Morgunblaðið - 12.07.1990, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. JÚLÍ 1990
25
Ný rannsókn hafín
á Titanic-slysinu
__ London. Daily Telegraph.
ÁKVEÐIÐ hefur verið að rannsaka að nýju hvarf breska farþegaskips-
ins Titanic að kröfu manna sem vilja endurreisa mannorð skipsljóra
sem sakaður var um að hafa nánast horft á slysið en skort kjark til
að sigla skipi sínu á slysstað. Sýnt þótti að skip hans, Californian, hefði
verið næst Titanic þegar skipið sökk í jómfrúrferð sinni 14. apríl 1912
eftir ásiglingu á ísjaka 270 mílur suður af Race-höfða á Nýfundnalandi.
Cecil Parkinson, flutningamála-
ráðherra Breta, hefur óskað eftir því
að sá hluti hvarfs Titanic er lýtur
að Stanley Lord, skiptstjóra á Cali-
fornian, verði rannsakaður að nýju.
í þijá áratugi hafa ýmsir aðilar lagt
að breskum stjórnvöldum að láta
fara fram nýja rannsókn á þætti
Lords en því hefur jafnan verið synj-
að. í Ijósi nýrra gagna um slysstað-
inn sem fengust við rannsókn banda-
ríska haffræðingsins Rogers Ballards
á flaki Titanics ákvað Parkinson hins
vegar að láta nýja rannsókn fara
fram.
Talið var að Titanic gæti ekki
sokkið en jómfrúrferðin frá South-
ampton á Englandi til New York
hafði aðeins staðið í rúma þrjá daga
þegar 46.328 tonna skipið sigldi á
ísjaka klukkan 23:40 með þeim af-
leiðingum að það fórst. Drukknuðu
1.503 menn en um borð voru 1.308
farþegar auk áhafnar.
Við sjópróf þótti ljóst að Califom-
ian hefði verið næst Titanic þegar
farþegaskipið fórst, eða í 8-10 mílna
fjarlægð. Skipið lónaði í ís suðaustur
af Nýfundnalandi á leið frá London
til Boston. Úrskurðaði sjórétturinn,
að ljósum prýtt skip, sem sést hefði
frá Califomian um það leyti sem sly-
sið varð, hefði verið Titanic. Einnig
að átta neyðarflugeldar sem sést
hefðu frá skipi Lords upp úr mið-
nætti hefðu verið frá farþegaskipinu.
Mersey lávarður, formaður sjórétt-
arins, sagði: „Það var stjörnubjart
og sléttur sjór. Þegar fyrstu flugeld-
arnir sáust hefði Californian átt að
sigla af stað gegnum ísinn án mikill-
ar áhættu og koma Titanic til hjálp-
ar. Hefði það verið gert hefði hugsan-
lega mátt bjarga mörgum þeirra, ef
ekki öllum, sem drukknuðu“.
Var Lord skipstjóri á
Californian blóraböggull?
Sjórétturinn stimplaði Lord skip-
stjóra sem hugleysingja og fullyrti
að hann hefði nánast horft á Titanic
sökkva án þess að aðhafast nokkuð.
Á sama tíma hefði farþegaskipið
Carpathia, sem var 59 mílur í burtu,
og önnur skip bmgðist við neyðar-
kalli Titanics og siglt í ofboði á vett-
vang þótt um varasamt hafsvæði
hefði verið að fara. Lord skipstjóri
hélt því fram að skip sitt hefði verið
17-19 mílur frá Titanic og því útilok-
að að hann hefði séð skipið eða neyð-
arflugeldana. Hann sagðist ekki hafa
vitað um slysið þar sem slökkt hefði
verið á loftskeytatækjum klukkan
23:30 eða 10 mínútum fyrir ásigling-
una. Fyrstu upplýsingarnar um
óhappið hefði hann fengið klukkan
5:40 að morgni eða rétt eftir að loft-
skeytamaður hefði komið á vakt að
nýju. Hefði hann þegar sett stefnu
á slysstað en aðeins fundið þar fljót-
andi brak úr skipinu. Carpathia, sem
kom á vettvang klukkan 4:10, hafði
náð úr sjó öllum sem björguðust.
Skjólstæðingar Lords skipstjóra
hafa haldið því fram að hann hafi
verið blóraböggull fyrir eigendur
Titanics, sem hafi borið ábyrgð á því
að ekki var nóg af björgunarbátum
um borð í hinu „ósökkvandi“ skipi,
og siglingamálayfirvöld, sem áttu að
sjá til þess að svo hefði verið. Niður-
staða sjóréttarins hvíldi sem mara á
Lord skiptstjóra allt þar til hann dó
84 ára að aldri árið 1962.
Ný gögn styðja málstað Lords
skipstjóra
Frumathugun á nýjum gögnum
Rogers Ballards benda til þess að
Californian hafi í raun verið mun
lengra frá Titanic en sjórétturinn
komst að raun um, eða 20 mílur.
Kemur það heim og saman við það
sem Lord hélt sjálfur fram. Þegar
Titanic sendi út neyðarkall var stað-
ur skipsins gefin upp sem 41 gráða
og 46 mínútur norðlægrar breiddar
og 50 gráður og 14 mínútur vest-
lægrar lengdar. Joseph Boxhall,
fjórði stýrimaður, tók út stað skips-
ins á slysstað, en hann bjargaðist.'
Ballard hefur hins vegar reiknað
út að Titanic hafi verið á stað 41,43
Norður og 49,56 Vestur eða þremur
breiddarmínútum sunnar og 18
lengdarmínútum austur af þeim stað
sem Boxhall mældi út. Stýrimaður-
inn er nú talinn hafa reiknað með
því að hraði skipsins væri meiri en
hann var í raun og veru.
Lord skipstjóri lét stöðva vélar
Californian klukkan 22:20 er skipið
var umlukið rekís. Sagði hann skip
sitt hafa verið statt á stað 42,05
Norður og 50,07 Vestur um það leyti
sem Titanic fórst eða 19-20 mílur
austnorðaustur af slysstaðnum. Að-
stoðaryfirmaður sjóslysarannsókna
hjá flutningamálaráðuneytinu í Lon-
don sagði í gær, að staðsetning flaks
Titanics ákvarðaði ekki endilega
slysstaðinn því tvær stundir og 40
mínútur hefðu liðið frá ásiglingunni
á ísjakann og þar til Titanic hvarf í •
djúpið. Hefði skipið því getað rekið
góðan spöl á meðan.
Titanic sekkur eftir ásiglingu á borgarís í apríl árið 1912.
Kúba:
14 flóttamenn leita hælis í
sendiráði Tékkóslóvakíu
Stjórn Castro neitar að leyfa þeim að fara úr landi
Havana. Reuter.
SJÖ Kúbumenn leituðu hælis í sendiráði Tékkóslóvakíu á Kúbu í
gær og hafði því fjölgað um helming á sólarhring, því í fyrradag
komu sjö menn þangað sömu erinda, að sögn blaðafiilltrúa sendiráðs-
ins. Mönnunum sjö tókst að laumast framhjá lögregluverði og klifra
inn á lóð sendiráðsins en þeir sem leituðu þangað í fyrrdag gerðu
það áður en lögregla tók sér stöðu við sendiráðið.
Að sögn Lubomirs Hladiks,
blaðafulltrúa, sögðust mennirnir sjö
sem komu í sendiráið í gær fá að
flytjast úr landi. Tveir námsmenn
A-Þýskaland:
Bændur hella
niður mjólk
Austur-Berlín'. Reuter.
AUSTUR-þýskir bændur helltu í
gær niður mjólk í Leipzig og
gáfu vegfarendum mjólk, egg og
grænmeti til að mótmæla aukinni
sölu á v-þýskum matvælum á
kostnað eigin framleiðslu.
Frá því efnahagssamruni þýsku
ríkjanna varð að veruleika 1. júlí
hafa matvæli framleidd í A-Þýska-
landi orðið að víkja fyrir v-þýskum
á þarlendum stórmörkuðum. Þetta
hefur valdið mörgum bændum veru-
legu tjóni.
Þá lögðu þúsundir lestarstjóra í
landinu niður vinnu í nokkrar
klukkustundir til að leggja áherslu
á kröfur sínar um hærri laun.
sem Ieituðu hælis í sendiráðinu í
Havana, höfuðborg Kúbu, í fyrra-
dag hafa óskað eftir pólitísku hæli
í Tékkóslóvakíu. Stúdentarnir tveir
klifruðu yfir girðingu sendiráðslóð-
arinnar nokkrum mínútum áður en
lögregla kom á vettvang. Skömmu
áður leituðu fimm kúbanskir and-
ófsmenn skjóls í sendiráðinu og
óskuðu eftir að fá að fara til Evr-
ópu. Sögðust þeir vilja fá tækifæri
til að kynna málstað sinn þar en
væru reiðubúnir að snúa að því lo-
kny heim gegn tryggingu fyrir því
að verða ekki .refsað.
Er þetta í fyrsta sinn sem stjórn-
arandstæðingar á Kúbu fá skjól í
sendiráðum austantjaldsríkja þar í
landi. Atburðurinn varpar einnig
ljósi á djúpstæðan pólitískan ágrein-
ing yfirvalda á Kúbu og í Tékkó-
slóvakíu sem varð til eftir fall
kommúnistastjórnarinnar í Prag.
Samband ríkjanna er stirt og hafa
þau t.a.m. nýlega hætt allri verslun
sín í millum. Kúbanska fréttastofan
Prensa Latina sagði í gær, að yfir-
völd væru reiðubúin að ræða við
andófsmennina fimm án milligöngu
tékkneska sendiráðsins, en fulltrúar
þess áttu í gær í viðræðum við ut-
anríkisráðuneytið í Havana um mál
andófsmannanna. í tilkynningu,
sem stjórn Fidels Castro sendi frá
sér í gær, sagði að með því að
skjóta skjólshúsi yfir flóttamennina
hafi tékkneska sendiráðið fyrirgert
sérréttindum sem erlend sendiráð
njóta.
Fátæklingar í Austur-Evrópu:
Tína upp molana sem falla
af gnægtaborðum Berlínar
Vestur-Berlín. Reuter.
FÁTÆKLINGAR frá Austur-Evrópu streyma nú til Berlínar í leit
að molum frá gnægtaborðum hinna ríku Þjóðverja. Þeir eru eins
og betlarar í stórveislu.
Frá því að Berlínarmúrinn féll í
nóvembermánuði síðastliðnum
hafa Pólverjar og Rúmenar komið
í stríðum straumi til borgarinnar.
Margir þeirra stunda verslun á
svörtum markaði, vinna ólöglega
eða betla. Hinir blásnauðustu með-
al þeirra, rúmensku sígaunarnir,
sofa á járnbrautarstöðvum og
senda börnin sín út til að betla á
gangstéttum borgarinnar. Mitt í
sæluvímunni yfir efnahagssamein-
ingu þýsku ríkjanna er til orðin ný
og áberandi lágstétt, sem er skot-
spónn kynþátta- og útlendingahat-
urs, einkum af hálfu ungra Þjóð-
veija.
Ríkulegar verslanir Berlínar,
glæsilegir bílar og lokkandi útiveit-
ingastaðir draga að sér betlara og
þjófa. „Það er fyrst og fremst hinn
mikli lífskjaramunur í Austur- og
Vestur-Evrópu sem veldur þessu,“
segir Wemer Thronicker, talsmað-
ur vestur-þýska innanríkisráðu-
neytisins. „Berlín er eins og alls-
nægtaeyja í hafi fátæktarinnar.
Betl er orðið vandamál og smá-
glæpum eins og þjófnuðum úr
bílum, búðahnupli og vasaþjófnuð-
um hefur fjölgað gríðarlega frá því
að múrinn féll.“
Innflytjendurnir nota sér smugu
í löggjöf sem til varð vegna sér-
stakrar stöðu Berlínar samkvæmt
samkomulagi fjórveldanna. Reglu-
gerð sem Vesturveldin þrjú gáfu
út árið 1967 að beiðni borgaryfir-
valda kvað á um að Austur-Evr-
ópubúar mættu koma til borgarinn-
ar án vegabréfsáritunar og dveljast
þar í 30 daga. „Þetta var skynsam-
legt fyrirkomulag áður en múrinn
féll,“ segir Thronicker, „en nú
skapar þetta vandamál."
Frá því að landamæravarsla var
felld niður í borginni í byijun þessa
mánaðar hefur reynst ómögulegt
að hafa nokkra stjórn á aðstreym-
inu þangað. „Við höfum enga hug-
mynd um hversu margir Pólveijar
eða Rúmenar eru hér,“ segir
Thronicker. „Við vitum aðeins að
20.000 Pólveijar hafa löglega bú-
setu í Berlín og 5000 Rúmenar
hafa sótt um. pólitískt hæli. En
þeir eru miklu fleiri sem komið
hafa hingað sem ferðamenn og
stunda ólöglega vinnu eða betla.“
Rúmenskir betlarar hafa margir
aðsetur sitt í kringum Bahnhof
Zoo, aðaljárnbrautarstöð borgar-
innar. Konur með marglitar slæður
um höfuðið sitja tímum saman með
útréttar hendur og betla, oft með
ung börn sín hjá sér. Lögreglan í
borginni getur lítið gert til að
stöðva betlið. Það hefur ekki verið
lögbrot að betla í Vestur-Þýska-
landi frá árinu 1974.
Borgaryfirvöld óttast að þessi
vaxandi fjöldi betlara og smáþjófa
kunni að ýta undir þröngsýni og
kynþáttafordóma hjá Berlínarbú-
um sem annars eru þekktir fyrir
umburðarlyndi sitt. „Okkur er mjög
annt um að útlendingahatur nái
ekki að festa rætur og þróast hjá
íbúum borgarinnar," segir Werner
Thronicker, talsmaður vestur-
þýska innanríkisráðuneytisins.
- Hárlos
- Kláði
- Flasa
- Litun
- Permanent
MANEX
vítamín
sérstaklega fyrir
hár, húð og neglur.
MANEX sjampó
MANEX næring
Jóna Björk
Grétarsdóttir:
Ég missti megnið af hár-
inu 1987 vegna veikinda.
Árið 1989 byrjaði hárið
fyrst að vaxa aftur, en
það var mjög lélegt; það
var svo þurrt og dautt
og vildi detta af.
Síðan kynntist ég Manex
hársnyrtilínunni og það
urðu mjög snögg um-
skipti á hári mínu til hins
betra. Eftir 3ja mánaða
notkun á Manex prótein-
inu, vítamíninu og
sjampóinu er hár mitt
orðið gott og enn í dag
finn ég nýtt hár vera að
vaxa.
Fæst f flestum apótekum
hárgreiðslu- og rakara-
stofum um land allt.
Dreifing:
S. 680630.
ai^iroia