Alþýðublaðið - 30.01.1959, Blaðsíða 10

/Aki Jakobsson
Og
i Mrisfján Eiriksson
hæstaréttar- og héraðs-
domslögmena.
Málflutningur, innheimta,
tsamningagerðir, fasteigna-
©g skipasala.
Laugaveg 27. Sími 1-14-53.
Hreingernðngar.
Vanir menn.
Fljót afgreiðsla.
Símar: 34802 — 10731.
ARI JONSSON,
[eflvíkingar!
IjSuðurnesjamenn!
Innlánsdeild Kaupféiags
Suðurnesja greiðir vður
hæstu fáanlega vexti af
i'nnstæðu yðar.
Þér getið verið örugg um
sparifé yðar hjá oss.
ICaupfélag
Suðurnesja,
Faxabrauí 27.
Éúsnæðismiðlunin
Bíla og fasteignasalan
Vitastíg 8A. Sími 16205
IftinningarspjöSd
DAS
ÍSst hjá Happdrætti DAS, Vest-
trrveri, sími 17757 — Veiðafæra-
»-verzl. Verðanda, sími 13786 —
Sjómannafélagi Reykjavíkui
«ími 11915 — Jónasi Bergmann.
Háteigsvegi 52, sími 14784 —
Bókaverzl. Fróða, Leifsgötu 4,
gími 12037 — Ólafi Jóhannss.,
Eauðagerði 15, sími 33096 —
Hesbúð, Nesvegi 29 — Guðm.
Andréssyni, gullsmið, Laugavegi
50, sími 13769 — í Hafnarfirði
l Pósthúsinu, sími 50267.
Láfið okkur
aðstoða yður við kaup og
sölu bifreiðarinnar.
Úrvalið er hjá okkur.
AÐSTOD
við Kalkofnsveg.
Sími 15812.
Ræða Emils Jónssonar
Franiliald ar 5. síðu.
er margt ógert, og nauðsyn-
legt að það sé gert sem fyrst.
, En þegar um það er að ræða,
! að forða þjóðinni frá botn-
lausri verðbólgu þá tel ég
langt frá að útilokað sé, að
grípa til nokkurs niðurskurð-
ar á gjaldáhlið fjárlaganna.
Þó að æskilegt vseri að kom-
ast hjá honum, er þó enn
æskilegra að losna við þá
verðbólguþróun, sem nú blas-
ir beint við, ef ekki verður að
gert. Á það má líka benda, að
sú stefna hefur víða gefizt
vel, að hið opinbera dragi sig
frekar í hlé með sínar fram-
kvæmdir, þegar hin almenna
framleiðslustarfsemi er í
blóma, og frekar skortir inn-
lenda menn til hennar heldur
en hið gag'nstæða. Ríkissjóður
komi svo til með auknar fram
kvæmdir þegar hallar undan
| fæti hjá einstaklingunum. Ég
tel það því síður en svo neina
goðgá, þó að til þessa yxði
gripið nú að einhverju litlu
leyti. Þegar þessar tölur allar
eru teknar saman vantar ekki
mikið á að hægt sé að ná end-
unum saman og engan veginn
útilokað að það sé hægt án
nýrra skatta. Það má að vísu
segja, að hér sé teflt á tæp-
asta vað og það er rétt, en það
sýnir aðeins að farið hefur
verið eins skammt í því að
leggja byrðar á almenning og
frekast má telja mögulegt.
Ef til vill má af þessu draga
þá ályktun að nauðsynlegt
hefði verið að ganga lengra
en gert er í frumvarpinu, en
líkur séu fyrir því, að vænta
megi skilnings almennings á
nauðsyn þess, sem gert er.
4.
Það hafa í umræðunum
komið fram aðfinnslur út af
því, að ekki væri um leið og
þetta frumvarp væri afgreitt,
gengið frá fjárlögunum til
þess að hægt væri að sjá í
heild, hver afgreiðsla máls-
ins yrði. Út af því er aðeins
það að segja, að til þess hefur
ekki verið nokkur tíma fyrir
núverandi ríkisstjórn. Samn-
ingunum við bátana varð að
ganga frá, sem næst áramót-
um, og það tókst, svo að róðr-
ar gátu hafizt á réttum tíma,
en þó þannig að greiða verður
nú úr útflutningssjóði nærri
7 milljónir króna vegna hinn-
ar háu vísitölu janúarmánað-
ar. Ef menn ættu að bíða með >
lausn þessa máls, eftir því að
fjárlög væru afgreidd um leið
mundi það kosta enn hærri
greiðslu fyrir febrúarmánuð
og gera allt málið miklu tor-
leýstara vegna hinna auknu
útgjalda, sem það mundi
valda. Hefur því hiklaust ver-
ið horfið að því ráði að
freista að leysa eitt atriði í
einu, og vænti ég að háttvirt-
ir alþingismenn skilji það og
geri sér grein fyrir, að annað
er ekki hægt, nema með stór-
lega auknum útgjöldum fyrir
útflutningssj óð, sern þá yrði
að afla sérstakra tekna til.
Þegar líka tekið er tillit til
þess að tímanum frá þingsetn
ingu 10. október og til jóla
var eytt í einskis nýtt þras
um málið án þess að komast
að nokkurri niðurstöðu. Því
er haldið fram af andstæð-
ingum frumvarpsins að með
því sé freklega gengið á rétt
verkalýðsins og launþeganna
yfirleitt. í fyrsta lagi er því
haldið fram, að til þessara
samtaka hafi ekki verið leit-
að, og ekkert tillit til þeirra
tekið við undirbúning málsins.
1 öðru lagi er því haldið fram
að hér sé um óhóflega mikla
og óþarfa kjaraskerðingu að
ræða og í þriðja lagi er sagt,
að með lagaboði á þennan hátt
sé verið að taka samningsrétt
inn af launþegasamtökunum.
'Mér þykir rétt að athuga þessi
atriði ögn nánar.
Um fyrsta atriðið er það að
segja, að málið var borið und-
ir bæði launþegasamtökin og
Stéttarsamband hænda áður
en það var lagt fram, og þess-
um aðilum sagt, að ef þeir
hefðu athugasemdir að gera,
mundi verða leitazt við að
taka þær til greina, ef þær
færu ekki í bága við megin
stefnu frumvarpsins. Athuga-
senidir komu frá Stéttasam-
bandi bænda, Alþýðusam-
bandi íslands, Bandalagi
starfsmanna ríkis og bæja og
Landssambandi íslenzkra út-
vegsmanna og hafa nú lagfær
ingar, og sumar allþýðingar-
miklar, verið teknar inn í
frumvarpið samkvæmt þeirra
óskum. Það er því fjarri því
að vera rétt að ekki hafi ver-
ið til þessara samtaka leitað,
heldur þvert á móti.
Stéttasamband bænda lýsti
sig samþykkt þeirri stefnu,
sem í frumvarpinu felst, ná-
lega helmingur af stjórn Al-
þýðusambands íslands fjórir
af níu töldu, að þing sam-
bandsins síðast liðið haust
hafi ekki tekið afstöðu gegn
þeirri leið, sem felst í frum-
varpinu. Bandalag starfs-
manna ríkis og bæja telur fyr-
irhugaðar aðgerðir ríkisstjórn
arinnar miða í rétta átt, og
Landssamband íslenzkra út-
vegsmanna telur niðurfærslu
leiðina hafa ýmsa kosti fram
yfir aðrar leiðir. Fiskimanna
og farmannasamband íslands,
Samband íslenzkra banka-
manna og Iðnnemasamband
íslands voru einnig kvödd
til, en hafa ekki gefið um-
sögn. Ég get því ekki annað
sagt en að leitað hafi verið
til allra hugsanlegra aðila um
athugun á frumvarpinu og að
undirtektir allra aðila, sem
fram hafa komið, nema kom-
rriúnistanna og Hannibals
Valdimarssonar í Alþýðusam-
bandi íslands hafi verið já-
kvæðar og var þó sú tíðin að
hæstviriur sjöundi þingmað-
ur Reykvíkinga, Hannibal
Valdimarsson, var á því, ekki
alls fyrir löngu, að reynt yrði
að fara þá leið, sem frumvarp-
ið gerir ráð fyrir. —
í næst síðasta tölublaði
„Vjnnuimar“ í nóvemh. síðast
liðnum, sem Alþýðusamband
íslands gefur út og hann er
ritstjóri að, segir hann, að
framleiðslan eigi að taka á
sig nokkurn hluta byrðanna,
ríkissjóður eigi að sýna við-
leitni til sparnaðar og auk
þess geti hann staðið undir
nokkurri niðurgreiðslu nauð-
synjavara. Álagning eigi að
lækka, ríkið og sveitarfélög
og einstaklingar eigi að draga
nokkuð úr fjárfestingu, bænd
ur eigi að lækka framleiðslu
vörur sínar og segir hann „hví
eiga verkamenn að svara með
því að falla frá nokkrum stig-
um af kaupi sínu. Nýja vísi-
tölu á að taka upp í stað þeirr
ar gömlu.“ Þetta sagði Hanni
bal Valdimarsson í nóvember
áður en hann fór úr ríkis-
stjórninni.
5.
Hér er lýst nákvæmlega
þeirri stefnu, sem í frumvarp-
inu felst. En af einhverjum
ástæðum virðist hann nú hafa
skipt um skoðun eftir að hann
fór úr ríkisstjórnhini, það er
kannski mannlegt en það er
ekki stórmannlegt. Um kaup-
skerðinguna er það að segja,
að það liggur liós+ fyrir, hver
hún verður, eða 5,4%. Er þó
teflt á tæpasta vað eins og ég
hefi áður lýst, og ég vil und-
irstrika, að allar aðrar að-
ferðir, sem til mála koma, og
athugaðar .hafa verið, mundu
hafa kostað almenning meira,
beint og óbeint, þannig að
segja má, að hér hafi ekki
verið margra kosta völ, en hitt
má fullyrða, að þetta sé skásti
kosturinn, þegar á allt er lit-
ið. — Það er líka rétt að taka
fram hér, að með niðurfærsl-
unni samkvæmt frumvarpinu
verður kaupmáttur launa þó
heidur meiri, heldur en hann
var í október síðast liðnum.
Síðasta hálmstrá andstæð-
inga frumvarpsins er það, að
útgerðarmenn hafi fengið of
góða samninga, og þess vegna
séu greiðslurnar úr ríkissjóði
eða útflutningssjóði til þeirra
of háar. Út af því vil ég að-
eins segja, að í samninga-
nef n dinnivið'útivegs mennvoru
menn úr öllum stjórnmála-
flokkum, sem sæti eiga á Al-
þingi, og að það var samhljóða
álit þeirra allra, að hagstæð-
ari samningum við útgerðar-
menn hafi ekki verið unnt að
ná, enda hafi þeir ekki fengið
bætur sínar hækkaðar, nema
sem svaraði hækkun í til-
kostnaði og að bátarnir
mundu ekki hafa getað farið
af stað, ef þær hefðu verið
ákveðnar nokkru sem næmi
lægri. —
Þá er síðasta athugasemd-
in, og sú sem lögð hefur verið
hvað mest áherzla á, að með
þessu frumvarpi sé verið að
taka samningsréttinn af verka
lýðsfélögunum. Þetta er hin
herfilegasta firra. Félögin
halda sínum samningsrétti,
og eru frjáls að því að gera
hvað þau vilja í þessu efni.
Samningsrétturinn er ná-
kvæmlega hinn sami og áður.
Hins er svo vænst að þau at-
hugi vel sinn gang áður en
þau gera ráðstafanir til hækk
unar á ný og rjúfa þannig
þann varnarvegg, sem hér er
verið að rey.na að reisa gegn
verðbólguflóðinu. — Hér er
um nákvæmlega sams konar
aðgerðir að ræða og gerðar
voru 1956 af fyrrverandi rík-
isstjórn, og þær, sem boðaðar
voru af forseta Alþýðusam-
’bands Islands í „Vinnunni" í
nóvember síðast liðnum áður
en hann fór úr ríkisstjórn-
inni. Sambandið við launa-
stéttirnar í þessum málum
getur verið með tvennu móti:
1) að reyna samkomulag fyr-
irfram við forustumenn sam-
takanna, sem þó hafa raun-
verulega ekkert umboð til
samninga, því aö það vald er
hjá hinum ýmsu félögum
sjálfum, og ekki hjá neinum
frammámönnum beirra. Þar
getur eingöngu verið um per-
sónulegt álit að ræða og ekk-
ert annað. — 2) að gera ráð-
stafanirnar, og á þann hátt
að reynt sé að gæta fyllstu
sanngirni, og láta svo félögin,
dæma sjálf á eftir. Þetta síð-
ara er það, sem nú er verið
að gera, og þó í samráði við
heildarstjórnir þessara sam-
taka, eftir því, sem fært hef-
ur þótt. —
Frumvarp það, sem hér
liggur fyrir, er tilraun til að
leysa mikinn vanda, ekki ein-
göngu almennings og launa-
stéttanna, heldur þjóðarinnar
allrar, Fyrrverandi ríkisstjórn
vék sér undan vandanum og
það hefur komið í hlut Al-
þýðuflokksins að gera tilraun
ina. Stefna hans er ljós, og
flokkurinn stendur einhuga
um hana. Sjálfstæðisflokkur-
inn hefur lýst sig fylgjandi
henni og vitað var að Fram-
sóknarfíokkurinn hefur verið
inniá sömu hugsun Alþýðu-
bandalagsmenn léðu máls á
að fylgja þessari lausn líka,
ef þeir yrðu í stjórn. en hafa
nú snúizt til harðrar and-
stöðu.
Ef frumvarpið nær sam-
þykki á Alþingi, sem enn er
þó ekki vitað, ríður mikið á
að þjóðin taki því með skiln-
ingi og af raunsæi, og láti
ekki ginnast af skrumkend-
um og ábyrgðarlausum full-
yrðingum andstæðinganna. Á
afstöðu þjóðarinnar til þess-
ara ráðstafana veltur að lok-
um allt.. Hún hefur það í hendi
sér, hvort tilraunin tekst eða
ekki. Hennar verður að taka
lckaákvörðun í málinu. En
tilraunin hefur þá verið gerð,
tilraun, sem ég fyrir mitt leyti
er sannfærður um að ber í
sér þá hagstæðustu lausn,
sem hægt er að ná, nú, eins
og komið er fyrir íslenzka al-
þýðu, og þjóðina alla.
Hannes
Framriald af 4. síðu
getu. Svo er auðvitað annað
! mál, að æskilegt væri að unnt
1 væri að hafa verðið miklu lægra,
t. d. bíóverð, en þá verður bara
að fá peningana einhvers staðar
annars staðar frá, og mikið væri
gott ef einhver vildi taka það
að sér.“
Ilannes á horninu.
LúSvík
Gizurarson
héraðsdómslögmaður,
Klapparstíg 29.
Sími 17677.
Seljum málverk, silfur ©g anfikmuni
Látið vita sem fyrst um það, sem þér viljið selja á næstunni.
Listmunaiippbnð Sigurðar Benediktssonar.
Austurstræti 12 — Sími 1-37-15
10 30. jan. 1959 — Alþýðublaðlð
4