Morgunblaðið - 30.12.1990, Blaðsíða 14

14 B MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30. DESEMBER 1990
Hvers er helst að minnast
frá árinu 1990?
Þegar árið er að líða í aldanna skaut líta menn oft til baka,
ekki síður en fram á við, og rifja upp atburði líðandi árs. Man
þá hver eftir því sem hann hefur skipt mestu á einn eða annan
hátt. Til þess að gefa nokkra mynd af því sem markverðast kann
að virðast í byggðum landsins á árinu, hefur Morgunblaðið, eins
og undanfarin ár, leitað til nokkurra fréttaritara sinna víðsvegar
um landið og fengið þá til að rifja upp það, sem þeim hefur
þótt markverðast af innlendum og erlendum vettvangi og úr
heimabyggð. Pistlar fréttaritaranna fara hér á eftir.
JENS í
KALDALÓNI:
Birti eftir
fellibylji Haf-
skipsmáls
Vandi er úr vöndu að ráða,
verðugast að gera skil.
Hvað hér hefur helst til dáða,
daga ársins orðið til.
Eng'um þarf á óvart að koma,
að hinn feiknalegi snjóavetur og
langt frammá vor, setti ómældan
svip á lífið og tilveru alla. Snjó-
mokstrar og samfelldar hríðar
langtímum saman, þreyta hug-
ann og lama í allri þeirri óvissu
sem framvinda hugans stefnir
til. En slíkur snjóavetur mun
enginn jafnþungur verið hafa frá
1910, þeim annálaða snjóavetri,
sem löngum var kallaður snjóa-
veturinn mikli 1910.
En það má með annálum teljast
að ein ær lifði af harðindin
norður í Jökulfjörðum, og bar 2
lömbum í vor, en var úr þeirri helju
heimt í hús inn um miðjan apríl.
Hrútlamb gekk með henni úti, sem
þó að endingu varð Rebba að bráð.
En minnisstæðasti atburður
þessa árs er að mínu mati dómurinn
í hinu svokallaða Hafskipsmáli. Þá
varð sem upp birti loks eftir alla
þá feiknalegu fellibylji sem hér
hafði um loft og láð geisað, með
þeim ofsaágöngum, að um þau ár
og daga sá gaddur beit sárt um
margan vangann, en sem með þess-
um dómi loks svo upp rofaði að
sást í heiðan himin. Hvort sem þessi
dómur verður látinn standa, eða
áfrýjað á æðra stigi verður sá end-
ir ekki síður annáll þessa árs um
langan veg, sem þó sitt uppá hvem
máta útleggst í því viskunnar formi,
sem þeir best til hafa að bera, sem
þar um öllu ráða.
En minnisverðasti atburður minn
á þessu ári var á áttræðisafmælinu
er ég augum leit helli þann: Paradís-
arhelli sem sagan segir að Hjalti
Magnússon hafi í útlegð sinni verið
falinn í 17 ár, að ráðum unnustu
sinnar, og síðar eiginkonu Önnu á
Stóruborg, en sú saga er einhver
sú stórbrotnasta einveldiskúgun,
sem í skjóli auðs og valds að beitt
var þeim tii handa sem minna máttu
sín að taldir voru, en þó þeim burð-
um gæddir, að á síðustu stundu að
bjargað gat þessi óverðskuldaði út-
lagi ofureflinu frá drukknun úr
Markarfljóti á síðustu stundu.
Og auðvitað varð ég montinn af
þeim heiðri er félag fréttaritara
Morgunblaðsins: Okkar menn
sæmdu mig heiðursnafnbót sem
félagi á áttræðisafmælinu, og færi
þeim miklar þakkarkveðjur fyrir og
góðar óskir.
STEINUNN ÓSK
KOLBEIN SDÓTTIR,
HVOLSVELLI:
Umræða um
flutning* SS
eykur bjart-
sýni
í friðsældinni á Hvolsvelli er erf-
itt að setja sig í spor
stríðshrjáðra íbúa jarðarinnar.
Að þeir skuli vera jafn margir
og raun ber vitni árið 1990 er
ótrúlegt en ótrúlegra er þó of-
beldið sem hermenn beita
óbreytta og saklausa borgara.
Ekki er það aðeins að menn missi
allan lýðræðislegan rétt og eigur
sínar, heldur er sumum mis-
þyrmt á hrottalegan hátt og aðr-
ir drepnir fyrirvaralaust. Allt
þetta viðgengst og endurtekur
sig í sífellu svo sem dæmin sanna
í Kúvæt, ísrael og víðar.
En svo við hverfum aftur til
Hvolsvallar hefur árið 1990
markað á margan hátt tímamót
fyrir íbúana hér. Umræðan um
flutning Sláturfélags Suðurlands á
Hvoisvöll hefur lyft brúnum margra
og aukið mönnum bjartsýni, eftir
nokkurra ára deyfð í atvinnulífinu
og atvinnuleysi. Nú er ekki lengur
talað um að selja eigumar og flytj-
ast til Reykjavíkur. Nú metur fólk
kostina við að búa úti á landi, í
fallegu og friðsælu umhverfi þar
sem gott er að ala upp bæði börn
og gróður. Fréttaritara er þetta
hugleikið þar sem hann fluttist
hingað fyrir einu ári. Hér þarf hús-
móðirin ekki að vera bílstjóri fyrir
bömin sín ef þau vilja taka þátt í
einhveiju tómstundastarfi. Hér sér
hver fjölskyldumeðlimur um sig, á
hjóli eða fótgangandi. Og nóg er
framboðið af félagsstarfi, bæði fyr-
ir börn og fullorðna. En undirstaða
alls er að fólk hafi atvinnu og geti
þannig séð fyrir sér og sínum. Þann-
ig getur hver búið þar sem honum
hentar. Valfrelsið er mikilvægt í
þessu sem öðru.
Umræða um umhverfismál hefur
verið allnokkur á þessu ári, m.a. í
tengslum við stofnun umhverfis-
ráðuneytis. Þetta ráðuneyti ætti að
hvetja almenning til umhverfis-
verndar. Við verðum að kunna að
umgangast móður náttúra með
virðingu og af varkámi. Hreinieiki
landsins á að verða aðalsmerki
íslenskrar framleiðslu og útflutn-
ings um ókomin ár. íslendingar eiga
ekki að þurfa að hræðast innflutn-
ing erlendra Iandbúnaðarafurða.
Við eigum að geta boðið afurðir
okkar stoltir fram sem heilsusam-
legar, ómengaðar vörar. Framtíð
íslensks atvinnulífs liggur í hrein-
leika landsins sem við verðum að
varðveita og bæta frá því sem nú er.
Uppi í fjalli hér fyrir ofan þorpið
blasir upplýst ártalið 1990 við sem
brátt mun breytast í 1991. Við
hver áramót fyllist mannfólkið lotn-
ingu fyrir almættinnu og biður þess
að nýtt ár megi færa því farsæld
og frið.
HAUKURINGÓLFS-
SON, GRENIVÍK:
Snjóþyngsli
o g ófærð vik-
um saman
Þar sem mitt aðalstarf um nokk-
urra ár skeið hefur verið akstur
með vörur og póst til og frá
Grenivík fer ekki hjá því að mér
séu snjóþyngsli og ófærð vikum
saman sl. vetur minnisstæðust.
Er ekki laust við að ég kvíði
aðeins fyrir komandi mánuðum
vegna þess að síðan ég hóf þetta
starf hafa veturnir orðið verri
og verri.
En margs er að minnast. Á
síðastliðnu sumri fór hópur
fólks úr Grýtubakkahreppi til Nor-
egs að heimsækja vinabæinn Stryn.
Samtals fóru héðan 49 manns.
Þetta er nokkuð hátt hlutfall af
íbúafjölda. Ef sama hlutfall hefði
farið frá Akureyri, væru það um
1.800 manns, eða um 9.000 frá
Reykjavík. Með í förinni var kirkju-
kór Grenivíkursóknar sem hélt
marga konserta í Stryn og ná-
grenni.
í sumar var vígð ný sundlaug á
Grenivík. Gamla sundlaugin var
orðin gömul, eða frá Iýðveldisárinu
1944. Það sem hvað athyglisverðast
var við vígslu nýju laugarinnar var
að sami maðurinn synti fyrsta
sprettinn og í þeirri gömlu fyrir 46
árum, nú áttatíu og eins árs gam-
all og enn í sömu sundskýlunni.
Iþróttafélagið á staðnum, Magni,
hélt upp á 75 ára afmæli sitt á
árinu með heilmikilli hátíð. Magni
hefur líka ærna ástæðu til að fagna
því gengi félagsins hefur trúlega
ekki verið betra frá stofnun þess.
Þar er jafnt um að ræða árangur
í knattspyrnu, fijálsum íþróttum og
borðtennis.
í byijun ársins bættist togari í
flota Grenvíkinga, Frosti ÞH 229.
Frósti, sem áður hét Hjalteyrin II
EA, er um 300 tonn og er fyrsti
togarinn í eigu Grenvíkinga. Frosti
hefur aflað sæmilega á árinu og
setti meðal annars sölumet í Bret-
landi í sumar.
Af erlendum vettvangi er sjálf-
sagt öllum minnisstæðust' innrás
íraka í Kuwait og er ekki séð fyrir
endalok þess máls. Trúlega gerast
þar hlutir sem fólki verða minnis-
stæðastir um næstu áramót.
Jens Guðmundsson
Sturla Páll Sturluson
Gunnar E. Hauksson
FRÍMANN ÓLAFS-
SON, GRINDAVÍK:
Náttúruöflin
minntu á si g
og smæð
mannsins
ÞEGAR líður að áramótum ár
hvert lítur maður ósjálfrátt til
baka yfir farinn veg og rifjar upp
hvað árið bar í skauti sér. Þó er
eins og það geymist best sem ger-
ist í nánasta umhverfi eða með
eigin þátttöku en það sem er fjar-
lægara hverfur úr minni.
A
Arið 1990 var rétt nýbyijað þegar
Grindvíkingar sem og aðrir íbú-
ar við sjávarsíðuna á Suðurnesjum
og Suðurlandi voru minntir á nátt-
úraöflin og smæð mannsins gagn-
vart þeim. Þá skall á inikill stormur
og stórflóð sem olli miklum skemmd-
um í Grindavíkurhöfn og á sjóvarna-
görðum í Grindavík. Tjón af völdum
veðursins skipti tugum milljóna og
mikil vinna við endurbætur. Fyrir
mikla mildi urðu mannskaðar engir.
Nýr og glæsilegur frystitogari,
Hópsnes, kom til heimahafnar í mars
og er til marks um hve sjávarútveg-
ur stendur traustum fótum í
Grindavík. Óbreyttur meirihluti var
í bæjarstjórn Grindavíkur eftir sveit-
arstjórnarkosningar og Jón Gunnar
Stefánsson var ráðinn bæjarstjóri
þriðja kjörtímabilið í röð.
Steinunn Ósk Kolbeinsdóttir
Mikill áfangi náðist í málefnum
aldraðra á sjómannadaginn þegar
heimili aldraðra var vígt. Það hlaut
nafnið Víðihlíð og þar með rættist
langþráður draumur gamalla
Grindvíkinga að eyða ævikvöldinu
nálægt heimaslóðum.
Einkennilegar deilur risu upp milli
stjórnar Heilsugæslustöðvar Suður-
nesja og tveggja tannlækna sem
hafa gert við tennur Grindvíkinga
einu sinni í viku*Deilt var um upp-
setningu tannlæknastofu í nýbygg-
ingu heilsugæslustöðvar og endaði
deilan með því að tannlæknarnir
settu lögbann á frekari framkvæmd-
ir við innréttingar tannlæknaaðstöðu
en nýr tannlæknir með búsetu í
Grindavík var væntanlegur. Ekki sér
fyrir endann á þeirri deilu en á með-
an býður fullbúinn tannlæknastóll í
læstu herbergi.
Haustið bar einnig í sér óvissu í
síldarsamningum í Grindavík. Nú tók
þó steininn úr og engin leið var til
síldarsölusamninga. Það hefur mikil
áhrif á stað eins og Grindavík sem
hefur verið ein hæsta söltunarstöð
undanfarin ár og miklir peningar
fóru úr atvinnulífinu.
Innanlands tóku sveitarstjórnar-
kosningar mikið rúm með vorinu en
setning bráðabirgðalaga á samninga
opinberra starfsmanna vakti hörð
viðbrögð og persónuleg skoðun er
að ekki hafi verið reynt til þrautar
að fara samningaleiðina. Undirritað-
ur minnist orða fjármálaráðherra er
hann talaði um samninginn sem
tímamótasamning en þegar að efnd-
um kom var komið annað hljóð í
strokkinn.
Erlendis stendur Persaflóadeilan
upp úr og vonandi leysist hún án