Morgunblaðið - 15.07.1990, Blaðsíða 19

19
var svo endurnýjaður 1956 og urðu
þá Danir, fyrir hönd Grænlendinga,
aðilar að honum. Guðmundur Matt-
híasson segir að samningur þessi
hafi verið grunnurinn að þátttöku
íslendinga í alþjóðaflugi. „Samn-
ingurinn hafði ómetanlega kosti í
för með sér, aðallega hvað varðar
tæknikunnáttu þá sem hann gerði
íslendingum kleift að afla sér,“ seg-
ir Guðmundur.
Með tilkomu þotualdar upp úr
1960 fór flugumferð um Norður-
Atlantshafið að aukast að mun. Þá
var búið að skipta þessu hafsvæði
í nokkra hluta og komnar upp efa-
semdir um hvort íslendingar ætti
yfirleitt að vera með í dæminu.
Gerðar voru kannanir á þessu og
var niðurstaða þeirra ávallt sú
sama, hagkvæmast Væri að hafa
ísland með og stöðugt stækkaði
flugstjórnarsvæðið sem ísland var
beðið að annast. Árið 1974 var
síðasta könnunin af þessu tagi gerð
og þá athugað hvort ekki væri
hægt að annast þá þjónustu sem
íslendingar veittu frá til dæmis
Kanda eða Bretlandi. Enn'var nið-
urstaða sú sama, hagkvæmara var
að íslendingar sæju um þjónustuna.
NAT-SPG stofnað 1964
NAT-SPG var stofnað 1964 og
áttu þá aðild að hópnum Banda-
ríkin, Bretland, Kanada, Frakkland,
Holland og Irland. Islendingum var
boðin þátttaka sem áheymarfulltrú-
ar en 1980 urðu þeir fullgildir aðil-
ar að hópnum. Höfðu þá Portúgalir
bæst við .
NAT-SPG fjallar um allt sem
viðkemur rekstri flugs yfir Norður-
Atlantshafíð. Sem dæmi má nefna
að eftir að geimferðir, og þá sér-
staklega Tungláætlun Banda-
ríkjanna, komust í gagnið urðu
miklar framfarir í þróun leiðsögu-
tækja. Menn sáu fram á að hægt
yrði að koma mun fleiri flugvélum
fyrir á þeim leiðum sem í notkun
eru. Áður en hin nýju leiðsögutæki
komu til sögunnar varð lágmarks-
fjarlægð á milli flugvéla að vera
200 km en á eftir var hægt að
minnka þessa fjarlægð í 100 km.
NAT-SPG tók að sér að skipuleggja
hina auknu umferð og ákvarða það
loftrými sem ætlað var þeim vélum
sem útbúnar eru þessum nýja
tækjabúnaði. í dag eru flest allar
farþegarvélar í áætlunarflugi með
þennan útbúnað en hann byggist á
skynjurum sem reikna út, með að-
stoð tölvu, allar hreyfingar vélar-
innar þannig að leiðareikningar
verða mun nákvæmari en áður
gerðist.
Árið 1983 ákvað Alþjóðaflug-
málastofnunin að setja á fót sér-
staka nefnd sem fjalla átti um
framtíð flugsins í heiminum til árs-
ins 2015. Var þetta talið nauðsyn-
legt sökum þeirra möguleika sem
ný gerfihnattatækni hefur í för með
sér í átt til aukninnar flugumferðar
og meira öryggis hennar. Nefnd
þessi skilaði af sér tillögum 1988
og í framhaldi af því ákvað NAT-
SPG að gera sína áætlun um þróun
flugs yfir Norður-Atlantshaf til
sama tíma. Vinnuhópur NAT-SPG
skilaði svo af sér sínum tillögum í
París í vor.
Verðugt verkefhi
Morgunblaðið ræddi við þá Don
MacKeegan fulltrúa Kanada og
Poul Wood fulltrúa Bretlands í
NAT-SPG um þær breytingar sem
framundan eru í fluginu. Don
MacKeegan segir að um verðugt
verkefni sé að ræða. „Það er nauð-
synlegt fyrir okkur að taka á þessu
máli strax vegna þeirrar miklu
aukningar sem framundan er á
flugumferð yfir Norður-Atlantshaf-
ið,“ segir hann.
Poul Wood segir að algjör eining
ríki innan NAT-SPG um tillögur
hópsins enda hafi þeir sem að hópn-
um standa ávallt unnið mjög vel
saman. „I raun væri aukin flugum-
ferð á Atlantshafi ekki vandamál
ef hægt væri að láta flugvélar fljúga
yfir það hvar sem er,“ segir Poul
Wood. „Vandamálið er að allir vilja
fljúga eftir sömu leiðinni, það er
þar sem mót-eða meðvindar eru
hagstæðastir og það er á mjög
þröngu svæði. Því þarf nákvæma
skipulagningu á þessu flugi.“
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. JÚLÍ
I máli þeirra beggja kemur fram
að á næstu vikum muni þær hug-
myndir sem NAT-SPG hefur sett
fram verða opinberar er Alþjóða-
flugmálastofnunin gefur þær út.
Eftir það hefst sjálf vinnan við að
koma þeim í framkvæmd og fylgja
þeim eftir. „Þetta verður að gerast
eins hratt og kostur er vegna þess
þrýstings sem þegar er kominn frá
flugfélögum um að fá að auka
umferðina,“ segir Don MacKeegan.
Poul Wood segir að þetta sé spurn-
ing um 12 mánuði eða svo. Hinsveg-
ar sé erfitt að ákveða nákvæmlega
allar tímasetningar þar sem margir
þættir verksins eni ekki í þeirra
höndum eins og til dæmis gerfi-
hnattakerfin.
Ferjuflugið veldur áhyggjum
Sá þáttur flugsins yfir Norður-
Atlantshafið sem Íslendingar hafa
orðið hve áþreifanlegast varir við
er almennt flug utan áætlunar-og
herflugs. Að mestu er hér um svo-
kallað fetjuflug að ræða. Slys í
feijuflugi hafa verið tíð á undanf-
örnum árum við ísland og segir
Guðmundur Matthíasson að íslensk
flugyfirvöld hafi töluverðar áhyggj-
ur af þessu flugi. Það hefur aukist
að mun á undanfömum árum og
nú fara að jafnaði hátt í 3000 smá-
vélar um íslenska flugstjórnarsvæð-
ið árlega. Oft á tíðum eru þessar
vélar illa útbúnar til þessa flugs og
þar að auki flogið af reynslulitlum
flugmönnum en á vetmm er flug-
leiðin frá Kanda til Evrópu um Is-
land ein sú erfiðasta í heimi.
Þegar litið er á tölulegar upplýs-
ingar um slys feijuflugvéla við Is-
land á undanfömum ámm kemur í
ljós að frá árinu 1982 til ársloka
1989 hafa 15 flugvélar farist á
þessum slóðum og tilfellin þar sem
aðstoðar er óskað þannig að fljúga
hefur þurft á móti vélunum em
orðin 78 talsins. Don MacKeegan
segir að meirihluti kostnaðar við
björgun, og/eða aðstoð, flugvéla á
fyrrgreindri flugleið sé vegna feiju-
flugsins.
Guðmundur Matthíasson segir
að feijuflugið hafi komið til um-
ræðu innan NAT- SPG að kröfu
íslendinga. í framhaldi af því hafí
íslendingar, Kanadamenn og Danir
komið sér saman um að samræma
reglur sínar um þetta flug. Það
helsta sem ákveðið hefur verið er
að viðkomandi flugmenn verði að
hafa blindflugsréttindi og að hafa
að baki ákveðinn lágmarksflugtíma.
NAT-SPG ákvað í framhaldi af
þessari umræðu að gefa út handbók
til handa þeim sem stunda þetta
flug. Tóku Bandaríkjamenn að sér
útgáfu bókarinnar. í henni er að
finna allar nauðsynlegustu upplýs-
ingar um flugleiðina og þau örygg-
isatriði sem flugmennirnir verða að
hafa í huga. Don MacKeegan segir
að á fundi sem fyrrgreindir aðilar
héldu með sér í Ottowa í desember
þar sem ákveðið var að samræma
reglur landanna þriggja hvað þetta
flug varðar kom fram sú skoðun
að stefna bæri að því að hjálpa flug-
mönnunum ti! að hjálpa sér sjálfum
í stað þess að beita refsingum. Hin-
ar samræmdu reglur eru, hvað ís-
land varðar, nú til meðferðar í sam-
gönguráðuneytinu og búist er við
að þær verði gefnar út sem reglu-
gerð í haust.
Á fundi NAT-SPG þar sem fjall-
að var um málið kom fram að allar
leitar-og björgunaraðgerðir á veg-
um íslensku flugmálastjórnarinnar
væru vegna feijuflugsins. Ef litið
er á fjölda þessara aðgerða eftir
árum kemur fram að árið 1982
voru þær sex en þá fórst ein flug-
vél. Hámarki náði fjöldinn 1988 en
þá urðu aðgerðirnar 15 talsins og
á því ári fórust 3 feijuflugvélar við
landið.
Feijuflugið er aðeins eitt dæmi
um þau mál sem NAT-SPG vinnur
að á ári hveiju. Guðmundur Matt-
híasson segir að starf Islendinga í
þessum hóp hafi skilað sér margt-
falt til baka og muni gera svo
áfram. Islendingar hafi á undanf-
örnum áratug getið sér gott orð á
sviði alþjóðaflugmála, og skýrasta
dæmið sé hve stórum hluta af loft-
rýminu á Norður-Atlantshafi þeim
sé treyst fýrir að stjórna.
Gamansemi í
helgnm fræðum
Bókmenntir
Erlendur Jónsson
Jakob Jónsson: KÍMNI OG
SKOP í NÝJA TESTAMENT-
INU. 334 bls. Bókaútg. Menning-
arsjóðs. Reykjavík, 1990.
Séra Jakob Jónsson var
mælskumaður. Hann var líka mað-
ur líðandi stundar, predikari fremur
en grúskari. í stólræðum gat hann
tekið dæmi af því sem var að ger-
ast á líðandi stund. Hann var einn-
ig maður skáldlega þenkjandi, höf-
undur leikrita og ljóða. Slíkum er
ekki alltaf lagið að sökkva sér niður
í fræði sem ekki sýnast, að minnsta
kosti fljótt á litið, snerta hið dag-
lega líf samtímans. En á efri árum
tók séra Jakob í vaxandi mæli að
fást við þess háttar fræði. Árangur-
inn varð meðal annars þessi dokt-
orsritgerð.
Doktorsritgerðir eru gjarnan
byggðar upp af tilvitnunum, getgát-
um, ályktunum. Og að lokum niður-
stöðu. Þessi er ekki öðrum frá-
brugðin að því leytinu. En fyrst
þarf auðvitað að skilgreina hugtök
þau sem fjalla skal um. Það vefst
nokkuð fyrir höfundi, meðal annars
vegna þess að orðin kímni og skop
hafa hvergi nærri ljósa merkingu í
íslensku og samsvara ekki ná-
kvæmlega hliðstæðum orðum í
klassískum fræðum. »Það er sem
sé staðreynd, að örðugt hefur verið
að greina milli kímni og skops,«
segir höfundur. Af þessum sökum
er gripið til orða eins og húmor sem
hver íslendingur kannast við og
telur sig líkast til skilja þó fram-
andi sé. Ef til vill stendur húmorinn
nær kímninni. Skopið er fremur
tengt áreitni.
Getgátur eins og »hefir sennilega
verið talinn broslegur,« koma all-
víða fyrir í ritgerð þessari. Enn-
fremur getur höfundur þess að há-
alvarlegir atburðir, sem frá er sagt
í helgum fræðum, kunni að þykja
broslegir nú þó svo hafi ekki þótt
á dögum Jesú Krists »vegna þess
hve ýkjurnar eru miklar«.
Ritningin er vitaskuld alvarleg
bók og fráleitlega samin til að
skemmta. En alvörumenn bregða
stundum málefnum fyrir sjónir í
skoplegu ljósi til áhersluauka; ætla
að þá sé betur eftir tekið. Og sá
hyggur höfundur að sé stundum
tilgangur þeirra sem fara með kímni
og skop í Biblíunni. Sum orð í frum-
máli höfðuðu til tvíræðni eða marg-
ræðni sem ekki eru tök á að þýða.
Þess háttar orðaleikir kunna að
Jakob Jónsson
fara framhjá okkur sem nú lesum.
Höfundur tilgreinir atriði af því
taginu. Þá kunna að felast í textan-
um skírskotanir til samtímamálefna
sem okkur brestur með öllu skilning
á af því að við þekkjum ekki for-
sendur. Allt þetta tekur höfundur
fyrir í ritgerð sinni sem er hin fróð-
legasta fyrir hvern þann sem lesinn
er í helgum fræðum.
Þó texti höfundar sé hvergi tyrf-
inn, heldur jafnvel hið gagnstæða,
er ritgerðin fremur erfíð aflestrar,
meðal annars vegna hins mikla
ijölda smáatriða og tilvitnana sem
þar er saman dreginn.
33% AFSLATTUR!
SPRMGITILB0Ð
XEMEXDA!
CAS S8&SX tölm
Microtölvan hf. hefur gert samkomulag við CAS Computer um eina sérsend-
ingu af CAS 386^SX tölvum og verða þær allar eins útbúnar og fæst með þessu
móti hreint ótrúlegt verð!
*CAS 386-SX tölva með 80386SX-16 örgjörva
* 1MB aðalminni, stækkanlegt í 8MB á móðurborði
* 40MB hraðvirkur diskur (28ms - 600KB/s Transfer)
* 1.2MB (5.25") drif
* 1.44MB (3.5") drif
* Hágæða VGA litaskjár og kort
* Z-Nix Serial mús
* 2 raðtengi og eitt prentaratengi
*Nýr lóðréttur kassi (Minitower) getur bæði verið á borði
sem gólfi
* 102 lyklaborð
* 200W aflgjafi
* Verð aðeins kr. 169.000 (venjulegt verð 252.290)
Til að notfæra sér þetta tilboð þarf að staðfesta pöntun með fullri staðgreiðslu
fyrir 18. júlí n.k. og verður tölvan síðan afhent 20. - 29. ágúst n.k.
MICROTÖLVAN
Suðurlandsbraut 12-108 Reykjavík - s. 688944
Prentað á LaserMaster oeisií