfa neitt hóf.
Að mati foreldranna, að minnsta
kosti. (Að vísu er dósaendurvinnslu-
stöð risin af grunni, og veitti víst
ekki af. Nægt verður hráefnið.)
Getur verfð að „gervi“ þetta og
„gervi“ hitt taki hinu fram í raun-
verulegri hollustu er móðir náttúra
ætlaði þó afkvæmum sínum til átu?
Spurt er hvort umsagnir mennta-
manna í þessa vem séu ætíð byggð-
ar á vísindalegum niðurstöðum.
Þannig virðist, því miður ekki alltaf
vera í pottinn búið. Og það er gróf-
leg blekking og óvirðing við almenn-
ing að halda kenningum fram eins
og væru þær óumdeilanlegar stað-
reyndir líkt og vill brenna við er
margtugginn málaflokk ber á góma.
Löngu er orðið tímabært að hinir
vel lesnu aðilar setjist niður og spjalli
á vísindalegum nótum um hvað sé
raunveruleg hollusta og hvað eigi.
Birta síðan almúganum þær niður-
stöður vegna þess að búið er að rugla
neytendur í ríminu. Þeir vita ekki
orðið hvað snýr upp og hvað niður
á neysluvörunni. Hvað er hollt og
hvað óhollt og þar fram eftir götun-
um. Hvað gerir mann langlífan og
hvað skammlífan. Er ekki mál að
linni?
Konráð Friðfinnsson
Keppendur um Ungfrú
Reykjavíksýnakl. 16.00.
Löwenbrau
branúara-
Kaffihlaöborð keppní
í kvöld.
Húsíð opnað
kl. 21.00.
Aðg.kr. 100,-
MYNDLISTARFERD
TIL MADRID
14.-19. mars
Vilt þú slást í hópinn meö okkur og skoöa þekkt
listasöfn undir leiðsögn Steingríms Gunnars-
sonar sem gjörþekkir sérkenni og listalíf Madrid-
borgar? Auk þess er dagsferð til Toledo.
Mögulegt er að framlengja ferðina í London.
Upplýsingar veita:
Ferðaskrifstofan
Land og Saga
Bankastræti 2
Simi: 627144
Listasalurinn Nýhöfn
Hafnarstræti 18
Sími: 12230
w